Τα Φίδια—Φίλοι ή Εχθροί;

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Παναμά

Εδώ στον Παναμά απαντούμε μια μεγάλη ποικιλία φιδιών. Υπάρχουν περισσότεροι από 125 τύποι, αλλά απ’ αυτούς μόνον είκοσι ένας είναι δηλητηριώδεις. Και οι μη δηλητηριώδεις ποικιλίες είναι πολύ περισσότερο πολυπληθείς από τις δηλητηριώδεις. Πολλοί ιεραπόστολοι Μάρτυρες του Ιεχωβά είχαν ενδιαφέρουσες συναντήσεις. Ένας απ’ αυτούς που κατοικεί σε μια πόλι στο εσωτερικό της χώρας αφηγείται:

«Μια μέρα βρήκαμε το δέρμα από ένα βόα σφιγκτήρα μέσα στο σπίτι μας. Ταραχθήκαμε πολύ. Αλλ’ όταν αργότερα βρήκαμε τον κάτοχο του δέρματος ταραχθήκαμε ακόμη περισσότερο, διότι αντιληφθήκαμε ότι προφανώς βρισκόταν στο σπίτι μας αρκετό χρονικό διάστημα και ετρέφετο από έντομα που κατοικούν στην κεραμιδένια στέγη μας χωρίς καν να πάρωμε είδησι ότι βρισκόταν εδώ γύρω.»

Ένας άλλος ιεραπόστολος διηγείται: « Επρόσεξα μερικές κατά σειρά νύχτες ότι κάτι ήταν στο σωμιέ του κρεββατιού μου. Αισθανόμουν και άκουα ελαφρές κινήσεις στη διάρκεια της νύχτας αλλά δεν μπορούσα να ιδώ τίποτε. Επειδή κοιμόμουν κάτω από μια κουνουπιέρα, αισθανόμουν αρκετά ασφαλής από ποντικό ή ακόμη και από αρουραίο, αλλά φαντασθήτε τη φρίκη μου όταν αποφάσισα να ψάξω και βρήκα ένα δηλητηριώδες κοράλινο φίδι να έχη τη φωλιά του στον σωμιέ!»

Ναι, η γενική αντίδρασις σε μια συνάντησι μ’ ένα φίδι είναι τρόμος. Είναι μήπως αυτή και η δική σας αντίδρασις; Και είναι δικαιολογημένη; Είναι τα φίδια πράγματι επικίνδυνοι εχθροί του ανθρώπου ή είναι ωφέλιμα;

Ιστορίες Φιδιών

Μερικοί τύποι φιδιών προφανώς μπορεί να είναι επικίνδυνοι. Η πολύ δηλητηριώδης κόμπρα, παραδείγματος χάριν, αναφέρεται ότι προκαλεί 10.000 θανάτους περίπου στις Ινδίες και μόνον. Την εποχή της αναπαραγωγής η κόμπρα μπορεί να γίνη επιθετική, και υπάρχουν ιστορίες σχετικά με την από μέρους της καταδίωξι ανθρώπων σ’ ένα κυνηγητό ζωής και θανάτου.

Ο πύθων είναι ένα άλλο πασίγνωστο φίδι που η μνεία του ονόματος και μόνο φέρνει φόβο σε μερικά άτομα. Μπορεί να γίνη τεράστιο σε μέγεθος. Ένας Ασιατικός πύθων είχε μάκρος τριάντα τρία πόδια! Ο πύθων σκοτώνει σφίγγοντας ή συνθλίβοντας το θύμα του μέχρις ότου αυτό πνιγή. Αλλά υπάρχουν πολύ λίγες αυθεντικές αφηγήσεις τέτοιων φιδιών που επετέθησαν και κατεβρόχθησαν ανθρώπους. Σε μια περίπτωσι, εν τούτοις, ένα παιδί δεκατεσσάρων ετών στις Ανατολικές Ινδίες συνελήφθη και κατεβροχθίσθη από ένα πύθωνα. Όταν μερικές μέρες αργότερα το μεγάλο φίδι συνελήφθη και εφονεύθη, ανεκαλύφθη το σώμα του παιδιού.

Το μεγαλύτερο φίδι που ζη είναι η Νοτιοαμερικανική ανακόνδα, η οποία φονεύει τα θύματά της με το να τα σφίγγη. Υπάρχουν ιστορίες από τη Βραζιλία από παλαιότερα χρόνια για το μεγάλο μέγεθος και τη δύναμι της ανακόνδας. Μερικά χρόνια πριν, ένας φωτογράφος στη Βραζιλία μοίρασε μια φωτογραφία μιας γιγαντιαίας ανακόνδας που είχε φήμη ότι είχε μήκος 131 πόδια. Και το 1948 μια είδησι σε μια εφημερίδα μιλούσε για ένα φίδι μήκους 156 ποδών που είχε φονευθή από ένα απόσπασμα του Βραζιλιανού στρατού. Είχαν τα φίδια πράγματι τόσο μήκος; Οι ισχυρισμοί δεν έχουν επιβεβαιωθή. Υπάρχουν εν τούτοις αξιόπιστες εκθέσεις για ανακόνδες 37 ποδών, που είναι πράγματι μεγάλες. Ο βόας ο σφιγκτήρ, που βρίσκεται στον Παναμά, μπορεί να φθάση σε μήκος πάνω από 15 πόδια, που τον κατατάσσει μετά την ανακόνδα και τον πύθωνα από απόψεως μεγέθους.

Βαθμός Κινδύνου

Αφού αυτά τα μεγάλα φίδια γενικά προτιμούν μικρότερη λεία, ο κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι μηδαμινός. Έτσι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον άνθρωπο προέρχεται από τα δηλητηριώδη φίδια. Αλλά μόνον ένα μικρό ποσοστόν από τα 3.000 σχεδόν γνωστά είδη φιδιών σε όλο τον κόσμο είναι δηλητηριώδη. Υπολογίζεται ότι μόνον οκτώ περίπου από τα εκατό παρουσιάζουν κάποιον κίνδυνο για τον άνθρωπο.

Ένας συγγραφεύς τελευταίως παρετήρησε ότι ‘οι πιθανότητες να δαγκωθή κανείς από φίδι στον Παναμά είναι περίπου οι ίδιες με το να κτυπηθή από κεραυνό.’ Σημειώνει, όμως, επίσης ότι ‘είναι καλύτερα να μην παίζωμε με τα φίδια, διότι αυτοί που χειρίζονται τα φίδια είναι εκείνοι που πολύ συχνά δαγκώνονται απ’ αυτά.’

Τα πιο επικίνδυνα φίδια στον Παναμά είναι ο δηλητηριώδης βόθρωψ, ο κροταλίας και το κοράλινο φίδι και σε μικρότερο βαθμό δυο είδη έχιδνας. Επίσης το φίδι του Ειρηνικού, του οποίου το δηλητήριο θεωρείται πενήντα φορές πιο δηλητηριώδες από οποιοδήποτε φίδι της ξηράς μπορεί να είναι επικίνδυνο για τους κολυμβητάς κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού.

Αλλ’ αν επιχειρούσε, θα μπορούσε ένα φίδι της ξηράς να καταδιώξη και να προλάβη ένα άνθρωπο; Πιθανόν όχι. Η μεγαλύτερη ταχύτης που τα περισσότερα φίδια μπορούν ν’ αναπτύξουν είναι μόνον οκτώ περίπου μίλια την ώρα, λιγώτερο από όσο μπορεί να τρέξη ένα άτομο, και πολύ λίγα φίδια μπορούν να τρέξουν τόσο γρήγορα. Μια αξιοσημείωτη εξαίρεσις είναι η γρήγορη βασιλική κόμπρα. Εν τούτοις, καθώς τρέχει κρατεί το κεφάλι της ανασηκωμένο, αλλά πρέπει να το κατεβάση οριζόντια για να κάμη στροφή. Έτσι ο άνθρωπος κάνοντας ελιγμούς μπορεί να της ξεφύγη στον ανοικτό χώρο. Υπάρχουν εκθέσεις ατόμων που ξέφυγαν από τη βασιλική κόμπρα μόνον μ’ αυτούς τους ελιγμούς.

Το γεγονός είναι ότι τα φίδια γενικά είναι πολύ δειλά και φεύγουν από την παρουσία του ανθρώπου, όταν τους δοθή ευκαιρία. Αυτή η προτίμησις για προφύλαξι αληθεύει ακόμη και για τις δηλητηριώδεις ποικιλίες, περιλαμβανομένης και της κόμπρας στις περισσότερες περιπτώσεις. Τα φίδια δεν παραμονεύουν για να επιτεθούν στον άνθρωπο. Έτσι, αν κάποιος είναι προσεκτικός, όταν βρίσκεται στον κήπο ή κοντά σε δέντρα και θάμνους, οι πιθανότητες να δαγκωθή είναι πολύ λίγες. Είναι επίσης καλό σε μερικά μέρη να προσέχη κανείς γύρω στο γκαράζ ή στο σπίτι, γιατί τα δηλητηριώδη φίδια μπαίνουν και σ’ αυτούς τους χώρους επίσης!

Μια Φήμη που δεν την Αξίζουν

Φαίνεται ότι, ως επί το πλείστον, τα φίδια έχουν μια φήμη που δεν την αξίζουν. Ο ερπετολόγος Σαμ Τέλφορντ είναι μεταξύ αυτών που το πιστεύουν. Λέγει: «Έχουν μια φήμη που δεν την αξίζουν· επειδή μερικά είναι επικίνδυνα, όλα τους έχουν δυσφημηθή.»

Στην πραγματικότητα τα φίδια είναι ωφέλιμα, όπως τονίζει ο Τέλφορντ. Είναι σπουδαία διότι κυνηγούν τους αρουραίους, τους ποντικούς και άλλα τρωκτικά, που πολλαπλασιάζονται με μεγάλη ταχύτητα και μπορούν να κάνουν μεγάλη καταστροφή στις εσοδείες. Έτσι, πολλοί αγρότες αποβλέπουν στο φίδι σαν φίλο, σαν συνεργάτη στις αγροτοκαλλιεργητικές τους προσπάθειες.

Αλλά τα φίδια εξυπηρετούν τον άνθρωπο και με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο επίσης. Ο Γουίλλι Κ. Φράιαρ, γράφοντας στην Επιθεώρησι της Διώρυγος του Παναμά, του Φεβρουαρίου 1970, παρατηρεί: «Ο βόας σφιγκτήρ ο οποίος αναφέρεται από μερικούς σαν ένα «ωραίο κομμάτι κρέας,» είναι το τακτικό μέρος του γεύματος που σερβίρεται στους μαθητάς Αεροπορικής Σχολής Τροπικής Επιβιώσεως της Διώρυγος.»

Ενώ μερικά φίδια είναι επικίνδυνα και βεβαίως θα έπρεπε να τα μεταχειριζώμεθα με προσοχή, τα περισσότερα είναι χρήσιμα στον άνθρωπο. Είναι φίλοι, όχι εχθροί.