Οι Θεαταί της Τηλεοράσεως Μαθαίνουν για την Ανάμιξι της Εκκλησίας στην Πολιτική
ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ της Γαλλικής κρατικής τηλεοράσεως για την Καθολική Εκκλησία απεκάλυψαν και κάτι άλλο. Απεκάλυψαν ένα βαθμό πολιτικής δραστηριότητος από τους κληρικούς, γεγονός που πολλοί από τους θεατάς το αγνοούσαν.
Εν πρώτοις οι θεαταί της τηλεοράσεως άκουσαν τον όρκο με τον οποίον οι επίσκοποι της Ισπανίας ωρκίσθησαν πίστι στο κράτος ενώπιον του Στρατηγού Φράνκο. Επίσης χαρακτηριστική ήταν μια σειρά από συνεντεύξεις που έδειχνε ιερείς μοναχούς και μοναχές να τάσσωνται ανοιχτά ή κεκαλυμμένα εναντίον του πολιτικού καθεστώτος της Ισπανίας. Αυτό έφερε σε μεγάλη αμηχανία τους νεωτέρους κληρικούς, οι οποίοι ορκίζονται νομιμοφροσύνη στο κράτος.
Μια σειρά γεγονότων που κινηματογραφήθηκαν κοντά στη Βαρκελώνη έδειξαν μια συγκέντρωσι επαναστατών ιερέων στην αίθουσα μιας μονής που τους παρεχωρήθη από τις καλογριές. Όταν ο σχολιαστής της Γαλλικής τηλεοράσεως ερώτησε έναν ιερέα αν η πολιτική δράσις συμβιβάζεται με τα ιερατικά του καθήκοντα, απήντησε: «Βεβαίως, διότι η επίσημη εκκλησία ασχολείται με την πολιτική καθημερινά.» Ένας μακρυμάλλης τύπου «Χίππυ» Ιησουίτης ιερεύς ανέφερε ότι «στην Ισπανία ο ιερεύς διαβάζει το Ευαγγέλιο και τον Μαρξ.» Ερωτηθείς μήπως αυτά τα δυο ήσαν αντίθετα μεταξύ τους, απήντησε, «Όχι.»
Μια άλλη συνέντευξις έλαβε χώραν μέσα σε μια εκκλησία της οποίας το τέμπλο εκαλύπτετο με κουρτίνες, όταν ο χώρος εχρησιμοποιείτο για μυστικές πολιτικές συγκεντρώσεις. Εδώ ένας ιερεύς ετόνισε απότομα ότι «είναι ανάγκη ν’ ανοίξουν τα μάτια των ανθρώπων να ιδούν τον μοιχικό γάμο μεταξύ της εκκλησίας και του κράτους.» Ένας εργάτης-ιερεύς προσέθεσε: «Η Εκκλησία είναι ενωμένη με τον διεθνή ιμπεριαλισμό. Αυτός ο ιμπεριαλισμός πρέπει να καταστραφή είτε είναι θρησκευτικός είτε οικονομικός.»
Αλλά μήπως αυτοί οι ιερείς αποδίδουν μεγαλύτερη σπουδαιότητα στην πολιτική δραστηριότητα μάλλον παρά στο να διδάσκουν στους ανθρώπους τον Λόγο του Θεού; Οι θεαταί της τηλεοράσεως είδαν τον σχολιαστή να θέτη το ερώτημα σ’ έναν Ισπανό μοναχό του τάγματος των Βενεδικτίνων. Πολλοί εξεπλάγησαν όταν άκουσαν την απάντησι του μοναχού: «Ναι, αυτό είναι αλήθεια.»
Έπειτα παρεκλήθη ο Γάλλος Καρδινάλιος Ντανιέλου να σχολιάση αυτά που ανεφέρθησαν στην ταινία για την Καθολική Εκκλησία στην Ισπανία. Ο Καρδινάλιος Ντανιέλου ανέφερε: «Με εντυπωσίασε η ειλικρίνεια αυτών των ιερέων . . . επίσης με εντυπωσίασε ο τρόπος με τον οποίο αυτοί συνεχώς παρείχαν τη διαβεβαίωσι ότι ο επαναστατικός των αγώνας με κανέναν τρόπο δεν επηρέαζε την πίστιν τους προς τον Θεό.» Αλλά πολλοί θεαταί εντυπωσιάσθησαν και από κάτι άλλο. Σκέφθηκαν ότι ήταν παράξενο ν’ ακούουν έναν καρδινάλιο ν’ αποδέχεται την ιδέα να είναι οι ιερείς πολιτικοί επαναστάται!
Ψίθυροι Μεταξύ του Γαλλικού Κλήρου
Ένα άλλο από τα προγράμματα της τηλεοράσεως έκαμε επισκόπησι στην πολιτική δραστηριότητα του Γαλλικού κλήρου. Έδειξε έναν όμιλο από επαναστάτας ιερείς οι οποίοι, όπως λέγεται, ανέρχονται σε χιλίους στη Γαλλία.
Ένας ομιλητής εκπροσωπώντας αυτούς τους ιερείς διεκήρυξε ότι προτιμούσαν «την πολιτική δράσι που μας κινητοποιεί να αγωνισθούμε ως πολίται εναντίον όλων των καταπιεστικών δυνάμεων σ’ αυτή τη χώρα και οπουδήποτε αλλού που προκαλούν και διαιωνίζουν κατάφωρες ανισότητες και αδικίες. Ο Τρίτος Κόσμος αρχίζει στη Δύσι, έτσι κι εμείς είναι ανάγκη ν’ αρχίσωμε εδώ μαζί με όλους εκείνους που είναι ήδη αναμεμιγμένοι σ’ αυτό το απελευθερωτικό έργο.»
Οι θεαταί της τηλεοράσεως θ’ απορούσαν ασφαλώς αν άκουγαν μια ιερατική ομιλία ή μια διακήρυξι για το Κομμουνιστικό Μανιφέστο του Καρόλου Μαρξ! Οι φόβοι των φάνηκε να δικαιώνωνται από τη συνέχεια του προγράμματος.
Το επόμενο μέρος έδειξε αριστερούς μαχητικούς Καθολικούς που έχουν αναμιχθή στον «πόλεμο των τάξεων» μαζί με τον τοπικό τους ιερέα. Ο ιερεύς είχε τη γνώμη ότι το ανθρώπινο γένος είναι διηρημένο όχι σε πιστούς και αθεϊστάς, αλλά σ’ αυτούς που αγωνίζονται να ελευθερώσουν το ανθρώπινο γένος (περιλαμβανομένων πιστών και αθεϊστών) και σ’ αυτούς που αρνούνται να λάβουν μέρος σ’ αυτόν τον αγώνα. Εμπιστευτικά ετόνισε ότι «προσωπικά νιώθω να είμαι πλησιέστερα σε μερικούς Μαρξιστές και άθεους φίλους μου παρά σ’ εκείνους τους πιστούς που μένουν έξω απ’ αυτόν τον αγώνα.»
Πολιτικές Διαφορές στις Ηνωμένες Πολιτείες
Ένα μέρος της τηλεοπτικής ανταποκρίσεως είχε να κάμη με τον Καθολικισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έδειξε ότι υπήρχαν επίσης πολιτικές διαφορές μεταξύ των κληρικών, που εγίνοντο όλο και περισσότερο έντονες.
Σχολιάζοντας αυτό το μέρος της τηλεοπτικής ανταποκρίσεως, η Γαλλική Εφημερίς Λε Μοντ είπε για τον «υπεραμερικανισμό της Καθολικής Εκκλησίας που έχει συνδεθή με το Κατεστημένο, ώστε να γίνη αποδεκτή από μια κυρίως Διαμαρτυρομένη κοινότητα.»
Ένας ιερεύς, από τον οποίο ελήφθη συνέντευξις στη διάρκεια αυτού του προγράμματος, παρεδέχθη ότι πολλοί Αμερικανοί Καθολικοί «δεν αισθάνονται πια την ανάγκη να είναι υπερπατριώτες.» Και αυτό απεδείχθη ιδιαιτέρως αληθινό σε μια άλλη συνέχεια, η οποία έδειξε τις διισταμένες απόψεις των Καθολικών για τον πόλεμο του Βιετνάμ.
Μερικοί Αμερικανοί Καθολικοί θεωρούν αυτόν τον πόλεμο ως μια σταυροφορία για να σώσουν τους Βιετναμέζους Καθολικούς. Άλλοι όμως Αμερικανοί Καθολικοί, περιλαμβανομένων και μερικών ιερέων, ήσαν πρόθυμοι να μπουν στη φυλακή για βίαιη διαμαρτυρία εναντίον του πολέμου.
Αποκαλυπτική επίσης σε πολλούς ήταν μια σειρά από συνεντεύξεις με εξέχοντας Καθολικούς, οι οποίοι ωμίλησαν για τον σπουδαίο ρόλο που έπαιξε η Καθολική Εκκλησία στο σύγχρονο Βιετνάμ. Απεκαλύφθη ότι ένας από τους κυρίους λόγους που η Γαλλία αποικιοποίησε την Ινδοκίνα τον δέκατον ένατον αιώνα ήταν για να προστατεύση τους Καθολικούς ιεραποστόλους οι οποίοι εδιώκοντο εκεί.
Ελέχθη στους θεατάς της τηλεοράσεως ότι στη διάρκεια του ινδοκινεζικού πολέμου μεταξύ της Γαλλίας και των Βιετμίνχ (1047-1954) και στον σύγχρονο πόλεμο του Βιετνάμ, η υπεράσπισις των Καθολικών συμφερόντων ήταν ένας από τους κυριωτέρους λόγους. Ο ανταποκριτής της τηλεοράσεως είχε συνέντευξι με έναν Καθολικό ιερέα σ’ ένα χωριό του Βιετνάμ, ο οποίος παρεδέχθη με υπερηφάνεια ότι αυτός προσωπικά έδωσε στους χωρικούς —άνδρες, γυναίκες και παιδιά—στρατιωτική εκπαίδευσι.
Σχετικά με τους Καθολικούς πρόσφυγες, που εγκατέλειψαν το Βόρειο Βιετνάμ μετά το 1954, η εφημερίς Λε Μοντ είπε γι’ αυτούς ότι ωργανώθηκαν από «ιερείς τύπου κομμάντος και αξιωματικούς ιερείς που ομιλούν με τόση ευχέρεια για τα οπλοπολυβόλα με όση ομιλούν και για το Ευαγγέλιο.»
Η Εκκλησία στη Λατινική Αμερική
Στο τελευταίο πρόγραμμα υπήρξε μια ανταπόκρισις για την Καθολική Εκκλησία στη Λατινική Αμερική. Έδειξε ότι ο Καθολικισμός επεβλήθη στους λαούς της Λατινικής Αμερικής από τους κατακτητάς και τους ιερείς που τους συνώδευσαν από την Ευρώπη. Το ίδιο αυτό πρόγραμμα απεκάλυψε επίσης ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπεστήριξε τις απολυταρχικές κυβερνήσεις που κατεπίεσαν τον λαό.
Μέρος αυτής της καταπιέσεως θα μπορούσε να παρατηρηθή στο γεγονός ότι, αν και η Εκκλησία κρατούσε το μονοπώλιο της δημοσίας εκπαιδεύσεως επί πέντε σχεδόν αιώνες, εν τούτοις κράτησε τους ανθρώπους στην άγνοια. Ακόμα και σήμερα σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής είναι ευρέως διαδεδομένη η αγραμματοσύνη.
Σχολιάζοντας αυτό το ειδικό πρόγραμμα η Παρισινή Καθολική ημερησία εφημερίς Λε Φιγκαρό έγραψε: «Πρέπει να λεχθή προς τιμήν των διοργανωτών αυτού του προγράμματος ότι ούτε στιγμή δεν μας άφησαν να ξεχάσωμε το κύριο σημείο, και συγκεκριμένα τη μεγάλη φτώχια των ανθρώπων του ‘περιθωρίου’—τους Βολιβιανούς, τους Κολομβιανούς, τους Περουβιανούς και τους Βραζιλιανούς—οι οποίοι σήμερα μοιάζουν σαν εκτοπισμένοι άνθρωποι, επειδή ποτέ δεν θεωρήθηκαν άξιοι να τύχουν μεταχειρίσεως ως ανθρώπινα όντα. Το ότι [η Καθολική] Εκκλησία και η κυβέρνησις ενήργησαν σε συνενοχή είναι κάτι που από πολλού ήταν παραδεδεγμένο. Τώρα υπάρχει κάτι νέο: σήμερα μερικοί ιερείς και λαϊκοί προσπαθούν να διασπάσουν το γάμο μεταξύ εκκλησίας και κράτους.»
Επιβεβαιώνοντάς το αυτό η οθόνη της τηλεοράσεως έδειξε έναν ιερέα να εργάζεται μεταξύ των Βολιβιανών Ερυθροδέρμων. Ωμίλησε για την «παντοδύναμη [ Καθολική ] Εκκλησία που έχει ερωτοτροπήσει με τις κυβερνήσεις και πλούτισε.» Ένας ιερεύς που εργάζεται μεταξύ των πτωχών ετόνισε: «Η αποστολή της εκκλησίας είναι να εργάζεται με τους πτωχούς. Αλλά στην Κολομβία όλα είναι διαφορετικά, διότι εδώ η εκκλησία και το κράτος έχουν συζευχθή και δημιούργησαν ένα σπίτι μαζί.» Αυτοί οι ιερείς έχουν προβλήματα με τους επισκόπους των. Είναι όμως συνδεδεμένοι με άλλους ιερείς που γίνονται και αυτοί επαναστάται.
Σε σχόλιά της επάνω σ’ αυτό το τηλεοπτικό πρόγραμμα η εφημερίς Λε Μοντ έγραψε: «Το τέταρτο πρόγραμμα έδωσε μια περίπλοκη εικόνα του Καθολικισμού στη Λατινική Αμερική και ειδικά στην Κολομβία, τη Βολιβία, τη Γουατεμάλα και τη Βραζιλία. Μια οδυνηρή λιτανεία πείνας, φτώχιας, θνησιμότητος, αγραμματοσύνης και χτυπητής ανισότητος στη στάσι των μελών του κλήρου.»
Μπορεί κανείς να φαντασθή ότι οι μεγάλες διαφορές στις ηθικές και πολιτικές απόψεις μεταξύ των Καθολικών κληρικών θ’ αντανακλούνταν και σε άλλους τομείς, επίσης. Πράγματι αυτό συνέβαινε και τα προγράμματα της τηλεοράσεως έδειξαν κάτι απ’ αυτό.