Αυτό το Πολύχρωμο Επίστρωμα Βαφής

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά

ΤΟ ΕΓΧΡΩΜΟ επίστρωμα προσθέτει χρώμα στα δωμάτια των σπιτιών μας, των σχολείων, των γραφείων και των εργοστασίων. Αυτοκίνητα και παιχνίδια γίνονται ελκυστικά με το επίστρωμα αυτό. Προστατεύει τα κτίρια, τα γεωργικά μηχανήματα και τα εργαλεία από τον άνεμο, τη βροχή, τη ζέστη και τον ήλιο. Πραγματικά το έγχρωμο αυτό επίστρωμα, το βάψιμο, αποκτά συνεχώς ευρύτερη διάδοσι από κάθε άλλη εποχή στην ιστορία.

Χιλιάδες εκατομμύρια δολλάρια δαπανώνται κάθε χρόνο γι’ αυτό. Μόνον οι Καναδοί δαπανούν σχεδόν διακόσια εκατομμύρια δολλάρια το έτος για χρώματα. Στον Καναδά πάνω από 150 εργοστάσια χρωμάτων παράγουν το χρωματιστό επίστρωμα. Και στις Ηνωμένες Πολιτείες πάνω από 635.000.000 γαλλόνια χρωμάτων πωλούνται από τους βιομηχάνους κάθε χρόνο. Η ποσότης αυτή αρκεί για να καλύψη περίπου 11.400 τετραγωνικά μίλια, δηλαδή μια έκτασι σχεδόν ίση με την έκτασι της Ολλανδίας!

Χρήσις Πριν από Χιλιάδες Χρόνια

Η χρήσις των χρωμάτων δεν άρχισε τα τελευταία χρόνια. Οι αρχαίοι λαοί, ιδιαιτέρως οι Αιγύπτιοι, παρετήρησαν ότι μερικές χρωστικές ουσίες που βρίσκονται στο έδαφος μπορούσαν ν’ αναμιχθούν με κάποιο υγρό και να επιστρωθούν στα οικήματά των. Παραδείγματος χάριν, ερυθρά και κίτρινα χρώματα παρήχθησαν αναμιγνύοντας ώχρες (φυσικά χρωματιστά χώματα) με νερό.

Επίσης έκαναν εισαγωγή χρωστικών ουσιών από άλλες χώρες για τη συμπλήρωσι εκείνων που είχαν βρεθή στο Αιγυπτιακό έδαφος. Από ρίζες ερυθροδάνου (ριζάρι), που είχαν εισαχθή από την Ινδία, είχαν παρασκευάσει διάφορες αποχρώσεις κόκκινου, κυανού και φαιού. Και από ένα ινδικό φυτό παρήχθη ένα βαθύ μπλε χρώμα (το λουλάκι).

Άλλες πολιτισμένες χώρες αντέγραψαν γρήγορα την τέχνη παρασκευής χρωμάτων που είχε αναπτυχθή από τους Αιγυπτίους. Οι Ρωμαίοι ζωγράφοι χρησιμοποίησαν τα ίδια χρώματα και, εκτός ολίγων εξαιρέσεων, τις ίδιες μεθόδουςπαραγωγής των. Εν τούτοις, μετά την πτώσι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας της Δύσεως το 476 μ.Χ. η τέχνη της παραγωγής χρωμάτων είχε κατ’ ουσίαν χαθή.

Κοντά στο τέλος του Μεσαίωνος άρχισε να αναφαίνεται στην Αγγλία η χρησιμοποίησις χρωμάτων για διακοσμητικούς και προστατευτικούς σκοπούς. Κατόπιν χρησιμοποιήθηκαν στα δημόσια κτίρια και τις οικίες των πλουσίων. Επειδή η παρασκευή χρωμάτων ήταν πολύ δαπανηρή, αποτελούσε σημείο κοινωνικής διακρίσεως το να έχη κανείς το σπίτι του βαμμένο.

Τον δέκατον έβδομο αιώνα τα χρώματα εισήχθησαν στο εμπόριο από ολίγα άτομα στην Αμερική και στην Ευρώπη. Οι πρώτοι αυτοί βιομήχανοι κατεσκεύαζαν μόνον τα υλικά για βάψιμο. Ο ελαιοχρωματιστής ήταν υποχρεωμένος να κάμη τις κατάλληλες αναμίξεις και επεξεργασίες. Το 1867 άρχισαν για πρώτη φορά να πωλούνται έτοιμα χρώματα. Στο τέλος του δεκάτου ογδόου αιώνος η εξέλιξις των νέων μηχανών τριψίματος και μίξεως επέτρεψε στους βιομηχάνους να παράγουν μεγάλες ποσότητες χρωμάτων και γρήγορα η παρασκευή χρωμάτων εισήλθε σε μια περίοδο ταχείας αναπτύξεως.

Τα Συστατικά

Υπολογίζεται ότι οι περισσότεροι βιομήχανοι χρωμάτων έχουν παρακαταθήκη από 1.000 σχεδόν διαφορετικά είδη. Πιθανώς τα 500 απ’ αυτά είναι σε καθημερινή χρήσι. Μεγάλα βήματα έχουν επιτευχθή στην κατασκευή νέων χρωμάτων. Πριν από λίγο χρόνο ένα λαϊκό περιοδικό έγραψε: «Ογδόντα πέντε τοις εκατό των χρωμάτων που πωλούνται σήμερα δεν υπήρχαν πριν από πέντε έτη.» Εν τούτοις μπορούμε να κατατάξωμε σε τέσσαρες ομάδες τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή χρωμάτων: (1) Χρωστικές ουσίες, (2) Φορείς, (3) Διαλυτικά και (4) Πρόσθετα.

Χρωστικές ουσίες είναι οι ουσίες εκείνες που δίνουν χρώμα και αδιαφάνεια στις επιστρώσεις των βαφών. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν συχνά φυτικές και ζωικές ουσίες στην κατασκευή χρωμάτων, αλλ’ αυτές είναι σήμερα μικρής σπουδαιότητος για τη βιομηχανία αυτή. Εν τούτοις εκείνες που χρησιμοποιούνται ακόμη είναι χρωστικές ουσίες της γης που καλούνται φυσικές ή ορυκτές χρωστικές ουσίες. Αυτές λαμβάνονται από μερικά χώματα που εξορύσσονται, τρίβονται καλά και καθαρίζονται. Αλλ’ οι χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά σήμερα είναι χημικές.

Ο φορεύς είναι το μέρος εκείνο της βαφής που κρατεί τη χρωστική ουσία. Συνίσταται από έλαια ή βερνίκια. Τα στεγνωτικά έλαια έχουν την ιδιότητα να μεταβάλλουν την υγρή επιφάνεια σε ξηρή όταν εκτεθή στο οξυγόνο του αέρος. Έτσι ο φορεύς του χρώματος στεγνώνει και σκληρύνεται όταν έλθη σε επαφή με τον αέρα. Το παραγόμενο τότε σκληρό στρώμα κρατεί τη χρωστική ουσία στη βαμμένη επιφάνεια.

Ίσως τα πιο κοινά διαλυτικά των χρωμάτων είναι το νερό ή το νέφτι. Αυτά προστίθενται για να διαλύσουν το χρώμα στην κατάλληλη πυκνότητα ώστε ν’ απλώνεται εύκολα σε μια επιφάνεια. Μολονότι τα διαλυτικά μπορούν επίσης να θεωρηθούν ως μέρος του φορέως, ενεργούν εν τούτοις κάπως διαφορετικά στο χρώμα. Αρχίζουν να εξατμίζωνται, από τη βαμμένη επιφάνεια κι’ έτσι αφήνουν το υλικό που εσχημάτισε το στρώμα να στεγνώση γρήγορα και οριστικά.

Τα πρόσθετα των χρωμάτων περιέχουν συχνά ενώσεις μολύβδου, μαγνησίου ή κοβαλτίου. Αυτά επισπεύδουν το στέγνωμα του χρώματος.

Πώς Κατασκευάζεται η Βαφή

Η βαφή είναι κυρίως η διασκόρπισις χρωστικών ουσιών σ’ ένα φορέα ή υγρό μέσον. Ο κατασκευαστής βαφών παρασκευάζει ένα μάλλον πυκνό μίγμα αναμιγνύοντας στεγνές χρωστικές ουσίες με μια αναλογία του φορέως. Η μέθοδος αυτή μπορεί να συγκριθή με ο,τι κάμνει η οικοκυρά όταν αναμιγνύη διάφορα συστατικά με το μηχανικό μίξερ, για να ετοιμάση μια ζύμη του κέηκ. Στην κατασκευή της βαφής η κατεργασία της μίξεως συνεχίζεται ωσότου σχηματισθή μια ρευστή αλλά κάπως πυκνή μάζα.

Το επόμενο βήμα απαιτεί τρίψιμο. Ένας τροχός με χαλύβδινους κυλίνδρους που περιστρέφονται ο ένας επάνω στον άλλον χρησιμοποιείται συχνά για τον σκοπό αυτό. Σκοπός του τριψίματος είναι να διαχωρισθούν τα χρωστικά μόρια ώστε κάθε μόριο να καλυφθή από τον ρητινώδη φορέα. Ένας άλλος τύπος τριβείου αποτελείται από ένα περιστρεφόμενο τύμπανο που είναι κατά ένα μέρος γεμάτο από χαλύβδινα σφαιρίδια. Με μια συνεχή περιστροφή επί πολλές ώρες τα χαλύβδινα σφαιρίδια μπορούν να διασκορπίζουν τα χρωστικά μόρια σ’ όλον τον φορέα.

Μετά το τρίψιμο προστίθενται ο υπόλοιπος φορεύς ως επίσης και τα διαλυτικά. Αλλ’ όταν χρησιμοποιήται το τριβείο με τα χαλύβδινα σφαιρίδια, όλα εν γένει τα συστατικά προστίθενται από την αρχή. Βεβαίως με την ανάπτυξι των υδροχρωμάτων χρησιμοποιούνται νέοι τύποι εξαρτημάτων για τη διασκόρπισι των χρωστικών ουσιών και των υγρών. Ακολουθεί ο χρωματισμός της «φουρνιάς» με την προσθήκη της κατάλληλης ποσότητος χρώματος για να προσδώση στη «φουρνιά» την επιθυμητή απόχρωσι. Τελικά η βαφή διοχετεύεται σε αυτόματα μηχανήματα, τα οποία γεμίζουν, κλείνουν και καταγράφουν τα δοχεία.

Ποια Χρώματα να Χρησιμοποιήτε

Εφόσον όλοι μας απολαμβάναμε ένα ευχάριστο περιβάλλον, θα είναι ενδιαφέρον να προσέξετε πώς μπορείτε να προσθέσετε περισσότερη ομορφιά στο σπίτι σας χρησιμοποιώντας αυτή τη χρωματιστή επίστρωσι, το χρώμα. Οι διακοσμηταί σπιτιών συνήθως χρησιμοποιούν χρώματα που συμπληρώνουν άλλα είδη μέσα σ’ ένα δωμάτιο, όπως είναι τα έπιπλα, τα χαλιά ή οι κουρτίνες.

Τα ανοιχτά χρώματα σ’ ένα μικρό δωμάτιο δημιουργούν εντύπωσι μεγέθους του δωματίου, και αυτό δεν πρέπει να λησμονήται όταν γίνεται ελαιοχρωματισμός των διαμερισμάτων. Μια συνεχής ροή ουδετέρων αποχρώσεων διά μέσου διαφόρων δωματίων προσθέτει ευρυχωρία και διεγείρει την επιθυμία να τονίση αυτές τις αποχρώσεις με χρωματιστά χαλιά, μαξιλάρια ή εικόνες. Να έχετε υπ’ όψιν, όμως, ότι πάρα πολλά χρώματα σε οποιοδήποτε δωμάτιο δίνει μια εμφάνισι αταξίας.

Σημειώνομε τώρα μερικές υποβοηθητικές οδηγίες: Το κίτρινο, το ροδακινί και το ροζ είναι θερμοί χρωματισμοί. Δημιουργούν μια άνεσι και γλυκεία γοητεία στα δωμάτια που βλέπουν προς το βορρά και την ανατολή. Το πράσινο και το μπλε, σε τόνους απαλούς αποτελούν σελίδες από την ωραία δημιουργία που μας περιβάλλει. Μπορεί κανείς να αισθάνεται τη δροσερή, αναπαυτική ατμόσφαιρα που μεταδίδεται από τα χρώματα αυτά σε δωμάτια που βλέπουν προς νότο και δυσμάς. Τα ζωηρά, φωτεινά χρώματα, όπως το κόκκινο και το πορτοκαλί, είναι διεγερτικά χρώματα. Αλλά και μια λέξις προσοχής. Μπορεί κανείς να τα βαρεθή εύκολα. Έχουν ένα διεγερτικό αποτέλεσμα που συχνά αντανακλά νεανική προσωπικότητα ή την προσωπικότητα εκείνου ο οποίος επιθυμεί μια αλλαγή. Γι’ αυτό μπορούν συχνά να είναι κατάλληλα για τα υπνοδωμάτια των παιδιών.

Όταν εκλέγετε χρώματα, να θυμάστε ότι όταν ένα χρώμα απλώνεται σε μια μεγάλη επιφάνεια θα φαίνεται σκουρότερο παρά όταν θα είναι σ’ ένα μικρό δειγματολόγιο. Γι’ αυτό, διαλέξτε ένα ανοιχτότερο χρώμα και πιθανώς θα είναι εκείνο που επιθυμείτε όταν το χρησιμοποιήσετε επάνω σ’ ένα τοίχο. Επίσης, επειδή τα χρώματα μεταβάλλονται κάτω από τεχνητό φως, είναι φρόνιμο να παρατηρήτε τα δείγματα των χρωμάτων τόσο στο φως της ημέρας, όσο και στο φως της νύχτας.

Εκλογή Κατάλληλων Επιστρώσεων

Στο βάψιμο γίνονται διάφοροι τρόποι τελικής επεξεργασίας, από το πολύ στιλπνό έως το θαμπό φινίρισμα. Γενικά ένα θαμπό φινίρισμα δίνει μια πολύ ευχάριστη εμφάνισι σε μεγάλη επιφάνεια. Το θαμπό (ματ) βάψιμο περιέχει μεγαλύτερη αναλογία χρωστικών ουσιών και γι’ αυτό έχουν μια τραχύτερη επιφάνεια που σκορπίζει το φως σε όλες τις διευθύνσεις. Έτσι, φαίνονται λιγώτερες ανωμαλίες της επιφανείας όταν χρησιμοποιήται το θαμπό βάψιμο. Εν τούτοις το θαμπό βάψιμο έχει το ελάττωμα ότι λερώνει εύκολα και καθαρίζεται δυσκολότερα.

Ώστε αν χρειάζεται να γίνεται συχνό καθάρισμα, όπως σ’ ένα μαγειρείο, λουτρό, διάδρομο ή σε μπουφέδες και σε ξύλινες επιφάνειες, θα ήταν πρακτικό να χρησιμοποιηθή μια ημίστιλπνη ή πολύ στιλπνή βαφή. Η ημίστιλπνη βαφή φαίνεται ότι αποτελεί ένα συμβιβασμό που παρέχει ευκολία στο καθάρισμα και δεν παρουσιάζει πολλές ατέλειες της επιφανείας.

Στα λίβιγκ-ρουμ και στα υπνοδωμάτια, μια ευχάριστη εμφάνισις συχνά επισκιάζει τις δυνατότητες της εξυπηρετήσεως. Συνεπώς ένας διακοσμητής οικιών θα μπορούσε να εκλέξη ένα θαμπό βάψιμο. Στις ντουλάπες, όμως, για όσους θα ήθελαν να ξεχωρίζουν οι τοίχοι, συνίσταται η ημίστιλπνη βαφή που καθαρίζεται εύκολα και έχει λαμπρότερη εμφάνισι. Αλλ’ εφόσον το θαμπό (ματ) βάψιμο έχει μεγαλύτερη δύναμι αποκρύψεως ατελειών και έτσι συχνά απαιτεί μόνο μια στρώσι, αυτό είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν για τον χρόνο και το κόστος που απαιτεί.

Είναι επίσης σπουδαίο να φροντίζετε για την ετοιμασία της επιφανείας που πρόκειται να βαφή. Οι τοίχοι και οι ξύλινες επιφάνειες πρέπει να καθαρίζονται καλά πριν βαφούν. Αν το παλαιό στρώμα είναι ημίστιλπνο ή στιλπνό εμαγιέ, θα πρέπει να το αφαιρέσετε για να μπη το νέο στρώμα τρίβοντας με γυαλόχαρτο.

Η διακόσμησις οικιών με βαφές υπήρξε κοινή επί χιλιετηρίδες· αναφέρει μάλιστα σχετικώς και η Γραφή. (Ιερεμ. 22:14) Όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα υλικά και εκλέγονται οι κατάλληλες αποχρώσεις, η βαφή αποτελεί ένα έγχρωμο επίστρωμα το οποίο μπορεί να προσθέση προστασία, ομορφιά και ευχαρίστησι στο περιβάλλον σας.