Μια με τα Μάτια Παγωνιού Άποψις των Πραγμάτων
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ινδία.
Όλα άρχισαν όταν ξεπετάχθηκα από τ’ αυγό και μπήκα στον κόσμο των πουλιών. Στάθηκα εκεί σαστισμένο ανοιγοκλείοντας τα μάτια μου στο φως του τροπικού ήλιου. Όλα γύρω μου ήσαν πολύ παράξενα και το κάθε τι μπορούσε να με τρομάξη. Από ένστικτο εγνώριζα τη μαμά μου. Φώλιαζα κοντά της, κάτω από τα προστατευτικά φτερά της. Εκεί ένοιωθα ασφάλεια, αγάπη. Στα μάτια μου η μαμά εφαίνετο τόσο δυνατή, τόσο αξιόπιστη, που μ’ έκανε να αισθάνωμαι ασφαλής.
Έτσι πέρασα τις πρώτες ημέρες της ζωής μου. Ήμουν ένα αρσενικό παγώνι, αν κι’ εκείνον τον καιρό δεν το αντιλαμβανόμουν, και είχα δυο αδελφούς και δυο αδελφές. Μ’ αυτόν τον τρόπο ήμαστε μια κανονική οικογένεια παγωνιών εφόσον γενικά υπάρχουν τέσσερα έως έξη αυγά στη φωλιά ενός παγωνιού.
Και αφού μιλούμε για φωλιές παρετήρησα ότι η φωλιά από την οποία ήλθα στη σκηνή ήταν ένα βαθούλωμα σκαμμένο στο έδαφος στη μέση ενός μέρους από πυκνά χαμόκλαδα που ευρίσκετο σε μια ακαλλιέργητη περιοχή. Ήταν φτιαγμένη με βέργες, φύλλα και χορτάρια—πολύ άνετη και καλά κρυμμένη από τους ενεδρεύοντας εχθρούς. Παρατηρώντας αργότερα έμαθα ότι η μαμά πρέπει να είχε γεννήσει εδώ τα πέντε γυαλιστερά ανοιχτοκίτρινα αυγά της, που το καθένα ήταν μιάμισυ ίντσα μακρύ. Με πολύ προσοχή κάθησε επάνω τους είκοσι οκτώ μέρες έως ότου εμφανίσθηκα κι’ εγώ επάνω στη σκηνή.
Καταλαβαίνω ότι στη διάρκεια της επωάσεώς μου συνέβη ένα δυστύχημα που θα μπορούσε να έχη ως αποτέλεσμα να μη εκκολαφθώ καθόλου. Η φωλιά μας ήταν κοντά σε αγρούς από κριθάρι και κεχρί, κοντά σ’ ένα παραπόταμο του ποταμού Ζαμούνα. Εκεί κοντά ήταν μια ακαλλιέργητη έκτασις στρωμένη με πέτρες και σκεπασμένη από αγριόχορτα και χαμόκλαδα της ζούγκλας. Εδώ κι’ εκεί σ’ αυτή την έκτασι υπήρχαν άγριες μυρτιές και ακακίες. Ήταν απόγευμα και ο ήλιος είχε αρχίσει να πέφτη. Όλα ήσαν ήρεμα και πολύ ήσυχα.
Ξαφνικά μια ελαφρή κίνησις στα χαμόκλαδα της ζούγκλας διήγειρε την προσοχή της μαμάς. Με άγρυπνα μάτια εξετάζοντας τα χαμόκλαδα διέκρινε μια αγριόγατα έτοιμη ν’ αρπάξη κάτι. Πάγωσε στη φωλιά κατά κάποιον τρόπο, όταν το πεινασμένο αυτό ζώο ήλθε πιο κοντά. Το πτέρωμα της μαμάς έγινε ίδιο με το χρώμα της γύρω βλαστήσεως· έμοιαζε σαν να μην υπήρχε.
Η γάτα πέρασε βαδίζοντας με αργό βήμα προς τους αγρούς των σιτηρών. Αν είχε ιδεί τη μαμά, αυτό θα μπορούσε να σημάνη το τέλος της αλλά και το δικό μας επίσης, διότι η μαμά αρνείται να εγκαταλείψη τη φωλιά της ακόμα και μπρος στον πιο μεγάλο κίνδυνο.
Συνήθειες του Παγωνιού
Εμείς τα παγωνάκια μαθαίναμε πολύ γρήγορα. Γρήγορα μάθαμε ότι η μαμά δεν ήταν η μόνη σύντροφος του μπαμπά. Αυτός είχε πέντε συζύγους! Ως αποτέλεσμα, ένα αρσενικό παγώνι μπορεί να γίνη πατέρας είκοσι πέντε νεαρών παγωνιών μέσα σ’ ένα χρόνο—μια φυσιολογική κατάστασις όταν τα πράγματα βλέπωνται από την άποψι ενός παγωνιού.
Η οικογένειά μας ανήκει σ’ ένα μικρό κοπάδι από παγώνια που ζουν σ’ ένα τμήμα της ερήμου Ραζασθάν στη βόρειο Ινδία, όχι μακρυά από την Ζάιπουρ. Έχω ένα πλήθος από θείες και θείους και επειδή ζούμε κατά κοπάδια, όπως είναι στη φύσι μας, μας αρέσει να ζούμε πολλά μαζί. Συχνά πολλές οικογένειες μοιράζονται το ίδιο δένδρο για να κουρνιάσουν τη νύχτα. Εν τούτοις, την εποχή της αναπαραγωγής όλοι οι θείοι μου περιπλανούνται αναζητώντας συντρόφους για τον εαυτό τους.
Τα παγώνια είμεθα ξύπνια πριν καλά καλά ξημερώση, αλλ’ αντί να πετάξωμε αμέσως κάτω στο έδαφος, προτιμούμε να περνούμε τον καιρό μας κατεβαίνοντας από το ένα κλωνάρι στο άλλο, διακόπτοντας την πρωινή ησυχία με τις φωνές μας που μοιάζουν μ’ έναν ήχο σαν «μέυ-ώω.» Αμέσως κατόπιν ενδιαφερόμαστε για τους σπόρους του προγεύματός μας. Η μαμά μάς δίδαξε να ψάχνωμε για εκλεκτούς μεζέδες. Βασικά τρεφόμαστε από χορταρικά και σπόρους. Συχνά δαπανούμε ολόκληρες μέρες κάνοντας θραύσι στους αγρούς των σιτηρών. Εν τούτοις, λόγω του ότι θεωρούμεθα «ιερά» πτηνά εδώ, οι χωρικοί αγρόται υπομένουν τις λεηλασίες μας με στωική δύναμι. Παχειά, ζουμερά κομμάτια από έντομα, εμφανίζονται επίσης στο μενού μας με καμμιά τρυφερή πού και πού σαύρα. Ο μπαμπάς και η μαμά γευματίζουν καμμιά φορά με μικρά φίδια! Πιθανόν αυτό να μην είναι μια απολαυστική σκέψις, αν δεν βλέπετε τα πράγματα από την άποψι ενός παγωνιού.
Όταν η μέρα περάση, αργά το απόγευμα τρώμε ενωρίς το βραδυνό μας και έπειτα ξαναγυρίζομε στις κούρνιες μας με την αντίθετη πορεία, ανεβαίνοντας σιγά σιγά τα «σκαλοπάτια» έως ότου βρούμε κάποια ικανοποιητική κούρνια. Έχομε τη φήμη ότι κάνομε πολλή φασαρία και θόρυβο όταν τακτοποιούμεθα για τη νύχτα.
Οι Γονείς των Παγωνιών Μοιράζονται τις Ευθύνες
Από τους γονείς μου, ο μπαμπάς ήταν η πιο εξέχουσα ποικιλόχρωμη προσωπικότητα. Η μαμά, εξ άλλου, ήξερε και αυτή πώς να ταιριάζη τα χρώματα. Διάλεξε ένα φόρεμα που να πηγαίνη με το περιβάλλον της τον καιρό που επέβλεπε τη φωλιά και τ’ αυγά της. Πιθανόν να ήταν τόσο πολυάσχολη στο να φτιάχνη φωλιές, να γεννά αυγά, να τα κλωσσά και να περιποιήται τα μικρά, ώστε να θεώρησε ότι ένα πολύ κομψό πτερωτό φόρεμα να μην ήταν πρακτικό. Ο μπαμπάς, ο οποίος δεν συμμετείχε στα καθήκοντα της επωάσεως, είχε περισσότερο καιρό να φορή την όμορφη φτερωτή ουρά του και να περιφέρεται καμαρωτός.
Εν τούτοις, πρέπει να παραδεχθώ ότι ο μπαμπάς ήταν ένας έξυπνος οδηγός για το κοπάδι του. Αντίθετα με τα φαινόμενα καμμιά φορά, αυτός ήταν πάντοτε επιμελής στο να φρουρή για εχθρούς—αγριόγατες, αετούς και ανθρώπους. Έχει τόσο οξεία όρασι και ακοή ώστε είναι σπάνιο να συλληφθή παγώνι. Μεταξύ όλου του πληθυσμού της ζούγκλας ο μπαμπάς είναι συνήθως ο πρώτος που θα ανακαλύψη την προσέγγισι μιας λεοπάρδαλης. Σε τέτοιους καιρούς κινδύνου, συνήθως δεν χρησιμοποιούμε τις φτερούγες μας, αν και μπορούμε να πετάξωμε γρήγορα και σε αρκετά μεγάλες αποστάσεις. Προτιμούμε μάλλον να τρέχωμε γρήγορα επάνω στο έδαφος.
Μιλώντας για εχθρούς, θυμούμαι κάτι που συνέβη όταν ήμουν μόνο έξη μηνών. Μερικά από μας τα μικρά παίζαμε κάτω στη σκιά. Ένας από τους νεαρούς έκανε τον αστείο προσποιούμενος μια πρόωρη ερωτοτροπία. Οι σκίουροι του εδάφους έσπευσαν γύρω και λίγο παραπέρα μια μοναχική μπλε κίσσα αναρριχήθηκε αθόρυβα επάνω σ’ ένα δένδρο. Σε μια ινδική συκιά εκεί κοντά μια ομάδα από ινδικούς παπαγάλους μιμούνταν θορύβους της ζούγκλας. Μερικά παγωνάκια φιλονικούσαν επάνω από μια σαύρα που ένα απ’ αυτά είχε πιάσει. Απότομα ο μπαμπάς έβγαλε μια διαπεραστική κραυγή που μας έκαμε όλα να καρφωθούμε στις θέσεις μας. Κίνδυνος! Σκορπισθήκαμε σε όλες τις κατευθύνσεις. Ένας αετός εμφανίσθηκε ξαφνικά να πετά στον αέρα, αλλά χάρις στην άγρυπνη φροντίδα του μπαμπά δεν συνέβη ζημιά.
Το Πτέρωμα του Παγωνιού
Τους πρώτους λίγους μήνες δύσκολα ξεχώριζα από τις αδελφές μου. Οι ουρές μας ήσαν ίδιες. Σε οκτώ μήνες κατά το σύστημα των παγωνιών, ήλθε ο καιρός για να φύγω από το σπίτι και να συντηρηθώ μόνος μου. Αυτό έδωσε μια ανακούφιση στην μητέρα λόγω της νέας αυξήσεως της οικογενείας. Εκείνον τον καιρό είχα αρχίσει ν’ αναπτύσσω τα χαρακτηριστικά φτερά της ουράς μου που μεγαλώνουν πάνω από τα πραγματικά φτερά της ουράς. Αναπτύσσονται αργά. Δεν μπορώ να ελπίζω ότι μπορώ ν’ αποκτήσω ένα πλήρες ανδρικό πτέρωμα πριν από το τέταρτο έτος της ζωής μου.
Βαθμιαίως καθώς περνούσαν οι μήνες αποκτούσα μια απαλή φορεσιά από πούπουλα και φτερά. Έφθασα στην πλήρη ανάπτυξί μου ζυγίζοντας ένδεκα πάουντς και είχα μάκρος σχεδόν επτά πόδια από το κεφάλι ως την ουρά. Τα επάνω φτερά της ουράς μόνον είχαν μάκρος πέντε πόδια. Μεγάλωσα, και είχα προοπτική να ζήσω δώδεκα χρόνια ώσπου να γεράσω. Μπορούσα τώρα ν’ αποβλέπω σε μια ετήσια αλλαγή της φορεσιάς μου, και ίσως ακόμα να θαυμάζωμαι από ανθρώπους που έφεραν φωτογραφικές μηχανές αντί για όπλα.
Αν μπορούσατε να ρίξετε μόνο μια προσεκτική ματιά επάνω μου! Αρχίζοντας από το κεφάλι μου, έχω ένα λοφίο από υπερυψωμένα πούπουλα μ’ ένα γυμνό μπάλωμα σε κάθε πλευρά. Και τα μάτια μου επίσης βρίσκονται σ’ ένα λευκό μπάλωμα. Ο μακρύς λαιμός μου είναι σκεπασμένος με λαμπρά πούπουλα πράσινου και μπλε μεταλλικού χρώματος που καταλήγουν σε διάστικτο πράσινο κάτω από τις φτερούγες μου. Τα χρώματα σκουραίνουν έως το μαύρο πάνω στην κοιλιά μου. Παρατηρήστε ότι οι φτερούγες αντιθέτως είναι γκρι με βούλες μαύρες. Τα πραγματικά φτερά της ουράς μου, τα οποία δεν μπορείτε να δήτε, είναι υπόφαια. Τα φτερά της επάνω ουράς μου που σύρονται πίσω πέντε πόδια, έχουν ένα μπρούτζινο πράσινο και μπλε χρώμα. Αυτά τα φτερά της επάνω ουράς σχηματίζουν πτερύγια όμοια με κλωνάρια επάνω στα οποία εμφανίζονται τα γνωστά ακτινοβολούντα «μάτια» ή οφθαλμοειδή στίγματα. Όταν θέλω μπορώ να τα σηκώσω κάθετα πάνω από τη ράχη μου απλωμένα σαν βεντάλια, και μπορώ να τα κρατώ εκεί επειδή στηρίζονται στα πραγματικά φτερά της ουράς μου. Μπορώ να γίνω ένα πραγματικό θέαμα.
Αλλ’ αυτή η επίδειξις δεν είναι βασικά για την ευχαρίστηση των θαυμαστών μου. Είναι ο τρόπος μου για να προσελκύω τις συντρόφους μου. Όταν αρχίζη η ετήσια περίοδος αναπαραγωγής μας, τότε κι’ εγώ αρχίζω να αναζητώ μελλοντικές συζύγους. Μόλις ξεχωρίσω κάποια, τότε επιδεικνύω όλη τη γοητεία μου. Εκτελώ ένα είδος χορού μπροστά της. Με το στήθος προς τα έξω και τα φτερά της επάνω ουράς ανοιγμένα ψηλά περπατώ καμαρωτός και αρχίζω να κουνιέμαι προκλητικά μπρος και πίσω γέρνοντας προς τα εμπρός. Συγχρόνως βγάζω μια τραχεία βραχνή φωνή, χωρίς κάποια μουσικότητα για σας, αλλά της δίνει να καταλάβη ότι ενδιαφέρομαι γι’ αυτή. Στο κατακόρυφο σημείο της επιδείξεώς μου κουνώ τα φτερά της κάτω ουράς μου και αυτό δίνει στην ανοιγμένη ουρά μου μια λαμπρή εμφάνισι μαζί μ’ ένα ψιθυριστό ήχο. Και αυτό γίνεται στην περίοδο της αναπαραγωγής από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο, μέσα στην οποία μπορώ ν’ αποκτήσω τέσσερες έως πέντε συντρόφους. Έπειτα νοιώθω σαν ένας στολισμένος μαχαραγιάς που περιφέρεται ανάμεσα στο χαρέμι του.
Βέβαια, το λαμπρό πτέρωμά μου μπορεί να είναι ένας πραγματικός κίνδυνος. Με όλα αυτά τα εξαιρετικά στολίδια πώς μπορεί κανείς ν’ αποφύγη τους κυνηγούς και τους εμπόρους που ζητούν να με φάγουν ή να πάρουν τα φτερά μου; Είναι αλήθεια ότι υπάρχει νομοθεσία η οποία περιορίζει το κυνήγι και το θάνατο του είδους μου, αλλά πάντοτε υπάρχουν εκείνοι που θέλουν ν’ αγνοούν το νόμο. Μπορείτε να φαντασθήτε πόσο δύσκολο είναι για μένα ν’ αποφεύγω την καταστροφή μου;
Υπάρχει ένα πράγμα που μπορώ να κάνω για να ελαττώνω τον κίνδυνο. Κάθε χρόνο με το να ρίχνω τα μακρυά φτερά της ουράς μου, μπορώ ν’ αφήνω αυτά τα ωραία ενθύμια εδώ κι’ εκεί στο έδαφος για να τα βρίσκουν και να τα παίρνουν μαζί τους οι συλλέκτες. Έπειτα, παρά το εμπόδιο των φτερών μου, έχω επίσης την ικανότητα να διολισθαίνω σιωπηλά κάτω από πυκνούς θάμνους με την ευκινησία μιας κόμπρας. Επίσης για πολλούς ανθρώπους είμαι ένα αντικείμενο σεβασμού. Με θεωρούν ως ένα «ιερό» πουλί. Έτσι οι κυνηγοί των παγωνιών δεν τολμούν να διεξάγουν το απαίσιο έργο τους πολύ φανερά.
Η Ιστορία του Παγωνιού
Αλλά η αφήγησίς μου δεν θα ήταν πλήρης χωρίς λίγη από την ιστορία του παγωνιού. Υποθέτω πως γνωρίζετε ότι ανήκω στην οικογένεια των φασιανών. Εν τούτοις έχομε τόσο πολλά ξαδέρφια μεταξύ των φασιανών ώστε οι ειδικοί μάς έχουν κατατάξει με τον γενικό όρο «ταώς ο λοφοφόρος» Πιθανόν γι’ αυτόν το λόγο το λοφίο μάς κάνει να ξεχωρίζωμε από τα μακρινά ξαδέλφια μας. Όταν οι πρόγονοί μου βγήκαν από την κιβωτό του Νώε εγκατεστάθησαν στην Ινδία. Εδώ για χιλιάδες χρόνια το είδος μου έχει εξυπηρετήσει ως διακοσμητικό πτηνό τις βασιλικές αυλές και τα αριστοκρατικά κτήματα. Ακόμα και στο εξωτερικό έχομε υπηρετήσει ως πτερωτοί πρεσβευταί στα ξένα παλάτια.
Ήταν μια σημαντική ημέρα όταν μερικοί διακεκριμένοι πρόγονοί μου αποβιβάσθηκαν από πλοία των Φοινίκων στην Αίγυπτο και εισήχθησαν στην αυλή του Φαραώ όπου με όλα τα εμβλήματά τους επέδωσαν τα πτερωτά «διαπιστευτήριά» των. Η Βιβλική ιστορία ομιλεί ότι τα παγώνια ήσαν μερικά από τα πολύτιμα εισαγόμενα είδη του Βασιλέως Σολομώντος. Έτσι, τρεις χιλιάδες χρόνια προηγουμένως, τις λαμπρότητες του Βασιλικού παλατιού της Σιών ηύξαναν τα ζωντανά διακοσμητικά παγώνια. (1 Βασ. 10:22, 23) Αιώνες αργότερα ο Αλέξανδρος ο Μακεδών μετέφερε στην Ευρώπη διακόσια παγώνια.
Σε όλη την ιστορία μας πάντοτε συναντούσαμε δυσκολίες στο να εννοήσωμε πράγματα από την άποψι των ανθρώπων. Παραδείγματος χάριν, επί χιλιετηρίδες εμείς τα παγώνια στην Ινδία εθεωρούμεθα ως ιερά πτηνά και κάποτε μάλιστα μας ελάτρευαν. Ξεχωρίζομε σε μερικούς από τους αρχαίους μύθους της θρησκείας των. Ακόμα και σήμερα σε μερικά μέρη της Ινδίας θεωρείται έγκλημα το να σκοτώση κανείς ένα παγώνι. Εν τούτοις, οι αρχαίοι Ρωμαίοι ενεθάρρυναν τη χρήσι του παγωνιού ως επιτραπεζίου πτηνού. Στη μεσαιωνική Ευρώπη ένα συμπόσιο μεταξύ των πλουσίων δεν ήταν πλήρες αν δεν περιελάμβανε ένα εύχυμο παγώνι. Μπορείτε να δήτε έτσι πόσο ενοχλητικό φαίνεται αυτό από την άποψι ενός παγωνιού.
Τώρα, πριν τελειώσωμε, υπάρχει μια ακόμα γενική παρανόησις για την οποία ενδιαφέρομαι. Αυτή η έκφρασις «υπερήφανος σαν παγώνι» έχει μεταδώσει την ιδέα ότι το παγώνι συμβολίζει την υπερηφάνεια και τη ματαιοδοξία. Πώς νομίζετε ότι αυτό με κάνει να αισθάνωμαι; Και είναι μήπως αυτό πράγματι αληθινό; Νομίζετε ότι ο πάνσοφος Δημιουργός μας θα έβαζε τέτοιες αποκρουστικές ιδιότητες σ’ ένα από τα βωβά δημιουργήματά του; Αλλά για να εκτιμήση κανείς πλήρως τις ιδιότητες ενός παγωνιού πρέπει να δη τα πράγματα από την άποψι ενός παγωνιού.