Κυματοδρομία—Γιατί η Μεγάλη Διάδοσίς Της;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα» στη Χαβάη
ΙΣΧΥΡΑ κύματα που εισορμούν και σπάνε κατά μήκος της παραλίας πάντοτε εγοήτευαν τους ανθρώπους. Τα τελευταία χρόνια το ν’ αφήνεται κανείς στην επιφάνεια των αφρισμένων αυτών κυμάτων επάνω σε μια ειδική σανίδα έγινε ένα διεγερτικό διεθνές σπορ. Οι κυματοδρόμοι κατά εκατοντάδες χιλιάδων συνωστίζονται στις ακρογιαλιές όλου του κόσμου. Οι κατασκευασταί των «σανίδων κυματοδρομίας» αποκομίζουν καθαρά κέρδη εκατομμυρίων δολλαρίων από πωλήσεις κάθε χρόνο.
Τη μεγάλη διάδοσι της κυματοδρομίας αντανακλά η δημιουργία κυματοπαραγωγών μηχανών για την ευχαρίστησι των κυματοδρόμων μακρυά από τις παραλίες. Στο Σαρφ·Α·Τόριμ, στον μεγαλύτερο αστρόθολον του κόσμου κοντά στο Τόκιο της Ιαπωνίας, μηχανοποίητα κύματα τριών ποδών μεταφέρουν τους παίκτας από τη μια άκρη μιας δεξαμενής μήκους 195 ποδών σε μια τεχνητή παραλία στην άλλη άκρη. Ένας πολύ μεγαλύτερος κυματοπαραγωγός βρίσκεται στην έρημο της Αριζόνας των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτός παράγει κύματα 50.000 γαλλονίων νερού τα οποία ογκούνται προς τα εμπρός με ταχύτητα άνω των 10 μιλίων την ώρα, μεταφέροντας τους παίκτες προς την αμμώδη παραλία στην άλλη άκρη του «ωκεανού» διαστάσεων 300 X 400 ποδών.
Η Διέγερσις από τη Διαδρομή
Είναι δύσκολο να περιγράψη κανείς τη χαρά που αισθάνονται οι παίκτες όταν το ‘αφρισμένο κύμα ανεβαίνει.’ Ενώ ο παίκτης προχωρεί προς το σημείο όπου τα κύματα αρχίζουν να θραύωνται, γονατιστός ή πρηνής επάνω στη σανίδα του, περιμένει το κύμα που θέλει. Όταν αυτό ορθώνεται, ο παίκτης αρχίζει να κωπηλατή σθεναρά προς την κατεύθυνσί του, και αν συγχρονίση την ταχύτητά του με την καμπούρα του κύματος, η σανίδα του συλλαμβάνεται και αυτός «εξορμά» μεταφερόμενος γρήγορα προς τα εμπρός. Αμέσως σηκώνεται όρθιος και χειρίζεται τη σανίδα του με το βάρος του σώματός του και με τις κινήσεις των ποδιών του.
Ο έμπειρος παίκτης θα φέρη υπό γωνίαν τη σανίδα του προς τα δεξιά ή τα αριστερά μετά την «εξόρμησι» απομακρυνόμενος από το θραυόμενο λευκό νερό και πλαγίως προς την επιφάνεια του πράσινου κύματος που δεν έσπασε ακόμη. Μπροστά του είναι η μακρά ορμητική πλαγιά του κύματος, και πίσω η βροντή του καταρρέοντος νερού καθώς το κύμα σπάει. Ένας ειδικός παίκτης θα ανεβοκατεβαίνη στην άθραυστη επιφάνεια ενός μεγάλου κύματος, φθάνοντας ταχύτητες πλέον των τριάντα μιλίων την ώρα, και διατρέχοντας εκατοντάδες γυάρδες επάνω σε μερικά κύματα.
Ενώ τρέχει στη βάσι του κύματος, η κορυφή του δυνατόν ν’ αρχίση να θραύεται ή να κυρτώνεται επάνω από τον αθλητή. Εν τούτοις με το να σκύβη χαμηλά δυνατόν να κρατή την ισορροπία του και να τρέχη διά μέσου του «τούνελ» ή του «σωλήνος» που σχηματίζει το κύμα, και τελικά να βγαίνη απότομα έξω από την άκρη του, ενώ τρέχει ακόμη επάνω στο κύμα. Ένας αθλητής είπε: «Κλείνεσαι τόσο βαθειά στον σωλήνα ώστε κανένας στην παραλία δεν μπορεί να σε ιδή . . . Είσαι τόσο πολύ σκυμμένος μέσα στο κύμα ώστε αυτό σπάζει επάνω από το κεφάλι σου και γύρω από το σώμα σου. Και όταν βγαίνης έξω στο τέλος, μπα, ούτε καν έχεις βραχή.»
Η διέγερσις και η χαρά να τρέχη κανείς επάνω στο κύμα είναι αναμφιβόλως ο μεγαλύτερος λόγος για τη μεγάλη διάδοσι της κυματοδρομίας. Αλλ’ η διάδοσις αυτού του σπορ δεν είναι νέα.
Αρχή και η Πρώτη Διάδοσίς Της
Μερικά άτομα πιστεύουν ότι η κυματοδρομία είχε την προέλευσί της από τις νήσους του νοτίου Ειρηνικού κοντά στην Ταϊτή. Αργότερα, μετανάστες από εκείνη την περιοχή εγκαταστάθηκαν στα νησιά της Χαβάης, όπου η κυματοδρομία έγινε μια επιδεξιότης που την ανέπτυξαν και την εκτιμούσαν σε μεγάλο βαθμό. Βασιλικά πρόσωπα της Χαβάης έγιναν ειδικά έμπειρα σ’ αυτό το σπορ· πράγματι, η εκπαίδευσις στην τέχνη της κυματοδρομίας ήταν μέρος της ανατροφής ενός νεαρού ηγέτου.
Το 1778, όταν το Βρεταννικό πλοίο υπό τον πλοίαρχο Τζαίημς Κουκ ταξίδεψε για πρώτη φορά σ’ αυτά τα νησιά, έβλεπαν τους ιθαγενείς να τρέχουν επάνω στα πελώρια κύματα με ειδικές σανίδες. Η ικανότης των ελιγμών των κατέπληξε τους ξένους. Ένας αυτόπτης μάρτυς είπε: «Η τόλμη των και η επιδεξιότης με την οποία τους είδα να εκτελούν αυτούς τους δύσκολους και επικίνδυνους ελιγμούς ήταν στο σύνολό τους καταπληκτικό και δύσκολο να πιστευθή.»
Οι αρχαίοι Χαβανέζοι χρησιμοποιούσαν μικρές ελαφρές σανίδες που μπορούσαν εύκολα να στραφούν και να σχίσουν το κύμα με μια γωνία κάθετη προς την επιφάνεια του άθραυστου κύματος, όπως ακριβώς κάνουν οι σύγχρονοι κυματοδρόμοι. Αλλά μεγαλύτερες, και λιγώτερο ευχείριστες σανίδες χρησιμοποιούσαν επίσης, ιδιαίτερα τα βασιλικά πρόσωπα της Χαβάης. Στο Μουσείο Μπίσοπ της Χονολουλού επιδεικνύεται η σανίδα που χρησιμοποιούσε στη δεκαετία του 1830 ο Χαβανέζος αρχηγός Πάκι. Αυτή είναι μήκους δεκαέξη ποδών και ζυγίζει περίπου 160 πάουντς.
Η κυματοδρομία ήταν μέρος της αρχαίας κοινωνικής ζωής της Χαβάης. Οι παρατηρηταί τη θεωρούσαν ως την «εθνική τους αναψυχή» και την ευνοούμενη διασκέδασι. Όλο αυτό, όμως, γρήγορα άλλαξε μετά την άφιξι των Καλβινιστών ιεραποστόλων στις αρχές του δεκάτου ένατου αιώνος. Οι ιεραπόστολοι απεθάρρυναν τους παραδοσιακούς τρόπους και τις συνήθειες των ιθαγενών, περιλαμβανομένου και της κυματοδρομίας. Έτσι η κυματοδρομία κατάντησε στην πραγματικότητα μια χαμένη τέχνη.
Σύγχρονη Αναβίωσις
Ο Δουξ Καχαναμόκου, Ολυμπιονίκης της ελευθέρας κολυμβήσεως των 100 μέτρων, είχε μεγάλη σχέσι με την αναβίωσι της κυματοδρομίας. Έδειξε την ευστροφία της σανίδας του εκτελώντας μια δραματική θαλάσσια διάσωσι οκτώ ατόμων το 1925 όταν μεγάλα κύματα ανέτρεψαν ένα γιωτ στ’ ανοικτά του Νιούπορτ Μπητς της Καλιφόρνιας. Έκαμε τρεις διαδρομές από την παραλία επάνω στη σανίδα του μέσα από τα αφρισμένα κύματα προς τους επιζώντας που ανεβοκατέβαιναν στο νερό. Η ειδική του σανίδα μήκους δεκαέξη ποδών έχει διαφυλαχθή για επίδειξι στο Χαβανέζικο Μουσείο Γουάξ της Χονολουλού.
Ο Δουξ Καχαναμόκου επισκέφθηκε την Αυστραλία το 1915 και στο Φρεσουώτερ Μπητς του Σύδνεϋ έκαμε μια δραματική επίδειξι κυματοδρομίας, πράγμα που έδωκε σ’ αυτό το σπορ ένα ξεκίνημα εκεί. Λίγα χρόνια νωρίτερα, πριν από τον Αʹ Παγκόσμιο Πόλεμο η κυματοδρομία εισήχθη στις παραλίες της Καλιφόρνιας. Οι Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι του Ειρηνικού, σε μια προσπάθεια ν’ αυξήσουν τις πωλήσεις εισιτηρίων, εμίσθωσαν τον Τζωρτζ Φρήηθ, έναν Ιρλανδό Χαβανέζο, για να κάμη επιδείξεις κυματοδρομίας στο Ρεδόνδο Μπητς. Αυτό είλκυσε χιλιάδες θεατές στις παραλίες της Καλιφόρνιας, πράγμα που προώθησε τις πωλήσεις εισιτηρίων και ταυτοχρόνως έδωκε στο σπορ της κυματοδρομίας το ξεκίνημά του σ’ αυτό το μέρος του κόσμου.
Για πολύν καιρό η κυματοδρομία συγκεντρωνόταν γύρω στις παραλίες της Χαβάης, της Καλιφόρνιας και της Αυστραλίας, αλλά τελευταία ξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο, στην πραγματικότητα σε όλα τα μέρη που υπάρχουν παραλίες κατάλληλες γι’ αυτό το σπορ. Εν τούτοις η Χαβάη παραμένει η Μέκκα των κυματοδρόμων.
Παράγοντες της Σύγχρονης Διαδόσεως
Μετά τον Βʹ Παγκόσμιο Πόλεμο, και ιδιαίτερα κατά τα τελευταία δεκαπέντε περίπου χρόνια, αυτό το σπορ έγινε πολύ δημοφιλές. Ένας κύριος λόγος γι’ αυτό είναι το βελτιωμένο σχέδιο της κυματοσανίδας.
Ως τη δεκαετία του 1950 οι κυματοσανίδες ήσαν μεγάλες και βαρειές, ζυγίζοντας άνω των 100 πάουντς. Εκτός του ότι απαιτούσαν ένα σωματικώς ισχυρό άτομο για να τις μεταφέρη, μέσα στο νερό είχαν μικρή ευελιξία. Πράγματι, όλο το αντικείμενο του αθλήματος ήταν να στέκη ο παίκτης επάνω στη σανίδα, και να διασχίζη το κύμα κατ’ ευθείαν προς την παραλία, στην άμμο. Μετά την ανάπτυξι ελαφρότερων κυματοσανίδων στη δεκαετία του 1950, τα δύσκολα και εκπληκτικά κατορθώματα του αθλήματος με τα οποία ήσαν εξοικειωμένοι οι παλαιοί Χαβανέζοι επετεύχθησαν εκ νέου. Από τότε οι κυματοσανίδες έγιναν σιγά σιγά ελαφρότερες· εκείνες που σήμερα κατασκευάζονται από υαλοβάμβακα ζυγίζουν μόνον οκτώ έως δεκαπέντε πάουντς.
Ένας άλλος παράγων που αναμφιβόλως συνέβαλε στη διάδοσι της κυματοδρομίας είναι η σύγχρονη αφθονία και ο αυξηθείς χρόνος αναπαύσεως που πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν τώρα. Αυτό, συνδυασμένο με την δημοσιότητα που δόθηκε στους αγώνες αυτού του σπορ και τις επιδείξεις από την τηλεόρασι και τον κινηματογράφο, επηρέασε χιλιάδες άτομα ν’ αναλάβουν αυτό το σπορ.
Μαθήματα Κυματοδρομίας
Τρέξιμο επάνω σε μια κυματοσανίδα, όταν παρατηρήται από την παραλία από έναν που δεν γνωρίζει αυτό το σπορ, φαίνεται εύκολο και κάτι που δεν χρειάζεται προσπάθεια. Αλλ’ αυτό είναι απατηλό. Η κυματοδρομία περιλαμβάνει όχι μόνον μυική δύναμι, αλλά και χρονομέτρηση, ισορροπία και ρυθμό. Οι ειδικοί δαπανούν πολλές ώρες για ν’ ασκούνται στην απόκτησι της εκπληκτικής των δεξιοτεχνίας.
Αλλά δεν είναι ανάγκη ο καθένας να προσπαθήση να μάθη κυματοδρομία. Η κυματοδρομία είναι μόνον για άτομα που είναι καλοί κολυμβηταί και σε καλή σωματική κατάστασι. Έχει γίνει σύστασις όπως οι γονείς απαιτούν από τα παιδιά τους να κολυμβούν τριακόσιες γυάρδες χωρίς σταθμό προτού τους δώσουν άδεια να χρησιμοποιήσουν την κυματοσανίδα. Επίσης, δίδεται συμβουλή όπως ένα άτομο μάθη πρώτα πώς να κολυμπά στα αφρισμένα κύματα ώστε να ξέρη πώς να προφυλάγεται από τα κύματα.
Ένας που κολυμπάει στα αφρισμένα κύματα δεν χρησιμοποιεί κανένα τεχνητό βοήθημα εκτός ίσως από πτερύγια ποδών που τον καθιστούν ικανό να κερδίζη μεγαλύτερη ταχύτητα για να πιάνη ένα κύμα που σπάζει. Η χρονομέτρησις είναι το ουσιώδες σ’ αυτό το σπορ. Η ιδέα είναι ν’ αρχίση να κολυμβά ακριβώς προτού φθάση το κύμα, ώστε, καθώς αυτό φθάνει τον αθλητή, αυτός θα πηγαίνη περίπου με την ίδια ταχύτητα του κύματος. Το κύμα τότε θα τον μεταφέρη εμπρός προς την παραλία.
Εκτός από το να μάθη να κολυμβά επάνω στα κύματα, ένας άλλος καλός τρόπος για να πάρη κανείς το αίσθημα των κυμάτων είναι να διασχίζη τα κύματα επάνω σε μια ψάθα—ένα φουσκωμένο λάστιχο τετράγωνο ή ορθογώνιο μήκους τριών ή τεσσάρων ποδών—ή σε μια μικρή σανίδα για την κοιλιά. Αυτή είναι καλή προετοιμασία για να προσπαθήση κανείς να τρέξη με μια κανονική σανίδα κυματοδρομίας.
Το πρώτο βήμα στην εκμάθησι της κυματοδρομίας είναι να συνηθίση κανείς να ξαπλώνεται επάνω στη σανίδα και να κωπηλατή χρησιμοποιώντας τα χέρια του αντί κουπιών. Αυτό συνήθως δεν είναι εύκολο για έναν αρχάριο και να διατηρή συγχρόνως την ισορροπία του. Ένας που μαθαίνει πρέπει ν’ αναμένη ότι θα πέση έξω μερικές φορές. Είναι καλό να συνηθίζη να κωπηλατή έτσι σε γαλήνια νερά, μακριά από κύματα, ωσότου να μάθη καλά. Έπειτα προσπαθήστε να κωπηλατήτε στο αφρισμένο κύμα. Αφήστε το κύμα να σπάζη έτσι ώστε το λευκό νερό να συλλαμβάνη τη σανίδα και να σας μεταφέρη προς την παραλία. Μη προσπαθείτε να σταθήτε όρθιος ωσότου μάθετε καλά να τρέχετε σε πρηνή θέσι. Τότε προσπαθήστε να σταθήτε! Πολλές φορές θα βρήτε τον εαυτό σας να πέφτη έξω από τη σανίδα. Αλλά με πολλή άσκησι θα μάθετε να ισορροπήτε.
Τώρα δυνατόν να είσθε έτοιμος να κωπηλατήτε μέσα στο ορμητικό κύμα σ’ ένα σημείο πέραν από κει που σπάνε τα κύματα. Η προώθησις με το κολύμβημα επάνω στη σανίδα μπορεί να είναι πολύ δύσκολη. Ισορροπήστε το σώμα σας με τρόπον ώστε η μύτη της σανίδας να είναι ελαφρώς επάνω από την επιφάνεια του νερού. Όταν βρεθήτε πέρα από την περιοχή της θραύσεως των κυμάτων, είσθε έτοιμος να εκλέξετε ένα κύμα και να προσπαθήστε να το πιάσετε και να προχωρήσετε επάνω σ’ αυτό.
Ανάγκη Προσοχής
Όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα με κάθε σπορ, περιλαμβάνονται και σ’ αυτό κίνδυνοι. Ο μεγαλύτερος είναι από τη σανίδα, συνήθως τη σανίδα κάποιου άλλου. Μια σανίδα που προωθείται από το κύμα μπορεί να προξενήση σοβαρή, ακόμη και μοιραία, βλάβη. Έτσι, ποτέ μη δοκιμάστε να αρπάξετε μια ελεύθερη σανίδα που έρχεται προς εσάς. Βουτήξτε κάτω από αυτήν, και αργότερα την ξαναβρίσκετε.
Επίσης να θυμάστε: Ποτέ μην κυματοδρομήτε μόνος, διότι μπορεί καμμιά φορά να χρειάζεσθε τη βοήθεια κάποιου άλλου. Να είσθε ευγενικός. Να μη εμποδίζετε τον δρόμο άλλων αθλητών. Να γνωρίζετε τους σωματικούς σας περιορισμούς και τις ικανότητές σας, μη προσπαθείτε να τρέξετε επάνω σε κύματα που είναι πολύ μεγάλα ώστε να θέσετε σε κίνδυνο τη ζωή σας. Επίσης, εξοικειωθήτε με τους κινδύνους της περιοχής στην οποία βρίσκεσθε.
Επί παραδείγματι, σε μερικά μέρη υπάρχουν κυματιστά ρεύματα που προκαλούνται από μαζικές ποσότητες υδάτων που κινούνται προς ρηχές περιοχές. Αποφεύγετέ τα με το να παρατηρήτε πού είναι πριν μπήτε στο νερό. Αναγνωρίζονται από ένα τρίγωνο ελαφρότερα χρωματισμένο νερό ή αφρό που επισύρει την προσοχή. Αν συλληφθήτε σ’ ένα απ’ αυτά τα ρεύματα, μη κολυμβήσετε αντίθετα προς αυτό, αλλά προσπαθήστε να κολυμβήσετε πλάγια προς αυτό, αφήνοντάς το να σας μεταφέρη εωσότου χάση τη δύναμί του. Πάνω απ’ όλα, μη πανικοβάλλεσθε· αν είσθε καλός κολυμβητής, αυτό δεν θα σας πάη έξω πολύ μακρυά ώστε να μη μπορήτε να γυρίστε πίσω κολυμβώντας.
Μια άλλη προφύλαξις: Κρατείτε μια ισορροπημένη άποψι του παιχνιδιού. Αυτό μπορεί να είναι πράγματι απολαυστική αναψυχή, αλλά η επιδίωξίς του με αποκλεισμό παντός άλλου μπορεί να διαστρέψη τη διάνοιά σας. Πολλοί κυματοδρόμοι έγιναν φιλήδονοι και εστράφησαν προς τα ναρκωτικά, όπως έγραψε το Σάρφερ Μάγκαζιν τον Νοέμβριο του 1969:
«Η ατυχής αλήθεια είναι ότι το ναρκωτικό, που αρχίζει με αυτή την αθώα ρουφηξιά ενός σιγαρέττου μαριχουάνας, έλαβε το φοβερό φόρο του από πολλούς που μια φορά ήσαν μεγάλα ονόματα στο σπορ της κυματοδρομίας.
»Ένας αθλητής που μετείχε των τελικών στον περίφημον Αγώνα του Δουκός προ δυο ετών, ήταν ανίκανος να συναγωνισθή εφέτος. Ακόμη ήταν ανίκανος να επικοινωνήση νοημόνως, επειδή το ναρκωτικό είχε ‘χτυπήσει το μυαλό του’. . . Ένας ιδεώδης αθλητής των κυμάτων ο οποίος έφθασε στα ύψη της φήμης προ ολίγων ετών, ζούσε ένα μέρος του τελευταίου χειμώνα σαν ζώο επάνω σ’ ένα δένδρο επί της Νοτίας Ακτής. Ένας άλλος που μια φορά ήταν μέγας εγκέφαλος των δρομέων μεγάλων κυμάτων είναι σαν ένα ξερό δαμάσκηνο λόγω ναρκωτικών. Τώρα περνά μια μη παραγωγική ζωή στις πλαγιές του Χαληκάλα. . . .
». . . τα ναρκωτικά φαίνονται να είναι σήμερα της μόδας για πολλούς αθλητάς της κυματοδρομίας.»
Δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία ότι το σπορ της κυματοδρομίας μπορεί να είναι ένα απολαυστικό σπορ που δίνει πραγματική ευχαρίστησι. Αλλά υπάρχει ανάγκη προφυλάξεως. Πολλοί αθληταί κατέστρεψαν τη ζωή τους ή σκοτώθηκαν επειδή απέτυχαν να χρησιμοποιήσουν καλή κρίσι. Μην αφήνετε να συμβή αυτό σ’ εσάς ή στους αγαπημένους σας.