Γιατί να Μην Φυτέψετε ένα Λαχανόκηπο

Η ΤΙΜΗ των τροφίμων στις αγορές έχει μόνο μια κατεύθυνσι—προς τα πάνω! Για ν’ αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, όλο και περισσότερες οικογένειες καλλιεργούν λαχανόκηπους. Μια στατιστική μελέτη δείχνει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν 10.800.000 κήποι το 1973, μια αύξησις 30 τοις εκατό από το προηγούμενο έτος.

Αλλά η αύξησις των κήπων δεν οφείλεται μόνο σε οικονομικούς λόγους. Οι υπάλληλοι των γραφείων βρίσκουν ότι, ‘μένοντας κοντά στο χώμα’ με το να εργάζωνται σ’ ένα κήπο, απολαμβάνουν μια ευχάριστη αλλαγή ασχολίας από το συνηθισμένο τους πρόγραμμα. Μια άλλη σπουδαία αιτία που οι άνθρωποι στράφηκαν στον κήπο είναι για να έχουν πιο θρεπτικά και νόστιμα λαχανικά στο τραπέζι τους.

Ένας κήπος έχει μεγάλη ωφέλεια και για τους νεαρούς επίσης. Μπορεί να χρησιμοποιηθή για να τους διδάξη το αίσθημα της ευθύνης, την ανάγκη να φροντίζουν τακτικά γι’ αυτό που τους έχει ανατεθή. Μαθαίνοντας να ξεχωρίζουν διάφορα φυτά ευρύνεται η γνώσις του παιδιού και βλέπει τη μεγάλη ποικιλία της φυτικής ζωής που ομορφαίνει τη γήινη κατοικία μας.

Πώς μπορεί κανείς να καλλιεργήση τον δικό του κήπο; Υπάρχουν μερικά μυστικά και πρακτικές υποδείξεις, που αν δεν τις ξέρετε ακόμη και τις ακολουθήσετε, θα μπορέσετε να κάμετε τον πρώτο σας κήπο μια παραγωγική επιτυχία.

Το Μέγεθος του Κήπου Σας

Πρώτα, πρέπει να σκεφθήτε το μέγεθος του κήπου σας. Ένας άνδρας που έχει μεγάλη οικογένεια ίσως θέλει έναν αρκετά μεγάλο κήπο για να του δίνη φρέσκα λαχανικά σε μικρότερο κόστος. Ίσως, όμως, να έχη μια απαιτητική εργασία και άλλες ευθύνες που τον απασχολούν. Επίσης πρέπει να σκεφθή: θα του αποδίδη ο κήπος αρκετά ώστε ν’ αξίζη το χρόνο και τον κόπο να τον περιποιήται, καθώς και το χρήμα που θα επενδύση; Ίσως αποφασίση για μια μικρότερη έκτασι απ’ ότι είχε αρχικά υπ’ όψιν. Το μέγεθος του κήπου, φυσικά, θα προσδιορισθή επίσης και από τον διαθέσιμο χώρο που υπάρχει.

Οικογένειες με ευρύχωρες αυλές ίσως βρουν ένα ηλιόλουστο μέρος για έναν παραγωγικό λαχανόκηπο. Όσο πλησιέστερα βρίσκεται στο σπίτι, τόσο πιθανώτερο είναι ότι θα έχη ο κήπος περιποίησι κατά τις ελεύθερες ώρες των μελών της οικογενείας στη διάρκεια της ημέρας.

Ακόμη και όσοι ζουν σε πιο περιορισμένες συνθήκες μπορούν συχνά να έχουν ένα κήπο. Μικρές λωρίδες εδάφους πλάι στους διαδρόμους της αυλής μπορούν να καλλιεργηθούν. Ή ένα δικτυωτό για φασόλια ή αναρριχόμενες ντοματιές μπορεί να τοποθετηθή κατά μήκος ενός τοίχου ή σε μια βεράντα. Οι κάτοικοι των τροχόσπιτων μπορούν να καλλιεργήσουν φυτά στις άκρες των τροχόσπιτών τους προς την πλευρά του ήλιου, και οι κάτοικοι των πολυκατοικιών μπορούν να έχουν κήπο στην ταράτσα ή στα παράθυρά τους, σε γλάστρες.

Επιχειρηματικοί άνθρωποι έχουν βρει άλλους τρόπους για να έχουν έδαφος για ένα κήπο. Μια οικογένεια έβαλε μια αγγελία σε μια τοπική εφημερίδα ζητώντας έδαφος που θα μπορούσε να καλλιεργήση. Έλαβε πολλές απαντήσεις και τελικά διάλεξε ένα μέρος με πολύ εύφορο έδαφος ακριβώς λίγα τετράγωνα από το σπίτι τους.

Στην πραγματικότητα, όμως, ένας μεγάλος κήπος μπορεί να παραγάγη λιγώτερα από έναν μικρότερο. Γιατί; Διότι ένα καλοδιαλεγμένο μικρότερο κομμάτι μπορεί να έχη καλύτερο έδαφος.

Δυο Λόγια για το Έδαφος

Βασικά υπάρχουν τρία είδη εδάφους. Το καλύτερο απ’ αυτά για καλλιέργεια λαχανικών είναι το παχύ έδαφος. Γιατί; Διότι αυτό είναι πλούσιο σε μαυρόχωμα, μια οργανική ουσία ζώντων πραγμάτων που πέθαναν, σάπισαν και έγιναν χώμα. Το έδαφος αυτό είναι μαύρο, μαλακό και τρίβεται εύκολα. Αν και κρατάει το νερό, επίσης το στραγγίζει και είναι εύκολο στο σκάψιμο.

Τα άλλα δύο είδη εδάφους, το αργιλώδες και το αμμώδες, δεν είναι τόσο πλούσια. Αλλά με πολλή δουλειά και τα κατάλληλα λιπάσματα μπορούν μερικά φυτά ν’ αναπτυχθούν σ’ αυτά. Για παράδειγμα, πάρτε την άργιλο. Συνήθως είναι ανοιχτόχρωμη και αποτελείται από πολύ μικρά μόρια. Αυτά κολλούν μεταξύ τους μη επιτρέποντας το στράγγισμα. Αλλ’ αν ανακατευθούν με την άργιλο άμμος, τύρφη και κονιοποιημένα κόκκαλα καθώς και άλλα λιπάσματα, θα γίνη κατάλληλη για καλλιέργεια φυτών.

Ομοίως η άμμος, αντίθετα από την άργιλο έχει τραχεία δομή και ίσως χρειάζεται ειδική εργασία, αλλά μερικά φυτά μπορούν ασφαλώς να καλλιεργηθούν σ’ αυτήν. Το σπαράγγι, επί παραδείγματι, χρειάζεται κάπως αμμώδες έδαφος. Πολύ πιθανόν το έδαφός σας να είναι ένας συνδυασμός αυτών των τριών βασικών ειδών. Ένας γεωπόνος μπορεί να σας δώση ακριβή συμβουλή για το πώς να μεταχειρισθήτε καλύτερα το χώμα που θα χρησιμοποιήσετε.

Ακόμη και αν έχετε το καλύτερο έδαφος στον κήπο σας, θα αποδώση καλύτερα μόνον αν το προετοιμάσετε κατάλληλα. Οι απόψεις διαφέρουν για το πώς μπορεί να γίνη αυτό. Το πιο καλό είναι, σύμφωνα με πολλούς κηπουρούς, το έδαφος που θα σπαρή την άνοιξι να προετοιμασθή το προηγούμενο φθινόπωρο. Αν σκαφτή και γυρισθή τελείως μέχρι βάθους 30 εκατοστών, η υγρασία θα βυθισθή καλά τους χειμερινούς μήνες. Λίπασμα μπορεί να προστεθή συγχρόνως· αυτό βελτιώνει το έδαφος.

Μια ωργανωμένη κίνησις για οργανική καλλιέργεια υποστηρίζει ν’ αποφεύγωνται τα χημικά λιπάσματα. Αυτοί οι κηπουροί χρησιμοποιούν μόνον οργανικές ύλες, όπως ζωική κοπριά και κοπρόχωμα, για λίπασμα.a Κάποτε οργανικές ύλες υπήρχαν μόνο στα αγροκτήματα. Αλλά σήμερα εμπλουτισμένα οργανικά λιπάσματα μπορούν ν’ αγορασθούν σε καταστήματα τόσο εύκολα όσο και οι χημικές ποικιλίες.

Επίσης, μερικοί κηπουροί που μέσα στην πόλι έχουν βρει ότι οργανικά λιπάσματα μπορούν να βρεθούν με λίγα ή χωρίς χρήματα. Στις περισσότερες πόλεις υπάρχουν σταύλοι αλόγων και ζωολογικοί κήποι που συχνά επιτρέπουν στους κηπουρούς να παίρνουν ή ν’ αγοράζουν τα ζωικά περιττώματα για λιπάσματα. Έπειτα υπάρχει ο επεξεργασμένος βούρκος. Όταν αυτός αναμιχθή με κομμένο γρασίδι ή άχυρο, γίνεται ένα εξαιρετικό λίπασμα. Μπορούμε να τον πάρωμε από αποχετευτικές εγκαταστάσεις. Το λίπασμα που μπαίνει σε πολλά ωραία γήπεδα του γκολφ δεν είναι τίποτα περισσότερο από βούρκο που πωλείται με ένα εμπορικό όνομα και σε υψηλή τιμή.

Αν προετοιμάσετε το έδαφος τον καιρό του φυτεύματος μπορεί να είναι λίγο δύσκολο στην εργασία. Πρέπει να ξερριζωθούν τα αγριόχορτα και ν’ ανακατευθή το έδαφος ενώ είναι ξηρό ακόμη. Έπειτα μπορεί να προστεθή επεξεργασμένο λίπασμα. Συνήθως δεν είναι καλό να βάλετε φρέσκη κοπριά αυτή την εποχή, διότι πιθανόν να κάψη τα φυτά. Η επιφάνεια του εδάφους πρέπει να ισοπεδωθή με τη τζουγκράνα για να μη έχη λακούβες που να μαζεύωνται νερά.

Γνωρίζοντας που θα είναι ο κήπος σας και μερικά πράγματα για το έδαφος, μπορείτε ν’ αποφασίσετε τι λαχανικά θα καλλιεργήσετε σ’ αυτόν.

Εκλογή και Φύτεμα Λαχανικών

Μια προσεκτική μελέτη των καταλόγων σπόρων θα σας αποκαλύψη μια μεγάλη ποικιλία φυτών καταλλήλων για κάθε κήπο. Προφανώς, θα προτιμήσετε λαχανικά που η οικογένειά σας αγαπά καλύτερα. Αν επιτρέψετε στα παιδιά σας να εκλέξουν μερικά λαχανικά, θα δήτε ότι αισθάνονται πιο ενδιαφέρον κι έτσι θα συνεργάζονται πιο πρόθυμα στην περιποίησι του κήπου καθώς αναπτύσσεται. Αλλά υπάρχουν και άλλα πράγματα για να σκεφθήτε.

Γιατί να μη διαλέξετε λαχανικά που συνήθως είναι πιο ακριβά στην αγορά ή που χρησιμοποιούνται με πολλούς τρόπους; Μερικές οικογένειες καλλιεργούν ντομάτες, όχι μόνο διότι είναι ακριβές στο μέρος που μένουν, αλλά και επειδή υπάρχει μεγάλη ποικιλία στη χρήσι των. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν φρέσκες στη σαλάτα ή να μπουν σε κουτιά για κονσέρβα, να γίνουν χυμός, να μαγειρευτούν και να γίνουν πολτός και πουρές για τις σάλτσες.

Μια έξυπνη εκλογή λαχανικών για τον κήπο σας ίσως δώση αργότερα μια αμοιβαία προφύλαξι από μερικά έντομα. Επί παραδείγματι, φασόλια και πατάτες είναι καλοί «σύντροφοι» στον κήπο. Γιατί; Διότι τα φασόλια διώχνουν τους πατατοκάνθαρους του Κολοράντο και οι πατάτες προστατεύουν τα φασόλια από τα σκαθάρια του Μεξικού. Ντομάτες και σπαράγγια είναι ένας άλλος καλός συνδυασμός.

Όταν αποφασίσετε που θα είναι ο κήπος σας, το μέγεθός του και τα φυτά που θα καλλιεργήσετε, τότε μπορείτε να κάμετε ένα απλό σχέδιο στο χαρτί που να δείχνη ποια φυτά θα βάλετε σε κάθε μέρος του κήπου. Υπολογίστε τον χώρο που χρειάζεται μεταξύ των σειρών κάθε είδους λαχανικού. Εφόσον μερικά λαχανικά, όπως τα ρεπανάκια, τα μαρούλια, τα κρεμμυδάκια και τα πρώιμα λάχανα, ωριμάζουν νωρίς, είναι καλά να φυτεύωνται σε κατάλληλο μέρος του κήπου ώστε να τα παίρνετε εύκολα όταν ωριμάζουν. Επίσης θα πρέπει κάθε μεγάλο φυτό, σαν το καλαμπόκι, να τοποθετήται έτσι ώστε να μη εμποδίζη το απαραίτητο ηλιακό φως από τα μικρότερα φυτά.

Φυτέψτε τον κήπο σας σύμφωνα με το σχέδιό σας, προσέχοντας να βάζετε τους σπόρους στη σωστή απόστασι μεταξύ των και στο σωστό βάθος (Ο πίνακας που υπάρχει σ’ αυτό το άρθρο ίσως σας βοηθήση απ’ αυτή την άποψι.) Αφού φυτευθή ο κήπος, θα χρειασθή τακτική φροντίδα.

Περιποίησις του Κήπου

Συνήθως ένα εβδομαδιαίο σκάλισμα θα απαλλάσση τον κήπο από τα αγριόχορτα. Αυτό δημιουργεί επίσης μια λεπτή επίστρωσι σκόνης στην επιφάνεια του εδάφους που συντελεί στη διατήρησι του νερού. Είναι φρόνιμο ν’ αποφεύγετε την καλλιέργεια του εδάφους όταν είναι υγρό, διότι σχηματίζονται σβώλοι που σκληραίνουν όταν ξεραίνωνται. Προσέχετε, επίσης, να μην καταστρέφετε τις ρίζες των φυτών όταν σκαλίζετε κοντά τους.

Όσο για το πότισμα είναι καλύτερα να δίνετε στα φυτά αρκετό νερό μια ή δύο φορές την εβδομάδα. Ένα καλό πότισμα, όπου το νερό κατεβαίνει 10 έως 15 εκατοστά, είναι καλύτερο για τα φυτά παρά το συχνό και επιφανειακό πότισμα. Το συχνό ελαφρό πότισμα μπορεί να έχη αντίθετα αποτελέσματα, διότι τραβάει τις ρίζες των φυτών επάνω προς την επιφάνεια. Οι ρίζες, όμως πρέπει να κατεβαίνουν βαθειά ώστε να μη ξηραίνωνται από τον ήλιο. Έτσι το κατάλληλο πότισμα είναι αναγκαίο για να έχετε καλή συγκομιδή.

Η πληγή των εντόμων είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για πολλούς κηπουρούς. Υπάρχουν πολλές σχετικά ακίνδυνες σκόνες στην αγορά για να σκοτώνουν τα έντομα. Αν χρησιμοποιηθούν κατά τις οδηγίες, ο κηπουρός και τα ζώα του, όπως και τα φυτά, δεν θα βλαβούν. Κι εδώ, επίσης, όλο και περισσότεροι κηπουροί προτιμούν τους «φυσικούς τρόπους» για να καταπολεμήσουν τα έντομα.

Μερικοί κηπουροί κάνουν οι ίδιοι τους αβλαβείς των ψεκασμούς. Επί παραδείγματι, τρίβουν μερικές κόκκινες πιπεριές και προσθέτουν ίσο μέρος νερού και μικρή ποσότητα απορρυπαντικού πιάτων (για να γίνη το μίγμα κολλητικό)· αυτό διώχνει τα έντομα που μασούν. Άλλοι έχουν χρησιμοποιήσει σιρόπια διαλυμένα σε 50 μέρη νερό για ψεκασμό. Μερικοί έχουν κάμει αφεψήματα που περιλαμβάνουν διάφορα μείγματα από ξερά κρεμμύδια, σκόρδα, μέντα και φύλλα γερανιού, βολβούς, γογγύλια, κόκκινη πιπεριά και σπόρους κουνουπιδιού.

Απολαύστε τον Κήπο Σας

Με τον καιρό η σκληρή εργασία σας θα πληρωθή—θα εμφανισθούν τα λαχανικά! Προσέχετε να μη είναι πάρα πολύ ώριμα όταν τα κόβετε. Τα μπιζέλια είναι γλυκά όταν κοπούν τον κατάλληλο καιρό, αλλά σκληραίνουν όταν μείνουν στο φυτό πάρα πολύ. Όταν μείνουν πολύ στο φυτό τα φρέσκα φασολάκια, θα έχουν κλωστές.

Όταν κόβετε λαχανικά που έχετε φυτέψει και έχετε περιποιηθή υπομονητικά και όταν βλέπετε την οικογένειά σας να τ’ απολαμβάνη όταν τα τρώγη, αισθάνεσθε μεγάλη ικανοποίησι. Οι περισσότεροι κηπουροί θεωρούν αυτή την ικανοποίησι ως την καλύτερη ανταμοιβή για τον λαχανόκηπο που καλλιέργησαν.

[Υποσημειώσεις]

[Πίνακας στη σελίδα 12]

ΚΟΙΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥ

Απόστασις Απόστασις

Μεταξύ Μεταξύ

Βάθος Σπόρου των Σειρών των Φυτών

Λαχανικά (Εκατοστά) (Εκατοστά) (Εκατοστά)

Φασόλια 2,5 75 έως 90 8 έως 10

Αμπελοφάσουλα 2,5 60 έως 90 8 έως 10

Πατζάρια 1 έως 2,5 30 έως 45 10 έως 15

Λαχανάκια 1 60 έως 75 30 έως 45

Λάχανα 1 45 έως 60 30 έως 45

Καρότα 1 30 έως 45 8 έως 10

Κουνουπίδια 1 45 έως 60 35 έως 45

Καλαμπόκι 2,5 έως 4 45 έως 75 45 έως 60

Μαρούλι 1 30 έως 45 20 έως 25

Μπιζέλια 2,5 έως 5 45 έως 60 10 έως 12

Ρεπανάκια 1 30 3 έως 5

Σπανάκι 1 30 έως 40 8 έως 10