Η Επίδραση της TV
Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΙΣ έχει προξενήσει αναστάτωσι στον τομέα των επικοινωνιών. Σ’ αυτήν οι άνθρωποι μπορούν να παρακολουθούν λεπτομερώς γεγονότα που συμβαίνουν σε γειτονικές των περιοχές, ή σε χώρες που βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακρυά. Ο φακός της τηλεοράσεως έχει διεισδύσει ακόμη και στα βάθη του εξωτερικού διαστήματος.
Στην Αμερική ένα ποσοστό από 95 έως 98 τοις εκατό του πληθυσμού έχουν από μια συσκευή τηλεοράσεως, πράγμα που δείχνει ότι η τηλεόρασις προηγείται του τηλεφώνου ως μέσον επικοινωνίας. Μια έκδοσις που δημοσιεύθηκε προσφάτως αποκαλύπτει ότι ο μέσος Αμερικανός δαπανά περίπου δεκαεπτά ώρες την εβδομάδα μπροστά στην τηλεοπτική του συσκευή.
Ο Εκπαιδευτικός Δρ. Σ. Ι. Χαγιακάβα παρετήρησε: «Τα μηνύματα της τηλεοράσεως με λέξεις που ενισχύονται από τη μουσική, τις εικόνες και τη δράσι και μεταδίδονται μέσα σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο και επαναλαμβάνονται συνεχώς, είναι το πιο αποτελεσματικό μέσον επικοινωνίας που εξαπελύθη ποτέ στον κόσμο.»
Η Τηλεόρασις Μπορεί να Είναι Ωφέλιμη
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα τόσο αποτελεσματικό και προσιτό μέσον επικοινωνίας έχει τεράστιες δυνατότητες να χρησιμοποιηθή προς όφελος της ανθρωπότητος. Προσφέρει στον θεατή τον τρόπο για να γνωρισθή με τις ιδέες,τον τρόπο ζωής και τις περιστάσεις που επηρεάζουν τους συνανθρώπους του σε μακρυνές χώρες.
Η τηλεόρασις προσφέρει επίσης μερικά υγιεινά ψυχαγωγικά προγράμματα. Στην ησυχία του σπιτιού του, ο θεατής μπορεί ν’ απολαύση ένα Σαιξπηρικό δράμα, την Όπερα Μετροπόλιταν, μπαλλέτα και μουσικά κονσέρτα. Υπάρχει μια τηλεοπτική σειρά προγραμμάτων Βρεταννικής παραγωγής που μπορεί κάποιος να τα απολαύση με ήχο ή χωρίς ήχο. Όταν οι ηθοποιοί συνομιλούν (πράγμα που συμβαίνει σπανίως) χρησιμοποιούν επίσης τη γλώσσα των νοημάτων. Αυτά τα προγράμματα είναι εκπαιδευτικά και ψυχαγωγικά τόσο για τους ανθρώπους που μπορούν να ακούουν όσο και για τους κωφαλάλους.
Ο τομεύς της παιδείας έχει ωφεληθή σε μεγάλο βαθμό από την τηλεόρασι. Προσφέρεται ποικιλία διδακτικής ύλης σε συνδυασμό με την πλήρη εικόνα του καθηγητού και οποιωνδήποτε πειραμάτων ή οπτικών επεξηγήσεων που επίσης μπορεί να χρησιμοποιήση. Μέσω της εκπαιδευτικής τηλεοράσεως μπορεί κάποιος ν’ αποκτήση γνώσεις για τα μαθηματικά, για διάφορες άλλες επιστήμες, για τις βασικές εργασίες της οικοκυρικής, για ξένες γλώσσες και πολλά άλλαπράγματα. Πολλοί απολαμβάνουν «οπτικές πραγματείες,» που συνδυάζουν μια θαυμάσια εικόνα ζωντανών παραστάσεων σε θέματα τέχνης, όπως της μουσικής ή του χορού, με σχόλια ενός ειδικού επί του θέματος. Μερικές χώρες χρησιμοποιούν την τηλεόρασι για να μειώσουν το ποσοστό του αναλφαβητισμού. Οι ανεπτυγμένες χώρες διεπίστωσαν ότι η τηλεόρασις είναι ένα αποτελεσματικό μέσον για την εκπαίδευσι ανθρώπων σε εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχει επαρκής αριθμός ειδικευμένων καθηγητών. Και οι τηλεοπτικές παρουσιάσεις μπορούν να φυλάσσωνται σε ταινίες βίντεο για επαναλαμβανόμενη χρήσι.
Οι νεαροί τηλεθεαταί μπορούν συχνά να συζητούν μ’ ευστροφία για θέματα που οι προγενέστερες γενεές δεν είχαν ποτέ ονειρευθή και στην περίπτωσι των πολύ μικρών παιδιών, η τηλεόρασις μπορεί να προσφέρη ένα ευρύτερο λεξιλόγιο, μολονότι μπορεί να επιφέρη το αντίθετο αποτέλεσμα σε μεγαλύτερα παιδιά.
Αλλά η τηλεόρασις είναι απλώς ένα μέσον επικοινωνίας. Το αν σας ωφελή προσωπικά εξαρτάται από το είδος των προγραμμάτων που παρακολουθείτε. Πολλές φωνές διαμαρτυρίας έχουν υψωθή λόγω της κακής ποιότητος των περισσοτέρων τηλεοπτικών προγραμμάτων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η τηλεόρασις έχει κατακριθή επειδή «ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις του κατωτάτου επιπέδου.»
Υλισμός και Ανηθικότης
Πολλά πράγματα που παρουσιάζονται από την τηλεόρασι δημιουργούν στον θεατή μια επιθυμία για υλικά πράγματα που μπορεί να έχουν μικρή πρακτική αξία. Σχετικά μ’ αυτό, ο Λ. Ε. Σίσμαν, γράφοντας στο περιοδικό Δη Ατλάντικ του Φεβρουαρίου 1974, αναφέρεται στα «απαίσια τηλεοπτικά παιγνίδια.. . στα οποία δελεάζουν με ευτελέστατα υλικά δώρα» εκείνους που συμμετέχουν σ’ αυτά «και κάνουν εμάς [τους ακροατές] να τρέμωμε από αδημονία για το βραβείο.»
Πολλά διαφημιστικά προγράμματα έχουν σχεδιασθή για να κάνουν τους ανθρώπους να επιθυμούν πράγματα που δεν τους είναι αναγκαία, που δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ αγοράσουν, ή που δεν διαφέρουν στην ουσία από τα προϊόντα που ήδη έχουν. Και σκεφθήτε την επίδρασι των εμπορικών προγραμμάτων που κάνουν τα παιδιά ν’ απαιτούν επίμονα να τρώγουν συνεχώς μπισκότα, γλυκίσματα, ελαφρά ποτά και ζαχαρώδη δημητριακά.
Αποθαρρυντική είναι, επίσης, η ροπή της τηλεοράσεως προς τη «νέα ηθική.» Οι τηλεθεαταί κατάπληκτοι είδαν προγράμματα που ασχολούνται με την ομοφυλοφιλία και τις λεσβιακές σχέσεις. Οι σταθμοί του Εθνικού Δικτύου Αναμεταδόσεως έχουν παρουσιάσει ανθρώπους εντελώς γυμνούς. Οι κωμωδίες συχνά περιλαμβάνουν χονδροειδείς αστεϊσμούς. Και τι θα λεχθή για τα διαφημιστικά «σήριαλς»; Το φυλλάδιο Η Τηλεόρασις και η Νέα Ηθική παρατηρεί: «Τα καθημερινά διαφημιστικά σήριαλς ασχολούνται απροκάλυπτα με τη μοιχεία και με μεγάλη φυσικότητα παρουσιάζουν άγαμα ζεύγη μαζί στο κρεββάτι.»
Αυτά τα προγράμματα μπορεί να δίνουν την εντύπωσι ότι η σεξουαλική ανηθικότης είναι ένας τρόπος διαφυγής από τις απογοητεύσεις ενός αποτυχημένου γαμηλίου δεσμού. Ένας απερίσκεπτος θεατής θα μπορούσε εύκολα να ταυτίση τον εαυτό του με τους χαρακτήρες που παρουσιάζονται και ίσως ν’ αναζητήση παρόμοιες λύσεις για τα δικά του προβλήματα. Πόσο ασύνετο είναι να εκθέση κανείς τον εαυτό του σε τέτοιο κίνδυνο, αν λάβη υπ’ όψι του τη δεδηλωμένη άποψι του Θεού σχετικά με την ανηθικότητα, όπως αναγράφεται, παραδείγματος χάριν, στην 1 Κορινθίους 6:9, 10: «Μη πλανάσθε. ούτε πόρνοι. . . ούτε μοιχοί, ούτε αρσενοκοίται „. . δεν θέλουσι κληρονομήσει την βασιλείαν του Θεού»!
Φυσικά, δεν ανήκουν όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα σ’ αυτό το ανεπιθύμητο είδος. Και όταν παρουσιάζεται κάτι ακατάλληλο στην οθόνη, είσθε ελεύθερος να εκλέξετε κάποιο άλλο κανάλι ή να κλείσετε την τηλεόρασι. Το είδος των προγραμμάτων που παρακολουθείτε, εξαρτάται κυρίως από σας. Αν είσθε εκλεκτικός, η τηλεόρασις μπορεί να σας ωφελήση.
Η Επίδρασις της Τηλεοράσεως στις Ανθρώπινες Σχέσεις
Είδαμε μέχρι στιγμής ότι η τηλεόρασις μπορεί να φέρη γεγονότα και ανθρώπους από μακρυνές περιοχές ακριβώς μέσα στο σπίτι μας. Μπορεί επίσης να συγκεντρώση ολόκληρη την οικογένεια για να παρακολουθήση ένα πρόγραμμα της προτιμήσεώς της. Μήπως, μ’ αυτό τον τρόπο, η τηλεόρασις ασκεί μια ενοποιητική δύναμι στους ανθρώπους; Μήπως κάνει πιο στενούς τους δεσμούςμιας οικογενείας; Μπορεί να συμβή κι αυτό, αλλά συχνά η τηλεόρασις φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα. Πώς συμβαίνει αυτό;
Παλαιότερα, όταν ένας άνθρωπος ήθελε να μάθη γεγονότα ή ζητήματα τοπικής ή παγκοσμίου σημασίας, έπρεπε να πάρη αυτές τις πληροφορίες με άμεση επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Οι φίλοι μπορούσαν να συναντώνται στο πηγάδι του χωριού ή στα καταστήματα της αγοράς για ν’ ανταλλάξουν ειδήσεις και απόψεις. Αλλά με την τηλεόρασι, οι άνθρωποι μπορούν να πάρουν τις ίδιες πληροφορίες χωρίς να ενδιαφέρωνται για τους γείτονές των. Αν δεν είναι προσεκτικοί, μπορεί ν’ αφήσουν την τηλεόρασι να καταπνίξη την επιθυμία τους για επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Ένας συγγραφεύς χαρακτήρισε τους θεατάς της τηλεοράσεως ως «ανώνυμους ακροατάς επάνω σε νήσους που έχουν πρόσφατα αποχωρισθή η μια από την άλλη.»
Μπορεί να συμβή το ίδιο πράγμα μέσα στον οικογενειακό κύκλο; Ωφελούνται τα μέλη της οικογενείας από την επικοινωνία μεταξύ των όταν παρακολουθούν τηλεόρασι; Μήπως το γεγονός ότι κάθονται απλώς ο ένας κοντά στον άλλον δημιουργεί ένα αίσθημα ενότητος; Ένα άρθρο που επιγράφεται «Η Οικογενειακή Ζωή στην Αμερική» παρατηρεί:
«Τα μέλη της οικογενείας δεν ψυχαγωγούνται μεταξύ τους όταν η οικογένεια παρακολουθή τηλεόρασι· στην πραγματικότητα, πολύ συχνά, κάθε μέλος που παρακολουθεί ένα πρόγραμμα στην τηλεόρασι αγνοεί όλα τα άλλα μέλη της οικογενείας που είναι παρόντα. Η αναψυχή που προσφέρει η τηλεόρασις είναι ένας μονόδρομος, που δεν απαιτεί καμμιά προσπάθεια από μέρους της οικογενείας.»
Αλλά η οικογενειακή παρακολούθησις της τηλεοράσεως μπορεί να μην είναι κατ’ ανάγκην αυτού του είδους. Πρέπει να ληφθούν μέτρα ώστε να μην προκαλέση η τηλεόρασις μια αποξένωσι ανάμεσα στα μέλη της οικογενείας. Στις ώρες των γευμάτων, παραδείγματος χάρι, είναι ασύνετο ν’ αφήνουν οι οικογένειες την τηλεόρασι να τους κλέβη την ευκαιρία ν’ απολαύσουν μια συζήτησι μεταξύ των. Ο συγγραφεύς και παραγωγός προγραμμάτων της τηλεοράσεως Νόρμαν Σ. Μόρρις λέγει:
«Είτε οι ενήλικοι εκλέγουν να γευματίσουν χωριστά από το παιδί είτε όχι, δεν πρέπει ν’ ανοίγουν την τηλεόρασι. Η ώρα του φαγητού πρέπει να είναι ευχάριστη. Προσφέρει στα μέλη της οικογενείας την πολύτιμη ευκαιρία να επικοινωνήσουν μεταξύ των. Η ενότης που υπάρχει την ώρα του φαγητού είναι πολύ σημαντική για την πνευματική υγεία της οικογενειακής μονάδος.»
Αν είσθε εκλεκτικοί σε ό,τι παρακολουθείτε, αυτό θα συντελέση στο να διατηρήτε ανοικτές τις γραμμές επικοινωνίας. Αν οι οικογένειες έχουν προγραμματίσει να παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα, τότε η τηλεόρασις μπορεί να δώση την ώθησι για την επέκτασι της επικοινωνίας. Προγράμματα που δείχνουν πώς μπορούμε να προετοιμάσωμε ένα εύγευστο φαγητό, ή πώς να κατασκευάσουμε ή να επιδιορθώσωμε μερικά πράγματα, μπορεί να οδηγήσουν σε μια ενθαρρυντική συζήτησι και υγιεινή οικογενειακή δραστηριότητα. Ο Νόρμαν Μόρρις γράφει: «Η μεγαλύτερη δύναμις της τηλεοράσεως ενεργεί μερικές φορές μετά τη διακοπή της λειτουργίας της.»
Το Πρόβλημα της Βίας στην Τηλεόρασι
Εκείνο που μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι επιφέρει το πιο επιβλαβές αποτέλεσμα των περισσοτέρων τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι η έμφασις που δίδεται στη βία. Μερικά προγράμματα παρουσιάζουν πράξεις βίας κάθε λίγα λεπτά, κι αυτό μπορεί να συνεχίζεται κάθε ώρα ολόκληρη την ημέρα. Σε μια περίοδο δέκα ετών ένας τακτικός θεατής μπορεί να δη περίπου 10. 000 φόνους. Αυτό έχει οπωσδήποτε δυσμενή αποτελέσματα.
Πέρυσι, επί παραδείγματι, παρουσιάσθηκε από την τηλεόρασι ένα έργο το οποίο έδειχνε νεαρούς έφηβους να βάζουν φωτιά σε εγκαταλελειμμένα άτομα για «γούστο.» Μετά από λίγον καιρό, μια ομάς νεαρών ανάγκασε μια γυναίκα στη Βοστώνη να περιλουσθή με βενζίνη, και κατόπιν την έκαψαν. Τον ίδιο μήνα τρία αγόρια στο Μαϊάμι κατηγορήθηκαν για φόνο πρώτου βαθμού επειδή διέπραξαν το ίδιο έγκλημα εις βάρος ενός δυστυχισμένου ανθρώπου που περιεπλανάτο εκεί.
Στις αρχές του ίδιου έτους ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα έκαμε έναρξι με το μαχαίρωμα δύο νεαρών γυναικών. «Δυο εβδομάδες αργότερα,» έγραψε ένα άρθρο του περιοδικού Τηλεοπτικός Οδηγός στις 2 Φεβρουαρίου 1974, «ένα αγόρι 17 ετών στην Ατλάντα ωμολόγησε ότι είχε σφάξει μια νεαρή γυναίκα αναπαριστώνταςτη σκηνή που είδε.» Μια παρόμοια περίπτωσις συνέβη την περασμένη άνοιξι όταν ένας δεκαεξάχρονος Άγγλος κτύπησε έναν ηλικιωμένο μέχρι θανάτου για να μιμηθή ένα τηλεοπτικό έργο. Η συγγραφεύς του προαναφερθέντος άρθρου, Τζην Ντέιβισον, εξηγεί:
«Όταν ωμολογούσαν τους φόνους των αυτοί οι δυο δολοφόνοι έδειξαν ελάχιστη συγκίνησι. Πολλοί ψυχολόγοι που ασχολούνται με τη μελέτη συμπεριφοράς πιστεύουν ότι η παρακολούθησις σκηνών βίας δεν κάνει μόνο τους φυσιολογικούς και τους ανώμαλους ανθρώπους πιο επιθετικούς, αλλά, όπως αποδεικνύει η έρευνα, τείνει να αναισθητοποιή τους ανθρώπους έναντι της βίας που διαπράττεται από άλλους.»
Η Τηλεόρασις και τα Παιδιά
Οι νέοι, αν και μπορή να ωφελούνται από μερικά προγράμματα, είναι τελικά εκείνοι που βλάπτονται περισσότερο από τα κακά τηλεοπτικά προγράμματα. Μια αιτία γι’ αυτό είναι ο πολύς χρόνος που δαπανούν μπροστά στην οθόνη. Από την ηλικία των έξη έως των δεκαέξη ετών μερικά παιδιά αφιερώνουν 12.000 ώρες ή και περισσότερες στην τηλεόρασι (περίπου τρεις ώρες την ημέρα.) Αυτός ο χρόνος είναι ίσος μ’ εκείνον που πολλά παιδιά δαπανούν στο σχολείο. Μερικά παιδιά μάλιστα δαπανούν σχεδόν διπλάσιο αυτού του χρόνου στην τηλεόρασι.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι τα πολύ μικρά παιδιά πιστεύουν αυτά που βλέπουν στην τηλεόρασι· δεν μπορούν να κάνουν τη διάκρισι μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού κόσμου. Οι νεώτεροι επίσης δυσκολεύονται να συσχετίσουν μερικά γεγονότα με τα συμφραζόμενα. Πώς επηρεάζονται, παραδείγματος χάρι, όταν βλέπουν ένα «καλό άνθρωπο» να κάνη κάτι κακό; Μια σειρά κανόνων που υιοθετήθηκε στη Μεγάλη Βρεταννία για να περιορίσουν τη βία που παρουσιάζεται από την τηλεόρασι δίνει την εξής διευκρίνισι: «Οι καλοί άνθρωποι που κάνουν άσχημα πράγματα για να επιτύχουν ένα καλό σκοπό, προσφέρουν ένα κακό πρότυπο στα νεαρά παιδιά.»
Ένα παιδί που παρακολουθεί τηλεόρασι αρκετές ώρες την ημέρα βλέπει ένα μεγάλο ποσοστό βίας. Επειδή τα παιδιά είναι εκ φύσεως μιμητικά, αυτή η βία μπορεί ν’ αποτελέση ένα ισχυρό κίνητρο ακόμη και στα «φυσιολογικά» παιδιά να μιμηθούν ό,τι βλέπουν. Ο Δρ. Ρόμπερτ Μ. Λίμπερτ, παιδοψυχολόγος, ετόνισε: «Ακόμη και τα τελείως φυσιολογικά παιδιά θα μιμηθούν την αντικοινωνική συμπεριφορά που βλέπουν στην τηλεόρασι, όχι από κακία άλλα από περιέργεια.»
Ορισμένοι άνθρωποι πιστεύουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό παιδιών θ’ αντιδράσουν μ’ αυτόν τον τρόπο λόγω της τηλεοπτικής βίας. Αλλά μήπως αυτό αλλάζει τα πράγματα; Το έτος 1972, ο Δρ. Τζέσση Λ. Στάινφηλντ, που ήταν τότε γενικός αρχίατρος των Ηνωμένων Πολιτειών, εδήλωσε:
«Το πιο σπουδαίο εδώ είναι ότι έχει παρατηρηθή η ύπαρξις μιας αιτιολογικής σχέσεως μεταξύ της βίας που παρουσιάζεται στην τηλεόρασι και της συμπεριφοράς που επακολουθεί. Και πιστεύω ότι δεν είναι ανάγκη να συζητήσωμε αν ο αριθμός είναι 10 ή 20 ή 30 τοις εκατό. Έχομε ένα μεγάλο πληθυσμό, και αν το 10 τοις εκατό των 20 εκατομμυρίων παιδιών γίνουν επιθετικά και αναμιχθούν σε αντικοινωνικές ενέργειες, ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος.»
Είναι αλήθεια ότι η βία υπήρξε μέρος της ανθρώπινης πείρας σ’ όλες τις χιλιετηρίδες της υπάρξεως του ανθρώπου, αυτό δεν μπορούμε να το κρύψωμε από τα παιδιά. Αλλά οι άγρυπνοι γονείς διακρίνουν ότι δεν εξυπηρετείται κανένας καλός σκοπός με το να επιτρέπουν στα παιδιά των ν’ απορροφούν τη βιαιότητα επί ώρες κάθε μέρα. Εκείνοι που πιστεύουν στην Αγία Γραφή μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά τους ότι η επιθετική διάθεσις και η βία συνδέονται στενά με τις ιδιοτελείς επιθυμίες, αν τις αφήσωμε ανεξέλεγκτες. (Ιακ. 4:1-3) Μπορούν, επίσης, να τονίσουν ότι οι άνθρωποι δεν θα επιλύσουν ποτέ τα προβλήματά τους με βίαια μέσα, διότι «η οργή του ανθρώπου δεν εργάζεται την δικαιοσύνην του Θεού.» (Ιακ. 1:20) Ο ίδιος ο Θεός θα ενεργήση για ν’ απαλλάξη τη γη από τη βία κι εκείνους που την προκαλούν.—Δαν. 2:44· 2 Θεσσ. 1:6-8.
Μερικές Άλλες Παγίδες
Είναι φανερό ότι η τηλεόρασις, μολονότι έχει μεγάλες δυνατότητες να κάμη καλό, μπορεί εν τούτοις να είναι μια απειλή όταν δεν ασκήται αυτοκυριαρχία. Μια μεγάλη παγίδα είναι η ευκολία στο γύρισμα του κουμπιού που μπορεί να κάμη πολλούς να σπαταλήσουν μεγάλο μέρος του χρόνου των μπροστά στην οθόνη της τηλεοράσεως. Μολονότι κάποια διασκέδασις ή αναψυχή είναι ωφέλιμη, εν τούτοις η πολλή και συχνή διασκέδασις εξασκή επιβλαβή επίδρασι.
Σ’ ένα ειδικό άρθρο που ανέλυε την επίδρασι της τηλεοράσεως, το περιοδικό Λάιφ της 10ης Σεπτεμβρίου 1971, δήλωσε: «Ο ένας στους τέσσερις θεατές ‘αισθάνεται ένοχος’ για τον χρόνο που σπαταλά παρακολουθώντας τηλεόρασι.» Χωρίς αμφιβολία, σ’ αυτό το συναίσθημα της ενοχής συντελεί και το γεγονός ότι πολλοί υποκλέπτουν χρόνο από τα οικιακά καθήκοντα, την οικιακή μελέτη ή άλλες αναγκαίες δραστηριότητες, για να τον αφιερώσουν στην τηλεόρασι.
Μερικοί, όταν στερήθηκαν την τηλεόρασι, δοκίμασαν «ψυχολογικά συμπτώματα στερήσεως.» Ο ψυχολόγος Χέννερ Έρτελ δήλωσε: «Στους ανθρώπους που παρακολουθούν τακτικά, πολλά πρότυπα συμπεριφοράς έχουν σχετισθή τόσο στενά με την τηλεόρασι ώστε αυτοί οι άνθρωποι επηρεάζονται αρνητικά αν κάποιος τους πάρη τη συσκευή.Το πρόβλημα είναι η δύναμις της συνηθείας.» Φυσικά, δεν επιθυμείτε να έχετε και σεις μια τέτοια εμπειρία με την τηλεόρασι. Η τηλεόρασις, ως μέσον πληροφοριών, εκπαιδεύσεως και ψυχαγωγίας, μπορεί να ωφελήση εσάς και την οικογένειά σας. Να είσθε προσεκτικοί όμως και να μην την αφήνετε να σας κυριεύη. Να είσθε εκλεκτικοί σε ό,τι παρακολουθείτε· βεβαιωθήτε επίσης ότι αυτό βοηθεί και δεν υποσκάπτει την οικογενειακή σας ενότητα. Να κανονίζετε προσεκτικά τον χρόνο που αφιερώνετε στην τηλεόρασι. Μ’ αυτό τον τρόπο η τηλεόρασις μπορεί να έχη επωφελή επίδρασι στη ζωή σας.