Mme N̄wed Emi Ẹsiakde ke N̄wed Mbono Esop Uwem ye Utom Nnyịn

SEPTEMBER 2-8

it-2-E 366

Melchizedek

Melchizedek ekedi edidem Salem ye “oku Ata Edikon̄ Abasi,” Jehovah. (Ge 14:18, 22) Enye edi akpa oku emi ẹsiakde ke N̄wed Abasi; enye ama edi oku mbemiso isua 1933 mbemiso eyo Christ. Sia Melchizedek ekedide edidem Salem, ndien Salem ọwọrọ “Emem,” apostle Paul ọkọdọhọ ke Melchizedek edi “Edidem Emem” onyụn̄ edi “Edidem Edinen Ido,” sia se enyịn̄ esie ọwọrọde edi oro. (Heb 7:1, 2) Ẹdọhọ ke ebiet oro ẹkekotde Salem ke ẹkedikot Jerusalem, ndien “Salem” esịne ke enyịn̄ obio oro, “Jerusalem.” Ndusụk ini, ẹkesinyụn̄ ẹkot Jerusalem, “Salem.”—Ps 76:2.

Ke ini Abram (Abraham) akakande edidem Chedorlaomer ye ndidem emi ẹdude ye enye, enye ama edi Unaisọn̄ Itịghede Shaveh, oro edi, “Unaisọn̄ Itịghede edidem.” Melchizedek ama “ada uyo ye wine” ọsọk Abraham do onyụn̄ ọdọhọ enye ete: “Yak Ata Edikon̄ Abasi, Andinam enyọn̄ ye isọn̄, ọdiọn̄ Abram; yak itoro onyụn̄ enyene Ata Edikon̄ Abasi, emi akayakde mbon oro ẹfịkde fi esịn fi ke ubọk!” Ekem Abraham ama ọnọ enye “ubak kiet ke itie duop ke otu kpukpru n̄kpọ,” oro edi, “ke otu nti n̄kpọ mbụme” oro enye akatan̄de ọnyọn̄ ke ekọn̄ oro enye akakade ye ndidem oro.—Ge 14:17-20; Heb 7:4.

it-2-E 367 ¶4

Melchizedek

Ntak emi Bible ọdọhọde ke Melchizedek ikenyeneke “ntọn̄ọ usen inyụn̄ inyeneke utịt uwem”?

Paul ama etịn̄ akpan n̄kpọ kiet aban̄a Melchizedek ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Enye inyeneke ete, inyeneke eka, inyeneke udịm ubon, inyeneke ntọn̄ọ usen inyụn̄ inyeneke utịt uwem, edi ẹnam enye etie nte Eyen Abasi, enye onyụn̄ aka iso edi oku ke nsinsi.” (Heb 7:3) Ẹkemaman Melchizedek nte ẹkemande kpukpru owo, enye ama onyụn̄ akpa. Edi owo isiakke enyịn̄ ete esie ye eka esie, owo inyụn̄ itịn̄ke ubon emi enye okotode. Bible itịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a ini emi enye akamanade ye ini enye akakpade. Ntem, odot nte Melchizedek akadade aban̄a Jesus Christ, emi edide oku ke nsinsi. Bible itịn̄ke owo emi ọkọkpọn̄de itie oku ọnọ Melchizedek m̀mê owo emi akadade itie esie. Kpasụk ntre, idụhe akwa oku ndomokiet emi okodude mbemiso Christ emi eketiede nte Christ, ndien Bible owụt ke idụhe akwa oku en̄wen emi edidade itie esie. N̄ko, kpa ye oro Jesus akamanade ke esien Judah ye ke ubon David emi ndidem ẹkesitode, idịghe ubon esie akanam Abasi emek enye oku, inyụn̄ idịghe udịm ubon esie akanam enye odot ndidi oku ye edidem. Jehovah ekemek enye sia Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ un̄wọn̄ọ ọnọ enye.

it-2-E 366

Melchizedek

Enye Ekedi Utọ Oku Emi Christ Edide. Ke prọfesi kiet oro aban̄ade Messiah, Jehovah ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ owo emi David okokotde “Ọbọn̄ mi,” ete: “Afo edi oku ke nsinsi ke ukem usụn̄ oro Melchizedek ekedide!” (Ps 110:1, 4) Prọfesi oro ama anam mme Jew ẹnịm ke Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde edidi oku ye edidem. Ke leta oro apostle Paul ekewetde ọnọ ẹsọk mme Jew, enye ama anam ẹdiọn̄ọ oku ye edidem oro ẹketịn̄de ẹban̄a do. Enye ọkọdọhọ ke Jesus “edi akwa oku ke ukem usụn̄ oro Melchizedek ekedide.”—Heb 6:20; 5:10.

it-1-E 523 ¶5

Ediomi

Didie ke ediomi Ibet Moses akakabade edi “akani”?

Edi ẹkeme ndidọhọ ke ediomi Ibet Moses ama akabade edi “akani” ke ini Jehovah ọkọdọhọde Jeremiah etịn̄ ke imọ imọn̄ inam obufa ediomi. (Jer 31:31-34; Heb 8:13) Ke isua 33 eyo mme apostle, ediomi Ibet Moses ikenyeneke ufọn aba sia ẹma ẹkekọn̄ Christ ke eto ndutụhọ (Col 2:14), ndien obufa ediomi ada itie esie.—Heb 7:12; 9:15; Ut 2:1-4.

SEPTEMBER 9-15

it-1-E 862 ¶1

Edifen Nnọ

Ibet oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel ama etịn̄ se owo akpanamde man ẹfen ndudue esie. Ibet oro ọkọdọhọ ke edieke owo anamde idiọkn̄kpọ m̀mê eduede owo, ke ana enye ebem iso enen̄ede ndudue esie nte Ibet ọdọhọde, ndien ekem enye awa uwa ọnọ Jehovah; ediwak ini ẹkesiwa unam man ẹduọk iyịp. (Le 5:5–6:7) Ntak edi oro Paul ọkọdọhọde ete: “Ih, ekpere ndidi ẹda iyịp ẹnam kpukpru n̄kpọ ẹsana nte Ibet etemede, ndien ke ediduọk iyịp mîdụhe edifen inyụn̄ idụhe.” (Heb 9:22) Edi iyịp unam oro ẹkewade ikekemeke ndisọhi idiọkn̄kpọ owo mfep ofụri ofụri nnyụn̄ nnam owo enyene eti esịt. (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14) Edi obufa ediomi anam ẹfen ẹnọ mme owo ofụri ofụri ke ntak uwa ufak Jesus Christ. (Jer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Co 11:25; Eph 1:7) Idem ke ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama owụt ke imenyene odudu ndifen idiọkn̄kpọ ke ini enye akanamde idem ọsọn̄ owo akpauben̄.—Mt 9:2-7.

it-2-E 602-603

Mfọnmma

Ibet Moses Ikekemeke Ndinam Owo Ọfọn Ama. Ibet oro Abasi akadade Moses ọnọ nditọ Israel ama esịne ndinyene mme oku ye ndiwa nsio nsio uwa unam. Kpa ye oro edide Ibet oro ama ọfọn ama sia Abasi ọkọnọ enye, apostle Paul ama ewet ete ke Ibet oro, mme oku, ye mme uwa oro nditọ Israel ẹkesiwade ikanamke mmọ ẹfọn ẹma. (Heb 7:11, 19; 10:1) Utu ke ndinam mme owo ẹwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, Ibet oro akakam ananam idiọkn̄kpọ enen̄ede ọwọrọ ada. (Ro 3:20; 7:7-13) Kpukpru ndutịm oro Abasi akanamde ini oro ama enyene ufọn; Ibet eketie nte “andikpeme” emi akadade mme owo ọsọk Christ, onyụn̄ edi “mbukpọn̄ nti n̄kpọ eke ẹdidide.” (Ga 3:19-25; Heb 10:1) Ntem, ke ini Paul ọkọdọhọde ke enyene “se Ibet mîkekemeke ndinam, sia enye ememde ke obụkidem” (Ro 8:3), anaedi enye eketịn̄ aban̄a nte akwa oku mme Jew (emi Ibet Moses ọkọdọhọde ke enye edise iban̄a nte ẹwade uwa, ke enye edinyụn̄ imen iyịp unam oro ẹwade idụk Ata Edisana ke Usen Usio-Isop) mîkekemeke “ndinyan̄a” mbon emi enye esiwade uwa ọnọ “ọyọhọ ọyọhọ,” nte ẹtịn̄de ke Mme Hebrew 7:11, 18-28. Okposụkedi emi uwa oro mme oku oro ẹketode ubon Aaron ẹkesiwade akanamde Abasi ada mme owo ke edinen, uwa oro ikanamke mmọ ẹbọhọ idiọkn̄kpọ ofụri ofụri. Se apostle Paul eketịn̄de edi oro ke ini enye ọkọdọhọde ke uwa oro ẹkesiwade ikekemeke ndinam “mbon oro ẹsan̄ade ẹkpere ẹfọn ẹma,” oro edi, inamke esịt okûfịna mmọ aba ke ntak idiọkn̄kpọ mmọ. (Heb 10:1-4; men Heb 9:9 domo.) Akwa oku ikekemeke ndinọ ufak oro ẹkeyomde man ẹnam mme owo ẹbọhọ idiọkn̄kpọ ofụri ofụri. Jesus Christ edi n̄kukụre Akwa Oku oro ekemede ndinam emi sia enye akawa mfọnmma uwa, ndien enye edidi Akwa Oku ke nsinsi.—Heb 9:14; 10:12-22.

it-1-E 249-250

Baptism

Luke ọdọhọ ke Jesus ama ọbọn̄ akam ke ini enye akanade baptism. (Lu 3:21) N̄ko, Paul emi ekewetde n̄wed Mme Hebrew ọdọhọ ke ini Jesus Christ ‘okodụkde ererimbot,’ (oro edi, ini emi enye okoyomde ndina baptism man ọtọn̄ọ utom esie, idịghe ini emi enye akamanade, sia enye ikpekekemeke ndikot m̀mê nditịn̄ ikọ oro) ke enye ọkọdọhọ nte ẹwetde ke Psalm 40:6-8 (LXX) ete: “Afo ukoyomke uwa ye enọ, edi ama eben̄e ikpọkidem ọnọ mi. . . . Sese! mmedi (ẹwet ẹban̄a mi ke ikpan̄wed) ndinam uduak fo, O Abasi.” (Heb 10:5-9) Jesus ekedi eyen Jew, ndien Abasi ama anam ediomi ye ofụri mme Jew, oro edi, ediomi Ibet Moses. (Ex 19:5-8; Ga 4:4) Sia Jesus akamanade-mana odụk idụt oro Jehovah akanamde ediomi, enye ama ededi ufan ye Jehovah Abasi etisịm ini emi enye akakade ebịne John ọkọdọhọ enịm imọ baptism. Se Jesus akanamde oro ama akan se Ibet Moses ọkọdọhọde ẹnam. Enye akayak uwem esie ọnọ Ete esie man anam “uduak” Esie onyụn̄ awa ikpọkidem oro ‘ẹkeben̄ede ẹnọ’ enye man ẹtre ndiwa unam nte Ibet Moses ọkọdọhọde. Apostle Paul ekewet ete: “Ẹda ‘uduak’ oro ẹtịn̄de mi ẹnam nnyịn isana oto ke ediwa idem Jesus Christ ini kiet kpọt.” (Heb 10:10) Uduak Abasi oro Jesus akayakde uwem esie ọnọ ama esịne n̄ko ndinam utom Obio Ubọn̄ Abasi, Jesus ama onyụn̄ esịn idem anam utom emi. (Lu 4:43; 17:20, 21) Jehovah ama enyịme nte Eyen esie akayakde uwem esie ọnọ enye man anam uduak Esie, ada edisana spirit eyet enye aran, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Afo edi edima Eyen mi; mmenyịme fi.”—Mr 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17.

SEPTEMBER 16-22

it-1-E 804 ¶5

Mbuọtidem

Mbon Oro Ẹkenyenede Mbuọtidem ke Eset. Kpukpru mbon oro Paul akasiakde enyịn̄ ke ini enye eketịn̄de aban̄a “akwa otu ntiense” (Heb 12:1) ẹma ẹnyene se ikanamde mmọ ẹbuọt idem ye Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, Abel ama ọdiọn̄ọ ke Abasi ọn̄wọn̄ọ ndinam “mfri” anuak “urụkikọt” ibuot. Enye ama okụt ke se Abasi eketịn̄de ye ete ye eka imọ ke In̄wan̄ Eden etịbe. Ke Abasi ama ekebịn Adam ye Eve osio ke In̄wan̄ Eden, mmọ ye nditọ mmọ ẹma ẹbọ ufen mbemiso ẹdiade n̄kpọ sia Abasi ama osụn̄i isọn̄, n̄kukịm ye mbaraekpe onyụn̄ etịbe ke isọn̄. Anaedi Abel ama okụt ke Eve enyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ke idem ebe esie, ndien ke ebe esie akara enye. Etie nte eka esie ama etịn̄ ke imesikop ubiak ke ini isan̄ade ye idịbi. N̄ko, mme cherub ẹma ẹda ke inuaotop In̄wan̄ Eden, ndien akan̄kan̄ emi asakde ikan̄ ama onyụn̄ oyụt akanade man owo idibe idụk. (Ge 3:14-19, 24) Kpukpru emi ama esịne ke otu “uyarade” oro akanamde Abel enịm ke ‘mfri oro ẹken̄wọn̄ọde’ ayada edinyan̄a edi. Emi akanam Abel enyene mbuọtidem onyụn̄ “awa uwa eke ọsọn̄de urua akan eke Cain ọnọ Abasi.”—Heb 11:1, 4.

SEPTEMBER 23-29

w89 12/15 22 ¶10

Wa Mme Uwa Oro Enemde Jehovah Esịt

¹⁰ Ke ntre ama oyom mbon Hebrew ẹtre ndidi se ‘nsio nsio esen ukpepn̄kpọ mbon Judah emende mmọ osio ke itie mmọ.’ (Galatia 5:1-6) Itoho ke mme utọ ukpepn̄kpọ oro edi oto ‘ke mfọn Abasi ke esịt ekeme ndinyene nsọn̄ọnda’ man ọsọn̄ọ ada ke akpanikọ. Ndusụk owo nte an̄wan̄ade, ẹma ẹneni ẹban̄a udia ye mme uwa, koro Paul ọkọdọhọde ete ke owo ikanamke esịt ọsọn̄ọ ada “ke nsio nsio orụk udia; koro ido oro ikodorike mmọemi ẹsan̄ade ke esịt.” Mme ufọn eke spirit oto uten̄e Abasi ye esịtekọm ke ufak, itoho edidọn̄ enyịn ke usụn̄ oro mîdotke mban̄a ndusụk udia ye edinịm mme usenọfiọn̄. (Rome 14:5-9) Adianade do, uwa Christ ama anam mme uwa oro mme Levite ẹkesiwade ẹtre.—Mme Hebrew 9:9-14; 10:5-10.

SEPTEMBER 30–OCTOBER 6

it-2-E 253-254

Un̄wana

Jehovah edi “Ete mme un̄wana.” (Jas 1:17) Jehovah edi “Andinọ utịn man ọnọ un̄wana ke uwemeyo, ye Andinịm mme ewụhọ nnọ ọfiọn̄ ye mme ntantaọfiọn̄ man ẹnọ un̄wana ke okoneyo,” (Jer 31:35) enye n̄ko esinam ikọ esie an̄wan̄a nnyịn. (2Co 4:6) Ibet esie, mme ubiereikpe esie, ye ikọ esie ẹdi un̄wana ẹnọ owo emi ayakde mmọ ẹda enye usụn̄. (Ps 43:3; 119:105; N̄ke 6:23; Isa 51:4) Andiwet Psalm ọkọdọhọ ete: “Un̄wana fo anam nnyịn ikeme ndikụt un̄wana.” (Ps 36:9; men Ps 27:1; 43:3 domo.) Kpa nte esidide eyo ama esiere, utịn ayama sụn̄sụn̄ “tutu esịm ufọt uwemeyo,” kpasụk ntre ke ọniọn̄ Abasi anam usụn̄ ndinen owo akaka iso ayama. (N̄ke 4:18) Ndisan̄a ke un̄wana Jehovah ọwọrọ ndidu uwem nte enye ọdọhọde. (Isa 2:3-5) Edi edieke owo esede n̄kpọ ke idiọk usụn̄ m̀mê anamde n̄kpọ ye idiọk uduak, ọwọrọ enye asan̄a ke ekịm. Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke enyịn fo ọdiọkde, ofụri idem fo eyekịm. Edieke edide akpanikọ nte ke un̄wana emi odude fi ke idem edi ekịm, ekịm oro okpon adan̄a didie ntem!”—Mt 6:23; men De 15:9; 28:54-57; N̄ke 28:22; 2Pe 2:14 domo.

it-2-E 222 ¶4

Ibet

“Ibet Edidem.” Kpa nte edidem okponde akan mbon eken ke obio, “ibet edidem” okpon akan ke otu mme ibet emi aban̄ade nte mme owo ẹkpenamde n̄kpọ ye kiet eken. (Jas 2:8) Kpukpru ewụhọ oro ẹkedude ke Ibet Moses ẹkeban̄a ima. Ewụhọ oro, “afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo” (oro edi, ibet edidem) ekedi kiet ke otu ewụhọ iba emi ofụri Ibet ye ikọ mme Prọfet ẹkekọn̄ọde. (Mt 22:37-40) Kpa ye oro mînaha mme Christian ẹnịm Ibet Moses, ana mmọ ẹnịm ibet Jehovah emi edide Edidem ye ibet Jesus Christ Eyen esie emi edide Edidem n̄ko, sia ibet mmọ aban̄a obufa ediomi.