Προδοσία​—Δυσοίωνο Σημείο των Καιρών!

«Πόσο όσιοι και δίκαιοι και άμεμπτοι αποδειχτήκαμε».​—1 ΘΕΣ. 2:10.

ΕΝΤΟΠΙΣΤΕ ΤΑ ΕΞΗΣ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ:

Ποια προειδοποιητικά μαθήματα αντλούμε από την προδοσία της Δαλιδά, του Αβεσσαλώμ και του Ιούδα του Ισκαριώτη;

Πώς μπορούμε να μιμούμαστε την οσιότητα τόσο του Ιωνάθαν όσο και του Πέτρου;

Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε ακλόνητη την οσιότητά μας προς το γαμήλιο σύντροφό μας και προς τον Ιεχωβά;

1-3. (α) Ποιο είναι ένα δυσοίωνο σημείο των καιρών, και τι περιλαμβάνει; (β) Σε ποιες τρεις ερωτήσεις θα δώσουμε απάντηση;

ΤΙ ΚΟΙΝΟ είχαν η Δαλιδά, ο Αβεσσαλώμ και ο Ιούδας ο Ισκαριώτης; Την προδοσία​—η Δαλιδά πρόδωσε τον άντρα που την αγαπούσε, τον Κριτή Σαμψών, ο Αβεσσαλώμ πρόδωσε τον πατέρα του, τον Βασιλιά Δαβίδ, και ο Ιούδας πρόδωσε τον Κύριό του, τον Χριστό Ιησού. Και στις τρεις περιπτώσεις, οι αξιόμεμπτες πράξεις τους είχαν οδυνηρές επιπτώσεις σε άλλους! Αλλά γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει αυτό;

² Μια συγγραφέας συγκαταλέγει την προδοσία στις πιο κοινές κακοήθειες της εποχής μας. Αυτό είναι αναμενόμενο. Όταν ο Ιησούς έδωσε το σημείο «της τελικής περιόδου του συστήματος πραγμάτων», είπε: «Πολλοί . . . θα προδώσουν ο ένας τον άλλον». (Ματθ. 24:3, 10) Σύμφωνα με κάποιο λεξικό, «προδίδω» σημαίνει «παραδίδω ή θέτω υπό την εξουσία εχθρού με δόλιο ή ανόσιο τρόπο». Αυτή η έλλειψη οσιότητας επιβεβαιώνει ότι ζούμε «στις τελευταίες ημέρες», κατά τις οποίες οι άνθρωποι θα ήταν «χωρίς οσιότητα, . . . προδότες», όπως προείπε ο Παύλος. (2 Τιμ. 3:1, 2, 4) Παρότι διάφοροι συγγραφείς και σεναριογράφοι παρουσιάζουν την προδοσία στα βιβλία και στις ταινίες με μελοδραματικό και ρομαντικό τρόπο, στην πραγματική ζωή η ανοσιότητα και ο δόλος προκαλούν πόνο και δυστυχία. Σαφώς, αυτές οι πράξεις αποτελούν δυσοίωνο σημείο των καιρών!

³ Τι μαθήματα αντλούμε από την Αγία Γραφή για άτομα της αρχαιότητας που υπήρξαν ανόσια; Ποια είναι μερικά αξιομίμητα παραδείγματα ατόμων που απέδειξαν την αφοσίωσή τους; Και απέναντι σε ποιους πρέπει να παραμένουμε ακλόνητα όσιοι; Ας δούμε.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

4. Πώς πρόδωσε η Δαλιδά τον Σαμψών, και γιατί ήταν η πράξη της τόσο ποταπή;

⁴ Πρώτα, εξετάστε την περίπτωση της πανούργας Δαλιδά, την οποία αγάπησε ο Κριτής Σαμψών. Ο Σαμψών ήταν αποφασισμένος να πρωτοστατήσει στον πόλεμο του λαού του Θεού κατά των Φιλισταίων. Οι πέντε άρχοντες των Φιλισταίων, ίσως επειδή γνώριζαν ότι η Δαλιδά δεν αγαπούσε αληθινά τον Σαμψών, της πρόσφεραν ένα μεγάλο ποσό για να μάθει το μυστικό της τεράστιας δύναμής του, ώστε να μπορέσουν να τον εξοντώσουν. Η άπληστη Δαλιδά δέχτηκε την προσφορά τους, αλλά οι προσπάθειές της απέτυχαν τρεις φορές. Ωστόσο, συνέχισε να τον πιέζει «με τα λόγια της όλη την ώρα και του είχε γίνει φορτική». Τελικά, «η ψυχή του απηύδησε μέχρι θανάτου». Έτσι λοιπόν, της είπε ότι δεν είχε κόψει ποτέ τα μαλλιά του και ότι, αν τα έκοβε, θα έχανε τη δύναμή του.a Τότε, η Δαλιδά έβαλε να ξυρίσουν τα μαλλιά του Σαμψών ενώ εκείνος κοιμόταν στα γόνατά της, και κατόπιν τον παρέδωσε στους εχθρούς του για να τον κάνουν ό,τι ήθελαν. (Κριτ. 16:4, 5, 15-21) Τι ποταπή πράξη! Λόγω της απληστίας της, η Δαλιδά πρόδωσε αυτόν που την αγαπούσε.

5. (α) Πώς αποδείχτηκε ο Αβεσσαλώμ ανόσιος στον Δαβίδ, και τι φανέρωσε αυτό για το πρόσωπό του; (β) Πώς ένιωθε ο Δαβίδ για την προδοσία του Αχιτόφελ;

⁵ Στη συνέχεια, εξετάστε την περίπτωση του δόλιου Αβεσσαλώμ. Κυριευμένος από φιλοδοξία, αποφάσισε να σφετεριστεί το θρόνο του πατέρα του, του Βασιλιά Δαβίδ. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να “κλέβει τις καρδιές των αντρών του Ισραήλ” καλοπιάνοντάς τους με ύπουλες υποσχέσεις και ανειλικρινείς εκφράσεις συμπάθειας. Τους αγκάλιαζε και τους φιλούσε, σαν να νοιαζόταν αληθινά για αυτούς και τις ανάγκες τους. (2 Σαμ. 15:2-6) Μάλιστα, πήρε με το μέρος του και έναν έμπιστο σύμβουλο του Δαβίδ, τον Αχιτόφελ, ο οποίος έγινε προδότης και συνεργός σε αυτή την ανταρσία. (2 Σαμ. 15:31) Στους Ψαλμούς 3 και 55, ο Δαβίδ περιγράφει πώς τον επηρέασε αυτή η ανοσιότητα. (Ψαλμ. 3:1-8· διαβάστε Ψαλμός 55:12-14) Ο Αβεσσαλώμ, με την κακόβουλη φιλοδοξία του και την κατάφωρη σκευωρία του εναντίον του διορισμένου από τον Ιεχωβά βασιλιά, φανέρωσε την αναίσχυντη περιφρόνησή του για την κυριαρχία του Θεού. (1 Χρον. 28:5) Τελικά, η εξέγερση απέτυχε και ο Δαβίδ συνέχισε να κυβερνάει ως ο χρισμένος του Ιεχωβά.

6. Πώς πρόδωσε ο Ιούδας τον Ιησού, και ποιας λέξης συνώνυμο έχει γίνει το όνομα Ιούδας;

⁶ Σκεφτείτε τώρα τι έκανε ο προδότης Ιούδας ο Ισκαριώτης στον Χριστό. Στο τελευταίο Πάσχα που γιόρτασε ο Ιησούς με τους 12 αποστόλους του, τους είπε: «Αληθινά σας λέω: Ένας από εσάς θα με προδώσει». (Ματθ. 26:21) Αργότερα την ίδια νύχτα, στον κήπο της Γεθσημανή, ο Ιησούς δήλωσε στον Πέτρο, στον Ιάκωβο και στον Ιωάννη: «Ορίστε! Ο προδότης μου έχει πλησιάσει». Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, εμφανίστηκε ο Ιούδας μαζί με άλλους συνωμότες, «και πηγαίνοντας κατευθείαν στον Ιησού, είπε: “Χαίρε, Ραββί!” και τον φίλησε πολύ τρυφερά». (Ματθ. 26:46-50· Λουκ. 22:47, 52) Ο Ιούδας “πρόδωσε δίκαιο αίμα” και παρέδωσε τον Ιησού Χριστό στους εχθρούς του. Και τι θα κέρδιζε αυτός ο φιλοχρήματος άνθρωπος; Το ευτελές ποσό των 30 ασημένιων νομισμάτων! (Ματθ. 27:3-5) Έκτοτε, το όνομα Ιούδας έχει γίνει συνώνυμο του «προδότη», ιδιαίτερα εκείνου που προδίδει κάποιον προσποιούμενος το φίλο του.b

7. Τι μαθήματα αντλούμε από τη ζωή (α) του Αβεσσαλώμ και του Ιούδα, και (β) της Δαλιδά;

⁷ Τι έχουμε μάθει από αυτά τα προειδοποιητικά παραδείγματα; Τόσο ο Αβεσσαλώμ όσο και ο Ιούδας είχαν επονείδιστο τέλος επειδή πρόδωσαν τον χρισμένο του Ιεχωβά. (2 Σαμ. 18:9, 14-17· Πράξ. 1:18-20) Όσο για τη Δαλιδά, το όνομά της θα είναι για πάντα συνδεδεμένο με το δόλο και την ψεύτικη αγάπη. (Ψαλμ. 119:158) Πόσο ζωτικό είναι να απορρίπτουμε οποιεσδήποτε τάσεις αλόγιστης φιλοδοξίας ή απληστίας, οι οποίες θα μπορούσαν να μας στοιχίσουν την εύνοια του Ιεχωβά! Ασφαλώς, τέτοια παραδείγματα μας διδάσκουν δυναμικά ότι πρέπει να αποφεύγουμε αυτή την απεχθή ιδιότητα​—την ανοσιότητα.

ΝΑ ΜΙΜΕΙΣΤΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΧΤΗΚΑΝ ΟΣΙΟΙ

8, 9. (α) Γιατί ορκίστηκε ο Ιωνάθαν οσιότητα στον Δαβίδ; (β) Πώς μπορούμε να μιμούμαστε τον Ιωνάθαν;

⁸ Από την άλλη μεριά, η Γραφή μνημονεύει και πολλά όσια άτομα. Ας αναφερθούμε σε δύο από αυτά και ας δούμε τι μπορούμε να μάθουμε, αρχίζοντας με το παράδειγμα κάποιου που αποδείχτηκε όσιος στον Δαβίδ. Ο Ιωνάθαν, ο μεγαλύτερος γιος του Βασιλιά Σαούλ, θα ήταν πιθανότατα ο διάδοχος του θρόνου του Ισραήλ. Εντούτοις, ο Ιεχωβά επέλεξε τον Δαβίδ ως τον επόμενο βασιλιά του Ισραήλ. Ο Ιωνάθαν σεβάστηκε την απόφαση του Θεού. Δεν θεώρησε τον Δαβίδ αντίζηλό του. Αντίθετα, «η ψυχή του . . . συνδέθηκε με την ψυχή του Δαβίδ» και ορκίστηκε οσιότητα σε αυτόν. Του έδωσε μάλιστα τα ενδύματα, το σπαθί, το τόξο και τη ζώνη του, αποδίδοντάς του έτσι βασιλικές τιμές. (1 Σαμ. 18:1-4) Έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε για να “ενισχύσει το χέρι του Δαβίδ”, διακινδυνεύοντας ακόμη και την ίδια του τη ζωή για να τον υπερασπίσει ενώπιον του Σαούλ. Δείχνοντας οσιότητα, είπε στον Δαβίδ: «Εσύ θα γίνεις βασιλιάς του Ισραήλ, και εγώ θα είμαι δεύτερος μετά από εσένα». (1 Σαμ. 20:30-34· 23:16, 17) Καταλαβαίνουμε γιατί, μετά το θάνατο του Ιωνάθαν, ο Δαβίδ εξέφρασε τη λύπη του και την αγάπη του για εκείνον με μια θρηνωδία.​—2 Σαμ. 1:17, 26.

⁹ Για τον Ιωνάθαν, δεν υπήρχε δίλημμα οσιότητας. Υποτάχθηκε απόλυτα στον Υπέρτατο Κυρίαρχο, τον Ιεχωβά, και στήριξε πλήρως τον Δαβίδ ως τον χρισμένο του Θεού. Παρόμοια και σήμερα, ακόμη και αν δεν μας έχει δοθεί κάποιο ειδικό προνόμιο στην εκκλησία, πρέπει να στηρίζουμε πρόθυμα τους αδελφούς που έχουν διοριστεί να ηγούνται μεταξύ μας.​—1 Θεσ. 5:12, 13· Εβρ. 13:17, 24.

10, 11. (α) Γιατί παρέμεινε όσια ο Πέτρος στο πλευρό του Ιησού; (β) Πώς μπορούμε να μιμούμαστε τον Πέτρο, και τι πρέπει να υποκινούμαστε να κάνουμε;

¹⁰ Το άλλο καλό παράδειγμα που θα εξετάσουμε είναι του αποστόλου Πέτρου, ο οποίος δήλωσε απερίφραστα την οσιότητά του στον Ιησού. Όταν ο Χριστός τόνισε με παραστατικές, συμβολικές εκφράσεις πόσο σημαντικό ήταν να ασκήσει κανείς πίστη στην επικείμενη θυσία του σώματος και του αίματός του, πολλοί μαθητές του ταράχτηκαν από τα λόγια του και τον εγκατέλειψαν. (Ιωάν. 6:53-60, 66) Γι’ αυτό, ο Ιησούς στράφηκε στους 12 αποστόλους του και ρώτησε: «Μήπως θέλετε να πάτε και εσείς;» Αλλά ο Πέτρος απάντησε: «Κύριε, σε ποιον να πάμε; Εσύ έχεις λόγια αιώνιας ζωής· και εμείς έχουμε πιστέψει και έχουμε γνωρίσει ότι εσύ είσαι ο Άγιος του Θεού». (Ιωάν. 6:67-69) Μήπως αυτό σήμαινε ότι κατανοούσε πλήρως όλα όσα είπε ο Ιησούς για την επικείμενη θυσία Του; Πιθανότατα όχι. Ωστόσο, ήταν αποφασισμένος να παραμείνει όσιος στον χρισμένο Γιο του Θεού.

¹¹ Ο Πέτρος δεν σκέφτηκε ότι ο Ιησούς μάλλον έκανε λάθος και ότι με την πάροδο του χρόνου θα ανακαλούσε τα λεγόμενά του. Απεναντίας, αναγνώρισε ταπεινά ότι ο Ιησούς είχε «λόγια αιώνιας ζωής». Πώς αντιδρούμε εμείς σήμερα αν βλέπουμε στα Χριστιανικά έντυπα που μας παρέχει «ο πιστός οικονόμος» κάποιο σημείο το οποίο είναι δύσκολο να καταλάβουμε ή διαφέρει από τον τρόπο σκέψης μας; Πρέπει να προσπαθούμε σκληρά να το κατανοήσουμε, αντί να περιμένουμε απλώς να γίνει κάποια προσαρμογή που να ταιριάζει με τη δική μας άποψη.​—Διαβάστε Λουκάς 12:42.

ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΤΕ ΟΣΙΟΙ ΣΤΟ ΓΑΜΗΛΙΟ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΑΣ

12, 13. Πώς μπορεί η προδοσία να βρει πρόσφορο έδαφος στο γάμο, και γιατί η ηλικία δεν αποτελεί δικαιολογία;

¹² Η προδοσία, σε οποιαδήποτε μορφή της, είναι αχρεία πράξη που δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να διαταράσσει την ειρήνη και την ενότητα της Χριστιανικής οικογένειας και της εκκλησίας. Με αυτό υπόψη, ας εξετάσουμε πώς μπορούμε να διατηρήσουμε ακλόνητη την οσιότητά μας προς το γαμήλιο σύντροφό μας και προς τον Θεό μας.

¹³ Η μοιχεία είναι μια από τις πιο επώδυνες μορφές προδοσίας. Ο μοιχός έχει αθετήσει την υπόσχεσή του να είναι πιστός στο γαμήλιο σύντροφό του και έχει στρέψει την προσοχή του σε ένα άλλο άτομο. Ο προδομένος σύντροφος μένει ξαφνικά μόνος και η ζωή του γίνεται άνω κάτω. Πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο ανάμεσα σε δυο ανθρώπους που κάποτε αγαπούσαν ο ένας τον άλλον; Συνήθως, το πρώτο βήμα γίνεται όταν οι δύο σύντροφοι αρχίζουν να αποξενώνονται συναισθηματικά. Η καθηγήτρια κοινωνιολογίας Γκαμπριέλα Τουρνατούρι εξηγεί ότι «η προδοσία βρίσκει πρόσφορο έδαφος όταν κάποιος παύει να είναι ολοκληρωτικά δοσμένος στη σχέση του». Αυτή η αποξένωση έχει συμβεί ακόμη και σε άτομα μέσης ηλικίας. Παραδείγματος χάρη, ένας παντρεμένος 50χρονος πήρε διαζύγιο από τη σύζυγό του που του ήταν πιστή επί 25 χρόνια, για να ζήσει με μια άλλη γυναίκα που του άρεσε. Μερικοί το δικαιολογούν αυτό αποκαλώντας το κρίση της μέσης ηλικίας. Ωστόσο, αντί να το παρουσιάζουμε σαν κάτι αναπόφευκτο, ας το χαρακτηρίσουμε όπως πραγματικά είναι​—καθαρή προδοσία.c

14. (α) Ποια είναι η άποψη του Ιεχωβά για τη δόλια συμπεριφορά στο γάμο; (β) Τι είπε ο Ιησούς για την πιστότητα στο γάμο;

¹⁴ Ποια είναι η άποψη του Ιεχωβά για αυτούς που αφήνουν τους συντρόφους τους χωρίς Γραφικό λόγο; Ο Θεός μας “μισεί το διαζύγιο” και έχει εκφραστεί με έντονα λόγια εναντίον εκείνων που κακομεταχειρίζονται και εγκαταλείπουν τους γαμήλιους συντρόφους τους. (Διαβάστε Μαλαχίας 2:13-16) Εναρμονιζόμενος πλήρως με τον Πατέρα του, ο Ιησούς δίδαξε ότι δεν μπορεί κάποιος να διώχνει ή να εγκαταλείπει το αθώο μέλος και να παριστάνει ότι δεν έχει κάνει τίποτα κακό.​—Διαβάστε Ματθαίος 19:3-6, 9.

15. Πώς μπορούν οι παντρεμένοι να ενισχύσουν την οσιότητά τους προς το σύντροφό τους;

¹⁵ Πώς μπορούν οι παντρεμένοι να παραμείνουν όσιοι στο σύντροφό τους; Ο Λόγος του Θεού λέει: «Να χαίρεσαι με τη σύζυγο [ή το σύζυγο] της νεότητάς σου» και «να απολαμβάνεις τη ζωή με τη γυναίκα [ή τον άντρα] που αγαπάς». (Παρ. 5:18· Εκκλ. 9:9) Καθώς μεγαλώνουν, πρέπει και οι δύο σύντροφοι να είναι “ολοκληρωτικά δοσμένοι” στη σχέση τους, τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φροντίζουν ο ένας τον άλλον, να δαπανούν χρόνο ο ένας με τον άλλον και να πλησιάζουν πιο κοντά ο ένας στον άλλον. Πρέπει να επικεντρώνονται στην περιφρούρηση του γάμου τους και της σχέσης τους με τον Ιεχωβά. Για να το πετύχουν αυτό, πρέπει να μελετούν τη Γραφή μαζί, να συμμετέχουν τακτικά στη διακονία μαζί και να προσεύχονται μαζί για την ευλογία του Ιεχωβά.

ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΤΕ ΟΣΙΟΙ ΣΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

16, 17. (α) Πώς θα μπορούσε η οσιότητά μας προς τον Θεό να δοκιμαστεί μέσα στην οικογένεια ή στην εκκλησία; (β) Ποιο παράδειγμα δείχνει ότι η υπακοή στην εντολή του Θεού να πάψουμε να συναναστρεφόμαστε με αποκομμένους συγγενείς μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα;

¹⁶ Μέσα στην εκκλησία, υπάρχουν κάποια άτομα που διέπραξαν σοβαρές αμαρτίες και ελέγχθηκαν «με αυστηρότητα, για να είναι υγιείς στην πίστη». (Τίτο 1:13) Η διαγωγή ορισμένων έχει καταστήσει αναγκαία την αποκοπή τους. Όσοι «έχουν γυμναστεί» από αυτή τη διαπαιδαγώγηση έχουν βοηθηθεί να αποκατασταθούν πνευματικά. (Εβρ. 12:11) Τι πρέπει να κάνουμε αν έχουμε κάποιον συγγενή ή στενό φίλο που είναι αποκομμένος; Σε αυτή την περίπτωση δοκιμάζεται η οσιότητά μας, όχι στο συγκεκριμένο άτομο, αλλά στον Θεό. Ο Ιεχωβά μάς παρατηρεί για να δει αν θα υπακούσουμε στην εντολή του να μην έχουμε επαφές με οποιοδήποτε αποκομμένο άτομο.​—Διαβάστε 1 Κορινθίους 5:11-13.

¹⁷ Εξετάστε ένα και μόνο παράδειγμα που δείχνει τι οφέλη μπορούν να προκύψουν όταν μια οικογένεια υποστηρίζει όσια την προσταγή που μας δίνει ο Ιεχωβά να μη συναναστρεφόμαστε με αποκομμένους συγγενείς. Ένας νεαρός ήταν αποκομμένος επί δέκα και πλέον χρόνια, και όλο αυτό το διάστημα ο πατέρας, η μητέρα και τα τέσσερα αδέλφια του “έπαψαν να συναναστρέφονται” μαζί του. Μερικές φορές προσπαθούσε να συμμετάσχει στις δραστηριότητες της οικογένειας, αλλά προς τιμήν τους, όλοι τους παρέμεναν αμετακίνητοι στην απόφασή τους να μην έχουν επαφές μαζί του. Μετά την επανένταξή του, είπε ότι του έλειπε πάντα η συναναστροφή με την οικογένειά του, ιδίως τα βράδια που ήταν μόνος. Παραδέχτηκε όμως ότι, αν τον συναναστρέφονταν έστω και λίγο, αυτή η μικρή δόση θα του ήταν αρκετή. Εντούτοις, επειδή δεν είχε καμιά απολύτως επικοινωνία με οποιοδήποτε μέλος της οικογένειάς του, η διακαής επιθυμία του να είναι μαζί τους αποτέλεσε κινητήρια δύναμη για να αποκαταστήσει τη σχέση του με τον Ιεχωβά. Να το θυμάστε αυτό αν μπείτε ποτέ στον πειρασμό να παραβείτε την εντολή που έχει δώσει ο Θεός να μη συναναστρέφεστε με τους αποκομμένους συγγενείς σας.

18. Έχοντας ανασκοπήσει τα πλεονεκτήματα της οσιότητας και τις συνέπειες της ανοσιότητας, τι είστε αποφασισμένοι να κάνετε;

¹⁸ Ζούμε σε έναν ανόσιο, δόλιο κόσμο. Ωστόσο, στη Χριστιανική εκκλησία μπορούμε να βρούμε πολλά όσια παραδείγματα που αξίζει να τα μιμηθούμε. Η πορεία της ζωής τους μιλάει για λογαριασμό τους, σαν να λέει: «Εσείς είστε μάρτυρες, καθώς και ο Θεός, για το πόσο όσιοι και δίκαιοι και άμεμπτοι αποδειχτήκαμε σε εσάς τους πιστούς». (1 Θεσ. 2:10) Είθε όλοι μας να διατηρούμε ακλόνητη την οσιότητά μας προς τον Θεό και μεταξύ μας.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Ο Πέτρος παρέμεινε όσιος στον χρισμένο Γιο του Θεού ακόμη και όταν άλλοι Τον απέρριψαν