Bible—N̄wed Oro Ẹkewetde Man An̄wan̄a Owo

NDUSỤK owo ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke Bible edi in̄wan̄în̄wan̄ Ikọ Abasi oro ẹkpenyenede nditiene ke ataata usụn̄. Ye mbon en̄wen, “etop Bible etie ata eyịghe eyịghe.” Ntre ke kọmiti emi owo 12 ẹbuanade oro esede aban̄a se ẹnịmde ke akpanikọ ye ukpepn̄kpọ ido ukpono ke n̄kponn̄kan n̄ka Protestant ke Canada ọdọhọ. Ọkwọrọ ederi oro Clifford Elliott, eke Ufọkabasi United, ekere ete ke ye ndusụk owo “Bible akabade edi ikpîkpu n̄kpọ, se mînyeneke n̄kpọ ndinam ye owo ye se mînyeneke ufọn.”

Mme utọ ekikere oro ẹdemede mme akpan mbụme oro odotde ẹbọrọ. Akpan mbụme ke otu mmọemi ẹdi, Ntak ẹkewetde Bible? Nte enye enen̄erede etie n̄ke n̄ke onyụn̄ awak n̄kukọhọ akakaha ndin̄wan̄a owo? Ndi enye ekeme ndin̄wan̄a uke uke owo? Nso un̄wam ke ẹyom man N̄wed Abasi an̄wan̄a owo? Ndien ntak emi nnennen ifiọk Bible edide akpan n̄kpọ ke ntịme ntịme ini ẹmi?

Ntak Ẹkewetde Bible?

Edikpep Ikọ Abasi esidi se ẹyomde kpukpru ini ẹto mbon oro ẹdinyenede mfọn ye unyịme Ata Edikon̄ Abasi, Jehovah. Ẹma ẹteme ndidem, mme oku, mme ete ye eka, iren, iban, ye nditọwọn̄​—⁠imọ ye ubuene ukem ukem⁠—​ẹte ẹsio ini ke mme mbubehe ofụri usen ke uwem mmọ ẹnịm man ẹnọ akpan ntin̄enyịn ẹnyụn̄ ẹkere ke akam ẹban̄a Ikọ Abasi oro ẹkewetde ẹnịm.​—⁠Deuteronomy 6:6, 7; 17:18-⁠20; 31:9-⁠12; Nehemiah 8:8; Psalm 1:1, 2; 119:7-11, 72, 98-100, 104, 142; Mme N̄ke 3:​13-⁠18.

Ke uwụtn̄kpọ, ẹma ẹteme Joshua ẹte: “Kụt ete ke imokot n̄wed Ibet emi kpukpru ini ke utuakibuot fo. Kpep enye ke uwemeyo ye ke okoneyo, nyụn̄ kụt ete ke imanam kpukpru n̄kpọ eke ẹwetde ke esịt. Ndien afo eyeforo onyụn̄ okụt unen.” (Joshua 1:8, Today’s English Version) Utọ editịn̄ enyịn n̄kpep nnyụn̄ nda Ibet Abasi emi nsịn ke edinam edisụn̄ọ ke edikụt unen ye inemesịt. Uduak Jehovah idịghe sụk Ikọ esie, kpa Bible, ndin̄wan̄a “kpukpru owo,” edi ẹnịm enye n̄ko, ye idotenyịn edibọ enọ uwem.​—⁠1 Timothy 2:​3, 4; John 17:⁠3.

Awak N̄kukọhọ Akakaha Ndin̄wan̄a Owo?

Mbemiso Jesus ọdọkde ke heaven, enye ama anam an̄wan̄a ete ke imọ imoyom akwa utom unọ ukpep eke Bible akaiso ke ofụri isọn̄. (Utom 1:8) Enye ama ọfiọk nte ke ẹkewet Bible man an̄wan̄a owo. Ke ama akanam an̄wan̄a nte ke Jehovah ama ọnọ imọ ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄, enye ama ọnọ nnennen ewụhọ emi ete: “Ẹka ẹkanam kpukpru mme idụt ẹdi mbet [m̀mê, mme ekpep] . . . ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.”​—⁠Matthew 28:​19, 20.

Mbemiso baptism, ẹkenyene ndikpep mbufa mbet mban̄a Jehovah, Eyen esie, ye nte edisana spirit anamde utom. Adianade do, ẹkenyene ndida ibet editịm n̄kpọ Christian nteme mmọ. (1 Corinth 9:21; Galatia 6:2) Man ẹnyene utịp emi, ama oyom mbon oro ẹdotde ẹbemiso ẹnịm ke akpanikọ nte ke Bible okoto Jehovah ndien udiana nte ke ẹkewet enye man an̄wan̄a owo.​—⁠Matthew 10:​11-⁠13.

Nso ke ẹyom ke n̄kan̄ fo man Bible an̄wan̄a fi? Eyen Abasi ama esịn akpan ukeme ndinam N̄wed Abasi an̄wan̄a. Enye ama ọfiọk ete ke Ndisana Uwetn̄kpọ ẹdi akpanikọ ye nte ke mmọ ẹdọn̄ọ uduak Jehovah oro ẹyararede ẹwụt. (John 17:17) Kaban̄a utom ẹkenọde enye, Jesus Christ ọkọdọhọ ete: “N̄kamana nnyụn̄ ndi ke ererimbot ke ntak uduak kiet emi, man ntịn̄ mban̄a akpanikọ. Owo ekededi emi edide eke akpanikọ akpan̄ utọn̄ ọnọ mi.” (John 18:37, TEV; Luke 4:43) Jesus iketreke ndikpep mbon oro ẹkenyenede in̄wan̄în̄wan̄ esịt ye ekikere. Ke Luke 24:45, ẹsian nnyịn ẹte: “Ndien Enye [Christ Jesus] an̄wan̄ade mmọ ikike, man mmọ ẹfiọk ikọ Abasi.”

Ke ini utom ukwọrọikọ Jesus enye ama esikot oto Ikọ oro ẹwetde-wet ifụre ifụre, anamde an̄wan̄a onyụn̄ etịn̄de aban̄a mme itien̄wed Abasi ke “ibet Moses ye mme prọfet ye mme psalm.” (Luke 24:​27, 44) In̄wan̄în̄wan̄ ifiọk oro enye ekenyenede, ọkọrọ ye ukeme esie ndinọ ukpep ẹma ẹnen̄ede ẹtụk mbon oro ẹkekopde nte enye anamde N̄wed Abasi an̄wan̄a. (Matthew 7:​28, 29; Mark 1:22; Luke 4:32; 24:32) Ye enye, N̄wed Abasi ekedi n̄wed oro ekemede ndin̄wan̄a owo mmemmem mmemmem.

Bible ye Mme Anditiene Jesus

Apostle Paul, andikpebe Jesus Christ, ama okụt ufọn edikpep mbon en̄wen se isịnede ke N̄wed Abasi. Enye n̄ko ama ọfiọk ete ke ẹkewet mmọ man ẹn̄wan̄a owo. Oro edi ntak enye ekekpepde n̄kpọ an̄wan̄wa ndien ye unana eyịghe anamde N̄wed Abasi an̄wan̄a ke ufọk mbon oro ẹkeyomde ndifiọk mmọ. Paul ama anam ẹfiọk idaha esie ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Mbufo ẹmefiọk ẹte n̄komụmke n̄kpọ ekededi emi edinyenede ufọn inọ mbufo n̄kama ke adan̄aemi n̄kọkwọrọde nnyụn̄ n̄kpepde n̄kpọ an̄wan̄wa ye ke ufọk mbufo.” (Utom 20:20, TEV) Ke mme nneme esie enye ama esisio ikọ ke N̄wed Abasi ada ebuen ikọ, anamde an̄wan̄a onyụn̄ ọsọn̄ọde mme ikọ esie ke editịn̄ ntụk mme n̄kpọ. (Utom 17:​2, 3) Enye ama enyene udọn̄ ke ndin̄wam mmọ en̄wen ẹdiọn̄ọ se N̄wed Abasi ọwọrọde.

Nte afo emenyene udọn̄ ndifiọk mme n̄kpọ oro Jesus ye mme mbet esie ẹkekpepde? (1 Peter 2:2) Mme andidụn̄ Beroea eset ẹma ẹnyene utọ udọn̄ oro, ndien mmọ ẹma ẹnyene udọn̄ ndinịm se apostle Paul ekekpepde mmọ aban̄a Christ ke akpanikọ. Ntre ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ mmọ ndikpep N̄wed Abasi ke usen ke usen ndien ke ntem ẹnịmde ke akpanikọ nte ke eti mbụk oro mmọ ẹkekopde ekenen̄ede edi akpanikọ. Sia mmọ ẹkenyịmede ndikop ikọ, “ediwak mmọ ẹnịm ke akpanikọ.”​—⁠Utom 17:​11, 12.

Man Bible an̄wan̄a, owo enyene ndinyene eti idaha esịt, udọn̄ esịt akpanikọ ndikpep n̄kpọ, ye ‘edinyene udọn̄ n̄kpọ eke spirit.’ (Matthew 5:3) Ke ini ẹkebụpde Jesus ẹte: “Nsinam Afo etịn̄de ikọ ye mmọ ke n̄ke?” enye ọkọbọrọ ete: “Ẹyak ẹnọ mbufo ndifiọk ndịben̄kpọ Obio Ubọn̄ Heaven, edi iyakke inọ mmọ.” Ẹma ẹbemiso ẹtịn̄ ẹte ke enye ‘eyetat inua esie etịn̄ ikọ ke n̄ke ndien etịn̄ n̄kpọ eke ẹkodịbede.’ (Matthew 13:​10, 11, 35) Ntre Jesus ekesitịn̄ ikọ ebe ke n̄ke man adianade ikpîkpu andikpan̄ utọn̄ oro mînyeneke udọn̄ ye anam ndụn̄ọde esịt akpanikọ. Mme mbet Jesus ẹma ẹwụt esịt akpanikọ oro mmọ ẹkenyenede ke idaha kiet ke ini mmọ ẹkesan̄ade ye enye ẹdụk ufọk kiet ndien ẹdọhọde ẹte: “Siak n̄ke idiọk n̄kpasịp in̄wan̄ nọ nnyịn.”​—⁠Matthew 13:36.

Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke nnyịn imoyom un̄wam edieke anade Bible an̄wan̄a nnyịn. Ọkwọrọ ederi oro Hal Llewellyn, ewetn̄wed nnọ n̄ka esede aban̄a ukpepn̄kpọ ido ukpono, se ẹnịmde ke akpanikọ, ye edidianakiet eke ofụri ido ukpono eke Ufọkabasi United, ọkọdọhọ ete: “Edi ata akpan n̄kpọ ndinam se Bible etịn̄de an̄wan̄a nnyịn ye nte ẹkotde enye ẹnyụn̄ ẹnamde an̄wan̄a.” Edi idem edieke mîdịghe kpukpru owo ẹfiọk oro, akpanikọ edi nte ke Bible ikemeke ndin̄wan̄a nnyịn ke idem nnyịn. Nnyịn imoyom un̄wam.

Nso Un̄wam Idu?

Ndusụk n̄ke n̄ke ikọ, mme n̄kukọhọ n̄kukọhọ mbụme, ye mme ntotụn̄ọ ikọ ẹdu ke Bible emi oyomde ẹtat. Ekeme ndidi ẹkekokoi ẹnam mmọ ẹkûn̄wan̄a, ẹdade mme edimen ndomo oro enyenede se ẹwọrọde ẹmi owo mîkanamke man an̄wan̄a owo ke ini ẹkewetde mmọ. Edi mmọ ẹma ẹbuana mme uduak Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, Ediyarade 13:18 ọdọhọ ete “ibat unam oro” edi “ikie itiokiet ye ata ye itiokiet.” Ke adan̄aemi ufan̄ikọ oro ọdọhọde ete “sese, ifiọk mi,” enye inamke an̄wan̄a se ibat oro adade aban̄a. Nte ededi, Jehovah, ebe ke esop esie, amayak mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ẹfiọk se enye ọwọrọde mfịn. (Se ekebe, “Usụn̄ Ndifiọk Bible.”) Afo n̄ko emekeme ndinyene ifiọk emi ye un̄wam mbon oro ẹnyenede ifiọk ke ‘nditịm nsiak ikọ akpanikọ.’​—⁠2 Timothy 2:2, 15, 23-⁠25; 4:2-⁠5; Mme N̄ke 2:​1-⁠5.

Ndusụk ini Jesus ama esida n̄ke ndiwụt nte ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a m̀mê nte mîkanamke n̄kpọ iban̄a etop Obio Ubọn̄. Enye ama owụt nte ke ndusụk owo idinamke n̄kọri koro mmọ ẹkopde mmemidem ke ntak ubiọn̄ọ otode mme ufan ye mme iman. Mmọ eken ẹyeyak “ukụt m̀mê isịnenyịn” abiat esịtekọm oro mmọ ẹnyenede ẹban̄a etop Obio Ubọn̄. Edi mbon en̄wen ẹyeyak mme mbubehe uwem ofụri usen, “ekikere n̄kpọ eyo emi ye abian̄a inyene,” ababa ima ekededi oro mmọ ẹnyenede ẹnọ eti mbụk owot. Ke n̄kan̄ eken, odu mbon oro ke idatesịt ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a ẹnyụn̄ ẹnyịmede ndikop ọsọn̄urua ikọ oro nnyụn̄ mfiọk se enye ọwọrọde. Mmọ ke ‘ẹseme ẹnyụn̄ ẹtua ẹban̄a kpukpru mbubiam ido emi ẹnamde’ ke Christendom, emi ẹdọhọde ke ẹnam ke enyịn̄ Jesus Christ. Utọ mbon oro ẹnyene udọn̄ ndidi se ẹtemede ke usụn̄ Jehovah ndien ke ntre ẹfiọkde se mmọ ẹkotde ke Bible.​—⁠Matthew 13:3-9, 18-⁠23; Ezekiel 9:4; Isaiah 2:​2-⁠4.

Ye mbon oro ẹyomde ndinyene ifiọk mban̄a mme uduak Jehovah ke idemmọ, Jehovah ekeme ndikụt nte ke ẹnọ un̄wam oro ẹyomde. Ke ndinam an̄wan̄a, Bible ọtọt ete ke spirit Jehovah akada Philip ọkwọrọikọ oro usụn̄ ndikan̄wam owo Ethiopia emi okokotde n̄wed Isaiah eke Bible nte enye okotode Jerusalem ọnyọn̄. Ke usụn̄ unyọn̄ esie, enye ke eketie ke chariot esie okot n̄wed. Ke n̄kopuyo nnọ ndausụn̄ edisana spirit Jehovah, Philip ama efehe akadiana chariot oro onyụn̄ obụp ete: “Nte ọmọfiọk se ikọ oro okotde ọwọrọde?” Owo emi ama osụhọde idem onyụn̄ anam akpanikọ ekem ndinyịme nte ke imọ imoyom un̄wam. Philip ke idatesịt ama ekpep owo emi okokopde biọn̄ eke spirit onyụn̄ edide se ẹkemede ndinọ ukpep mi. Ukpepn̄kpọ emi ama an̄wam enye ndifiọk N̄wed Abasi. Enye ama ekpep se enye ekenyenede ndinam idahaemi man enyene eti itie ebuana ye Jehovah man ekpenyene nsinsi uwem. Enye ama akabade edi okop inemesịt asan̄autom Jehovah oro anade baptism, emi ekebịnede uwem oro ekenemde Abasi esịt.​—⁠Utom 8:​26-⁠39.

Ekeme ndidi afo emenyene Bible ke ufọk fo, ndien ekeme ndidi afo omokot enye ediwak ini. Ekeme ndidi afo emenyene ukem mfịna oro anam akpanikọ, osụhọde idem owo Ethiopia oro ekenyenede. Enye ikekemeke ndifiọk se enye okokotde. Enye ama oyom un̄wam ndien ikemen̄eke ndinyịme un̄wam oro Jehovah Abasi okokopde inemesịt ndinọ. Ukem nte Philip, Mme Ntiense Jehovah ẹsikop inemesịt ndin̄wam fi ọfiọk mme n̄kpọ ẹban̄ade Abasi oro ẹwetde ke Ikọ esie, kpa Bible. Mmọ ẹfiọk ẹte ke Jehovah ọkọnọ Bible onyụn̄ oyom enye an̄wan̄a owo.​—⁠1 Corinth 2:10; Ephesus 3:18; 2 Peter 3:16.

Ntak Emi Bible Edide Akpan N̄kpọ?

Nnyịn idu uwem ke ini oro edide usọp usọp akan ke mbụk owo. Bible etịn̄ aban̄a enye nte “akpatre ini eyo emi.” (Matthew 24:3) Ediwak n̄kpọntịbe oro ẹdade itie ke ndisu prọfesi Bible toto ke isua 1914 ẹwụt nte ke mîbịghike kemi Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven ‘eyenuak onyụn̄ ama kpukpru mme ukara eken.’​—⁠Daniel 2:44.

Kot ke idemfo se ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹnịm ke Bible ke Matthew ibuot 24, Mark ibuot 13, ye Luke ibuot 21. Afo eyekụt ete ke mme n̄kpọntịbe oro ẹtịn̄de ẹban̄a ẹdi se itụkde ofụri ererimbot. Mmọ ẹsịne mme ekọn̄ ererimbot​—⁠ẹkpụhọrede ye kpukpru ekọn̄ eken. Ọtọn̄ọde ke Ekọn̄ Ererimbot I, nnyịn imokụt unana udia, unyekisọn̄, ye ini n̄wọrọnda ukwan̄ido oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a. Ndien idahaemi etie nte mme idụt ẹnen̄ede ẹkpere nditịn̄ se ididide in̄wan̄în̄wan̄ idiọn̄ọ nte ke nsobo ererimbot emekpere. Kaban̄a emi, apostle Paul ekewet ete: “Usen Ọbọn̄ mọn̄ edi nte inọ ke okoneyo. Ini mme owo ẹdọhọde ẹte, idu ke emem ye ifụre, kpa adan̄aoro ke nsobo abuat mmọ, . . . ndien mmọ idikwe usụn̄ ubọhọ.” (1 Thessalonica 5:​2, 3) Mmanie ẹdi mbon oro mîbọhọke mi? Paul anam an̄wan̄a ete: “Mmọemi mîfiọkke Abasi, mînyụn̄ isụkke ibuot inọ gospel Ọbọn̄ nnyịn Jesus.” (2 Thessalonica 1:​7-⁠9) Mbon oro ẹnamde ewụhọ ẹnọde ke Matthew 24:14 ndikwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo” ẹkenyene ndisu ubak ntan̄ndian idiọn̄ọ emi.

Ediwak miliọn Mme Ntiense Jehovah ke ẹnam ewụhọ emi ke idụt ye mme isuo inyan̄ibom 231. Mmọ ẹsiwaha ke ufọk mme owo ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ọkpọkpọ ikot ndikpep mban̄a ukara Obio Ubọn̄ Jehovah. Mmọ ke mfọnido ẹsisio ẹwụt se akpanade owo kiet kiet anam man odu ke otu mme andibọhọ editịm n̄kpọ emi onyụn̄ odu uwem ke paradise isọn̄ oro ntuan̄a, eseme, ubiak, m̀mê n̄kpa mîdidụhe.​—⁠Ediyarade 21:​3, 4.

Ini ke ebe usọp usọp ọkpọn̄ idiọk ererimbot emi, ndien edi akpan n̄kpọ ọnọ kpukpru mbon oro ẹyomde ndibọhọ utịt ererimbot emi ndikpep se ibuanade ke ‘ndinam item eti mbụk’ ndien ke ntem ẹbọhọde nsobo. Ini efen oro Mme Ntiense Jehovah ẹwahade ufọk fo, ntak mûnyịmeke ikot edinyene ukpepn̄kpọ Bible eke urua ke urua? Edi ke ọfọnde akan, ntak mûdọhọke mmọ ẹkpep Bible ye afo koro oyomde enye an̄wan̄a fi?

[Ekebe ke page 8]

USỤN̄ NDIFIỌK BIBLE

JESUS ama ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke n̄kpa ye ediset ke n̄kpa imọ ẹbede, imọ iyenịm “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” emi edinamde n̄kpọ nte usụn̄ unyene nneme esie. (Matthew 24:​45-⁠47) Apostle Paul ama owụt mme Christian ke Ephesus usụn̄ emi ke ini enye ekewetde ete “ẹkpada ufọk Abasi ẹnam . . . ẹfiọk uwak uwak ọniọn̄ Abasi; nte asan̄ade ekekem ye nsinsi uduak emi Enye akaduakde ke Christ Jesus Ọbọn̄ nnyịn.” (Ephesus 3:​10, 11) Edi esop mme Christian oro ẹyetde aran, emi akamanade ke Pentecost 33 E.N., ke ẹkeyak “n̄kpọ emi ẹyararede” ẹsịn ke ubọk. (Deuteronomy 29:29) Nte otu kiet, mme Christian oro ẹyetde aran ẹnam utom nte asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄. (Luke 12:​42-⁠44) Utom oro Abasi emekde ọnọ mmọ edi ndinam “n̄kpọ emi ẹyararede” an̄wan̄a ke usụn̄ eke spirit.

Idem kpa nte prọfesi Bible akanyande ubọk owụt Messiah, enye n̄ko owụt nnyịn otu Christian Mme Ntiense oro ẹyetde aran emi adianade kiet emi anamde n̄kpọ idahaemi nte asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.a Enye an̄wam nnyịn ndifiọk Ikọ Abasi. Kpukpru mbon oro ẹyomde ndifiọk Bible ẹkpenyene ndidiọn̄ọ nte ke ẹkeme ndifiọk “uwak uwak ọniọn̄ Abasi” n̄kukụre ebe ke usụn̄ unyene nneme Jehovah, kpa asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.​—⁠John 6:68.

[Mme Ikọ idakisọn̄]