Σας Πωλούν Ατμόσφαιρα
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Τρίνινταντ
ΣΕ όλη τη γη υπάρχουν νέα έθνη που κάνουν την εμφάνισί τους, που περιλαμβάνουν έναν αριθμό από μικρά νησιά ή συμπλέγματα από νησιά. Τα περισσότερα από τα νησιά είναι αγροτικά και μερικά βασίζουν την οικονομία τους σ’ ένα είδος συγκομιδής—ή τουλάχιστον αυτό έκαναν μέχρι προσφάτως. Με ένα μικρό συνολικό εθνικό εισόδημα το πρόβλημα είναι η ανεύρεσις επαρκών εσόδων ώστε το σκάφος της πολιτείας να επιπλέη.
Αν διατηρούσατε μια σπουδαία υπηρεσία σ’ ένα απ’ αυτά τα νέα έθνη, τι θα κάνατε για να λύσετε αυτό το πρόβλημα; Δεν θα ήταν μια ευχάριστη πείρα να ανακαλύψετε ότι είχατε ένα φυσικό πλούτο που είχε ζήτησι και θα μπορούσε να κατανεμηθή ώστε να ταιριάζη στο μέγεθος του συγκεκριμένου νησιού; Δεν θα ήταν ικανοποιητικό αν διαπιστώνατε ότι το προϊόν θα μπορούσε να εξακολουθήση να παραμένη στην ιδιοκτησία σας μετά την «πώλησί» του και ότι θα μπορούσε να «πωληθή» επανειλημμένως; Αυτή υπήρξε η εμπειρία πολλών από τα Καραϊβικά νησιά.
Ένα Προϊόν που Μπορεί να Ξαναπουληθή
Σχεδόν σ’ όλα τα Καραϊβικά νησιά μπορούν να βρεθούν τα συστατικά που αποτελούν αυτό το αξιοθαύμαστο «προϊόν»: ένα μίγμα άμμου, θαλάσσης, αέρος και, φυσικά, του τροπικού ηλίου. Αυτά όλα συνδυάζονται για να σχηματίσουν ευχάριστες ακροθαλασσιές και περιοχές αναψυχής. Είτε βλέπη κανείς αυτές τις όμορφες ακρογιαλιές για πρώτη φορά είτε για πολλές φορές, η πείρα του είναι πολύ ευχάριστη και απολαυστική: κολύμπι στα καθαρά γαλανοπράσινα νερά με ακρογιαλιά από άμμο τόσο άσπρη και λεπτή όσο το αλάτι· ένας πρωινός περίπατος στις αμμουδερές ακροθαλασσιές που περιστοιχίζονται από καθαρό και αμόλυντο αέρα είναι μια μοναδική ευχαρίστησις.
Οι Κυβερνητικοί παράγοντες έχουν πλέον αντιληφθή την εισοδηματική αξία αυτής της ατμοσφαίρας κι έτσι με ενθουσιασμό ανέλαβαν την επιχείρησι να πουλούν στους τουρίστες τις ομορφιές της χώρας των. Αυτό είναι μια μεγάλη επιχείρησις σε πολλά νησιά. Ακόμα και το νησί Παλμ ή Προυν, μια απλή κουκκίδα 110 έηκερς στις Γρεναδίνες, έχει τις καμπίνες της πλάζας της και τον διάδρομο προσγειώσεως. Ο διευθυντής ενός συμβουλευτικού τουριστικού γραφείου ανεφέρθη στην εφημερίδα Εξπρές της Τρίνινταντ της 3 Οκτωβρίου 1970 ότι πιστεύει πως ο τουρισμός θα μπορούσε πολύ αποτελεσματικά να μειώση την ανεργία και να υψώση το βιωτικό επίπεδο του λαού στα αναπτυσσόμενα έθνη.
Διαπραγμάτευση του Προϊόντος
Το Πόρτο Ρίκο και η Τζαμάικα έχουν δημιουργήσει μια μεγάλη τουριστική βιομηχανία στα χρόνια που πέρασαν. Τώρα τα μικρότερα νησιά εργάζονται σκληρά για να λάβουν και αυτά μέρος στην επιχείρησι. Τουριστικά γραφεία έκαναν την εμφάνισί τους από διάφορες κυβερνήσεις. Ξενοδοχεία, αεροπορικές εταιρίες, ατμοπλοϊκές γραμμές και άλλες επιχειρήσεις ενδιαφέρονται πάρα πολύ να παρακινούν περισσοτέρους ανθρώπους να επισκεφθούν τις εθνικές των ακτές. Γίνονται διαφημίσεις με τα περιοδικά, με το ραδιόφωνο, την τηλεόρασι και με πολλούς άλλους τρόπους. Οι επιβάται του υπογείου σιδηροδρόμου της πόλεως της Νέας Υόρκης μπορούσαν να διαβάζουν μια μεγάλη διαφήμισι το 1969 που έλεγε: «Επισκεφθήτε την αφάνταστη Καραϊβική.»
Εδώ στην Καραϊβική η τουριστική περίοδος είναι από τον Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο. Έτσι οι ατμοπλοϊκές εταιρίες διοργανώνουν χειμερινές κρουαζιέρες που έχουν μεγάλη επιτυχία και δίνουν στους επιβάτες την ευκαιρία να δουν πολλά λιμάνια στα διάφορα νησιά και στην Νοτιοαφρικανική ήπειρο. Επίσης αεροπορικές εταιρίες τακτοποιούν «ομαδικά προγράμματα» όπου ένας όμιλος ανθρώπων μπορεί να ταξιδεύση μαζί σ’ ένα ωρισμένο δρομολόγιο και να μείνη σε ωρισμένα ξενοδοχεία. Πάρα πολλοί ταξιδεύουν με εκδρομικά εισιτήρια και διακόπτουν την πτήσι αρκετές φορές για να επισκεφθούν διάφορα νησιά. Έπειτα πάλι ένας όμιλος μπορεί να ναυλώση ένα ολόκληρο αεροπλάνο για μια ωρισμένη πτήσι. Υπάρχουν, επί παραδείγματι, πολλές ναυλωμένες πτήσεις και επίσης βαπόρια για κρουαζιέρες που επισκέπτονται την Τρίνινταντ ώστε οι επιβάται των να μπορέσουν να δουν το ετήσιο διήμερο Καρναβάλι που είναι κάτι το αποκορύφωμα της τουριστικής περιόδου της Τρίνινταντ.
Οι τουρίστες πρέπει να έχουν κάποιο μέρος για να μείνουν κι έτσι η ξενοδοχειακή βιομηχανία και οι συναφείς επιχειρήσεις των πανσιόν συνεχίζουν να διευρύνωνται ώστε να είναι σε θέσι να διευκολύνουν τη συνεχώς αυξανόμενη ροή επιβατών στα νησιά. Αυτές οι ίδιες οι Κυβερνήσεις έγιναν ξενοδόχοι. Στα νησιά Μπαρμπάντος και Τρίνινταντ και σε άλλα μέρη η κυβέρνησις ή είναι ιδιοκτήτης ή έχει οικονομικά συμφέροντα στη διαχείρισι των ξενοδοχείων. Ο πολλαπλασιασμός των ξενοδοχείων και των οικογενειακών οικοτροφείων συνεχώς αυξάνει καθώς αυξάνει και η επιχείρησις πωλήσεως της ατμοσφαίρας.
Αξίζει τον Κόπο;
«Μάλιστα! Οπωσδήποτε!» απαντά ο επί των δημοσίων σχέσεων υπάλληλος του Υπουργείου τουρισμού των νήσων Μπαρμπάντος. Εξηγεί ότι σ’ ένα μικρό νησί όπου η ζάχαρη ήταν η στήλη της οικονομίας επί δεκαετίες και όπου η ζωή των ανθρώπων εκεί ήταν δεμένη με τα συμφέροντα της ζάχαρης, τώρα η τουριστική βιομηχανία έχει γίνει ο μεγαλύτερος επικερδής παράγων. Το 1968 για πρώτη φορά το ακαθόριστο εισόδημα από τον τουρισμό υπερέβη το εισόδημα από τη ζάχαρη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των επισκεπτών στις νήσους Μπαρμπάντος αυξήθηκε από 44.000 το 1962 σε περισσότερους από 137.000 το 1969. Ναι, ο τουρισμός προμηθεύει ψωμί και βούτυρο σε πολλά σπίτια των Μπαρμπάντος αυτές τις ημέρες.
Στη Γρενάδα οι επίσημοι φαίνεται να λέγουν «Ναι—ίσως» στο ανωτέρω ερώτημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο τουρισμός είναι ένας σοβαρός παράγων, αν όχι ο σοβαρώτερος, στην απόκτησι ξένου συναλλάγματος για τη χώρα, και ότι το ποσόν των εσόδων αυξάνεται ταχέως. Ένας κυβερνητικός επίσημος ετόνισε ότι αξιοσημείωτα έξοδα για πολυτελείς τουριστικές εγκαταστάσεις μειώνουν κατά πολύ το καθαρό τουριστικό κέρδος. Έπειτα, επίσης, υπάρχει η τάσις της δυσαρεσκείας που μπορεί να εγερθή εκ μέρους των ιθαγενών που είναι πτωχοί όταν βλέπουν τη μεγάλη διαφορά μεταξύ του επιπέδου της ζωής των και των αλλοδαπών. Βέβαια στις νήσους Μπαρμπάντος ένα τέτοιο επιχείρημα δεν θεωρήθηκε επιτυχές για τη μείωσι της τουριστικής δραστηριότητος, εφ’ όσον όλο και περισσότεροι από τους νησιώτες επισκέπτονται και αυτοί μέρη του εξωτερικού και διαπιστώνουν μόνοι τους το επίπεδο της ζωής άλλου και αναπτύσσουν και αυτοί εν συνεχεία μερικές πολυτέλειες για τον εαυτό τους.
Μέχρι προσφάτως το τουριστικό δολλάριο δεν είχε επιδιωχθή τόσο στην Τρίνινταντ όπως σε άλλα νησιά και ειδικά στα νησιά Μπαρμπάντος. Αφού η Τρίνινταντ βρίσκεται σε πλεονεκτική θέσι με το να είναι μια κυρία παραγωγός πετρελαίου στους κόλπους της Κοινοπολιτείας, και με αυτόν τον τρόπο έχει ένα πλούσιο εισόδημα από τα προϊόντα του πετρελαίου και τις άλλες δευτερεύουσες βιομηχανίες, δεν επεδίωξε να προσελκύση τουρίστες. Εν τούτοις σήμερα ο τουρισμός είναι η τρίτη μεγάλη πηγή προσελκύσεως ξένου συναλλάγματος. Ειδική έμφασις στην τουριστική βιομηχανία δόθηκε στη νήσο Τομπάγκο, μια μικρότερη αδελφή της νήσου Τρίνινταντ.
Κίνδυνοι στην Επιχείρησι
Όπως και σε άλλη εμπορική επιχείρησι, υπάρχουν κίνδυνοι στην επιχείρησι πωλήσεως της ατμοσφαίρας. Το εμπόρευμα, η ωραία νησιωτική ατμόσφαιρα, πρέπει να προστατευθή και διατηρηθή. Γι’ αυτούς τους λόγους η σταθερότης της κυβερνήσεως είναι αναγκαιότης. Μόλις αρχίση ένας ψίθυρος αναταραχής ή επαναστάσεως, ο Κύριος Τουρίστας φεύγει γρήγορα.
Αυτό συνέβη στην Τρίνινταντ και τη Τομπάγκο τον Απρίλιο του 1970. Υπήρξαν βίαιες διαδηλώσεις και μια προσπάθεια ανατροπής της κυβερνήσεως. Οι ξένοι εδέχθησαν επιθέσεις και προσβολές. Στην Τομπάγκο τα ξενοδοχεία και οι διάφοροι άλλοι τόποι αναψυχής εδέχθησαν επιθέσεις και οι ξένοι έτυχαν κακής μεταχειρίσεως. Μέσα σε λίγες ημέρες αυτά τα ξενοδοχεία ερημώθηκαν. Οι επισκέπται στην Τρίνινταντ έπεσαν τουλάχιστον στο ένα τέταρτο. Μόλις πριν από λίγους μήνες η ροή επισκεπτών έφθασε στα φυσιολογικά όρια άλλη μια φορά ακόμη. Η κατασκευή των ξενοδοχείων σταμάτησε για λίγο ή τουλάχιστον κόντεψε να σταματήση. Η κατασκευή ενός άλλου μεγάλου έργου, του νέου υδατοφράκτου στον Λιμένα της Ισπανίας σταμάτησε, και μόνο τον Σεπτέμβριο του 1971 ξανάρχισε.
Η νομισματική αστάθεια και η ανεργία είναι παράγοντες που παρενοχλούν την τουριστική επιχείρησι. Η πρόσφατη κρίσις του Αμερικανικού δολλαρίου και η αύξησις της ανεργίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά συνετέλεσαν στη μείωσι του αριθμού των διακοπών στην Καραϊβική στους τελευταίους λίγους μήνες. Αυτές οι δυο χώρες είναι οι κυριώτερες από τις οποίες τα νησιά δέχονται επισκέψεις κι έτσι κάθε πτώσις του αριθμού των ατόμων που επισκέπτονται τα νησιά είναι μια σοβαρή απειλή για το εισόδημα που προέρχεται από τους τουρίστες. Γίνονται τώρα προσπάθειες για την προσέλκυσι επισκεπτών από τη Σκανδιναβία μέσω της αεροπορικής εταιρίας SAS κι επίσης από τη Νότιο Αμερική και ιδιαίτερα από τη Βενεζουέλα.
Με την άφιξι του αεροπλάνου τύπου 747 και τη μείωσι των ναύλων στην Ευρώπη, πολλοί που προηγουμένως πήγαιναν προς νότον από τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες πετούν τώρα ανατολικά προς την Ευρώπη. Και αυτό επίσης υπήρξε μια απειλή κατά της τουριστικής βιομηχανίας στην Καραϊβική και μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθή τρόπος αντιμετωπίσεως. Κάπως έχουν βοηθήσει οι ναυλωμένες πτήσεις.
Ένας κίνδυνος για τη βιομηχανία είναι ο τρόπος μεταχειρίσεως του Κυρίου και της Κυρίας Τουρίστα στη διάρκεια της παραμονής των. Η από στόμα σε στόμα διαφήμισις μπορεί να είναι κάτι το ζωτικό. Αν συμβή κάποιος να προσβληθή ή να ληστευθή ή να του κρατηθούν περισσότερα χρήματα, τότε ασφαλώς δύσκολα θα μπορούσε αυτός ο προσβληθείς τουρίστας να πη μια καλή λέξι. Τα τουριστικά γραφεία το αναγνωρίζουν αυτό και προσπαθούν να ευχαριστήσουν τους πελάτες των. Εν τούτοις ο άνθρωπος όταν βρεθή στους δρόμους της πόλεως μπορεί να έχη διαφορετική άποψι. Πολλοί θεωρούν τους τουρίστες ως μια μοναδική ευκαιρία για να τους αποδώση όσο το δυνατόν περισσότερο κέρδος. Το κόστος των ταξί μπορεί να είναι υπερβολικό, όπως το ίδιο μπορεί να συμβαίνη και με το κόστος της διαμονής στα ξενοδοχεία. Εκείνοι που πωλούν τουριστικά και άλλα τοπικά ενθύμια είναι πάρα πολλοί και συχνά πωλούν αντικείμενα με μικρή ή καμμιά πραγματική αξία. Ωρολόγια και κοσμήματα που πωλούνται στους δρόμους δεν είναι μια καλή αγορά.
Επί πλέον υπάρχουν πολλά άγρυπνα μάτια που παραμονεύουν και παραμονεύουν. Αν κάποιος τουρίστας είναι απρόσεκτος με τα πράγματά του, αυτά θα κάμουν φτερά—η φωτογραφική του μηχανή, τα κυάλια, το ρολόγι ή το πορτοφόλι πρέπει να φυλάγωνται καλά αν πρόκειται να αποφύγη κανείς μια πείρα που μπορεί να του χαλάση τις διακοπές του. Την πρώτη φορά που ο γράφων επισκέφθηκε την Τρίνινταντ πριν από πολλά χρόνια, πήγε στο σπίτι του χωρίς παπούτσια. Άφησε τα παπούτσια του σε μια όχι ασφαλή θέσι και σύντομα βρήκαν άλλον ιδιοκτήτη. Αυτά είναι μερικά πράγματα που εκείνοι που πουλούν τουρισμό προσπαθούν ν’ αποφύγουν, και αυτό το επιτυγχάνουν σε κάποιο βαθμό.
Μελλοντικές Προοπτικές
Παρ’ όλα τα προβλήματα και τους κινδύνους, εκείνοι που προάγουν τον τουρισμό είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της βιομηχανίας και καταστρώνουν έντονα σχέδια επεκτάσεως. Μόλις προσφάτως το Ξενοδοχείον Χίλτον στην Τρίνινταντ συνεπλήρωσε μια μεγάλη προσθήκη από 181 δωμάτια. Πολλά ξενοδοχεία και πανσιόν κατασκευάζονται στην Τομπάγκο. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και στα άλλα νησιά. Οι Μπαρμπάντος κάνουν σχέδια ώστε να είναι έτοιμοι να δεχθούν πτήσεις 747 στο μέλλον κι έτσι προβλέπουν πολύ περισσότερους τουρίστες στους προσεχείς μήνες.
Έχουν έλθει στην περιοχή ταξιδιωτικοί πράκτορες από διάφορα τουριστικά γραφεία για να γνωρίσουν τα τουριστικά μέρη και για να προαγάγουν περισσότερο το ενδιαφέρον από το εξωτερικό. Ένας στόχος είναι να έχουν επισκέπτας υψηλού επιπέδου όλο το έτος κι έτσι να μη παρατηρήται μια περίοδος εντόνου δραστηριότητος και μια άλλη νεκρά περίοδος. Αυτό θα επέτρεπε μια καλύτερη χρήσι του χώρου των ξενοδοχείων. Έχουν αναζητηθή συνέδρια ώστε να έρχωνται μεγάλες ομάδες επισκεπτών. Στην Τρίνινταντ έχει ιδρυθή ένα κέντρο συνεδρίων με σκοπό να προσελκύση περισσοτέρους απ’ αυτό το είδος της επιχειρήσεως.
Στην Τρίνινταντ έχει καλλιεργηθή μια διαφορετική άποψις για τον τουρισμό. Προηγουμένως ο σκοπός ήταν να προμηθεύουν «ένα σπίτι μακρυά από το σπίτι» για τον τουρίστα, δίνοντάς του το ίδιο είδος τροφής όπως στο σπίτι του και κάνοντάς τον να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε γνώριμο περιβάλλον. Αυτό όμως ήταν κάτι το δαπανηρό και όχι και τόσο επιτυχές. Τώρα ο σκοπός είναι να παίρνουν τον επισκέπτη για να δη τη χώρα—τα πουλιά της, τις λίμνες της, τα δάση της και το λαό της, με τις πολλές εθνικές προελεύσεις του. Αφήστε τους να δουν κάτι από την τοπική δραστηριότητα και τη χειροτεχνία. Αφήστε τους ν’ ακούσουν μια τοπική ορχήστρα με τη μουσική της, να παρακολουθήσουν ένα χορό λίμπο, ν’ ακούσουν μερικές αυτοσχέδιες μαντινάδες. Αντί τις μπριζόλες και τα κρομμύδια μπορούν να δοκιμάσουν κάποιο καβούρι και κάλαλου ή μια σαλάτα από φοινικολάχανο ή ένα κοτόπουλο πελώ. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο επισκέπτης καταλαβαίνει ότι δεν είναι στο σπίτι του, αλλ’ ότι μαθαίνει κάτι από πρώτο χέρι για το πώς ζουν οι γείτονές του σε άλλες χώρες. Αυτό μέχρις στιγμής παρουσιάζει κάποιο μέτρο επιτυχίας με πολλούς τουρίστες οι οποίοι λέγουν ότι ερωτεύθηκαν το νησί.
Για όσους θέλουν να φύγουν μακρυά ή επιθυμούν ν’ αλλάξουν το ρυθμό της ζωής για λίγο, τα τουριστικά γραφεία έχουν κάτι για να πωλήσουν. Είναι κάτι που ωφελεί την τοπική οικονομία και τον πληθυσμό. Και ο πελάτης λαμβάνει ατμόσφαιρα που μπορεί να είναι καταπραϋντική και ευχάριστη.