Κρυμμένο Νερό για μια Διψασμένη Χώρα
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Αυστραλία
ΜΠΟΡΕΙΤΕ να φαντασθήτε ένα απόθεμα νερού μεγαλυτέρας εκτάσεως από τη Λίμνη Σουπήριορ της Βορείου Αμερικής, τη Λίμνη Βικτώρια της Αφρικής και την Κασπία Θάλασσα της Ρωσίας, όλων μαζί, πραγματικά μεγαλυτέρας εκτάσεως από τη συνηνωμένη ποσότητα νερού των κυριωτέρων τριάντα πέντε λιμνών του κόσμου; Ένα τέτοιο απόθεμα νερού βρίσκεται στην Αυστραλία.
«Στην Αυστραλία;» θα ρωτήσετε ίσως. «Δεν είναι αυτή η πιο άνυδρη ήπειρος του κόσμου;»
Ναι, αυτό είναι αληθινό, και όμως υπάρχει στην Αυστραλία, κρυμμένο κάτω από τη γη, ένα τέτοιο τεράστιο απόθεμα νερού. Το νερό βρίσκεται στη Μεγάλη Αρτεσιανή Λεκάνη που καλύπτει μια έκτασι 670.000 τετραγωνικών μιλίων. Συνολικά υπάρχουν έξη αρτεσιανές λεκάνες που βρίσκονται υπογείως σε έκτασι ενός περίπου εκατομμυρίου τετραγωνικών μιλίων στην Αυστραλία.
«Αλλά,» πιθανόν να ρωτήσετε, «τι είναι η αρτεσιανή λεκάνη;»
Είναι κυρίως υπόγειο νερό που περιορίζεται κάτω από πίεσι μέσα σε πορώδη κοίτη εξωγενών πετρωμάτων. Η λέξις «αρτεσιανό» παράγεται από τη Λατινική Αρτέσιουμ, Ρωμαϊκό όνομα της Γαλλικής επαρχίας Αρτουά, κοντά στο Καλαί. Σ’ αυτό το μέρος, το έτος 1126 μ.Χ., ανοίχθηκε το πρώτο αρτεσιανό πηγάδι της Ευρώπης, από το οποίο πήρε το όνομα αρτεσιανό.
Όταν μια αρτεσιανή λεκάνη τρυπηθή, τότε το νερό που διατηρείται εκεί κάτω από πίεσι ανεβαίνει. Όταν η πίεσις είναι αρκετά ισχυρή ώστε να φέρη το νερό στην επιφάνεια και να το ξεχειλίση, ονομάζεται αρτεσιανή διάτρησις ή αρτεσιανό φρέαρ. Σε μερικές περιπτώσεις το νερό βρίσκεται κάτω από τόσο μεγάλη πίεσι ώστε εκσφενδονίζεται αρκετά πόδια ψηλά στον αέρα. Αν η πίεσις δεν είναι αρκετή ώστε να φθάση το νερό στην επιφάνεια και να ξεχειλίση, τότε λέγεται υπαρτεσιανό.
Σημασία της Ανακαλύψεως
Η Μεγάλη Αρτεσιανή Λεκάνη εκτείνεται από απόστασι εκατό μιλίων από την ακτή του Ειρηνικού προς το κέντρο της Αυστραλιανής χερσονήσου, και από τον Κόλπο Καρπεντάρια προς τα βόρεια σύνορα της Νιου Σάουθ Γουέηλς. Το ανώτατο όριο του μήκους και πλάτους είναι περίπου 1.100 μίλια. Η λεκάνη κείται κυρίως στην Πολιτεία της Κουήνσλαντ.
Σ’ αυτή τη ζεστή, άνυδρη, αραιοκατοικημένη χώρα, η ζωή του ταξιδιώτου εξαρτάται συχνά από το νερό. Τελευταίως, ένας άπειρος ταξιδιώτης πέθανε από εξάντλησι και δίψα στην περιοχή αυτή. Έγραψε τις τελευταίες λέξεις του επάνω σ’ ένα φορητό μαγνητόφωνο. Κι’ εν τούτοις, χωρίς να το γνωρίζη, ένα αρτεσιανό πηγάδι ευρίσκετο σε απόστασι βολής λίθου. Τι διαφορά θα ήταν αν το ήξερε!
Στη δεκαετία του 1880 η είδησις ότι βρέθηκε νερό στη Δυτική Κουήνσλαντ χαιρετίσθηκε μ’ ενθουσιασμό. Οι πεδιάδες ήσαν ιδεώδεις για βοσκή αν μόνο υπήρχε μια προμήθεια νερού, εσκέπτοντο πολλά άτομα. Έτσι, η ανακάλυψις υπογείου νερού ήλθε στο προσκήνιο και εσημείωσε ταχεία εξάπλωσι από όσους ήσαν πρόθυμοι να υπομείνουν τη ζέστη, τις μυίγες, τη σκόνη και άλλες δυσκολίες. Η μία γεώτρησις διεδέχθη την άλλη ωσότου σήμερα υπάρχουν στη Μεγάλη Αρτεσιανή Λεκάνη περίπου 3.500 ρέουσες γεωτρήσεις και 5.000 υπαρτεσιανές. Η απόδοσις μερικών από τα αρτεσιανά αυτά πηγάδια έφθασε έως τα δύο εκατομμύρια γαλλόνια την ημέρα.
Πότισμα Κτηνών
Το αρτεσιανό νερό δεν είναι κατάλληλο για συνεχές πότισμα του εδάφους σε μεγάλη κλίμακα, επειδή περιέχει ανθρακικό νάτριο. Εν τούτοις είναι κατάλληλο για πότισμα κτηνών. Πραγματικά, περίπου 20 τοις εκατό των Αυστραλιανών προβάτων λέγεται ότι εξαρτώνται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από το αρτεσιανό νερό.
Η περιεκτικότης σε ανθρακικό νάτριο της Μεγάλης Αρτεσιανής Λεκάνης είναι από 20 ως 120 κόκκοι στο γαλλόνι ή και περισσότεροι. Αλλ’ αφού τα κτήνη ευδοκιμούν με νερό που περιέχει 1.000 κόκκους και τα πρόβατα με νερό που περιέχει 1.350 κόκκους στο γαλλόνι ή και περισσότερους, η περιεκτικότης σε ορυκτά δεν παρουσιάζει δυσκολία για τα κτήνη.
Το νερό των διατρήσεων διοχετεύεται με αυλάκια που ανοίγονται στην επιφάνεια του εδάφους οπουδήποτε χρειάζεται. Μερικές διατρήσεις προμηθεύουν νερό σε πολλούς κτηνοτρόφους. Το μεγαλύτερο μήκος διοχετευτικού αύλακος από μια μόνο διάτρησι φθάνει τα 117 μίλια από τη διάτρησι του Αγρίου Ίππου, πλησίον της Μπόλλον της Κουήνσλαντ. Πρόκειται για μια παροχή 891.000 γαλλονίων την ημέρα. Αντίθετα με τα προηγούμενα έτη, οι σημερινές βαλβίδες των διατρήσεων κλείουν με τελεία εφαρμογή όταν δεν χρησιμοποιήται το νερό. Έτσι ελπίζουν να διατηρούν το νερό και να κρατούν τη σχετική πίεσι.
Πόσον Καιρό Διαρκεί η Προμήθεια του Νερού;
Ενδιαφέρει να σημειωθή ότι οι αρτεσιανές διατρήσεις εξακολούθησαν να παρέχουν όλο και περισσότερο νερό ως το 1914, οπότε παρετηρήθη η ανωτάτη ποσότης από 350 εκατομμύρια γαλλόνια την ημέρα. Από τότε άρχισε μια βαθμιαία ελάττωσις της ροής. Παρά το γεγονός ότι από τότε έγιναν χιλιάδες γεωτρήσεις, η ολική ποσότης των γαλλονίων ελαττώθηκε και έφθασε έως τη σημερινή ροή η οποία υπολογίζεται σε 200 εκατομμύρια γαλλόνια περίπου ημερησίως στη Μεγάλη Αρτεσιανή Λεκάνη.
Γιατί παρετηρήθη η ελάττωσις αυτή της ροής; Με τη διάνοιξι όλων αυτών των γεωτρήσεων απελευθερώθηκε μια μεγάλη ποσότης νερού και μαζί μ’ αυτό μια μεγάλη ποσότης πιέσεως. Και το νερό μπαίνοντας στις υπόγειες κοίτες εισχωρεί προς τα κάτω διά μέσου των πορωδών βράχων σε βραδύτερο ρυθμό παρ’ ό,τι αναβρύζει από τις γεωτρήσεις. Έτσι βαθμηδόν η εκροή έχει ελαττωθή.
Ο,τι συνέβαινε στα παρελθόντα εξήντα περίπου χρόνια στη Μεγάλη Αρτεσιανή Λεκάνη μπορεί να παραβληθή μ’ εκείνο που συμβαίνει όταν χρησιμοποιήτε ένα λαστιχένιο σωλήνα του κήπου. Αν βάλετε το δάχτυλό σας στην άκρη του σωλήνος, η πίεσις και η ποσότης του νερού που μαζεύεται εκεί είναι τόση ώστε όταν αποσύρετε τον δάχτυλό σας το νερό αναπηδά αιφνιδίως, αλλά κατόπιν εξέρχεται με μια σταθερή ροή. Μολονότι η επάνοδος αυτή στη σταθερή ροή διαρκεί λίγα μόνο δευτερόλεπτα μετά την απομάκρυνσι του δαχτύλου σας από τον σωλήνα, η ελάττωσις αυτή της ροής εξακολούθησε βαθμηδόν επί πολλά έτη στην αρτεσιανή λεκάνη. Η ροή του ύδατος εξακολουθεί να κατέρχεται.
Μερικοί κτηνοτρόφοι εκφράζουν την ανησυχία μήπως το νερό που εξέρχεται από τις γεωτρήσεις τελικά σταματήση. Δεν φαίνεται όμως ότι θα συμβή αυτό. Το νερό που εισέρχεται στην περιοχή της υπογείου λεκάνης υπολογίζεται ότι φθάνει τα 130 εκατομμύρια γαλλόνια την ημέρα, και έτσι ελπίζεται ότι η ελάττωσις της ροής ύδατος θα εξακολουθήση ωσότου η είσοδος και η έξοδος του νερού θα εξισωθούν.
Έτσι φαίνεται ότι για πολλά έτη θα υπάρχη αρκετή ποσότης νερού για τα πρόβατα και τα λοιπά κτήνη. Τι μεγάλο φαινόμενο είναι η μεγάλη αρτεσιανή λεκάνη! Εδώ στην Αυστραλία υπάρχει πραγματικά κρυμμένο νερό για μια διψασμένη χώρα!
[Χάρτης στη σελίδα 25]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
AUSTRALIA