Αντιτίθεται ο Δανικός Νόμος στην Ελευθερία της Συνειδήσεως;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Δανία
ΜΗΠΩΣ ο νόμος της Δανίας αντιτίθεται σε μια διεθνώς ανεγνωρισμένη αρχή ελευθερίας; Μια απόφασις που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας πριν από λίγους μήνες φαίνεται ότι απαντά, Ναι.
Η αρχή αυτή περιλαμβάνεται στη Διεθνή Σύμβασι επί Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων στην οποία ενεγράφη και η Δανία το 1971. Η αρχή αυτή λέγει ότι ένα άτομο δεν μπορεί να τιμωρηθή πλέον της μιας φοράς για μια παράβασι του νόμου.
Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας απεφάνθη ότι ένα άτομο μπορεί να καταδικασθή δύο φορές για το ίδιο παράπτωμα. Η απόφασις αφορά εκείνους οι οποίοι είναι αντιρρησίες συνειδήσεως και αρνούνται την υποχρεωτική στρατιωτική ή εναλλακτική υπηρεσία.
Η Υπόθεσις
Το ζήτημα άρχισε σ’ ένα κατώτερο δικαστήριο. Περιελάμβανε την περίπτωσι ενός νεαρού μηχανικού, ο οποίος ήταν Μάρτυς του Ιεχωβά. Λόγω της ισχυρής πίστεώς του στους νόμους του Θεού, αρνήθηκε λόγω συνειδήσεως στρατιωτική ή άλλη εναλλακτική υπηρεσία.
Το δικαστήριο κατεδίκασε τον νεαρό σε φυλάκισι. Αφού εξέτισε την ποινή του, εκλήθη και πάλι για υποχρεωτική υπηρεσία. Διετήρησε την ίδια στάσι βάσει των πεποιθήσεων της συνειδήσεώς του στους νόμους του Θεού και αρνήθηκε να στρατευθή. Το δικαστήριο και πάλι τον κατεδίκασε σε φυλάκισι, αυτή τη φορά για μεγαλύτερη περίοδο, για οκτώ μήνες.
Εν τούτοις, ο νεαρός αυτός εφεσίβαλε αυτή την καταδίκη σ’ ένα ανώτερο δικαστήριο, το Ανώτερο Δικαστήριο της χώρας, με βάσι το γεγονός ότι ένα άτομο δεν μπορεί να καταδικασθή δύο φορές για το ίδιο παράπτωμα. Το δικαστήριο απέφυγε να λάβη μια θέσι, είτε υπέρ είτε κατά, σχετικά με την αρχή που περιλαμβάνεται. Αλλά, πράγματι, μείωσε την ποινή φυλακίσεως σε τρεις μήνες.
Έγινε κατόπιν έφεσις αυτής της υποθέσεως σ’ ένα ανώτερο δικαστήριο της Δανίας, το Ανώτατο Δικαστήριο, με βάσι το γεγονός ότι η απόφασις αυτή έπρεπε ν’ ακυρωθή διότι η πρώτη τιμωρία έπρεπε να θεωρήται αρκετή. Η δεύτερη καταδίκη παραβιάζει την αρχή με την οποία συμφώνησε η Δανία, όταν υπέγραψε τη Διεθνή Σύμβασι επί Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων.
Τι Έχουν Κάνει Άλλοι
Στη δίκη αυτού του νεαρού στο Ανώτατο Δικαστήριο, ανεφέρθη ότι αρκετές άλλες χώρες είχαν αλλάξει την απόφασί τους σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα. Πριν από χρόνια, πολλές χώρες κατεδίκαζαν τους αντιρρησίες συνειδήσεως οι οποίοι ήσαν Μάρτυρες του Ιεχωβά σε αυστηρές ποινές φυλακίσεως.
Μερικές φορές, η καταδίκη εξεφέρετο με τέτοιο τρόπο ώστε οι Μάρτυρες μπορούσαν να κληθούν πάλι και να καταδικασθούν εκ νέου σε επιπρόσθετη ποινή φυλακίσεως. Αυτό επαναλαμβάνετο πάλι και πάλι. Έτσι, πολλά άτομα έμειναν στη φυλακή από 10 μέχρι 20 χρόνια λόγω του γεγονότος αυτού.
Αλλά τελικά, σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στον Δυτικό κόσμο, πολλές αυθεντίες άρχισαν να βλέπουν με αποδοκιμασία αυτές τις βαρειές ποινές. Είδαν πόσο παράλογο είναι να στέλλωνται στη φυλακή νεαρά άτομα των οποίων η μόνη αντιδικία με τον νόμο εσχετίζετο με το ζήτημα πίστεως και συνειδήσεως.
Έτσι, πολλές χώρες τροποποίησαν από τότε την τιμωρία των αντιρρησιών συνειδήσεως. Παραδείγματος χάριν στην Ολλανδία, οι αξιωματούχοι προτίμησαν να μην καταδικάζουν τέτοιους αντιρρησίες συνειδήσεως οι οποίοι είναι αφιερωμένοι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Στη Σουηδία, οι ειδικοί κάνουν μια χωριστή έρευνα της υποθέσεως κάθε αντιρρησίου συνειδήσεως ο οποίος είναι Μάρτυς. Βάσει αυτής της ερεύνης, η κυβέρνησις αποφασίζει να μην καλέση επί του παρόντος τον Μάρτυρα. Αυτή την πορεία ακολουθεί επί 11 χρόνια και μια πρόσφατη έρευνα κατέληξε στο να προταθή η εξαίρεσις των Μαρτύρων του Ιεχωβά από την στρατιωτική κλήσι στο μέλλον.
Ανεφέρθησαν επίσης οι ενέργειες του συνταγματικού δικαστηρίου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Πριν από αρκετά χρόνια, το δικαστήριο αυτό είχε εκδόσει μια απόφασι η οποία απήλλασσε τους Μάρτυρες του Ιεχωβά από του να καταδικάζωνται πλέον της μιας φοράς. Αυτή η απόφασις εβασίζετο στην αρχή νε μπις ιν ίντεμ, δηλαδή, ουχί δις δια το αυτό παράπτωμα. Αυτή η αρχή λέγει ότι ένα άτομο δεν μπορεί να δικασθή και να τιμωρηθή πλέον της μιας φοράς για το ίδιο παράπτωμα.
Επίσης, η χώρα της Ελλάδος έχει προσφάτως τροποποιήσει την τιμωρία των αντιρρησιών συνειδήσεως και όταν ένας νόμος, που απαιτεί να καταδικάζωνται οι αντιρρησίες συνειδήσεως που αρνούνται να υπηρετήσουν στον στρατό λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων σε ποινή φυλακίσεως, ορίζει επίσης ότι, όταν βγουν από τη φυλακή, πρέπει να εξαιρούνται από τέτοια υπηρεσία ή εκπαίδευσι.
Έτσι, ο συνήγορος υπερασπίσεως ρώτησε το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας: «Πώς συμβαίνει ώστε οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ν’ απελευθερώνονται στη Γερμανία βάσει αυτής της αρχής, αλλά όχι και στη Δανία;»
Νόμος Που Έχει Παρερμηνευθή
Εξεφράσθη στο δικαστήριο η σκέψις ότι τα μέλη της βουλής της Δανίας ίσως δεν εγνώριζον ότι αυτή η νομική αρχή εναντίον της διπλής ποινής για το αυτό παράπτωμα περιελαμβάνετο στη Διεθνή Σύμβασι την οποία υπέγραψε και η Δανία. Αν το εγνώριζαν αυτό, τότε, το 1975, δεν θα είχε προφανώς προσαφθή η αλλαγή στον στρατιωτικό νόμο που επιτρέπει την επανειλημμένη καταδίκη. Ο νόμος θα είχε διατυπωθή με κάποιον άλλο τρόπο για να περιλαμβάνη και αυτή την ωραία αρχή της Διεθνούς Συμβάσεως σχετικά με τη διπλή καταδίκη για το αυτό παράπτωμα.
Είναι αλήθεια ότι αυτή η αλλαγή στον Δανικό στρατιωτικό νόμο θα μπορούσε τώρα να επιτρέπη τις επανειλημμένες καταδίκες αντιρρησιών συνειδήσεως. Αλλά δεν πρέπει να ερμηνεύεται ο νόμος μ’ αυτό τον τρόπο, έχοντας υπ’ όψι τη σύμβασι αυτή, είπε στο δικαστήριο ο συνήγορος υπερασπίσεως.
Ερώτησε επίσης αν δεν ήταν ευθύνη του Υπουργού Εσωτερικών (ο οποίος εκάλεσε δύο φορές τους αντιρρησίες συνειδήσεως) και ευθύνη του Υπουργού Δικαιοσύνης (ο οποίος επέφερε καταδίκες εναντίον των δύο φορές) να φροντίσουν ώστε να μη παρερμηνεύεται ο νόμος.
Σεβασμός για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Ελέχθη στο δικαστήριο ότι ακούγονται διεθνώς διαμαρτυρίες υπέρ της απόψεως ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού. Το ζήτημα αυτό έλαβε παγκόσμιες διαστάσεις. Έχοντας υπ’ όψιν αυτό, δεν πρέπει μια χώρα σαν τη Δανία ν’ ακολουθή αρχές που προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ζητήματα που περιλαμβάνουν αντιρρησίες συνειδήσεως, όπως ακριβώς κάνει και η Σουηδία, η Ολλανδία και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας;
Ανεφέρθη ότι το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλαμβάνει την κακομεταχείρισι των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Παραδείγματος χάριν, εκφράζοντας μια νομική γνώμη ενώπιον του δικαστηρίου, ο καθηγητής Έρικ Σίσμπυ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης παρετήρησε: «Η μεταχείρισις των στρατιωτικών αντιρρησιών, ιδιαιτέρως των ατόμων τα οποία, ως μέλη των Μαρτύρων του Ιεχωβά, είναι στρατιωτικοί αντιρρησίες βάσει συνειδήσεως, αποτελεί τώρα ζήτημα διεθνούς ερεύνης και εξετάσεως.»
Ο καθηγητής Σίσμπυ είπε ότι η υπόθεσις ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Δανίας «θα εγείρη τη διεθνή προσοχή και η απόφασις θ’ αποτελέση, μεταξύ άλλων πραγμάτων, σπουδαία ερμηνευτική βάσι, εν σχέσει με τη Διεθνή Σύμβασι επί Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων.»
Ναι, τα άλλα έθνη θα δουν πώς η Δανία χειρίσθηκε τις υποθέσεις αυτών των αντιρρησιών συνειδήσεως. Και ακόμη και αυτά τα έθνη που υπέγραψαν τη Σύμβασι επί Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων θα δουν την απόφασι της Δανίας ως ένα πρότυπο, ένα πολύ κακό πρότυπο, βάσει του οποίου να χειρίζωνται τους δικούς τους αντιρρησίες συνειδήσεως.
Γιατί Τιμωρούνται Δύο Φορές;
Αλλά γιατί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά τιμωρούνται δύο φορές για το ίδιο παράπτωμα στη Δανία;
Ο συνήγορος υπερασπίσεως των Μαρτύρων του Ιεχωβά εξέφρασε μερικές σκέψεις σχετικά μ’ αυτό στο Ανώτατο Δικαστήριο. Δήλωσε: «Η επανειλημμένη τιμωρία στρατιωτικών αντιρρησιών, οι οποίοι υποκινούνται από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, μπορεί να ερμηνευθή λογικά ως ένδειξις αμφιβολίας εκ μέρους των αρχών ως προς τη δύναμι, τη σοβαρότητα και την επιρροή της θρησκευτικής πεποιθήσεως των ατόμων αυτών. Με το να καλήται και πάλι ένα μέλος των Μαρτύρων του Ιεχωβά το οποίο έχει ήδη εκτίσει την ποινή του για στρατιωτική αντίρρησι, με μια εκ νέου απειλή τιμωρίας, εκφράζεται η ελπίς ότι είτε η ποινή θα κάνη το θύμα ν’ αλλάξη γνώμη ή ότι η εκ νέου απειλή τιμωρίας θα τον κάνη να εγκαταλείψη την πεποίθησί του ή να ενεργήση σε αντίθεσι μ’ αυτήν.»
Ωστόσο, ελέχθη στο δικαστήριο ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν εγκαταλείπουν τις πεποιθήσεις τους, οι οποίες βασίζονται στους νόμους του Θεού. Παραδείγματος χάριν, ο κατηγορούμενος στην υπόθεσι αυτή έγραψε μια επιστολή στο Συμβούλιο Στρατεύσεώς του, ενώ εξέτιε την πρώτη ποινή του. Η επιστολή του ανεγνώσθη στο δικαστήριο. Εκεί έλεγε τα εξής: «Δεν θ’ αλλάξω τη στάσι μου ακόμη κι αν με καταδικάσετε σε ποινή αρκετών εκατοντάδων ετών.»
Ένας επί πλέον αρνητικός παράγων στην επανειλημμένη καταδίκη είναι το γεγονός ότι αυτό φέρνει μεγαλύτερη αναστάτωσι στη ζωή ενός ατόμου απ’ ό,τι θα έφερνε μια συνεχής καταδίκη. Αφού εκτίση την ποινή του, το άτομο μπορεί κατόπιν να συνεχίση φυσιολογικά τη ζωή του. Αλλά οι επανειλημμένες καταδίκες αφήνουν το άτομο σε συνεχή κατάστασι αβεβαιότητος, αναστατώνοντας πάρα πολύ τη ζωή του.
Έτσι, ο Ολλανδός δικηγόρος Χέιν Βαν Βέικ, που θεωρείται ως εκείνος που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον τη νομική μεταχείρισι αντιρρησιών συνειδήσεως στην Ευρώπη, συνέκρινε κατάλληλα την επιβολή επανειλημμένων καταδικών σ’ αυτούς τους αντιρρησίες με μια γάτα που παίζει μ’ ένα ποντίκι.
Η Απόφασις που Εξεδόθη
Οι εκκλήσεις και τα επιχειρήματα απεδείχθησαν μάταια. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας εξέδωσε την απόφασί του η οποία επιβεβαιώνει τις αποφάσεις των κατωτέρων δικαστηρίων. Η καταδίκη ισχύει.
Το δικαστήριο επίσης προσέθεσε ότι η ποινή φυλακίσεως πρέπει να μετατραπή από τρεις μήνες σε οκτώ μήνες! Και ο κατηγορούμενος διετάχθη να πληρώση όλα τα έξοδα του δικαστηρίου.
Μήπως αυτή η απόφασις του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Δανίας δείχνει ότι ο Δανικός νόμος παραβιάζει τις αρχές της Διεθνούς Συμβάσεως επί Ατομικών Δικαιωμάτων; Μήπως, επίσης, η απόφασις παραβιάζει το αίσθημα της κοινής γνώμης; Οι αμερόληπτοι παρατηρηταί συμφωνούν σ’ αυτό.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 10]
«Έγινε κατόπιν έφεσις αυτής της υποθέσεως στο ανώτατο δικαστήριο της Δανίας, το Ανώτατο Δικαστήριο, με βάσι το γεγονός ότι η απόφασις αυτή έπρεπε ν’ ακυρωθή διότι η πρώτη τιμωρία έπρεπε να θεωρήται αρκετή.»
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 11]
«Η μεταχείρισις των στρατιωτικών αντιρρησιών, ιδιαιτέρως των ατόμων τα οποία, ως μέλη των Μαρτύρων του Ιεχωβά, είναι στρατιωτικοί αντιρρησίες βάσει συνειδήσεως, αποτελεί τώρα ζήτημα διεθνούς ερεύνης και εξετάσεως.»—Καθηγητής Έρικ Σίσμπυ, του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 11]
«Η επιστολή του ανεγνώσθη στο δικαστήριο. Εκεί έλεγε τα εξής: ‘Δεν θ’ αλλάξω τη στάσι μου ακόμη κι αν με καταδικάσετε σε ποινή αρκετών εκατοντάδων ετών.’»