Ndiyọ Itọn̄ Uka Ufọk ke Utom Abasi
JESUS CHRIST okowụk mme anditiene enye ete: “Ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi.” (Matthew 28:19) Ye ediwak Christian, ndinam ewụhọ oro ọwọrọ ndinyịme n̄kpọsọn̄ idaha ke ebiet oro oyomde usụn̄ ọkpọn̄ ufọk. Mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a, ibanndọ mmọ, ye mbon efen ẹkpọn̄ ediwak n̄kpọ ke edem ke ntak utom Abasi. Itọn̄ uka ufọk ekeme ndidi ata n̄kpọ-ata nnọ kpukpru Ntiense Jehovah ẹmi.
Itọn̄ uka ufọk ada itie ke ini ibuot uti n̄kpọ adade ekikere fo afiak edem aka ifụre ye ima eke inem inem ini edem. Emi ekeme ndidemede ọkpọsọn̄ ntụk tutu afo okop mfụhọ unyụn̄ unyeneke ukeme ndika iso. Ke akpanikọ, ke ẹma ẹkenyam inyene mmọ ẹnyụn̄ ẹbiat ediwak okụk ẹnam isan̄ ẹka esenidụt, ndusụk owo ẹma ẹbiat ekikere mmọ ẹnyụn̄ ẹfiak ẹnyọn̄ọ ufọk. Itọn̄ uka ufọk ama akan mmọ ubọk.
Utọ en̄wan eke ntụk oro ẹsiwak ndida itie ke akpa uwọrọidụn̄ ebede, edi ye ndusụk owo mmọ ẹsikaiso ke ofụri eyouwem. Ke ama ọkọkpọn̄ ufọk ke se ikande isua 20, ‘itọn̄ ufọk ete esie ama ọdọn̄ Jacob ọkpọsọn̄.’ (Genesis 31:30) Mmanie ẹkeme ndidori enyịn ndinyene mfịna itọn̄ uka ufọk? Nso isidemerede enye? Didie ke owo ekeme ndiyọ mme utọ ntụk oro?
Nso Isidemede Mfụhọ Emi?
Itọn̄ uka ufọk ekeme ndidọn̄ owo ekededi. Amytis, eyenan̄wan Astyages edidem Media, nte an̄wan̄ade ama enyene kpukpru ntak ndikop inemesịt: inyene, uku, ediye ufọk. Edi, itọn̄ uka ufọk ke ntak mme obot Media ama ọdọn̄ enye etieti tutu ebe esie, Edidem Nebuchadnezzar, anam in̄wan̄ ke obot Babylon ke ukeme ndidọn̄ enye esịt.
Itọn̄ uka ufọk ekeme ndinen̄ede n̄kpon ke ini etiede nte uwem otịm ọsọn̄ akan nte ekedide mbemiso owo ọwọrọde idụn̄. Ke ini mbon Judah ẹkekade ntan̄mfep, mmọ ẹma ẹseme ete: “Ke mben akpa mmọn̄ Babylon, do ke nnyịn ikọsụhọde itie, inyụn̄ itua eyet, ke ini nnyịn itide Zion. Nnyịn idinam didie ikwọ ikwọ Jehovah ke esenidụt?”—Psalm 137:1, 4.
Ediwak n̄kpọ ẹkeme ndidemede mfụhọ itọn̄ uka ufọk. Terri, oro ọkọkpọn̄de Canada, ọdọhọ ete: “Usen kiet ndise ubon ama ọwọrọ ke n̄wed ọduọ. Ke ini n̄kemende enye, itọn̄ uka ufọk ama akan mi ubọk, ndien ami mma ntua eyet.” Chris, oro ọkọkpọn̄de England aka idụt oro enen̄erede ebuene, ọdọhọ ete: “Nditi akani ikwọ m̀mê ufuọn̄ udia oro ẹtemde ke akpan usụn̄ kpọt ekeme ndinam mme n̄kpọ oro n̄kọkpọn̄de ke edem ẹdọn̄ mi.”—Men Numbers 11:5 domo.
N̄kpet n̄kpet mbọbọ ubon esiwak nditịp n̄kpọ nsịn. Roseli, owo Brazil oro odụn̄de idahaemi ke idụt oro odude ke mbọhọ, etịn̄ ete: “Mmesikop mfụhọ ke ini n̄kopde idiọk mbụk nto idụn̄ ndien n̄kemeke ndika do n̄kọnọ un̄wam. Ndusụk ini enye esidiọk akan ke ini mmen̄kopke mbụk ndomokiet ndien ntọn̄ọde nditie n̄kere nte mme n̄kpọ etiede.” Janice ama oto North America aka ekpri obio ufiop Amazon. Enye ọdọhọ ete: “Itọn̄ uka ufọk esidọn̄ mi ke ini n̄kopde eti mbụk nto ufọk. Mmesikop nte mmọ ẹdarade uwem ọtọkiet, ndien esidọn̄ mi ndidu ye mmọ.”
Idịghe sụk edidaha n̄kpọn̄ mme owo esinam itọn̄ uka ufọk ọdọn̄ owo. Linda anam an̄wan̄a ete: “Mma nsikụt edikpu ke ini mmen̄kọfiọkke ebiet n̄kpedepde mme n̄kpọ oro n̄koyomde. N̄kọfiọkke ekọmurua m̀mê nte n̄kpenyịmede urua. Ndinyene moto ama okpon ubiatokụk akaha, ndien kpukpru ini ẹma ẹsituak mi nte n̄kesin̄wanade ndidụk moto oro mme owo ẹkesiyọhọde. Emi ama akam esinam itọn̄ ufọk ọdọn̄ mi.” Ke etịn̄de aban̄a ukpụhọde oro odude ke ntatenyịn ye ndutịm uforo, Janet ọdọhọ ete: “Unana akayat mi esịt. Tọn̄ọ akananam n̄kekwe nte mme owo eben̄ede udia, m̀mê nte kpukpru owo ke ikpọ ubon ẹdụn̄de ke ubet kiet ye unana mmọn̄. . . . Mme utọ n̄kpọ oro ẹma ẹsiyat mi esịt ata etieti tutu ami mma n̄kere ke n̄kemeke ndidu do aba.”
Ndiyọ Mme Ntụk fo
Nnyịn ikpenyeneke ndiyak ọkpọsọn̄ udọn̄ oro inyenede iban̄a mme owo oro nnyịn imade m̀mê mme n̄kann̄kụk oro imehede emi nnyịn ikọkọride ikpon etịmede nnyịn. Jehovah Abasi ọkọnọ nnyịn ntụk man nnyịn ikeme ndidara ufiop ufiop ọkpọkpọ itie ebuana. Mme esenyịn Christian ke esop Ephesus ẹkedi irenowo oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke ntụk. Edi nso ikotịbe ke ini unyọn̄ apostle Paul oro akakade ekese mmọ akasan̄ade osịm utịt? Kamse, “kpukpru mmọ ẹtua etieti, ẹnyụn̄ ẹwan̄a Paul ke itọn̄ ẹtịm enye inua”! (Utom 20:37) Nte ededi, n̄kpọntịbe oro ikabuanake itọn̄ uka ufọk. Edi, enye ọnọ nnyịn n̄kpọ ndikere mban̄a. Edi ndammana n̄kpọ ndinyene mme ntụk, edi nnyịn ikpenyeneke ndiyak mmọ ẹkara nnyịn. Didie, ndien, ke afo ekeme ndikụt unen ke ndiyọ itọn̄ uka ufọk?
Ndikpep ndisem usem n̄kann̄kụk edi ukpọhọde kiet ke ndinyene iwụk. Udọn̄ itọn̄ uka ufọk ekeme ndikọri ke ini ubiọn̄ọ odude ke nneme koro afo enyenede ndinam n̄kpọ ye usem esenidụt. Ke ntre, edieke ekemede, kpep ndikot nnyụn̄ nsem usem ikpehe oro mbemiso afo ọwọrọde aka do. Mîdịghe ntre, sịn ifịk ke ndikpep usem ke akpa urua ifan̄ oro afo osịmde. Oro edi ini emi afo enen̄erede enyene udọn̄ akan ndien ke ntem mfọnn̄kan idotenyịn odu ndikeme ndikpep enye. Edieke afo ayakde mme urua ẹmi akpan akpan ẹsịn ke ndikpep usem, afo eyesọp ndineme nneme, ndien oro ekeme ndin̄wam ke ndisụhọde udọn̄ itọn̄ uka ufọk.
Nam mbufa ufan usọp usọp nte ekekeme, koro emi eyen̄wam fi ndinyene ifụre. Esop Mme Ntiense Jehovah edi mfọnn̄kan itie ndinam mme ata ufan. Nam usio-ukot nyụn̄ nyene udọn̄ ke idem mbon efen. Sịn ukeme ndidiọn̄ọ mban̄a idaha mmọ ke uwem, ubon mmọ, mme mfịna mmọ, ye se mmọ ẹmade. Nọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ikot ẹdi ufọk fo. Nte ekemde, afo eyekụt ete ke mbon efen ẹyenyene udọn̄ ke idemfo.
Ke otu ikọt Abasi, itieufan ekeme ndisọn̄ idem nte mbọbọ ubon. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke anamde se Abasi amade, enye edi eyeneka Mi eren ye eyeneka Mi an̄wan ye eka Mi.” (Mark 3:35) Christ n̄ko ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ mme anditiene enye ete: “Baba owo kiet idụhe, eke ọkọkpọn̄de ufọk, m̀mê nditọeka iren, m̀mê nditọeka iban, m̀mê eka, m̀mê ete, m̀mê nditọ, m̀mê isọn̄, ke ntak Mi ye ntak gospel, emi mîdibọhọ n̄kpọ utịm ikikie ke emi ke ini emi, mme ufọk, ye nditọeka iren, ye nditọeka iban, ye mme eka, ye nditọ, ye isọn̄, ikọrọ ye ukụt: ye nsinsi uwem ke eyo emi edidide.” (Mark 10:29, 30) Ye utọ utịbe utịbe itie ebuana nditọete eke spirit oro, nnyịn idụhe ikpọn̄, idem ke esenidụt.
Ndimụm itieufan n̄kama ye mbon oro ẹdude ke ufọk ekeme n̄ko ndin̄wam fi ndiyọ itọn̄ uka ufọk. Idem ekeme ndikpa fi ndikụt nte ke kemi afo ama ọkọkpọn̄ ufọk, nneme ke leta enyene se ọwọrọde akpan akpan, sia ekeme ndidi afo eyetịm ọkọk ibuot ke mme ikọ fo. Mme n̄kpọ nduaidem ẹyedu nditịn̄ mban̄a. Janet, oro ikasiakde ke mbemiso, ọnọ ekikere ete: “Ndikot owo ke anyanusụn̄ ke urụk ukopikọ ọsọsọn̄ urua, edi ndinọ kaset oro ẹmụmde ikọ ẹdọn̄ ebe ke leta emem urua ke ndimen ndomo. Nditịn̄ ikọ nnọ ukwak etie esen esen ke akpa. Edi, edieke afo etịn̄de ikọ ye owo ebe ke urụk utịn̄ikọ oro odude ke ufọt mbufo, enye eyedi mmemmem n̄kpọ onyụn̄ esịne inem.” Afo emekeme ndidọhọ ẹnọ fi kaset n̄ko.
Shirley, oro okotode United States ọwọrọ aka Latin America isua 25 ẹmi ẹkebede, ọdọhọ ete: “Kpukpru ini ami nsiwet n̄kpọ mban̄a mme ifiọkutom oro ọbọpde-bọp utu ke mme mfịna. Emi esisịn udọn̄ ọnọ mbon efen ndikaiso n̄wet mi.” Nte ededi, du ke ukpeme. Ọkpọsọn̄ ediwet leta ekeme ndibiọn̄ọ fi ndinam mbufa ufan. Del, oro okotode Canada aka idụt efen, ọdọhọ ete: “Fep nditie ke ufọk nnyụn̄ mfụhọ mban̄a mme n̄kpọ oro atabade. Utu ke oro, wọrọ kadara obufa itieidụn̄ fo.”
N̄wana ndifiọk mme ido, mbụk, ikọ mbubru obufa idụt oro, ye mme inem inem ye ndiye ebiet. Emi eyen̄wam fi nditre ndiwụk ntịn̄enyịn ke mme etikwo etikwo n̄kpọ. Ndien edieke afo aduakde ndidu ke ebiet emi afo ọkọwọrọde aka, mfọnn̄kan n̄kpọ edi nditre ndika obio emana fo ke mîbịghike-bịghi m̀mê ndien ndien. Esida ini ndinam mbufa ufan nnyụn̄ mmehe ye mbufa n̄kann̄kụk. Ọkpọsọn̄ edifiak n̄ka ufọk ọbọbiọn̄ọ edinam oro. Ke ndondo oro ọdọn̄de mbufa n̄kam, afo emekeme ndidara edika ufọk man ekese mme owo—ndien ekem afiakde ọnyọn̄ edi. Kan̄a ke emi, sịn idem ke ndikọri ima nnọ obufa ebietidụn̄ fo.
Wụk Enyịn ke Ini Iso
Jehovah ọkọnọ nnyịn ofụri isọn̄ nte ebietidụn̄ nnyịn. (Psalm 115:16) Ye idara idara edu Christian, uwem ekeme ndinem ke idụt ekededi. Edieke afo ọwọrọde idụn̄ man emenede udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ ke enyọn̄ onyụn̄ ọkwọrọ eti mbụk ke idụt efen m̀mê ke ebiet efen ke obio emana fo, nam ntre ye idara idara idotenyịn. Sak iso se edinam mbufa ufan, ndikpep mban̄a nsio nsio ido, ndinam mme mbet, m̀mê ndinam mme n̄kpọ oro ẹnọde utịp ke utom Abasi.
Jehovah Abasi edi Ufan kiet oro edidude ye afo kpukpru ini, inamke n̄kpọ m̀mê afo odu ke m̀mọ̀n̄. (Psalm 94:14; 145:14, 18) Ntre sịk kpere enye ke akam. (Rome 12:12) Emi eyen̄wam fi ndinyene ke ekikere se idide uduak fo ke uwem nte asan̄autom Abasi. Abraham ye Sarah ẹma ẹnyene uduak mmọ ke ekikere ke ini mmọ ẹkekpọn̄de inem inem ebietidụn̄ mmọ ke obio Ur. Ke ndikop uyo nnọ ewụhọ Jehovah, mmọ ẹma ẹkpọn̄ mme ufan ye iman ke edem. (Utom 7:2-4) Edieke mmọ ẹkpeketiede nditi ebiet oro mmọ ẹkekpọn̄de onyụn̄ ọdọn̄de mmọ itọn̄, mmọ ẹkpekenyene ifet ndifiak nnyọn̄ọ. Edi mmọ ẹkenyanade ẹbịne ebiet oro ọfọnde akan—kpa nsinsi uwem ke paradise isọn̄ ke idak Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven.—Mme Hebrew 11:15, 16.
Ndikwọrọ ikọ ke an̄wautom esenidụt m̀mê ke ebiet emi udọn̄ kaban̄a mme anditan̄a Obio Ubọn̄ okponde akan ke obio emana fo ekeme ndidori akamba n̄kpọ-ata. Edi enye n̄ko edi utom oro on̄wụmde mfri onyụn̄ ọnọde utịp akan. (John 15:8) Ndien edieke etikwo etikwo ekikere ẹkande fi ubọk ke ibio ini, emekeme ndikan mmọ ebe ke ndinyene utịtmbuba fo ke ekikere nnyụn̄ n̄wụk enyịn nse se inade ke iso. Isụn̄utom kiet oro edide eyenete an̄wan emi mîdọhọ ndọ ọkọdọhọ ete: “Ke ini mfụhọ oyomde ndimụm mi, ami mmesidomo ndikere mban̄a obufa ererimbot ye nte kpukpru ubonowo edidide ubon kiet.” Inem inem ekikere ntem ẹkeme ndin̄wam fi ndimụm idatesịt fo n̄kama nnyụn̄ ntre ndiyak idem nnọ itọn̄ uka ufọk.
[Ndise ke page 29]
Iyomke itọn̄ uka ufọk ọbiọn̄ọ utom Christian