Η Θαλασσία Μεταφορά Κορμών Δέντρων
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά
«ΔΕΝΤΡΟ-Ο-Ο-Ο!» αντηχεί σ’ ολόκληρο το δάσος. Σε λίγα δευτερόλεπτα, ένας άλλος δυνατός γίγας του δάσους γκρεμίζεται στη γη με εκκωφαντικό θόρυβο. Αλλά στρέψτε τα μάτια σας στη βουνοπλαγιά όπου έπεσε ο γίγας. Πώς θα μπορέση ποτέ το δέντρο αυτό να φθάση ως τα στριγγλίζοντα πριόνια του πριονιστηρίου ή τις μυλόπετρες ενός εργοστασίου χαρτοποιίας;
Μερικές επιχειρήσεις υλοτομίας λειτουργούν σε μέρη όπου είναι δυνατόν μεγάλα φορτηγά να μεταφέρουν τους κορμούς κατ’ ευθείαν από το δάσος στο εργοστάσιο επεξεργασίας. Εν τούτοις, πολλά μέρη των απότομων ακτών της Βρεττανικής Κολομβίας και της Βορειοδυτικής ακτής του Ειρηνικού των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι κατάλληλα γι’ αυτού του είδους τις επιχειρήσεις. Γι’ αυτό και έχομε το συναρπαστικό θέαμα πλωτού ζεύγματος των κορμών.
Εκεί κατά μήκος των απόκρημνων ορεινών ακτών της Βρεττανικής Κολομβίας αναπτύσσονται τα μεγαλοπρεπή έλατα, η ερυθροελάτη Σίτκα, η κέδρος, η τσούγα, η ελάτη βαλσαμέα και το πεύκο. Το ένα βουνό μετά το άλλο απλώνονται στο βάθος, όλα ντυμένα με τόσο πυκνά δάση που, χωρίς κάποιο καλά σημαδεμένο μονοπάτι, θα μπορούσε κανείς να χαθή μέσα σ’ αυτά.
Η βραχώδης ακτή είναι εκτεθειμένη σε μερικά μέρη στη μανία της θάλασσας. Σε άλλα μέρη υπάρχουν προφυλαγμένα λιμανάκια και στενόμακρα φιόρδ όπου το νερό της θάλασσας ανακατεύεται με τα ορμητικά νερά μικρών ποταμών και ρυακιών. Οι κορμοί φέρονται σ’ αυτά τα φιόρδ και τα λιμανάκια. Εδώ βρίσκουν μια εξαιρετική πρακτική μέθοδο μεταφοράς τεραστίων ποσοτήτων ξυλείας—το θαλασσοπόρο πλωτό ζεύγμα των κορμών.
Επίσκεψις σε μια Περιοχή Υλοτομίας
Τελευταία επισκέφθηκα με μερικούς φίλους μια περιοχή όπου οι κορμοί ετοιμάζονται για το θαλασσινό ταξίδι τους. Στρίψαμε από τον δημόσιο δρόμο σ’ ένα στενό μονοπάτι που μόλις μπορούσε να περάση ένα αυτοκίνητο και που ωδηγούσε κάτω στην παραλία του κολπίσκου. Σταματήσαμε σε μια καλύβα στο δάσος και συναντήσαμε έναν ηλικιωμένο άνδρα. Μάθαμε ότι ήταν ξυλοκόπος περισσότερο από σαράντα χρόνια. Τώρα τα πόδια του δεν μπορούν πια ν’ αντέξουν στις κακουχίες της υλοτομίας.
«Ξέρετε,» μας είπε, «στη διάρκεια του περισσοτέρου χρόνου που συνδέει κανείς τους κορμούς είναι βρεγμένος ως τα γόνατα, και τα χέρια επίσης είναι στα νερά. Σήμερα δεν είναι τόσο δύσκολο όσο όταν δεν χρησιμοποιούσαμε παρά μόνο τη μυϊκή δυναμι για να βάλωμε τους κορμούς στη σειρά με ένα κοντάρι με σιδερένια μύτη. Οι κορμοί τότε ήσαν επίσης μεγαλύτεροι. Κοιτάξτε απλώς εκείνο το κούτσουρο εκεί πέρα! Έκοψα το δέντρο εκείνο εδώ και πενήντα χρόνια, λίγο μετά την άφιξί μου από την Ανατολή. Στα πρώτα του εξήντα πόδια ήταν ίσιο σαν γραμμή, χωρίς κανένα σχεδόν κλαδί, αλλά και ψηλότερα απ’ εκείνο το σημείο κόψαμε καλούς κορμούς απ’ αυτό το δέντρο· αισθανόμουν σαν να ήθελα να ζητήσω συγγνώμην που το έκοψα!»
Η εξέτασις του κορμού αυτού που είχε διάμετρο οκτώ πόδια απεκάλυψε ότι έπρεπε να ήταν ένα μεγαλοπρεπές δέντρο. Τώρα μέσ’ απ’ αυτό φύτρωνε ένα άλλο δέντρο, αγκαλιάζοντας σφιχτά τον παλαιό κορμό με την δύναμι ενός χταποδιού.
Συνεχίσαμε να κατηφορίζωμε τον παληό δρόμο και ξαφνικά βγήκαμε από το ημίφως του δάσους. Μπροστά μας βρισκόταν ένα προφυλαγμένο λιμανάκι. Στην παραλία τακτοποιούνταν στίβες από κορμούς από ένα μεγάλο τετράτροχο όχημα που σηκώνει τους κορμούς με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ένας ελέφας στα δάση της Ανατολής. Χώνει δύο ατσαλένιους χαυλιόδοντες κάτω από τον κορμό, πιέζει ένα βραχίονα σαν προβοσκίδα από πάνω, και τρέχει με βουητό στην κατάλληλη στίβα των κορμών γρηγορώτερα απ’ ότι θα μπορούσε να τρέξη ο άνθρωπος.
Ένας εργάτης εκεί κοντά μάς αναγνώρισε και φώναξε: «Μπορώ να γυρίσω σπίτι με τ’ αυτοκίνητό σας;» Συμφωνήσαμε. Όταν τελείωσε η βάρδια, ο φίλος μας καθαρίσθηκε λίγο και έβγαλε τις μπότες του που είχαν καρφιά. Ο Φρεντ είχε εργασθή 18 χρόνια στα πλωτά ζεύγματα των κορμών. Καθώς κοιτάζαμε την ‘περιοχή του πλωτού ζεύγματος,’ όπως λέγεται μια τέτοια περιοχή, κάποιος φώναξε: «Κοιτάξτε! Εκείνη η μακρυνή γραμμή των κορμών κουνιέται!»
Πώς Γίνεται
«Ναι, κινείται,» συμφώνησε ο Φρεντ. «Τελειώσαμε αυτό το πλωτό ζεύγμα πριν από μισή ώρα, κι έτσι το ρυμουλκό το σύρει έξω στη θάλασσα.»
«Δεν βλέπω κανένα ρυμουλκό,» παρατήρησε ο φίλος μας από την πόλι.
«Για κοίταξε λίγο πιο μπροστά,» μου είπε ο Φρεντ, «και θα το ιδής.»
Βεβαιωθήκαμε γι’ αυτό με τα κιάλια μας, διότι είδαμε δυο άνδρες που πηγαινοέρχονταν στο κατάστρωμα καθώς το ρυμουλκό ξεκινούσε για μια μακρυά, βαρειά ρυμούλκησι.
«Εκείνες οι σειρές οι ενισχυμένες με πασσάλους εκεί κάτω βοηθούν να συγκρατούνται τα πλωτά ζεύγματα στη σειρά όπως τα σχηματίζομε. Επίσης εμποδίζουν τα κύματα να βγάλουν τους κορμούς έξω από τη θέσι τους και μας γλυτώνουν από το να ξανακάμωμε τη δουλειά από την αρχή.
»Εκεί όπου το νερό είναι πολύ βαθύ ή ο βυθός είναι πολύ βραχώδης για να τα οδηγήσουν σε στίβες, κάναμε μια διαφορετική διευθέτησι. Δυο σειρές κορμών, του ίδιου σχεδόν μεγέθους, δένονται με αλυσίδες πλάι-πλάι. Τα άκρα που ενώνονται οι κορμοί σε κάθε πλευρά τοποθετούνται στη μέση του μήκους του απέναντι κορμού. Η πέρα άκρη είναι στερεωμένη με άγκυρες έξω στα βαθειά νερά, ενώ η άλλη είναι στερεωμένη στην παραλία. Αυτό μας προμηθεύει ένα διάδρομο από τον οποίον μπορούμε είτε να σχηματίζωμε είτε να διαλύωμε ένα πλωτό ζεύγμα. Συμβάλλει επίσης στην ασφάλεια, πράγμα που είναι ζωτικό για την εργασία στα βαθιά νερά.
»Το επίπεδο πλωτό ζεύγμα αποτελείται από ένα μόνο στρώμα κορμών. Αυτοί δεν είναι στερεωμένοι μεταξύ τους, αλλά κρατούνται σ’ ένα μακρό ορθογώνιο σχήμα από ειδικούς κορμούς τοποθετημένους εγκαρσίως εμπρός, πίσω και κατά μήκος των πλευρών. Ο πίσω κορμός έχει πάντοτε μεγάλη διάμετρο για να εμποδίζη τους κορμούς να ξεφεύγουν από κάτω του.»
Καθώς συζητούμε πώς οι κορμοί μπαίνουν στη θέσι τους στο πλωτό ζεύγμα, ο Φρεντ είπε: «Στα παλιά χρόνια οι άνδρες χρησιμοποιούσαν μακρυά κοντάρια με καρφιά που έχουν ένα συνδυασμό αγκίστρου και καρφιού στην άκρη, κι έτσι οι κορμοί μπορούσαν είτε να σπρωχθούν είτε να συρθούν όπως το απαιτούσε η εργασία. Ήταν όμως εύκολο να πέση στο νερό καθώς έκανε την εργασία αυτή, ειδικά αν κάποιος κορμός άρχιζε να κυλά.»
Ο Φρεντ μας είπε επίσης για ένα σπορ που προήλθε απ’ αυτές τις πείρες: «Μερικοί έγιναν πολύ επιδέξιοι να στριφογυρίζουν ένα κορμό και κατόπιν να τον σταματούν με τα παπούτσια τους που είχαν καρφιά. Αυτό το στριφογύρισμα των κορμών γινόταν και ακόμη είναι πολύ δημοφιλές στις εγκαταστάσεις υλοτομίας. Ο στόχος ήταν να περιστρέψη κάποιος ένα κορμό κάτω από τα πόδια ενός αντιπάλου καθώς προσπαθούσαν να ισορροπήσουν και οι δυο ενώ στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο επάνω στον ίδιο κορμό. Συχνά χρειαζόταν πολύς κόπος των ποδιών πριν ανακηρυχθή κανείς νικητής και ο άλλος βουτήξη στο νερό. Το δοκίμασα όταν ήμουν νεώτερος, αλλά γρήγορα σκέφθηκα ότι ήταν αρκετό που έπεφτα στο νερό όταν ήμουν στην εργασία και δεν ήταν ανάγκη να ζητάω κι άλλες φασαρίες.
»Σήμερα οι κορμοί τοποθετούνται στη θέσι τους από ένα μικρό χαλύβδινο πλοιάριο. Κατάλληλα ονομάζεται ‘σάιντ-γουίντερ’ ή ‘κορμοδαμαστής.’ Εργάζεται με στροφή 360°, κι έτσι μπορεί να χρησιμοποιήση τη δύναμί του σε οποιαδήποτε κατεύθυνσι. Σπρώχνει τους κορμούς προς τα πλάγια ή προς τα εμπρός, ή κάνει απότομα μια πλήρη στροφή για να σπρώξη κάποιον άλλο κορμό.»
Κορμοί Διαφόρων Μεγεθών και Εσοδείας
Ήταν καιρός να φύγωμε, κι έτσι μπήκαμε όλοι στο αυτοκίνητο και τότε ο οδηγός ρώτησε: «Πόσο μεγάλοι ήσαν οι κορμοί που είδαμε σήμερα, Φρεντ;» Ήταν φανερό ότι έδειχνε πραγματικό ενδιαφέρον για την εργασία του, καθώς απαντούσε:
«Αρκετοί είχαν διάμετρο πέντε πόδια, ενώ άλλοι είχαν διάμετρο τρία πόδια ή και περισσότερο, και λίγοι, δυο πόδια. Τα δέντρα σήμερα κόβονται μικρότερα από τα περασμένα χρόνια. Σε μερικές περιοχές, κορμοί με διάμετρο δυο πόδια είναι δεκτοί, διότι είναι ανάγκη να κόβουν ξυλεία δευτέρας και τρίτης εσοδείας. Το σπουδαιότερο πράγμα είναι να είναι οι κορμοί ίσιοι, χωρίς πολλούς ρόζους. Αλλοιώς καταλήγουν να γίνουν πολτός και χαρτί στα εργοστάσια χαρτοποιίας. Οι κοντοί κορμοί των κέδρων πηγαίνουν σε εργοστάσια που τα κόβουν σε ταβανοσάνιδα, ενώ οι μακρότεροι χρησιμοποιούνται για να κάμουν καλές σανίδες για τα σπίτια. Το έλατο, το πεύκο και η τσούγα χρησιμοποιούνται κυρίως για ακατέργαστη ξυλεία.»
Παίρνοντας το δρόμο πίσω για τον δημόσιο δρόμο, παρατηρήσαμε ότι η ιστορία της υλοτομίας των δασών είναι εύκολο να διαβασθή: Η πρώτη συγκομιδή ήταν η μεγαλύτερη και καλύτερη· η δεύτερη πήρε το καλύτερο της νέας παραγωγής. Προφανώς αυτά ήσαν μικρότερα δέντρα, κατωτέρας ποιότητος και μικρότερου μήκους, αλλά κατάλληλα να χρησιμοποιηθούν λόγω της ποικιλίας της συγχρόνου βιομηχανίας δασικών προϊόντων. Υπάρχει τώρα μια ανάπαυλα πριν πάρη ο άνθρωπος από τα δάση μια τρίτη συγκομιδή.
Οι υλοτομικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να εισχωρούν βαθύτερα στα βουνά σε αναζήτησιν δέντρων πρώτης ποιότητος και πρώτης εσοδείας. Τώρα όμως οι κυβερνητικοί κανονισμοί τούς υποχρεώνουν να καθαρίσουν το δάσος ύστερα από μια υλοτομική επιχείρησι και να φυτεύσουν νέα δέντρα προς όφελος της μελλοντικής γενεάς.
Πού Πηγαίνει το Πλωτό Ζεύγμα;
Από τον δημόσιο δρόμο μπορέσαμε να ρίξωμε μερικές ματιές στην ανοιχτή θάλασσα. Σταματήσαμε σε μια καλή θέσι για να δούμε πάλι ένα πλωτό ζεύγμα κορμών καθώς προχωρούσε αργά προς τον προορισμό του.
Ο Φρεντ παρατήρησε: «Έχω εργασθή στην περιοχή που προορίζεται αυτό το πλωτό ζεύγμα. Βασικά μοιάζει με μια εμπορική αγορά. Επειδή κάθε πλωτό ζεύγμα είναι πολύτιμη περιουσία, υπό διαμετακόμισιν, πρέπει να σημειώνεται με το γνώρισμα του ιδιοκτήτου και την κατά προσέγγισιν ποσότητα ξυλείας που περιέχει. Ένα ζεύγμα σαν κι αυτό περιλαμβάνει γύρω από 180.000 πόδια σανίδες. Μόλις φθάση βαθμολογείται και οι κορμοί ταξινομούνται σύμφωνα με τον τρόπο που θα χρησιμοποιηθούν, είτε ως ακατέργαστη ξυλεία, είτε ως κόντρα-πλακέ, είτε ως πολτός και χαρτί. Οι αγορασταί βρίσκονται επί τόπου για να κάμουν τις αγορές τους.
»Μόνον ωρισμένα είδη ξύλου χρησιμοποιούνται για κατασκευή πολτού και χαρτιού. Έτσι, οι κορμοί που προορίζονται γι’ αυτούς τους σκοπούς στέλνονται πρώτα σε ιδιωτικά μηχανήματα κοπής. Αφού κοπούν σε πελεκούδια φορτώνονται σε μεγάλες σαν κιβώτια φορτηγίδες για να μεταφερθούν σε εργοστάσια πολτού και χάρτου, που τώρα σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν δικά τους μηχανήματα κοπής. Άλλοι κορμοί που έχουν σημειωθή για τους νέους ιδιοκτήτες τους ζεύγνονται αργότερα για να ρυμουλκηθούν στους τόπους της βιομηχανίας τους.»
Κάναμε μια τελευταία ερώτησι: «Χάνονται ποτέ κορμοί από το πλωτό ζεύγμα;»
«Ναι,» απάντησε ο Φρεντ, «μερικοί χάνονται. Εν τούτοις, λόγω των μετεωρολογικών ανακοινωθέντων της τελευταίας ώρας, που είναι διαθέσιμα σήμερα, οι απώλειες λόγω θαλασσοταραχής περιορίζονται στο ελάχιστο. Αν όμως μερικοί κορμοί πράγματι διαφύγουν, τα σημάδια επάνω τους πιστοποιούν τον ιδιοκτήτη, που συχνά τους ξαναπαίρνει. Σε άλλες περιπτώσεις, άτομα που χρησιμοποιούν μικρές βενζινάκατες και ακολουθούν ωρισμένους κανόνες, χτενίζουν την ακτή για χαμένους κορμούς και κατόπιν τους πωλούν στο κατάλληλο εργοστάσιο.»
Στο αυτοκίνητο ευχαριστήσαμε εγκάρδια τον Φρεντ για την καλοσύνη και την υπομονή του ν’ απαντήση στις ερωτήσεις μας. Αφού τον αφήσαμε στο σπίτι του αναλογισθήκαμε τα πολυάριθμα πράγματα που μάθαμε απ’ αυτή την εκδρομή. Μας έκαμε να σκεφθούμε πόσο ευγνώμων θα έπρεπε να είναι ο άνθρωπος στον Μεγάλο Δημιουργό του για τα ντυμένα με δάση βουνά.