Σωματική Ικανότης—Αξίζει την Προσπάθεια;

ΗΤΑΝ ένα Σάββατο την ώρα του μεσημβρινού γεύματος. Όλοι είχαν μόλις σηκωθή. Ξαφνικά ένας άνδρας έπεσε βαρύς επάνω στο άτομο που ευρίσκετο πλάι του. Τον εβοήθησαν να καθίση στη θέσι του. Αλλά η καρδιακή προσβολή τον εφόνευσε σχεδόν στιγμιαίως. Ήταν μόλις τριάντα τεσσάρων ετών, αλλά κάπως βαρύτερος του κανονικού.

Θα ήταν αρκετά λυπηρό αν αυτό ήταν μόνο ένα μεμονωμένο περιστατικό. Αλλά καθημερινώς καρδιακές προσβολές πλήττουν πολλά άτομα στα τριάντα, σαράντα ή πενήντα τους—φονεύοντάς τα ή αφήνοντάς τα ανάπηρα. Είναι μια επιδημία! Το Εγκυκλοπαιδικό Ημερολόγιο του 1970 των Τάιμς της Νέας Υόρκης λέγει: «Βρισκόμεθα σε μια νέα εποχή πανδημιών [ευρέως εξαπλωμένον επιδημιών], αφού σχεδόν οι μισοί από τους άνδρες των Δυτικών χωρών (και μια αυξανομένη αναλογία των γυναικών) πεθαίνουν από μια μοναδική ασθένεια—καρδιοαγγειακή ασθένεια ή, πιο συγκεκριμένα, στεφανιαία [καρδιακή] καταστροφή.»

Γιατί ειδικά στις Δυτικές χώρες, όπου υπάρχει υλική ευημερία, συμβαίνει να είναι κοινή αυτή η ασθένεια; Και γιατί έχει γίνει επιδημία σ’ αυτήν τη γενεά; Η επικρατούσα γνώμη μεταξύ ειδικών ιατρών είναι ότι υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων που συμβάλλουν, ο καθένας από τους οποίους επηρεάζει δυσμενώς τη σωματική υγεία.

Τι Είναι η Σωματική Υγεία;

Σύμφωνα με ένα γιατρό, επαρκής σωματική υγεία επιτρέπει σ’ ένα άτομο να εκτελή τις καθημερινές δραστηριότητές του χωρίς να τον εμποδίζη η κόπωσις. Επίσης ένα άτομο με καλή σωματική υγεία έχει αρκετά φυσικά αποθέματα για ν’ αντιμετωπίση απρόοπτες καταστάσεις ανάγκης ασφαλώς, και κατέχει αρκετή ενέργεια για ν’ απολαύση τον ελεύθερο χρόνο του.

Έτσι μπορεί να λεχθή ότι κάποιος που έχει καλή σωματική υγεία είναι ικανός ν’ ανθέξη σε έντασι. Η έντασις μπορεί να προέρχεται από μια κουραστική ημέρα στο γραφείο ή από εργασία στο σπίτι, από ένα παρ’ ολίγον δυστύχημα, ένα τρέξιμο για να προφθάση το λεωφορείο και ούτω καθ’ εξής. Αυτά τα πράγματα απαιτούν πολλά επί πλέον πράγματα από το σώμα· περισσότερο οξυγόνο πρέπει να μεταφερθή στους μυς, και περισσότερα απορρίμματα πρέπει να απομακρυνθούν. Αυτό απαιτεί αυξημένη απόδοσι της καρδιάς και ταχυτέρα κυκλοφορία.

Αλλά τι συμβαίνει αν κάποιος δεν έχη καλή σωματική υγεία; Τότε οι φυσικές λειτουργίες δεν ανταποκρίνονται επαρκώς. Αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο. Συχνά ακούει κανείς για άτομα που κατέρρευσαν σε κάποια κατάστασι υπερεντάσεως. Επί παραδείγματι, κάθε χειμώνα πολλά άτομα σωριάζονται καθώς φτυαρίζουν το χιόνι από την είσοδό τους. Η καρδιά των και το κυκλοφοριακό των σύστημα δεν βρίσκεται σε επαρκώς υγιά κατάστασι για να προμηθεύση τον αυξημένο όγκο αίματος και έτσι εξασθενίζουν.

Ασφαλώς η σωματική υγεία είναι επιθυμητή. Όχι μόνον κάνει κάποιον ένα πιο ασφαλές άτομο—ικανό να αντιμετωπίση καταστάσεις εντάσεως χωρίς επικίνδυνα αποτελέσματα—αλλά μπορεί να βελτιώση την προσωπική αποδοτικότητα σε κάθε τομέα. Ένα άτομο με καλή σωματική υγεία αισθάνεται καλύτερα, έχει καλύτερη όψι, έχει περισσότερη ενέργεια και επομένως απολαμβάνει περισσότερο τη ζωή.

Έτσι μπορείτε να συμπεράνετε ότι η καλή σωματική υγεία αξίζει την προσπάθεια. Αλλά ποια προσπάθεια συνιστάται; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν δυσμενώς τη σωματική υγεία και έτσι συμβάλλουν στην καταστροφή της στεφανιαίας;

Κυριώτεροι Εχθροί της Σωματικής Υγείας

Ένας παράγων είναι η παχυσαρκία και η πλούσια σε κορεσμένα λίπη δίαιτα. Όταν καταναλίσκωνται πλούσιες τροφές σε αφθονία, συσσωρεύεται λίπος στο σώμα—οι μισοί από τους ενήλικους στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι βαρύτεροι από το κανονικό. Αλλά πολύ πιο σοβαρά είναι τα αόρατα αποθέματα λίπους, ιδιαίτερα αυτά που συσσωρεύονται στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς. Έμφραγμα μιας ζωτικής αρτηρίας συχνά οδηγεί σε μια μοιραία καρδιακή προσβολή.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι Αφρικανοί Μπαντού και άλλοι λαοί, που τρώγουν όχι πλούσιες τροφές, έχουν λίγα ή δεν έχουν καθόλου στρώματα λίπους στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών, και έτσι έχουν λίγα καρδιακά νοσήματα. Εν τούτοις οι αρτηριακές εναποθέσεις έχουν γίνει κοινές σε άτομα των ευημερούντων χωρών. Ενδεικτικώς, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η δίαιτα των λαών στις Σκανδιναυικές χώρες περιωρίσθηκε σε θερμίδες και λίπη, η συχνότης των καρδιακών παθήσεων μειώθηκε καταπληκτικά.

Επομένως, το να προσέχη κανείς τη δίαιτά του, είναι καταφανώς ουσιαστικό για την καλή σωματική υγεία, και μειώνει τις πιθανότητες μιας καρδιακής προσβολής. Να θυμάστε ότι το ορατό πάχος πιθανόν να σημαίνη ότι μέσα στο σώμα συσσωρεύονται λιπαρά στρώματα στις αρτηρίες, καθιστώντας τις επικίνδυνα στενές. Έτσι αποφεύγετε το υπερβάλλον βάρος! Μπορεί να είναι σκόπιμο, επίσης, να περιορίσετε ή να αποκλείσετε τις τροφές που είναι τηγανισμένες σε ζωικό λίπος, και επίσης να χρησιμοποιήτε σαν πλούσια πηγή θρέψεως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα πεπόνια και τα δημητριακά.

Ένας άλλος παράγων που συμβάλλει στη μειωμένη σωματική υγεία πιστεύεται ότι είναι ο ταχύς και έντονος τρόπος ζωής της σημερινής εποχής. Οι προηγούμενες γενεές δεν ζούσαν με τον αυξημένο ρυθμό με τον οποίο ζουν οι άνθρωποι σήμερα, με το αίσθημα του επείγοντος του χρόνου, τον τρομακτικό ανταγωνισμό και την κρυμμένη εχθρότητα. Μολονότι είναι δύσκολο να υπολογίσωμε τα αποτελέσματα αυτού, μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι είναι ένας πρωταρχικός παράγων στην τρομακτική αύξησι των καρδιακών νοσημάτων της στεφανιαίας. Ο καρδιολόγος Μέγιερ Φρήντμαν εξηγεί:

«Αυτό που λέγω—και έχομε πολλά γεγονότα για να το υποστηρίξω—είναι ότι οποτεδήποτε ένας άνθρωπος αγωνίζεται αδιάκοπα να επιτύχη πάρα πολλά πράγματα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, δημιουργώντας έτσι μέσα του ένα αίσθημα επείγοντος του χρόνου, ή οποτεδήποτε ένας άνθρωπος αγωνίζεται πάρα πολύ ανταγωνιστικά με άλλα άτομα, αυτός ο αγών σαφώς επιτείνει την πρόοδο του καρδιακού νοσήματος της στεφανιαίας. . . . . . .Οι βιοχημικές δυνάμεις που γεννώνται από αυτή την εσωτερική ανησυχία είναι ικανές από μόνες των να επιφέρουν [τη συμφορά της] καρδιακής συγκοπής.»

Το να τρέχη κανείς με μια μηχανή αυτοκινήτου συνεχώς με τη μεγαλύτερη ταχύτητα θα συντομεύση την ζωή του. Στην πραγματικότητα, αυτό κάνουν στον εαυτό τους εκατομμύρια ανθρώπων—μανιωδώς αγωνίζονται να προχωρήσουν μπροστά, ν’ αποκτήσουν μία καλύτερη θέσι, να κάμουν περισσότερα από τον άλλο—μόνον για να υποστούν μία ξαφνική κατάρρευσι. Ασφαλώς δεν το αξίζει! Η απόκτησις πολλών υλικών αγαθών δεν είναι απαραίτητη για πραγματική ευτυχία.—1 Τιμ. 6:8-10.

Ένας Κοινός Εχθρός της Σωματικής Υγείας

Τώρα ερχόμεθα σε ένα ιδιαίτερα κοινό εχθρό της σωματικής υγείας—τον σύγχρονο καθιστικό τρόπο ζωής. Αυτός πιστεύεται ότι είναι ένας κύριος παράγων που συμβάλλει στη συσσώρευσι των καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Ο στόχος σήμερα φαίνεται να είναι το να εξαλειφθή κάθε ανάγκη ασκήσεως των μυών.

Τα αυτοκίνητα έχουν αντικαταστήσει τα πόδια ως τα κύρια μέσα μεταφοράς, και ακόμη και τα χέρια απαλλάσσονται του κόπου με υδραυλικά τιμόνια και ηλεκτρικά παράθυρα. Στα κτίρια των γραφείων οι εργαζόμενοι μεταφέρονται από τον ένα όροφο στον άλλο με ανελκυστήρες. Στο σπίτι ηλεκτρονικές βούρτσες γυαλίζουν τα παπούτσια και βουρτσίζουν τα δόντια. Το χορτάρι κόβεται με αυτοπροωθούμενους χορτοκόπτες. Και τα κανάλια της τηλεοράσεως αλλάζουν από τη θέσι κάποιου με μια τηλεκατευθυνόμενη συσκευή αλλαγής καναλιών.

Η έμφασις στην «άνετη ζωή» έχει αφαιρέσει τη σωματική άσκησι. Είναι γεγονός ότι η πιο δύσκολη εργασία της ημέρας που κάνουν πολλοί εργαζόμενοι σε γραφεία είναι να κάμουν ένα ντους και να ντυθούν! Αλλά μια τέτοια έλλειψις ασκήσεως επισπεύδει πράγματι τις καρδιακές προσβολές;

Ναι, τα γεγονότα αποκαλύπτουν ότι τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή είναι πιο επιρρεπή σε καρδιακές προσβολές από άτομα που είναι δραστήρια.

Επί παραδείγματι, μια μελέτη ανεκάλυψε ότι οι εισπράκτορες λεωφορείων του Λονδίνου που συνεχώς περπατούν πάνω κάτω και ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες των διωρόφων λεωφορείων είχαν το μισό ποσοστό καρδιακών προσβολών από τους οδηγούς των λεωφορείων. Επίσης, μια μελέτη σε κατοίκους μοναστηριών, όπου η δίαιτα και το περιβάλλον ήταν το ίδιο, απέδειξε ότι όσοι εργάζονταν στα χωράφια είχαν λιγώτερες καρδιακές προσβολές από τους μοναχούς που είχαν καθιστικές ασχολίες.

Οι αυθεντίες σχεδόν ομοφώνως συμφωνούν ότι η άσκησις είναι ζωτική για μια υγιά ζωή. Ο Διευθυντής των Καρδιαγγειακών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Βέρμοντ, Δρ. Βίλχελμ Ραάμπ, ετόνισε: «Η έλλειψις ασκήσεως είναι η κυριώτερη αιτία των καρδιακών νοσημάτων της στεφανιαίας.»

Αλλά γιατί λέγεται αυτό; Γιατί χρειαζόμεθα άσκησι για να ζήσωμε;

Η Δυνατότης της Καρδιάς

Το σώμα μας αποτελείται από περισσότερους από 600 μυς, εκ των οποίων η καρδιά είναι ο πιο αξιοσημείωτος. Φυσιολογικά κτυπά περίπου εβδομήντα φορές το λεπτό ή 100.000 φορές την ημέρα. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα στέλλει πάνω από επτά τόννους αίμα διά μέσου των περισσοτέρων από 60.000 μίλια αγγείων του σώματος. Κι εν τούτοις, μ’ αυτόν τον ρυθμό η καρδιά δεν εργάζεται σκληρά. Έχει τη δυνατότητα πολύ μεγαλύτερης προσπαθείας.

Επί παραδείγματι, όταν απαιτήται κατά τη διάρκεια ασκήσεως η καρδιά ενός υγιούς ατόμου μπορεί να διπλασιάση το ποσόν του αίματος που στέλλεται με κάθε παλμό ή κτύπο. Και μπορεί να επιταχύνη πολύ τον ρυθμό της αντλώντας αίμα αποτελεσματικά ενώ κτυπά 180 φορές το λεπτό. Έτσι η καρδιά είναι ικανή ν’ αυξήση την απόδοσί της πέντε φορές, αντλώντας περίπου είκοσι οκτώ κουώρτς (επτά γαλλόνια) αίμα το λεπτό για να μεταφέρη τροφή στους μυς του σώματος. Και η καρδιά των αθλητών αντοχής κατέχει ακόμη μεγαλύτερη ικανότητα!

Ασφαλώς αφού έχει μια τόσο μεγάλη ικανότητα εργασίας, η καρδιά ενός ανθρώπου που κάνει καθιστική ζωή πρέπει να υποφέρη από έλλειψι ασκήσεως. Ο Δόκτωρ Μ. Φ. Γκραμ της Νοτιοδυτικής Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τέξας παρατηρεί: «Το να στερήσωμε από αυτό το αξιόλογο όργανο τη λειτουργία στον ανώτατο βαθμό για μακρές χρονικές περιόδους σημαίνει πρόσκλησι στην καταστροφή. Είναι παρόμοιο με το να κρεμάσωμε τον βραχίονά μας από τον τράχηλό μας· οι μυς φθίνουν και ατροφούν και σύντομα ο βραχίων δεν είναι ικανός να εκτελή παρά ένα μόνον κλάσμα της εργασίας για την οποία αρχικώς προωρίζετο. Κατόπιν όταν ξαφνικά κληθή για απρόοπτη εντατική άσκησι, δεν είναι ικανός ν’ ανταποκριθή στην περίστασι. Συνήθως, στην περίπτωσι της αγύμναστης καρδιάς αυτό καταλήγει σε καρδιακή προσβολή.»

Οι Ανάγκες της Καρδιάς

Ο μυς της καρδιάς χρειάζεται ένα συνεχές και μεγάλο ποσόν αίματος για να τον θρέψη και απαιτεί το 1/20 της συνολικής παροχής του αίματος του σώματος μολονότι αντιπροσωπεύει μόνον το 1/200 του βάρους του σώματος. Η καρδιά δεν παίρνει αυτό το αίμα κατ’ ευθείαν από τους δικούς της κόλπους εισροής και εκροής, αλλά φθάνει σ’ αυτήν μέσω των δύο στεφανιαίων αρτηριών. Αυτές οι κύριες αρτηρίες περικυκλώνουν την καρδιά και διακλαδίζονται σε πολλές ολοένα μικρότερες αρτηρίες που εκτείνονται από επάνω και βυθίζονται στον καρδιακό μυν. Το οξυγόνο και άλλα θρεπτικά συστατικά που παρέχονται από αυτές τις αρτηρίες είναι ζωτικά σπουδαία, διότι αυτές είναι οι αρτηρίες που περιλαμβάνονται άμεσα στις καρδιακές προσβολές.

Η Αξία της Τακτικής Ασκήσεως

Τι συμβαίνει όταν ένα άτομο κάνη καθιστική ζωή; Οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στους μυς στενεύουν και πολλά μικρά αγγεία ακόμη και εξαφανίζονται. Έτσι το αίμα στους μυς, και επομένως το οξυγόνο, λιγοστεύει. Ακόμη και η συνολική παροχή αίματος του σώματος μειώνεται. Αν υπάρξη κατάστασις ανάγκης, ίσως μια ξαφνική υπερέντασις ή μια «φραγμένη» στεφανιαία αρτηρία, τότε τι συμβαίνει; Το κυκλοφοριακό σύστημα μπορεί να μην είναι ικανό να προμηθεύση στην καρδιά αρκετό οξυγόνο, προκαλώντας μια καρδιακή προσβολή.

Εξ άλλου τι συμβαίνει όταν ένα άτομο είναι τακτικά δραστήριο; Κατά την διάρκεια ζωηρής σωματικής δραστηριότητος η ροή του αίματος διά μέσου των μυών του σκελετού σχεδόν δεκαπλασιάζεται και η κατανάλωσις οξυγόνου από αυτούς τους μυς μπορεί να εκατονταπλασιασθή. Έτσι η τακτική άσκησις κάνει τις αρτηρίες ενός ατόμου να διευρυνθούν, ούτως ώστε να μπορούν να μεταφέρουν περισσότερο αίμα. Επίσης, περισσότερα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται στον μυϊκό ιστό, παρέχοντας έτσι νέες οδούς μεταφοράς περισσοτέρου οξυγόνου. Ιδιαίτερα στον καρδιακό μυν αυτό είναι ένα πλεονέκτημα, διότι τότε αν μια από τις στεφανιαίες αρτηρίες «φράξη,» το αίμα που παρέχεται από βοηθητικές οδούς μπορεί να προφυλάξη τον καρδιακό μυν από το να στερηθή το οξυγόνο και να σταματήση.

Τακτική σωματική δραστηριότης, επίσης, δυναμώνει τη λειτουργία αντλήσεως της καρδιάς. Έτσι πιο λίγοι κτύποι χρειάζονται για να επιτευχθούν τα ίδια αποτελέσματα, επιτρέποντας στη γυμνασμένη καρδιά ν’ αναπαυθή περισσότερο. Άτομα με καθιστική ζωή που έχουν καρδιακό ρυθμό ογδόντα ή περισσοτέρων παλμών το λεπτό, μπορούν σημαντικά να μειώσουν αυτόν τον ρυθμό και να επιτρέψουν στην καρδιά τους να αναπαύεται περισσότερο με τακτική άσκησι.

Αλλά το ιδιαίτερο όφελος από τη σωματική δραστηριότητα είναι ότι η δυναμωμένη καρδιά λειτουργεί πιο αποτελεσματικά κάτω από έντασι. Αυτό μπορεί εύκολα να δειχθή. Επί παραδείγματι, σε ένα πείραμα, μια ομάς υπαλλήλων γραφείου υπεβλήθησαν σε μια εικοσάλεπτη περίοδο ασκήσεως. Ο ρυθμός της καρδιάς των επεταχύνθη κατά μέσον όρον μέχρι 170 παλμούς το λεπτό, δηλαδή όσο υψηλά μπορούσε να φθάση χωρίς κίνδυνο μια αγύμναστη καρδιά. Εν τούτοις, κατόπιν ενασχολήσεως σ’ αυτήν την περίοδο ασκήσεως καθημερινώς επί ογδόντα τέσσαρες ημέρες, ο μέσος καρδιακός ρυθμός της καρδιάς των ανθρώπων αυτών επεταχύνθη μόνον μέχρι 142 παλμούς το λεπτό. Οι καρδιές των εκτελούσαν το ίδιο ποσόν εργασίας με λιγώτερη προσπάθεια. Η σωματική των υγεία είχε βελτιωθή. Αυτό εσήμαινε ότι η έντασις μπορούσε ν’ αντιμετωπισθή πιο αποτελεσματικά και με λιγώτερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Κάνοντας την Προσπάθεια

Το σώμα του ανθρώπου σαφώς σχεδιάσθηκε για να εξασκήται. Εν τούτοις, καθώς επιδιώκομε να ικανοποιήσωμε αυτή την ανάγκη, είναι σοφό να είμεθα μετριοπαθείς και ν’ αποφεύγωμε να θέτωμε ακατάλληλη έμφασι στη σωματική γυμνασία σε βάρος της πνευματικότητός μας.—Τίτον 2:2· 1 Τιμ. 4:8.

Το αίσθημα κοπώσεως που είναι κοινό μεταξύ αυτών που κάνουν καθιστική εργασία συχνά συνδέεται με έλλειψι ασκήσεως. Αν ένα άτομο ενησχολείτο σε σωματική δραστηριότητα αυτό θα το βοηθούσε να είναι ενεργητικό και να καταπολεμήση την κόπωσί του. Ένας καλός τρόπος για ν’ αρχίσωμε είναι να κάνωμε το βάδισμα τακτική μας συνήθεια. Γιατί να μην περπατούμε αντί να παίρνωμε το αυτοκίνητο σε κοντινές διαδρομές; Ένας γιατρός είπε: «Το ζωηρό βάδισμα, όταν ασκήται από τη νεαρή ηλικία, θα μπορούσε να μειώση δραστικώς τις αναπηρίες και τους πρωίμους θανάτους που οφείλονται σε καρδιακά νοσήματα της στεφανιαίας.»

Άλλες σωματικές δραστηριότητες είναι επίσης καλές. Το κολύμπι, το ποδήλατο, το πλύσιμο του αυτοκινήτου, η κηπουρική, το κούρεμα του γρασιδιού—οποιοδήποτε είδος δραστηριότητος που απαιτεί ζωηρή σωματική κίνησι θα είναι ωφέλιμη σε ανθρώπους με καθιστικά επαγγέλματα αν γίνεται τακτικά. Η χρήσις της σκάλας μάλλον αντί του ανελκυστήρος είναι ένας θαυμάσιος τρόπος βελτιώσεως της σωματικής υγείας.

Εν τούτοις, πρέπει να προσέξετε: Φυλαχθήτε από πολύ έντονη άσκησι στην αρχή, πριν το κυκλοφοριακό σας σύστημα προσαρμοσθή με την τακτική άσκησι. Βαθμιαία αυξήστε την ποσότητα της ασκήσεως και αποφεύγετε την τάσι να προσπαθήτε να κάνετε πάρα πολλά σε μια φορά. Αυτό θα επιτρέψη στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία να ενισχυθούν προοδευτικά και να μην υποστούν βλάβη.

Η καλή σωματική ικανότης αξίζει την προσπάθεια. Το ερώτημα είναι είσθε πρόθυμος να καταβάλετε την προσπάθεια;