Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Μπορώ να Κάνω Κάτι Καλύτερα από τους Γονείς Μου;
«ΟΣΟ ταπεινό κι αν είναι, δεν υπάρχει μέρος σαν το σπίτι». Έτσι λέει ένα παλιό δημοφιλές τραγούδι. Σήμερα, ωστόσο, ενώ πολλοί νεαροί πράγματι απολαμβάνουν τον ευτυχισμένο και ενθαρρυντικό οικογενειακό κύκλο, άλλοι δεν τον απολαμβάνουν. Γι’ αυτούς που υπομένουν σε προβληματικά σπίτια—με οικογενειακές λογομαχίες, διαζύγια, έναν αλκοολικό ή διανοητικά άρρωστο γονέα—η ζωή δεν είναι μελωδία.
Βγαίνοντας από τη Μονοτονία
Είναι δύσκολα όταν αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε μονοτονία, σχεδόν καταδικασμένος από οικογενειακές ή κοινοτικές περιστάσεις. «Σε ηλικία 14 ετών», αφηγείται μια νεαρή, «πείστηκα ότι ποτέ δεν θα μπορούσα να κάνω έναν ευτυχισμένο γάμο». Γιατί; Οι γονείς της λογομαχούσαν βίαια για μικροπράγματα. Ξεφώνιζαν, βλασφημούσαν, και πετούσαν πράγματα γύρω στο σπίτι επί ώρες κάθε φορά χωρίς διακοπή. «Η νεότερη αδελφή μου κι εγώ φοβόμαστε ακόμη ότι είχαμε κληρονομήσει διανοητική ασθένεια! Κάναμε ένα οικογενειακό δέντρο, ανιχνεύοντας ποιοι συγγενείς φαινόταν να είναι διανοητικά ασθενείς. Φοβόμαστε να παντρευτούμε και να γίνουμε σαν τους δικούς μας».
Αλλά τι συνέβη τελικά; Και οι δυο έχουν μεγαλώσει και έχουν κάνει έναν ευτυχισμένο γάμο. Αναγνωρίζοντας τώρα ότι ήταν υπερβολική η αντίδρασή τους απέναντι στην κατάσταση των γονέων τους, έφτασαν να αντιληφθούν την αξία των γονέων τους.
Έτσι πόσο κρίσιμο είναι το είδος της αρχής που αποκτάς στη ζωή; Αληθεύει ότι, η οικογένειά μας έχει μεγάλη επιρροή στο πώς θα μεγαλώσουμε, αλλά δεν καθορίζει και το μέλλον μας. Πράγματι, οι ειδικοί θαυμάζουν που βρίσκουν ότι υπάρχουν νεαροί οι οποίοι ξεπερνούν σκληρά χτυπήματα, όπως είναι η υπερβολική φτώχεια και οι διαζευγμένοι ή διανοητικά άρρωστοι γονείς. ‘Παρά τις πάρα πολύ απαίσιες συνθήκες διαβίωσης και τις τρομακτικές πείρες της ζωής, τα παιδιά αυτά καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν πετυχημένα τη ζωή με μια υπεροχή και μια ευκαμψία που φαίνεται να μην έχουν βγει από πουθενά’, λέει ένας ψυχίατρος.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν τώρα και μελετούν τα ικανά και ευπροσάρμοστα παιδιά.a Και το μυστικό των καταπληκτικών παιδιών, όπως τα αποκαλούν, ίσως δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη Βιβλική αρχή, «Μακάριον είναι να δίδη τις μάλλον παρά να λαμβάνη». (Πράξεις 20:35) Φαίνεται ότι τα παιδιά που ανταποκρίνονται και που δίνουν—ακόμη και τα βρέφη—κάνουν τους γονείς τους να εκδηλώνουν τον καλύτερο εαυτό τους. Αυτοί οι νεαροί απολαμβάνουν καλύτερη φροντίδα από τους γονείς τους από άλλα παιδιά στην ίδια οικογένεια που ίσως δεν ανταποκρίνονται, είναι εγωκεντρικά, ή δύσκολα.
Για να το εξηγήσουμε αυτό, μία μελέτη αποκάλυψε ότι τα ‘ικανά μωρά’ ήταν εκείνα που κάποτε ήταν ‘χαδιάρικα, στοργικά, πολύ δραστήρια, και καλόβολα’. Όπως θέτει το θέμα η Δρ Έμμυ Γουέρνερ, «Τα ανταποκρινόμενα δραστήρια παιδιά μπορούν να κατακτήσουν την αγάπη και την προσοχή της μητέρας τους που ίσως στην αρχή να ήταν αδιάφορη ή μελαγχολική».
Ακόμη και εκείνοι από εμάς που δεν ήταν χαδιάρηδες και στοργικοί σαν μωρά μπορούν τώρα να ανακτήσουν το χαμένο χρόνο με το να είναι άτομα ευτυχισμένα που τους αρέσει να δίνουν και που καλλιεργούν αυτό που η Γραφή ονομάζει ‘καρποφορία του πνεύματος . . . αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια’. (Γαλάτας 5:22, 23) Όπως τα χρήματα στην τράπεζα, αυτές οι ιδιότητες που τις «εκδηλώνει» κανείς σου επιτρέπουν να «κερδίσεις» από το σπίτι σου περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσες να περιμένεις.
Ωφελούμενοι Περισσότερο από το Σπίτι
Ακόμη και το πιο ταπεινό σπίτι εκπληρώνει μια βασική ανάγκη για οικείο περιβάλλον καθώς μεγαλώνουμε. Στο σπίτι έμαθες να μιλάς όταν ήσουν μικρός. Και εκεί μπορείς να συνεχίσεις να μαθαίνεις για τους ανθρώπους και για το πώς αντιμετωπίζουν με επιτυχία τις καταστάσεις, ακόμη και τώρα καθώς μεγαλώνεις. Όπως γράφει μια αυθεντία: ‘Το σπίτι είναι ο τόπος που φέρνει κανείς καθημερινά τις κοινωνικές του εμπειρίες, όπου αναλύονται, εκτιμούνται, αξιολογούνται, ή διαστρέφονται, μολύνονται, μεγαλοποιούνται ή αγνοούνται, ανάλογα με την περίπτωση’.
Αυτά που έμαθες στο σπίτι, όμως εξαρτώνται κατά πολύ από το πόσο καλά χρησιμοποιείς αυτές τις ιδιότητες που ‘έχει το άτομο που δίνει’—αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, και εγκράτεια. Ο Δρ Ε. Τζέιμς Άντονυ βρήκε ότι τα ικανά παιδιά ακόμη και από ψυχωτικούς γονείς μπόρεσαν να δημιουργήσουν μια όαση από ομαλότητα συνθηκών μέσα σε ένα αποδιοργανωμένο σπιτικό. «Μπορούν να κάνουν αξιόλογα πράγματα από πάρα πολύ λίγα», λέει. «Είναι ο τύπος των ανθρώπων που θα μπορούσαν να βρουν ένα λουλούδι μέσα στην ερημιά».—Γονείς, Νοέμβριος 1983.
Μαθαίνοντας να Ενεργείς Καλύτερα
Η ικανότητα να βρεις αυτό το «λουλούδι μέσα στην ερημιά» μπορεί να αποκτηθεί. «Κάθε άλλο παρά ‘καταπληκτικό παιδί’ ήμουν», παραδέχεται ο Γουόρεν. «Και έπρεπε να μάθω να μου αρέσει η οικογένειά μου. Μπορείτε να το πιστέψετε αυτό;» Ο Γουόρεν προερχόταν από μια πολύ φτωχή οικογένεια της φυλετικής μειονότητας που ζούσε ανάμεσα σε μια πλούσια κοινότητα. Ο αλκοολικός πατέρας του, όταν είχε εργασία, αμειβόταν πολύ λίγο σαν εργάτης. Δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε, λοιπόν, που ο πιο μεγάλος αδελφός του Γουόρεν έγινε εγκληματίας, πήγε στη φυλακή, και έπαθε διανοητική κατάθλιψη. Ή που ο νεότερος αδελφός του συστάθηκε για ψυχιατρική βοήθεια.
Πώς θα μπορούσε ο Γουόρεν να μη παρασυρθεί από όλα αυτά; Αρκετά πράγματα τον βοήθησαν. Πρώτα, ο Γουόρεν έδειξε ότι του άρεσε το σχολείο. Όταν οι δάσκαλοί του είδαν τους καλούς βαθμούς του, τον ενθάρρυναν. Σε ηλικία δέκα ετών, έγινε πιο εκδηλωτικός. Ανέπτυξε ενδιαφέρον για να παίξει κάποιο μουσικό όργανο. Το σημαντικό είναι ότι αυτός και η μητέρα του ενδιαφέρθηκαν για το άγγελμα της Βίβλου. Στην Αίθουσα Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ανέπτυξαν έναν ζωντανό κύκλο από φίλους όλων των ηλικιών οι οποίοι τους δέχτηκαν σαν ίσους. Έτσι ο Γουόρεν κατάφερε να βγει από τη μονοτονία της οικογένειάς του. Και με τη βοήθεια του Γουόρεν, ο νεότερος αδελφός του, που είναι ακόμη στο σπίτι, έχει βελτιωθεί χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Όπως λέει ο Γουόρεν, «Είναι υπέροχο να μπορείς να βοηθάς ανθρώπους, και το μέλλον φαίνεται όμορφο».
Οικοδομώντας την Εμπιστοσύνη Σου
Έτσι γιατί να μαστίζεσαι από αυτοαμφιβολίες; Απαλλάξου από τις αμφιβολίες με το να αντιμετωπίζεις τις προκλήσεις. Διεύρυνε τα ενδιαφέροντά σου, τόσο για πράγματα όσο και για ανθρώπους. Επιδίωξε να βρεις ένα χόμπυ. Κάνε καλούς φίλους με το να είσαι υποβοηθητικός. Το εδάφιο Παροιμίαι 17:17 λέει: «Οι φίλοι πάντοτε δείχνουν την αγάπη τους. Για ποιο άλλο πράγμα υπάρχουν οι αδελφοί παρά για να συμμετέχουν στις δυσκολίες;» (Σημερινή Αγγλική Μετάφραση) Κάθε εκπλήρωση, οσοδήποτε μικρή κι αν είναι, θα αυξήσει την επιδεξιότητα και την αυτοπεποίθησή σου.
Αληθεύει ότι οι γονείς σου και άλλοι ενήλικοι έχουν ατέλειες, αλλά έχουν επίσης και πολλά να προσφέρουν. Μάθε να πλησιάζεις τους ενήλικους μάλλον παρά να αποσύρεσαι από αυτούς. Αν δείξεις ενδιαφέρον για τους δασκάλους, τους συγγενείς, και τους γονείς των φίλων, αυτοί θα κάνουν πολύ περισσότερα απ’ όσα έχεις κάνει εσύ γι’ αυτούς. Και στην Αίθουσα Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά, μπορείς να βρεις ένα πολύτιμο κεφάλαιο από υποβοηθητικούς, ώριμους Χριστιανούς οι οποίοι ενδιαφέρονται για τους νεαρούς.
[Υποσημειώσεις]
a Για παράδειγμα, έγινε μια 20χρονη μελέτη σε 300 κατοίκους της Χαβάης που γεννήθηκαν το 1955 κάτω από συνθήκες σοβαρών στερήσεων. Παρ’ όλα αυτά, γύρω στο 10 τοις εκατό έγιναν εξαιρετικά ικανοί ενήλικοι. Όπως αναφέρεται, «εργάζονται καλά, παίζουν καλά, αγαπάνε καλά και έχουν καλές προσδοκίες».
[Πλαίσιο στη σελίδα 12]
Η Ελεάνορ, ο Άλμπερτ, και ο Τόμας Αφήνουν Κατάπληκτους τους Ειδικούς!
‘Η Ελεάνορ ήταν ένα απλό παιδί παραπεταμένο από τη μητέρα του’, είπε ο Δρ Βίκτωρ Γκέρτζελ στο ακροατήριό του από τελειόφοιτους σπουδαστές. Επιπρόσθετα, ο πατέρας της, ένας αλκοολικός, ήταν χωρισμένος από τη μητέρα της. Σαν παιδί έμαθε να κλέβει γλυκά και να λέει ψέματα—σε μια περίπτωση ακόμη κατάπιε ένα νόμισμα για να τραβήξει την προσοχή στον εαυτό της. Όταν πέθανε ο πατέρας της και μετά, έζησε μαζί με τη χήρα γιαγιά της. Εκεί ζούσαν και τέσσερις θείοι και θείες της. Ο ένας θείος έπινε και έφυγε από το σπίτι. Μια θεία, λυπημένη πάρα πολύ από μια ερωτική υπόθεση, κλειδώθηκε μέσα στο δωμάτιό της. Δεν άφηναν την Ελεάνορ να παίζει, δεν την άφησαν να πάει στο γυμνάσιο, και η γιαγιά της την έντυνε με περίεργα ρούχα.
‘Τώρα προβλέψτε πώς θα ζούσε μέσα σε πέντε χρόνια η 16χρονη Ελεάνορ’, ρώτησε ο ερευνητής ψυχίατρος Δρ Γκέρτζελ το ακροατήριό του. Τα πήγε πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς—η Ελεάνορ Ρούσβελτ, ήταν μια διάσημη Αμερικανίδα συγγραφέας και δασκάλα πανεπιστημίου και σύζυγος του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Δρ Γκέρτζελ επίσης παραθέτει την περίπτωση του νεαρού Άλμπερτ [Αϊνστάιν] και Τόμας [Έντισον] σαν παραδείγματα νεαρών οι οποίοι δεν παρασύρθηκαν από αντίξοες παιδικές συνθήκες. Το μάθημα δεν είναι ότι οι νεαροί θα πρέπει αλόγιστα να μιμηθούν τους διάσημους αυτούς ανθρώπους, αλλά ότι μπορούν να υπερνικήσουν μια ανασφαλή αρχή στη ζωή τους. Όπως λέει η Βίβλος: «Γνωρίζεται και αυτό το παιδίον εκ των πράξεων αυτού».—Παροιμίαι 20:11.
[Εικόνα στη σελίδα 11]
Πολλοί νεαροί αναρωτιούνται αν μπορούν να μην παρασυρθούν από τις περιστάσεις του σπιτιού και της κοινότητάς τους