Τα Θαύματα του Χειμώνος

ΠΟΛΛΑ μπορούν να λεχθούν για τις δυσκολίες του χειμώνος στα βόρεια τμήματα της γης, για το ψύχος και τους πάγους που απειλούν τον άνθρωπο και άλλα πλάσματα με δυσκολίες και πείνα. Ο χειμώνας συχνά μας θυμίζει τους τροχούς του αυτοκινήτου που τρίζουν όταν πιάνονται σε ολισθηρά αυλάκια, το τρίξιμο των μηχανών που αργούν να λειτουργήσουν σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, το βιαστικό περπάτημα επάνω στο λασπωμένο και μισολυωμένο χιόνι, τα παγωμένα δάκτυλα, αυτιά και πόδια. Όταν σκέπτεται κανείς όλα αυτά θα μπορούσε να πη: «Ποια είναι τα θαυμάσια της χειμωνιάτικης εποχής;»

Αλλ’ ο χειμώνας δεν είναι πάρα πολύ κακός. Ρωτήστε ένα παιδί που κυλιέται μέσα στο χιόνι τι γνώμη έχει για το χειμώνα. Ρωτήστε τα παιδιά που φτιάνουν ένα χιονάνθρωπο, ή τους νέους που πατινάρουν πάνω σε παγωμένες λίμνες, τους ενηλίκους που χρησιμοποιούν τα σκι σε κατωφερή μέρη, ή τον παππού που διαβάζει ένα βιβλίο δίπλα στο τζάκι. Θα σας πουν όλοι ότι ο χειμώνας είναι ευχάριστος, ένας θαυμάσιος καιρός του έτους παρά τις ταλαιπωρίες του.

Αλλά τα θαυμάσια του χειμώνος δεν τελειώνουν με τα παιχνίδια και την ανάπαυσι. Οι άλλοτε θορυβοποιοί σκίουροι και οι μαρμόττες κοίτονται τώρα ήσυχοι στις αναπαυτικές τρώγλες των και κοιμούνται ωσότου έλθη θερμότερος καιρός. Οι χήνες, οι πάπιες και τα ωδικά πουλιά έχουν από καιρό εγκαταλείψει τους απογυμνωμένους θάμνους και τα δένδρα αναζητώντας τον ήλιο και τη θερμότητα στα νότια κλίματα.

Αλλ’ επάνω και κάτω από το στρώμα του χιονιού υπάρχει ζωή. Όταν σταθή κανείς ήσυχος στο δάσος ή στην αυλή του, μπορεί ν’ ακούση τον μικροσκοπικό αιγίθαλο (παπαδίτσα) να πηδά εδώ κι’ εκεί για αναζήτηση σπόρων και εντόμων. Ο δρυοκολάπτης (τσικλιτάρα) πετά από δένδρο σε δένδρο αναζητώντας αυγά και σκουλήκια που είναι ναρκωμένα στις σχισμές των φλοιών ή κλεισμένα στα μεταξωτά κουκούλια τους. Οι άφοβοι κόρακες συναντώνται στις κορφές των δένδρων. Τα ίχνη των ποδιών επάνω στο χιόνι μαρτυρούν ότι νυφίτσες, λαγοί, αλεπούδες και ζαρκάδια γυρίζουν έξω για αναζήτησι τροφής. Οι παγωμένες λίμνες ακούονται να σκάζουν και να τρίζουν. Εδώ είναι επίσης η ανταύγεια ενός ιδιαιτέρου κόσμου των λαμπερών κρυστάλλων που ωθούν, σπάζουν, πέφτουν, κατεβαίνουν και ανεβαίνουν με εκπληκτική ακρίβεια και απλή ομορφιά.

Κάτω από το στρώμα του χιονιού, των πεσμένων φύλλων και του σκληρού εδάφους, επίσης κάτω από τα σκαλοπάτια της βεράντας, στις σιταποθήκες και στα εγκαταλελειμμένα κτίρια, υπάρχει ζωή σε μορφή σπόρων, αυγών, κουκουλιών, φύτρων, ναρκωμένων ζώων και κοιμωμένων ριζών, και που το καθένα τους κρατεί μέσα του την υπόσχεση ζωής κατά την άνοιξι.

Πραγματικά, υπάρχει κι ένας άλλος κόσμος που ζη και εργάζεται στα δάση κατά τον καιρό του χειμώνος. Σε βάθος τριών ιντσών και σε κάθε τετραγωνικό πόδι του δασώδους εδάφους μπορούν να βρεθούν οργανισμοί σε ποσότητα άνω των 100.000.000.000—δηλαδή ένας πληθυσμός τριάντα φορές ανώτερος από τον ανθρώπινο πληθυσμό ολοκλήρου της γης! Από το σύνολο αυτό ο αριθμός των ζώων εκείνων που φαίνονται με γυμνό οφθαλμό ανέρχεται μόλις σε 0,000004 τοις εκατό! Αυτά τα δισεκατομμύρια των οργανισμών ασχολούνται ζωηρά στο να μεταβάλλουν τα πεσμένα φύλλα και άλλα συντρίμματα σε αέρια και θρεπτικές ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλη μια φορά από τα πράσινα φυτά για την κατασκευή τροφής και οξυγόνου. Όταν έλθη η άνοιξις, θα υπάρχει τροφή για τα δένδρα και για την άλλη φυτική ζωή. Τι μεγαλειώδες θαύμα του Θεού!

Ένα άλλο θαυμάσιο είναι το ίδιο σύμβολο του χειμώνος—η νιφάδα του χιονιού. Αυτοί οι υπερβολικά εύθραυστοι κρύσταλλοι, διατηρούν τα εξάπλευρα σχήματά των όταν πέφτουν από απόσταση χιλιάδων ποδών από τον συννεφιασμένο ουρανό. Οι νιφάδες είναι δαντελλωτά προϊόντα υδρατμών που σχηματίζονται γύρω από μικροσκοπικά μόρια σκόνης στον αέρα. Μολονότι κανονικά δεν παρατηρούμε αυτή τη σκόνη, μπορούμε να την ιδούμε όταν συλλαμβάνεται στη γραμμή μιας ακτίνος του ήλιου. Στην κανονική θερμοκρασία, όταν ένα μόριο υδρατμού προσκολληθή σ’ ένα πυρήνα σκόνης, σχηματίζεται μια νιφάδα, η οποία καθώς κατεβαίνει προς τη γη παίρνει ωραιότατα σχήματα. Μερικά σχήματα είναι θαυμάσια και απλά, ενώ άλλα είναι εξαιρετικά περίπλοκα, αλλ’ ούτε δυο δεν είναι ακριβώς όμοια. Μερικοί χιονοκρύσταλλοι σχηματίζουν τα ωραιότερα σχέδια του κόσμου. Τα θαυμάσια δαντελλωτά σχέδια έχουν συχνά αντιγραφή για κοσμήματα και για σχέδια υφασμάτων. «Αποτελεί εκπληκτικό θαύμα το ότι ο χορός των μορίων παράγει αυτά τα γεωμετρικά σχέδια,» είπε μια αυθεντία για τη νιφάδα του χιονιού.

Συνήθως οι νιφάδες πέφτουν χωριστά, αλλ’ όταν η θερμοκρασία είναι ακριβώς επάνω από το μηδέν μπορούν να κολλήσουν με άλλες καθόσον πέφτουν, σχηματίζοντας ενίοτε μια νιφάδα τεσσάρων ιντσών διαμέτρου. Όταν πέφτη αρκετό χιόνι, μια ασυνήθης ποσότης αέρος παγιδεύεται μέσα στους χιονοκρυστάλλους. Αναφέρεται ότι άνθρωποι έχουν ταφή στο χιόνι δύο μέρες και επέζησαν χωρίς να πάθουν ασφυξία. Λόγω αυτής της παρακρατήσεως αέρος, το χιόνι αποτελεί ένα θαυμάσιο απομονωτικό κρατώντας τη θερμότητα στα χαμηλότερα επίπεδα του εδάφους και προστατεύοντας τους σπόρους από την παγωνιά καθώς και τις χειμερινές εσοδείες από την καταστροφή. Πόσο χρήσιμο είναι αυτό το χειμερινό θαύμα!

Ένα άλλο θαυμάσιο του χειμώνος είναι ο πάγος. Το απλό πάγωμα του νερού αποτελεί ένα θαύμα εκπληκτικό στη σημασία του. Σύμφωνα με όλους τους φυσικούς νόμους ο πάγος δεν θα έπρεπε να επιπλέη. Σχεδόν κάθε ουσία, στερεά, υγρά ή αεριώδης, συστέλλεται εφόσον η θερμοκρασία κατέρχεται. Το νερό ακολουθεί αυτόν τον κανόνα με ακρίβεια ως αέριο και ως υγρό, στα 96 τοις εκατό της καθόδου της κλίμακος της θερμοκρασίας προς το σημείο ψύξεως. Αλλά στους 39.2 βαθμούς Φαρενάιτ συμβαίνει κάτι. Καθόσον εξακολουθεί η ψύξις, αντί συστολής, το νερό διαστέλλεται. Τα παγωμένα μόρια φαίνεται ότι παγιδεύουν μόρια αέρος στην ψυχρή τους κατάσταση, που παγώνουν όλα μαζί στους 32 βαθμούς Φαρενάιτ σχηματίζοντας μεγάλα κομμάτια πάγου με τα εννέα δέκατα του όγκου των κάτω από το νερό που τα περιβάλλει.

Αν δεν συνέβαινε αυτό το φαινόμενο—το θαύμα αυτό του επιπλέοντος πάγου—οι θάλασσες όλου του κόσμου, οι λίμνες και οι ποταμοί θα πάγωναν βαθμιαίως ως τον πυθμένα τους αποστερώντας τη γη από την προμήθεια νερού που είναι τόσο χρήσιμο. Αλλ’ όπως συμβαίνει τώρα, όταν επέρχεται ο χειμώνας, σχηματίζεται πάγος που επιπλέει στην επιφάνεια του νερού αποτελώντας ένα απομονωτικό κάλυμμα που προστατεύει το υποκάτω βρισκόμενο νερό από του να παγώσει περισσότερο και διαφυλάττοντας έτσι τα ζωντανά πράγματα που βρίσκονται εκεί.

Σε ποιον οφείλομε ευγνωμοσύνη για τα θαυμάσια αυτά του χειμώνος; Ο ψαλμωδός αναφέρει: «Συ έθεσας πάντα τα όρια της γης· συ έκαμες το θέρος και τον χειμώνα.» (Ψαλμ. 74:17) Ευχαριστήστε λοιπόν τον Θεό γι’ αυτά τα υπέροχα θαυμάσια του χειμώνος.