ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
Συντρίβονται οι Γλωσσικοί Φραγμοί—Μια Ματιά στα Παρασκήνια
«Έχει ειπωθεί ότι δεν υπάρχει πιο περίπλοκο εγχείρημα από τη μετάφραση».—Η Εγκυκλοπαίδεια της Γλώσσας, Έκδοση Κέμπριτζ (The Cambridge Encyclopedia of Language).
ΠΡΟΤΟΥ τα έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά φτάσουν στο στάδιο της μετάφρασης, απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός, έρευνα και συγγραφή. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, το Συγγραφικό Τμήμα στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία τους στη Νέα Υόρκη ελέγχει επισταμένα όλα τα κείμενα ώστε οι πληροφορίες να είναι τεκμηριωμένες και η γλώσσα να χρησιμοποιείται με σωστό τρόπο και να είναι σύγχρονη.a
Κατόπιν, το Συγγραφικό Τμήμα στέλνει το κείμενο σε εκατοντάδες ομάδες μεταφραστών παγκόσμια—οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν και εργάζονται εκεί όπου μιλιέται η γλώσσα στην οποία μεταφράζουν, ή αλλιώς η γλώσσα προορισμού. Για την πλειονότητα από αυτούς, πρόκειται για τη μητρική τους γλώσσα. Οι μεταφραστές πρέπει να κατανοούν πλήρως το αρχικό κείμενο καθώς και τη γλώσσα προορισμού.
Με ποιον τρόπο εργάζονται συνήθως οι μεταφραστές;
Ο Τζέρεντ, ένας μεταφραστής στη Βρετανία, εξηγεί: «Εργάζομαι ως μέλος μιας ομάδας μεταφραστών. Συνεπώς, η καλή συνεργασία είναι ουσιώδης. Μαζί αναζητούμε λύσεις σε δύσκολα μεταφραστικά προβλήματα. Καθώς το κάνουμε αυτό, δεν εξετάζουμε μεμονωμένες λέξεις, αλλά φράσεις. Ζυγίζουμε το πραγματικό τους νόημα και τον σκοπό τους, έχοντας διαρκώς κατά νου το κοινό στο οποίο απευθύνεται κάθε άρθρο».
Ποιος είναι ο στόχος των μεταφραστών;
«Στόχος μας είναι να νιώσει ο αναγνώστης ότι το κείμενο γράφτηκε αρχικά στη μητρική του γλώσσα. Δεν πρέπει να του δίνει την εντύπωση μετάφρασης. Γι’ αυτό, προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε φυσική γλώσσα. Με αυτόν τον τρόπο, θα μαγνητίσουμε την προσοχή του αναγνώστη, ο οποίος θα συνεχίσει να διαβάζει σαν να έτρωγε ένα νόστιμο γεύμα που ικανοποιεί τον ουρανίσκο του».
Ποια πλεονεκτήματα υπάρχουν όταν οι μεταφραστές ζουν εκεί όπου μιλιέται η γλώσσα;
«Η επαφή με τους ντόπιους αποτελεί πηγή έμπνευσης. Εδώ ακούμε κάθε μέρα να μιλιέται η γλώσσα. Επιπλέον, μπορούμε να ζητήσουμε τη γνώμη ντόπιων για να εξακριβώσουμε αν κάποιες λέξεις και φράσεις είναι φυσικές, κατανοητές και ελκυστικές. Αυτό μας βοηθάει να μεταδώσουμε το πραγματικό νόημα του αρχικού κειμένου».
Πώς είναι οργανωμένη η εργασία σας;
«Σε κάθε ομάδα ανατίθεται μια συγκεκριμένη εργασία. Πρώτα, κάθε μέλος της ομάδας διαβάζει το αρχικό κείμενο για να αποκτήσει μια γενική εικόνα και να διακρίνει τη βασική του δομή, καθώς και σε ποιο κοινό απευθύνεται. Σκεφτόμαστε: “Πού στοχεύει το άρθρο; Ποιο είναι το θέμα και ο σκοπός του; Τι αναμένω να μάθω;” Σε αυτό το στάδιο βάζουμε τη φαντασία μας να δουλέψει.
»Μετά, τα μέλη της ομάδας ανταλλάσσουν σκέψεις, μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον. Είμαστε βέβαιοι ότι κατανοούμε την ύλη; Πώς θα διατηρήσουμε το ύφος του αρχικού κειμένου; Σκοπός μας είναι να νιώσουν οι αναγνώστες του μεταφρασμένου κειμένου όπως ακριβώς ήθελε ο αρχικός συγγραφέας να νιώσει το αναγνωστικό του κοινό».
Πώς συνεργάζονται τα μέλη της ομάδας;
«Σκοπός μας είναι να κατανοούν οι αναγνώστες το κείμενο με την πρώτη ανάγνωση. Με αυτό υπόψη, διαβάζουμε δυνατά και αρκετές φορές κάθε μεταφρασμένη παράγραφο.
»Ο μεταφραστής γράφει στον υπολογιστή την παράγραφο στη γλώσσα προορισμού, ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούμε από τις οθόνες μας. Ελέγχουμε το κείμενο ώστε να μην έχουν παραλειφθεί ή προστεθεί έννοιες. Εστιάζουμε επίσης στη φυσικότητα, στην ορθογραφία και στη σωστή γραμματική. Κατόπιν, ένας από την ομάδα διαβάζει δυνατά την παράγραφο. Αν κομπιάσει κάπου, προσπαθούμε να βρούμε τον λόγο. Όταν μεταφραστεί όλο το άρθρο, ένα μέλος της ομάδας το διαβάζει δυνατά, ενώ οι άλλοι σημειώνουν προβληματικά σημεία που ίσως χρειάζονται διόρθωση».
Φαίνεται απαιτητική εργασία!
«Όντως! Και στο τέλος της μέρας, είμαστε κουρασμένοι. Γι’ αυτό, ξανακοιτάζουμε το κείμενο το επόμενο πρωί με καθαρό μυαλό. Μερικές εβδομάδες αργότερα, το Συγγραφικό Τμήμα μάς στέλνει τελικές τροποποιήσεις στο αρχικό κείμενο. Τότε, αποστασιοποιημένοι από το μεταφρασμένο κείμενο, το ξαναδιαβάζουμε και κάνουμε βελτιώσεις».
Τι ηλεκτρονικά εργαλεία χρησιμοποιείτε;
«Οι υπολογιστές δεν μπορούν ακόμη να αντικαταστήσουν τους ανθρώπους στη μετάφραση. Αλλά οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν αναπτύξει μεταφραστικά εργαλεία που διευκολύνουν την εργασία μας. Μεταξύ αυτών, είναι κάποιο είδος λεξικού στο οποίο καταχωρίζουμε συνηθισμένους όρους και φράσεις. Ένα άλλο εργαλείο μάς δίνει τη δυνατότητα να ανατρέχουμε σε όσα έχουμε μεταφράσει παλιότερα και να βλέπουμε τις δημιουργικές λύσεις που είχαν βρεθεί σε μεταφραστικές προκλήσεις».
Πώς αισθάνεστε για την εργασία σας;
«Θεωρούμε το έργο μας δώρο προς το κοινό. Και θέλουμε να βάζουμε ένα όμορφο περιτύλιγμα σε αυτό το δώρο. Μας συγκινεί η σκέψη ότι κάποιο άρθρο των περιοδικών ή του ιστότοπου μπορεί να αγγίξει την καρδιά ενός αναγνώστη και να αλλάξει τη ζωή του προς το καλύτερο».
Οφέλη που Διαρκούν μια Ζωή
Σε όλη τη γη, εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα ωφελούνται επειδή διαβάζουν τα έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη δική τους γλώσσα. Η πρακτική σοφία που περιέχουν τα έντυπα, τα βίντεο, καθώς και ο ιστότοπος των Μαρτύρων, jw.org, πηγάζει από την Αγία Γραφή. Άλλωστε, σε αυτό το ιερό βιβλίο, ο Θεός, του οποίου το όνομα είναι Ιεχωβά, μας λέει ότι θέλει να μεταδοθεί το άγγελμά του σε «κάθε έθνος και φυλή και γλώσσα».—Αποκάλυψη 14:6.b
a Το αρχικό κείμενο ετοιμάζεται στην αγγλική.
b Επισκεφτείτε τον ιστότοπο www.jw.org/el για να βρείτε έντυπα, ηχογραφήσεις ή βίντεο στη δική σας γλώσσα και σε εκατοντάδες άλλες.