Εκφράζεσθε με Σαφήνεια;

«ΜΑΚΑΡΙ να μπορούσα να εκφρασθώ κι εγώ όπως εκφράζεται αυτός!» Το έχετε πει αυτό ποτέ; Αν ναι, δεν είσθε ο μόνος, διότι πολλοί άνθρωποι σήμερα βρίσκουν δύσκολο να εκφρασθούν με σαφήνεια.

Αλλά τώρα, όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχει ανάγκη για σαφή έκφρασι. Οι επιχειρηματίαι, και οι υπάλληλοί τους πρέπει να πείσουν τους πελάτες για τα πλεονεκτήματα μερικών εμπορευμάτων ή υπηρεσιών. Οι δημόσιοι ομιληταί πρέπει να κρατούν την προσοχή των ακροατών τους με ύλη που είναι και πληροφοριακή και ενδιαφέρουσα. Οι γονείς και τα παιδιά έχουν ανάγκη να εκδηλώνουν τα αισθήματά τους ο ένας προς τον άλλον.

Γιατί πολλά άτομα δυσκολεύονται να εκφράζωνται με σαφήνεια; Τι μπορεί να γίνη για να υπερνικηθή αυτό το πρόβλημα;

Εμπόδια στη Σαφή Έκφρασι

Μερικές φορές οι συγκινήσεις αποτελούν εμπόδιο για τη σαφή έκφρασι. Παραδείγματος χάριν, ένα παιδί που μπαίνει ξαφνικά στο σπίτι ξεφωνίζοντας επειδή έχει χτυπήσει άσχημα στο παιγνίδι, δεν θα μπορέση να εξηγήση με σαφήνεια τι συνέβη ωσότου ηρεμήση. Ένα άτομο συγκινημένο για κάποια νέα πληροφορία που έλαβε μπορεί να προσπαθήση να την «αφηγηθή χωρίς να πάρη αναπνοή,» κι έτσι θα προκύψη ασάφεια. Άτομα που μιλούν σε ζωντανό ακροατήριο μπορεί να διαπιστώσουν ότι το μυαλό τους «σταματά» κατά καιρούς λόγω νευρικότητος. Η σαφής έκφρασις περιλαμβάνει το να έχη κανείς τις συγκινήσεις του κάτω από έλεγχο. Αλλ’ αυτό μόνο δεν αρκεί.

Οι σκέψεις μας μπορεί ν’ αποτελέσουν ένα ακόμη εμπόδιο για τη σαφή έκφρασι, διότι εκείνο που λέγει ένα άτομο είναι απλώς μια έκφρασις του τι σκέπτεται. Αν μια ιδέα είναι ασαφής στο μυαλό ενός ατόμου, θα την εκφράση με ασάφεια όταν μιλά. Η σαφής έκφρασις, αφ’ ετέρου, πηγάζει από σαφή και μεθοδική σκέψι. Αυτό μπορεί να είναι μια πρόκλησις. Γιατί έτσι;

Διότι, όταν σκεπτώμεθα ένα θέμα προς συζήτησι, παρουσιάζεται ένα πλήθος από λεπτομέρειες πλημμυρίζοντας το μυαλό μας μονομιάς. Τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται, τα πράγματα που συνέβησαν, ο χρόνος, ο τόπος—όλα μπορούν να γίνουν ένα κράμα μαζί. Αν δεν προσέξωμε, μπορεί απλώς να «σκεπτώμεθα μεγαλοφώνως,» πράγμα που θα έχη σαν αποτέλεσμα μια συνομιλία που αποτελείται από ασύνδετες φράσεις, παρεμβάσεις και αναδρομές στα προηγούμενα. Η άτακτη σκέψις, επίσης, προξενεί «λεκτικές παρεμβολές» όπως το «ε,» «και-ε,» «έτσι-ε.» Πολλά άτομα, όταν ακούουν μια μαγνητοφωνημένη ομιλία τους, λυπούνται καθώς διαπιστώνουν ότι η πρωταρχική εντύπωσις της ομιλίας των ήταν μια σειρά από παρατεταμένα «εεεεεεε.» Σας έχει συμβή ποτέ αυτό;

Βάζοντας σε Τάξι τις Σκέψεις Σας

Πώς μπορείτε ν’ αναπτύξετε τα πρότυπα της μεθοδικής σκέψεως που παράγουν σαφή έκφρασι; Έχετε υπ’ όψι σας ότι δεν θα βοηθηθούν οι ακροατές σας αν απλώς ξεφουρνίζετε ιδέες όπως σας έρχονται στο νου. Η σαφής έκφρασις απαιτεί προσεκτική σκέψι εκ των προτέρων. Η Αγία Γραφή, στις Παροιμίες 15:28, δηλώνει: «Η καρδία του δικαίου προμελετά δια να αποκριθή.» Σχετικά με τη δημόσια ομιλία, ο καθηγητής Γουίλλιαμ Τζ. Χόφφμαν γράφει στο βιβλίο Πώς να Κάνετε Καλύτερες Ομιλίες: «Οι καλύτεροι ομιληταί κάνουν τις πραγματικές σκέψεις τους προτού έλθουν στο βήμα—στο σπίτι, στο γραφείο, στα πεζοδρόμια—οπουδήποτε εκτός από το βήμα. Γνωρίζουν ότι οι καλές ομιλίες προέρχονται από σκέψι, συλλογισμό και σχέδιο.»

Αυτή η εκ των προτέρων σκέψις δεν πρέπει ν’ απλωθή μονομιάς προς όλες τις κατευθύνσεις, αλλά πρέπει ν’ ακολουθήση ένα ωρισμένο σχέδιο. Ο καθηγητής Χόφφμαν συνεχίζει: «Οι καλές ομιλίες δεν έχουν έκτασι. Έχουν βάθος. Προσπαθούν ν’ απαντήσουν στο ερώτημα, ‘Παραδείγματος χάριν;’ Δεν αρχίζουν ένα θέμα μόνο για να το αφήσουν αμέσως και ν’ ασχοληθούν με κάποιο άλλο.»

Πώς μπορείτε να συγκεντρώσετε τέτοιες συγκεκριμένες πληροφορίες; Πολλοί επιτυχημένοι ομιληταί και συγγραφείς συνιστούν την επιλογή γεγονότων κάτω από έξη τίτλους που τους περιέγραψε ως εξής ο Άγγλος συγγραφεύς Ρούντγιαρντ Κίπλιν:

Έχω έξη έντιμους υπηρέτας

(Αυτοί μ’ εδίδαξαν όλα όσα ξέρω)·

Τα ονόματα τους είναι Τι, Γιατί και

Πότε,

Πώς και Πού και Ποιος.»

Αυτές οι έξη ερωτήσεις οδηγούν στα γεγονότα. Αν καλλιεργήσετε αυτές τις απόψεις εκ των προτέρων ξεχωριστά (όσο είναι δυνατόν), η παρουσίασίς σας θα δείχνη τάξι και σαφήνεια. Βεβαίως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι συνηθισμένοι να σκέπτωνται κάθε φορά την μια άποψι ενός ζητήματος. Αλλά μπορείτε να καλλιεργήσετε αυτή την ικανότητα. Με τον καιρό, η σαφής σκέψις και έκφρασις θα γίνουν σε σας σχεδόν αυτόματες. Εν τούτοις, αυτό μόνο δεν εγγυάται το αν οι ακροαταί σας θα καταλαβαίνουν εκείνο που λέτε. Γιατί όχι;

Πληροφορήστε το Ακροατήριό Σας

Η σαφής έκφρασις, επίσης, περιλαμβάνει το να γνωρίζετε το είδος του ακροατηρίου στο οποίο θα απευθυνθήτε. Διαφορετικά άτομα μπορεί να ενδιαφέρωνται για διαφορετικές απόψεις ενός θέματος και αυτό θα επηρεάση τον τρόπο που θα το αναπτύξετε. Αν διηγήσθε κάποιο γεγονός, μερικοί ίσως ικανοποιηθούν απλώς με το «τι» συνέβη. Αλλ’ όταν προσπαθήτε να πείσετε κάποιον ν’ αναλάβη μια ωρισμένη πορεία ενεργείας, θα πρέπει πιθανόν να δώσετε έμφασι στο «γιατί.» Άλλοι μπορεί να θέλουν να μάθουν το μέρος, τον χρόνο και άλλες συνθήκες.

Σχετική μ’ αυτό είναι η ανάγκη να ανακαλύψετε τι ξέρει ήδη το ακροατήριο σας σχετικά με το θέμα σας. Για να δώσωμε ένα παράδειγμα: Αν ένα άτομο σας ρώτησε πώς να φθάση σ’ ένα ωρισμένο μέρος, θα μπορούσατε ν’ αρχίζετε λέγοντας: «Γνωρίζετε πού βρίσκεται η Κεντρική Λεωφόρος;» Αν την γνωρίζη, θα μπορούσατε ν’ αρχίσετε να τον κατευθύνετε από εκείνο το σημείο. Αλλά αν δεν την γνωρίζη, θα ήταν απαραίτητο να θέσετε κάποια βάσι προηγουμένως. Ομοίως, στην προσπάθειά σας να γίνετε σαφής αξίζει να ρωτήσετε: Πόσα γνωρίζουν ήδη οι ακροαταί μου σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα; Τι θεμέλιο πρέπει να θέσω προτού μπορέσουν αυτά τα σημεία να γίνουν σαφή;

Κάνοντας την Ουσία του Θέματος Κατανοητή

Σας έχει διακόψει ποτέ κανείς, με την παράκλησι: «Θα μπορούσατε παρακαλώ να έλθετε στην ουσία;» Αυτό αγγίζει μια άλλη σημαντική πλευρά της σαφούς εκφράσεως, δηλαδή, το να γνωρίζετε ακριβώς ποιο σημείο επιθυμείτε να τονίσετε όταν μιλάτε. Μερικοί βρίσκουν ωφέλιμο να καταγράψουν το κύριο σημείο σε μια πρότασι, όταν προετοιμάζουν μια ομιλία ή κάποιο είδος δημοσίας παρουσιάσεως. Μετά διαιρούν την ύλη σε τμήματα και θέτουν στην αρχή του κάθε τμήματος μια σύντομη περίληψι με μια πρότασι. Αυτό υπενθυμίζει στον ομιλητή τι επιθυμεί ιδιαιτέρως να τονίση.

Η διαδοχή είναι ένας άλλος σπουδαίος παράγων αν πρόκειται οι ακροαταί σας να κατανοήσουν την ουσία. Ποια άποψις πρέπει να προηγηθή; Ποια θα έλθη τελευταία; Με ποια σειρά θα εκθέσετε τα κύρια σημεία; Κι αυτό, επίσης, εξαρτάται από το ακροατήριό σας και από το αποτέλεσμα που επιθυμείτε να επιτύχετε. Όταν περιγράφετε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα σε κάποιον αστυφύλακα, θα μπορούσατε ν’ αφηγηθήτε τις λεπτομέρειες με τη σειρά που συνέβησαν (μια χρονολογική διαδοχή). Αλλά είναι πολύ πιθανόν ν’ αναφέρετε αυτές τις ίδιες λεπτομέρειες με μια τελείως διαφορετική τάξι (μια λογική διαδοχή) όταν συμβουλεύετε το παιδί σας να οδηγή προσεκτικά σε επικίνδυνες διασταυρώσεις.

Είναι σημαντικό να κατανοήσετε, επίσης, ότι οι άνθρωποι σκέπτονται πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο μπορείτε να μιλάτε. Ο νους έχει την τάσι να περιπλανάται, και αν αυτό περνά ανεξέλεγκτο, μπορεί να χάση το σημείον που παρουσιάζετε σεις. Τι μπορείτε να κάνετε;

Χρησιμοποιήστε την επανάληψι. Καθώς προχωρείτε στην ομιλία σας, επαναλάβετε τα βασικά σημεία που έχουν συζητηθή και συνδέστε τα με το κεντρικό θέμα. Μερικοί το βρίσκουν αποτελεσματικό να περιλαμβάνουν μια σύντομη περίληψι όλων των κυρίων σημείων στο τέλος μιας ομιλίας. Η επανάληψις εξυπηρετεί δυο πράγματα, δίνει έμφασι στις κεντρικές ιδέες και διατηρεί τους ανθρώπους προσηλωμένους μέχρι το τέλος.

Οι εξεικονίσεις είναι μια επί πλέον βοήθεια στο να κάνωμε το σημείο κατανοητό. Όταν χρησιμοποιήτε εξεικονίσεις, εντυπώνετε εικόνες με νόημα στις διάνοιες των ακροατών σας. Οι καλά διαλεγμένες εικόνες συνδέουν τη διανοητική έκκλησι με τη συναισθηματική ώθησι. Υποδαυλίζουν τις λειτουργίες της σκέψεως και καθιστούν ευκολώτερη τη σύλληψι νέων ιδεών. Αλλά οι εξεικονίσεις μπορούν να κάνουν τόσο κακό όσο και καλό αν η επιλογή τους δεν γίνεται προσεκτικά. Βεβαιωθήτε ότι αυτές που χρησιμοποιείτε είναι απλές και ότι το ακροατήριο εκτιμά τον λόγο που τις χρησιμοποιείτε. Κάνετε επιλογή εικόνων που υποστηρίζουν τα κύρια σημεία και τα καθιστούν ευκολονόητα. Και μην χρησιμοποιήτε πάρα πολλές εξεικονίσεις.

Τώρα ας έλθωμε στον επίλογο. Είναι πολύ μεγάλη η σημασία του στο να κάνη το σημείο κατανοητό. Εκείνο που οι άνθρωποι ακούνε τελευταίο είναι συνήθως αυτό που θυμούνται πρώτο. Μολονότι ο επίλογος σας μπορεί να συμπεριλάβη μια περίληψι των όσων είπατε, μπορεί να μην είναι συνετό να περιορισθήτε μόνο σ’ αυτό. Εδώ είναι που πρέπει, να υποδείξετε στο ακροατήριό σας τι να κάμη. Το βιβλίο που τιτλοφορείται «Δημόσια Ομιλία—Όπως Αρέσει στους Ακροατάς!» λέγει: «Το τέλος της ομιλίας σας, όπως η άκρη του μολυβιού σας, πρέπει να έχη μια αιχμή . . . Πρέπει ν’ απαντά στην ερώτησι του ακροατηρίου ‘Και λοιπόν;’ Στον επίλογο της ομιλίας σας, ζητήστε από το ακροατήριό σας κάποια ειδική ενέργεια.»

Μπορείτε να Μάθετε την Τέχνη της Σαφούς Εκφράσεως

Μερικά άτομα θα διαπιστώσουν ότι η σαφής έκφρασις επιτυγχάνεται σχετικά εύκολα. Σε άλλους μπορεί να φαίνεται σαν ένας ασύλληπτος στόχος. Αλλ’ αν ένα άτομο επιθυμή πραγματικά να εκφράζεται με σαφήνεια και είναι πρόθυμο να εργασθή σκληρά γι’ αυτό, είναι βέβαιο ότι θα προοδεύση. Είσθε πρόθυμος να καταβάλετε την απαιτούμενη προσπάθεια; Ιδού μια απλή μέθοδος για εφαρμογή.

Σκεφθήτε ένα άξιον λόγου θέμα. Κατόπιν χαράξτε έξη στήλες σ’ ένα φύλλο χαρτιού και βάλτε σε κάθε στήλη ως επικεφαλίδες τις ερευνητικές λέξεις που αναφέραμε προηγουμένως (ποιος, τι, γιατί, πότε, που και πώς). Πάρτε μια άποψι του θέματος και σημειώστε ό,τι μπορείτε να βρήτε σχετικά μ’ αυτό. Συμπληρώστε με πληροφορίες όσο πιο πολλές στήλες βρίσκετε ότι είναι πρακτικό. Κάμετε το ίδιο με μια άλλη άποψι του θέματος και ούτω καθεξής. Το αποτέλεσμα θα είναι μια εύτακτη διευθέτησις γεγονότων.

Το επόμενο πράγμα είναι ν’ αποφασίσετε πώς θα χρησιμοποιήσετε αυτές τις πληροφορίες. Θα βοηθηθήτε αν πάρετε άλλο ένα φύλλο χαρτιού και γράψετε (σε μια πρότασι, αν είναι δυνατόν) την κεντρική ιδέα που θέλετε να εντυπώσετε στους ακροατάς σας. Κατόπιν σημειώστε σύντομα το είδος του ακροατηρίου στο όποιο θα απευθυνθήτε και τι γραμμή ενεργείας θέλετε να λάβη. Ένας άλλος χώρος μπορεί να εξοικονομηθή για παραδείγματα και εξεικονίσεις.

Όταν έχετε γράψει ολ’ αυτά στο χαρτί, θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε ένα σχέδιο του τι θέλετε να πήτε. Αφού εξασκηθήτε μ’ αυτόν τον τρόπο για λίγο, θα διαπιστώσετε ότι μπορείτε να θέσετε σε εφαρμογή το μεγαλύτερο μέρος αυτής της διαδικασίας μόνο στο μυαλό σας. Η σαφής σκέψις και η σαφής έκφρασις θα γίνουν τότε ένα μέρος του εαυτού σας.

Η τέχνη της σαφούς εκφράσεως είναι μέσα στις δυνατότητές σας. Αλλά προϋποθέτει χρόνο, υπομονή και σκληρή εργασία. Είσθε πρόθυμος να καταβάλετε την απαιτούμενη προσπάθεια; Θα ευχαριστηθήτε όταν το επιτύχετε—και το ίδιο θα νοιώσουν και οι ακροατές σας.