Τα Ορυκτά στην Τροφή Σας
ΥΠΗΡΧΕ ένας καιρός οπότε ο ρόλος που έπαιζαν τα ορυκτά στη διατροφή δεν εξετιμάτο. Η έμφασις ήταν στις πρωτεΐνες (όπως είναι το κρέας, τα ψάρια, τα γαλακτερά και τα αυγά), στα λίπη (όπως είναι το βούτυρο, το λαρδί, τα έλαια) και στους υδατάνθρακες (όλες οι ζαχάρεις και τα αμυλώδη). Κατόπιν οι άνθρωποι άρχισαν να διακρίνουν ότι η καλή υγεία εξηρτάτο επίσης και από άλλους παράγοντας, όπως είναι οι βιταμίνες, και ότι ακόμη και ωρισμένα μέταλλα, που βρίσκονται στο σώμα σε πολύ μικρές ποσότητες, ήσαν απαραίτητα.
Σχετικά με αυτά τα μέταλλα μάς λέγουν ότι φέρουν ένα σαφές μήνυμα: «Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήση αλλού.» Επίσης ότι «αν ο άνθρωπος είχε [έλθει σε ύπαρξι] σ’ έναν άλλον πλανήτη, θα έπρεπε να έχη μια διαφορετική μεταλλική σύνθεσι.a Αυτό είναι ακριβώς εκείνο που θα έπρεπε ν’ αναμένωμε αν έχωμε υπ’ όψι την αφήγησι της Βίβλου περί δημιουργίας όπως βρίσκεται στη Γένεσι 2:7 (ΜΝΚ): «Και έπλασε Ιεχωβά ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης· και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγεινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν.»
Είναι ενδιαφέρον, ότι το γεγονός ότι ο Ιεχωβά Θεός αρχικά έδωκε στον άνθρωπον «πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον,. . .και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντος σπόρον» ως τροφήν, επιβεβαιώνεται επίσης από μια μελέτη αυτών των μετάλλων. Ενώ το σώμα προσεκτικά φυλάσσει πολλά από αυτά τα μέταλλα, δεν συμβαίνει το ίδιο με το κάλιο που το παίρνει ως επί το πλείστον από καρπούς και λαχανικά. Ημερησίως το σώμα αποβάλλει μια ωρισμένη ποσότητα καλίου, άσχετα με το πόσο λαμβάνει, πράγμα που απαιτεί ημερήσια κατανάλωσι τροφών πλουσίων σε κάλιο. Αυτό έκαμε ένα ζεύγος διακεκριμένων διαιτολόγων να διερωτηθή: «Μπορούσε αυτό να συμβαίνη επειδή ο άνθρωπος αρχικά ζούσε από καρπούς και λαχανικά;» Ναι, αναμφιβόλως αυτός είναι ο λόγος.—Γέν. 1:29.
Οι επιστήμονες σήμερα κατατάσσουν σε κατάλογο άνω των εκατό στοιχείων που έχουν βρεθή σ’ αυτή τη γη. Εν τούτοις, μερικά από αυτά είναι ανθρωποποίητα. Περίπου εξήντα από τα φυσικά στοιχεία έχουν βρεθή σε ζώα και περίπου σαράντα στον άνθρωπο.
Εδώ δεν περιλαμβάνονται για ειδική εξέτασι τα τέσσερα σπουδαιότερα στοιχεία που περιγράφονται ότι «έχουν μοριακόν βάρος 16 ή λιγώτερο.» Αυτά αποτελούν το 96 τοις εκατό της συνθέσεως του σώματος. Περιλαμβάνουν οξυγόνον, 65 τοις εκατό· άνθρακα, 18 τοις εκατό· υδρογόνον, 10 τοις εκατό· άζωτον, 3 τοις εκατό. Το γεγονός ότι 75 τοις εκατό της συνθέσεως του σώματος είναι οξυγόνον θα εφαίνετο να δείχνη την ανάγκη καθημερινής πόσεως επαρκών υγρών.
Μέταλλα «Μακρό» και «Μικρό»
Εδώ εξετάζονται τα «μακρό» μέταλλα και «μικρό» μέταλλα ή ιχνοστοιχεία. Τα μακροστοιχεία περιλαμβάνουν ένα σύνολον περίπου 3,5 τοις εκατό της συνθέσεως του σώματος. Υπάρχουν σε ποσότητες μικρότερες από 3 τοις εκατό και μεγαλύτερες του 1/100 του 1 τοις εκατό. (Βλέπε πίνακα) Αυτά είναι το ασβέστιον, ο φώσφορος, το κάλιον, το θείον, το νάτριον, το χλώριον, το μαγνήσιον.
Τα μικροστοιχεία αποτελούν το υπόλοιπον περίπου 1/2 του 1 τοις εκατό. Μεταξύ των σπουδαιότερων μικροστοιχείων ή ιχνοστοιχείων είναι ο σίδηρος, το μαγγάνιον, ο χαλκός, το ιώδιον, ο ψευδάργυρος, το μολυβδένιον, το κοβάλτιον, το φθόριον, το χρώμιον και το βρώμιον.
Αυτά τα διάφορα μέταλλα έχουν σπουδαιότητα στη διατροφή πολύ μεγαλυτέρα από τα εξαιρετικώς μικρά ποσά που βρίσκονται στο σώμα. Το ασβέστιο, το σπουδαιότερο από αυτά, αντιπροσωπεύει περίπου μόνον το 1/70 της συνθέσεως του σώματος. Και υπάρχει 400 έως 500 φορές περισσότερο ασβέστιο στο σώμα από τον σίδηρο. Έπειτα πάλιν, υπάρχει εικοσαπλάσιος σίδηρος από χαλκό, και πενταπλάσιος χαλκός από ιώδιο. Εν τούτοις το ιώδιο είναι ουσιώδες στην καλή υγεία ακόμη κι’ αν βρίσκεται στο σώμα μόνο σε βαθμό ενός μέρους ανά 2,5 εκατομμύρια ή περισσότερο.
Ο άνθρωπος έχει πολλά να μάθη ακόμη για την παρουσία και αξία αυτών των μετάλλων στο σώμα. Και ως έγραψε μία ιατρική εφημερίς: «Νέα γνώσις σχετική τόσο με τα μακρομέταλλα όσο και τα μικρομέταλλα ανοίγει λαμπρές απόψεις στην πρόληψι και θεραπεία της νόσου, καθώς επίσης και στη διατήρησι της καλύτερης διατροφής. . .. Προσφέρουν ένα θησαυροφυλάκιο συναρπαστικών ευκαιριών για τους ερευνητάς.»
Βασικώς, τα μέταλλα στο σώμα εξυπηρετούν δυο λειτουργίες. Μία είναι η λειτουργία της ανοικοδομήσεως στερεών υλικών· η άλλη είναι της ρυθμίσεως των επεξεργασιών του σώματος σε συνδυασμό με βιταμίνες, με άλλα μέταλλα και με ένζυμα. Πράγματι, μερικά από αυτά τα μέταλλα χρησιμεύουν σε μια ολόκληρη ποικιλία αξιολόγων σκοπών στο σώμα.
Εξετάζοντας τις πληροφορίες επί των μετάλλων είναι καλό να έχωμε υπ’ όψιν ότι η διατροφή με κανένα τρόπο δεν είναι επιστήμη στην οποία υπάρχει γενική συμφωνία, όπως συμβαίνει, παραδείγματος χάριν, με τα μαθηματικά και τη φυσική. Υπάρχει κάποια ασυμφωνία σχετικά με τις ακριβείς αναλογίες αυτών των στοιχείων στο σώμα, με το πού ακριβώς πρέπει να συρθή η γραμμή διαχωρισμού μεταξύ των μακροστοιχείων και των μικροστοιχείων και στο ζήτημα ποια ιχνοστοιχεία είναι ουσιώδη. Αλλ’ ότι είναι γνωστόν μπορεί να είναι πολύ βοηθητικό.
Ο Μεταβλητός Παράγων της Περιεκτικότητος του Εδάφους
Με το άρθρο αυτό δημοσιεύεται ένας πίναξ αυτών των μετάλλων, που δίνει τις ποσότητές των, την τοποθεσία των στο σώμα, την αξία των και τις πηγές των. Επιπρόσθετα είναι καλό να παρατεθούν λίγες καθοδηγητικές αρχές σχετικά με την πρόσληψι επαρκών ποσοτήτων από αυτά στην τροφή ενός ατόμου. Φαίνεται ότι δεν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός ότι αυτά τα στοιχεία χρειάζεται να βρίσκονται στο έδαφος προτού μπορέσουν να βρεθούν στην τροφή που καλλιεργείται σ’ αυτό το έδαφος.
Από την άποψι αυτή υπάρχει κάτι που πρέπει να λεχθή υπέρ της οργανικής κηπουρικής, που θέτει έμφασι στη χρήσι λιπάσματος και κοπροχώματος και στην καλλιέργεια χειμερινών πίσων και αρακά για να βελτιωθή η περιεκτικότης του εδάφους σε μέταλλα. Προ τριανταπέντε ετών περίπου ο Δόκτωρ Αλέξης Καρρέλ, αποθανών περίφημος βιολόγος και κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ, εδήλωσε:
«Ο άνθρωπος κατά γράμμα είναι κατασκευασμένος από το χώμα της γης. . ..Οι κύριες τροφές δυνατόν να μη περιέχουν τις ίδιες θρεπτικές ουσίες όπως σε προηγουμένους καιρούς. Η μαζική παραγωγή ετροποποίησε τη σύνθεσι του σίτου, των αυγών, του γάλακτος, των φρούτων και του βουτύρου, μολονότι αυτά τα είδη εκράτησαν την συνήθη τους εμφάνισι. Τα χημικά λιπάσματα, με το ν’ αυξάνουν την αφθονία των εσοδειών χωρίς ν’ αντικαθιστούν όλα τα εξαντλημένα στοιχεία στο έδαφος, εμμέσως συνέβαλαν στην αλλαγή της θρεπτικής αξίας των δημητριακών και των λαχανικών. Οι κότες αναγκάσθηκαν, με τεχνητή δίαιτα και τρόπο ζωής, να εισέλθουν στις τάξεις των μαζικών παραγωγών. Δεν έχει αλλάξει η ποιότης των αυγών των;»—Ο Άνθρωπος, αυτός ο Άγνωστος (στην Αγγλική).
Πρακτικές Μελέτες
Εν τούτοις, ενώ πάντοτε πολλά άτομα δυνατόν να μη μπορούν να κάμουν πολλά για την προμήθεια οργανικής καλλιεργημένης τροφής, υπάρχουν ακόμη πολλά που μπορούν να κάμουν ώστε να λαμβάνουν επαρκή μέταλλα στην τροφή τους. Παραδείγματος χάριν, μπορούν να εκλέγουν τροφές που δεν έχουν διυλισθή. Το σιτάρι με το πίτυρο, το σκούρο αλεύρι της σίκαλης, η χοντροκομμένη βρώμη, το αγυάλιστο ρύζι, όλα περιέχουν πολλές φορές περισσότερα ζωτικά μέταλλα παρά τα διυλισμένα πανομοιότυπά τους. Μελάσσες από ακατέργαστη ζάχαρι, μέλι, σιρόπι σφενδάμνου, αδιύλιστη ζάχαρη και ξηροί καρποί (σταφίδες και βερίκοκα, χουρμάδες και σύκα) αφθονούν σε ζωτικά μέταλλα όπως είναι ο χαλκός και ο σίδηρος, τα οποία καθ’ ολοκληρίαν λείπουν από τη λευκή ζάχαρι.
Είναι επίσης γνωστό γεγονός ότι η τροφή που λαμβάνεται από τους ωκεανούς είναι πλουσιώτερη σε ωρισμένα μέταλλα παρά η τροφή που λαμβάνεται από το έδαφος· και ειδικά αυτό είναι αληθές αν το έδαφος καλλιεργήται επί γενεές και λιπαίνεται μόνον με χημικά λιπάσματα. Αυτό εφαρμόζεται όχι μόνον σε ψάρια και οστρακόδερμα αλλά και στη θαλάσσια βλάστησι, όπως είναι τα θαλάσσια φύκη, που αποτελούν βασικό μέρος της διαίτης πολλών λαών, ως των Ιαπώνων, και τα οποία στις Δυτικές χώρες είναι διαθέσιμα ως επί το πλείστον σε σχήμα δισκίων.
Η ιδεώδης κατάστασις είναι όπως η οικοδέσποινα ενδιαφέρεται γι’ αυτά τα πράγματα, επειδή αυτό είναι μέρος της υποχρεώσεώς της προς την οικογένεια. Όταν γνωρίζη ποιες τροφές είναι πλούσιες σε αναγκαία μέταλλα, μπορεί να τις περιλαμβάνη στο διαιτολόγιο της οικογενείας. Επίσης πρέπει να θεωρήση υποχρέωσί της να μάθη να παρασκευάζη κατά ορεκτικό τρόπο βραστά και ωμά λαχανικά, ώστε η οικογένειά της προθύμως θα τρώγη περισσότερες από αυτές τις τροφές που είναι πλούσιες σε μέταλλα. Συνετή χρήσις μπαχαρικών, κρεμμυδιών και σκόρδου μπορεί να βοηθήση πολύ στο να πραγματοποιήση αυτόν τον αντικειμενικό σκοπό. Φρόνιμο επίσης είναι να κάμνη χρήσιν όλου του ζωμού της κατσαρόλας, δηλαδή, του ζωμού από βρασμένα λαχανικά, διότι αυτός αφθονεί σε μέταλλα.
Όσοι από την οικογένεια αγαπούν τα γλυκά μπορούν να ικανοποιούνται χωρίς να χρησιμοποιούν λευκή ζάχαρι, η οποία, σύμφωνα με τη γνώμη ενός από τους φημισμένους διαιτολόγους της Αγγλίας, «είναι η μόνη διαιτητική διαφορά που μπορεί σταθερά να βρεθή μεταξύ ατόμων που προσβάλλονται από καρδιοπάθεια των στεφανιαίων και ατόμων που δεν προσβάλλονται.» Καθώς ήδη εσημειώθη, υπάρχουν πολλές γλυκές τροφές που όχι μόνον είναι ελκυστικές στον ουρανίσκο και παρέχουν πολλή ενέργεια, αλλά είναι πολύ πλούσιες σε πολύτιμα μέταλλα. Ιδιαιτέρως θα έπρεπε οι γυναίκες να εφαρμόζουν στον εαυτό τους αυτές τις εισηγήσεις, επειδή πολλές απ’ αυτές έχουν πολύ πτωχές διαιτητικές συνήθειες. Τουλάχιστον αυτό είναι το συμπέρασμα του Υπουργείου Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τη λήψι απαντήσεων σε ερωτηματολόγια που ελήφθησαν από 14.500 Αμερικανίδες.
Υπάρχει επίσης το ζήτημα της δαπάνης. Είναι αλήθεια ότι τα φρούτα, τα καρύδια, τα νωπά ή κατεψυγμένα λαχανικά, τα μανιτάρια και ωρισμένες θαλασσινές τροφές δυνατόν να φαίνωνται μάλλον δαπανηρές. Αλλά είναι πράγματι δαπανηρές όταν λαμβάνεται υπ’ όψιν η θρεπτική τους αξία και ότι αυτά θα μπορούσαν να φέρουν οικονομία σε φάρμακα και λογαριασμούς γιατρών; Εξ άλλου, η χρήσις αραποφυστικιών, δημητριακών με το πίτυρό τους, ψητών γεωμήλων, σπόρων σίτου, και ειδικά οσπρίων, όπως είναι η φακή και η σόγια, μπορεί υλικώς να περικόψη τον λογαριασμό κρέατος, που γενικά είναι το πιο δαπανηρό είδος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καλή διατροφή απαιτεί επαρκή από αυτά τα πολύτιμα μέταλλα. Αλλά ταυτοχρόνως ένας λόγος προσοχής φαίνεται κατάλληλος. Δεν θα ήταν σοφό να πέσωμε έξω σχετικώς με αυτά τα πράγματα, ωσάν η φυσική τροφή ενός ατόμου να ήταν το σπουδαιότερο πράγμα στη ζωή. Δεν είναι. Γιατί όχι; Επειδή «Με άρτον μόνον δεν θέλει ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με πάντα λόγον εξερχόμενον δια στόματος Θεού.»—Ματθ. 4:4.
[Υποσημειώσεις]
a «Χρονικά της Αλλεργίας», Απρίλιος 1968 (στην Αγγλική).
[Διάγραμμα στη σελίδα 18]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΣΤΟ ΣΩΜΑ
Μακρομέταλλα (μεγάλης αναλογίας)
Μέταλλον % του Πού βρίσκονται, Αξία Μερικές Καλές Πηγές
Σώματος
Ασβέστιον 1,5–9 99% στα οστά, Γάλα, άλλα
στα δόντια. γαλακτερά,
Βοηθεί στην πήξι του λάχανο, κράμβη,
αίματος, στη δράσι κλπ. αδιύλιστα
των μυών, τη δημητριακά, όσπρια,
λειτουργία των νεύρων, μυελός οστέων.
τη λειτουργία της καρδιάς·
ενεργοποιεί ωρισμένα
ένζυμα (πάρα πολλά άτομα
δεν προσλαμβάνουν αρκετό
ασβέστιον)
Φωσφόρος 1,0 75% στα οστά, στα Όλες οι
δόντια. Βοηθεί στη πρωτεϊνούχες
ζωή των κυττάρων, τροφές: Κρέατα,
στην αναπαραγωγή, ψάρια, καρύδια,
στη χρησιμοποίησι όσπρια, γαλακτερά,
των υδατανθράκων, αδιύλιστα
στη διατήρησι της δημητριακά.
ισορροπίας οξέων-
βάσεων, τρέφει τον
εγκέφαλο, κλπ.
Κάλιον 0,35 Βρίσκεται στα κύτταρα. Όλα τα φρούτα,
Παίζει ηγετικό ρόλο λαχανικά. Φλούδες
στη χρησιμοποίησι των γεωμήλων
πρωτεϊνών, των πλουσιώτατη
υδατανθράκων· βοηθεί πηγή. (Πρέπει να
στη διατήρηση των λαμβάνεται
κανονικών καρδιακών καθημερινώς.)
παλμών.
Θείον 0,25 Βρίσκεται στο δέρμα, Τροφές
στα νύχια των δακτύλων, πρωτεϊνούχες,
στα μαλλιά· είναι το κρεμμύδια,
«μέταλλον της καλλονής». οικογένειες
λαχάνων.
Νάτριον 0,15 Βρίσκεται σε όλο το Επιτραπέζιον και
σώμα. Διατηρεί την θαλάσσιον άλας·
ισορροπία του ύδατος, τυρί, βούτυρο
την οσμωτική πίεσι στα δημητριακά.
υγρά του σώματος· βοηθεί «Δίαιτα πραγματικά
στην διατήρησι της χαμηλή σε νάτριο
ισορροπίας οξέων-βάσεων· θα είναι δύσκολο
απαραίτητο για τη να επιτευχθή.»
λειτουργία των νεφρών.
Χλώριον 0,15 Κυρίως σε εξωκυτταρικά Άλας, κρέας,
υγρά, μέρος του φυλλώδη λαχανικά,
υδροχλωρικού οξέως του γάλα, τομάτες, κλπ.
στομάχου. Βοηθεί τη
λειτουργία του ήπατος
διατηρώντας την
ισορροπία οξέων-
βάσεων.
Μαγνήσιον 0,05 Στα οστά, στους μαλακούς Καρύδια, λαχανικά,
ιστούς. Σπουδαίο για την ψάρια, ολόκληροι
καρδιά, τον νευρικό ιστό. σπόροι, μαύρες
Ζωτικό για ένα πλήθος μελάσσες, ωμά
λειτουργιών ενζύμων. φυλλώδη λαχανικά.
Μικρομέταλλα ή Ιχνοστοιχεία
Σίδηρος 0,004-7 Στην αιμοσφαιρίνη. Βοηθεί Σηκώτι, άπαχα
στη μεταφορά οξυγόνου στα κρέατα, όσπρια,
κύτταρα· βοηθεί ωρισμένα κρόκοι αυγών,
ένζυμα. (Οι γυναίκες μελάσσες, σκούρα
χρειάζονται περισσότερο φυλλώδη χόρτα,
σίδηρο από τους άνδρες.) σταφίδες, βερύκοκκα,
μούρα, κρεμμύδια,
στρείδια, ολόκληρα
σιτηρά.
Μαγγάνιον 0,0003 Ουσιώδες για τον Ολόκληρα σιτηρά,
σχηματισμό των οστών, όσπρια, κορυφές
την ανάπτυξι του σώματος, κοκινογουλιών,
τον κανονικό μεταβολισμό. ανανάς, μπανάνες,
Ενεργοποιεί πολλά ουσιώδη μαύρα μούρα,
ένζυμα. ψάρια θαλάσσης.
Χαλκός 0,0002 Βοηθεί στη χρησιμοποίησι Σηκώτι, νεφρός,
του σιδήρου· ενεργοποιεί οστρακόδερμα,
πολλά ουσιώδη ένζυμα. όσπρια, καρύδια,
«Κύριο στοιχείο για την σταφίδες, αδιύλιστα
ίδια τη ζωή.» δημητριακά.
Μικρομέταλλα ή Ιχνοστοιχεία—Εξακολουθούν
Μέταλλον % του Πού βρίσκονται, Αξία Μερικές Καλές Πηγές
Σώματος
Ιώδιον 0,00004 Ως επί το πλείστον στον Θαλασσινές τροφές
θυρεοειδή αδένα. Ελέγχει (ζωικές και
την αναλογία του φυτικές),
μεταβολισμού, βοηθεί στον μανιτάρια,
σχηματισμό της ορμόνης τρόφιμα που φύονται
του θυρεοειδούς, πλησίον ωκεανών,
εμποδίζει τη βρογχοκήλη, άλας εμποτισμένο
κλπ. με ιώδιο.
Ψευδάργυρος Ίχνη Ως επί το πλείστον στα Ζωικές πρωτεΐνες,
όργανα αναπαραγωγής και ψάρια, ολόκληρα
τον θυρεοειδή. Παίζει σιτηρά, ζάχαρη
ζωτικό ρόλο σε ένζυμα σφενδάμνου.
που χρειάζονται για την
ανάπτυξι και λειτουργία
του σώματος
Μολυβδένιον Ίχνη Ουσιώδες για τον Όσπρια, ολόκληρα
σχηματισμό οστών, τον σιτηρά, σκούρα
κανονικό μεταβολισμό, φυλλώδη χόρτα,
την ανάπτυξη του κρέατα οργάνων
σώματος.
Κοβάλτιον Ίχνη Στο πάγκρεας, ήπαρ, Σηκώτι, όσπρια,
σπλήνα. Βοηθεί στον ολόκληρα σιτηρά.
σχηματισμό του αίματος,
ζωτικόν μέρος της
βιταμίνης Β-12.
Φθόριον Ίχνη Βρίσκεται στα οστά και Θαλασσινές
στα δόντια. Εμποδίζει τροφές, τσάι.
τη φθορά των οδόντων.
Χρώμιον Ίχνη Συμβάλλει στην ανάπτυξι, Ακατέργαστη ζάχαρη
μακροβιότητα, αντίστασι
στην ασθένεια, ειδικά τον
διαβήτη.
Βρώμιον Ίχνη Άτομα που υποφέρουν από Καρπούζια, τομάτες.
καταθλιπτικές ψυχώσεις
συμβαίνει να έχουν
λιγώτερο του μέσου όρου
στο αίμα.
(Πρέπει ν’ αναμένεται ότι οι γνώμες των αυθεντιών διαφέρουν· οι εγγραφές είναι μάλλον αντιπροσωπευτικές παρά λεπτομερείς.)