Σε τι Διαφέρουν οι Σημερινές Κρίσεις;
ΣΤΙΣ 25 Αυγούστου 1974, το Δελτίον των Ατομικών Επιστημόνων μετακίνησε τους «δείκτες του ρολογιού της ημέρας της κρίσεως» του εξωφύλλου του τρία λεπτά πλησιέστερα στα μεσάνυχτα. Αυτοί οι επιστήμονες σημείωσαν έτσι το φόβο τους ότι η απειλή ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος μεγάλωσε τελευταία τόσο πολύ, ώστε έφεραν το ρολόι εννέα λεπτά πριν από τα μεσάνυκτα.
Όσοι, όμως, γνωρίζουν την ιστορία αυτού του ρολογιού, θυμούνται ότι από το 1947 που οι ατομικοί επιστήμονες το έθεσαν σε κίνησι, το ρολόι τους έχει κινηθή οχτώ φορές, αλλά και προς τις δύο διευθύνσεις.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η πορεία της ιστορίας είναι πολύ όμοια με αυτό το «ρολόι της ημέρας της κρίσεως.» Λέγουν ότι κρίσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά η ανθρωπότητα πάντοτε καταφέρνει να ξεμπλέξη κάπως. Η άποψίς των είναι ακριβώς εκείνη που ένας οξυδερκής προφήτης πριν από 1900 χρόνια είπε ότι θα ήταν: «Διότι αφ’ ης ημέρας οι πατέρες εκοιμήθησαν, τα πάντα διαμένουσιν ούτως απ’ αρχής της κτίσεως.»—2 Πέτρ. 3:4.
Είναι φανερό, συμφωνούν αυτοί οι άνθρωποι, ότι τα παγκόσμια οικονομικά και πολιτικά συστήματα βρίσκονται κάτω από σοβαρή εντασι, αλλά μήπως δεν έχουν συγκεντρώσει οι καλύτεροι εγκέφαλοι του κόσμου την προσοχή τους πάνω σ’ αυτά τα προβλήματα; Η ειδική συνεδρίασις του ΟΗΕ για τις φυσικές πηγές και οι πρόσφατες παγκόσμιες διασκέψεις για τη θάλασσα, τον πληθυσμό και τα τρόφιμα δείχνουν πρωτοφανή ενότητα προσπαθειών, έτσι δεν είναι; Και η αυξανόμενη ύφεσις μεταξύ Ανατολής και Δύσεως δεν λαμπρύνει την εικόνα ακόμη περισσότερο; «Είναι πραγματική ύφεσις,» είπε ο Καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας Χέλμουτ Σμίθ. «Είναι ένας πολύ λιγώτερο επικίνδυνος κόσμος . . . Η απειλή απομακρύνθηκε, τουλάχιστον οπισθοχώρησε.»
Οι αισιόδοξοι είναι, επίσης, βέβαιοι πως, αν δοθή αρκετός χρόνος, η τεχνολογία θα βρη έναν τρόπο ν’ αποκαταστήση τις μειωμένες ποσότητες τροφίμων, να ελέγξη την αύξησι του πληθυσμού και να αναπτύξη νέες πηγές ώστε ν’ αντιμετωπισθούν οι αυξανόμενες απαιτήσεις ενεργείας. Καθώς αναφέρει μια έκδοσις που υποστηρίζει την τεχνολογία: «Η επιστήμη και η τεχνολογία πρέπει ν’ απαντήσουν στα προβλήματά μας. Αν δεν μπορέσουν αυτές, κανείς άλλος δεν θα μπορέση.»
Ο χρόνος, η τεχνολογία και η διπλωματία κατώρθωσαν να κρατήσουν την ανθρωπότητα μακρυά από την έσχατη κρίσι στο παρελθόν. Γιατί θα έπρεπε οι σημερινές κρίσεις να είναι διαφορετικές;
Κατανοώντας τη Διαφορά
Οι ατομικοί επιστήμονες και οι ηγέτες του κόσμου πάντοτε εφοβούντο μια πυρηνική καταστροφή, και αυτή η απειλή συνεχίζεται, ιδιαίτερα λόγω του ξαφνικά επιδεινωμένου ανταγωνισμού των όπλων. Άλλα τώρα έχει προστεθή και κάτι νέο. Ποιο;
Ο Γενικός Γραμματεύς Βαλντχάιμ είπε στην ειδική συνεδρίασι του ΟΗΕ για τις φυσικές πηγές ενεργείας:
«Αυτό που είναι νέο είναι η ξαφνική και δραματική επείγουσα μορφή της παρούσης καταστάσεως και η οξεία επιτάχυνσις της ιστορικής διαδικασίας που μας έφερε αντιμέτωπους σε μια παγκόσμια κατάστασι επειγούσης ανάγκης.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)
Τι σημαίνει αυτό; Μπορούμε καλύτερα να το καταλάβωμε αν συγκρίνωμε τα περασμένα 6.000 χρόνια γραπτής ιστορίας με ένα χρονικό μήκος που μπορεί ευκολώτερα να συλλάβη το μυαλό μας. Θεωρήστε αυτή την περίοδο σαν να είχε σμικρυνθή σε τριάντα χρόνια της ζωής της οικογενείας σας και σημειώστε την «επιτάχυνσι» των προβλημάτων.
Φαντασθήτε ότι αρχίζετε μ’ ένα μόνο παιδί, ένα σπίτι με οχτώ δωμάτια κι ένα σταθερά αυξανόμενο εισόδημα. Ακόμη και σε μια τόσο μειωμένη κλίμακα, θα χρειάζονταν είκοσι χρόνια πριν αποκτήση η οικογένειά σας ένα δεύτερο παιδί για να το φροντίζη! Και μόνον στο εικοστό ένατο έτος θα μεγαλώση ακόμη περισσότερο—αυτή τη φορά με δύο παιδιά—συνολικά τέσσερα.
Άλλα ξαφνικά, στο τριακοστό και τελευταίο έτος, το νοικοκυριό σας και οι ανάγκες του πολλαπλασιάζονται. Στη διάρκεια των επομένων οκτώ μηνών τετραπλασιάζεται—τα παιδιά γίνονται δεκαέξη—και γεμίζουν τελείως το σπίτι των οκτώ δωματίων! Φαντασθήτε τον τρόμο σας αν σας έλεγαν ότι το νοικοκυριό σας θα διπλασιασθή πάλι—σε τριάντα δύο παιδιά—μέσα σε δύο μήνες μόνο! Αλλ’ οι απλοί αριθμοί δεν είναι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε.
Οι ξαφνικές οικογενειακές σας ανάγκες στους περασμένους οκτώ μήνες απερρόφησαν τις οικονομίες σας και σας ωδήγησαν στη χρεωκοπία. Επίσης το σπίτι σας γέμισε τελείως—ακριβώς τη στιγμή που η οικογενειακή ανάπτυξις επιταχύνεται. Δεν υπάρχει χρόνος ούτε χρήμα για να το επεκτείνετε. Όλα πρέπει να είναι συντηρητικά. Έτσι το νοικοκυριό σας βρίσκεται σ’ ένα κρίσιμο σημείο. Από εδώ κι εμπρός, εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη διάθεσι κάθε μέλους να μοιραστή αυτά που έχει.
Άλλα υποθέστε ότι πέντε μέλη της οικογενείας επιμένουν να έχουν πάνω από τα δυο τρίτα της τροφής και άλλων προμηθειών. Τα υπόλοιπα ένδεκα δεν έχουν παρά να μοιρασθούν αυτό που έμεινε όσο καλύτερα μπορούν. Έτσι, οι απαιτήσεις των λίγων εξαντλούν το οικογενειακό σας εισόδημα ακόμη γρηγορώτερα από άλλοτε. Τα προβλήματα σας είναι τελείως διαφορετικά από ό,τι ήσαν πριν από λίγους μήνες.
Μήπως το προηγούμενο παράδειγμα είναι απλώς ένας υπερβολικός μύθος; Πολλοί ηγέτες του κόσμου και επιστήμονες που είναι ειδικοί σ’ αυτά τα θέματα, απαντούν, Όχι.
Σε λίγο περισσότερο από τα 2 τοις εκατό της γραπτής ιστορίας έγινε ξαφνικά 75 τοις εκατό περίπου αύξησις του πληθυσμού της γης. Πράγματι, ο Βάλντχαϊμ βεβαιώνει ότι σήμερα ζη περίπου το ένα τέταρτο των ανθρώπων που έζησαν ποτέ. Μια συνεχής αύξησις έστω και με τον σημερινό ρυθμό θα θέση ένα άτομο σε κάθε τετραγωνικό πόδι στη γη—περιλαμβανομένων και των θαλασσών και λιμνών—σε λιγώτερα από 700 χρόνια.
Έτσι οι αριθμοί και μόνον δείχνουν ότι είναι αναπόφευκτο ένα κρίσιμο σημείο και μάλιστα σύντομα. «Χωρίς αμφιβολία,» λέγει το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν, «αυτή η περίοδος αναπτύξεως θα είναι ένα μεταβατικό επεισόδιο στην ιστορία του πληθυσμού.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας) Άλλα το πρόβλημα ακριβώς δεν είναι τόσο πολύ οι αριθμοί όσο είναι ο ξαφνικός και γοργός ρυθμός με τον οποίον πλήττουν τους ήδη επισφαλείς θεσμούς.
Αυτοί οι αριθμοί που αυξάνουν με τόσο εκρηκτικό ρυθμό έχουν δημιουργησει εκρηκτικές ανάγκες για τρόφιμα, ρουχισμό, στέγη και εκπαίδευσι. Αλλά για πρώτη φορά η ικανότης της επιστήμης και της τεχνολογίας να συμβαδίσουν μ’ αυτές τις ανάγκες αμφισβητείται: «Η τεχνολογία, που επί μακρόν υπήρξε η ελπίδα όσων πιστεύουν στα θαύματα,» δηλώνει ο κυριώτερος ανταποκριτής του Γουώλ Στρήτ Τζώρναλ στην Ευρώπη, «έχει ξεπερασθή τόσο γρήγορα από την πληθυσμιακή ανάπτυξι ώστε ακόμη και οι μεγαλύτεροι επιστήμονες σηκώνουν τα χέρια με απόγνωσι.»
Αλλά εκείνο που περιορίζει τις δυνατότητες της γης ακόμη πιο πολύ από τις αποτυχίες της τεχνολογίας είναι τα τεχνητά όρια που τίθενται από ιδιοτελείς και διαιρετικούς οικονομικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς φραγμούς. Ως αποτέλεσμα τούτου, παραδείγματος χάριν, λιγώτεροι από το ένα τρίτο των κατοίκων της γης χρησιμοποιούν περίπου τα δύο τρίτα της τροφής και σχεδόν όλη την ενέργεια και τις φυσικές πηγές. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα της ανθρωπότητος πρέπει να μοιραστούν (συχνά άνισα) τα λίγα που έχουν απομείνει.
Αυτές οι πιέσεις συγκεντρώνονται στον κόσμο ακριβώς τη στιγμή που η δυνατότης της γης, κάτω από την παρούσα διοίκησι, φθάνει στα άκρα. Είναι μήπως παράξενο ότι θεσμοί που προηγουμένως ήσαν σταθεροί τώρα υποχωρούν κάτω από το φορτίο; Αυτή η «οξεία επιτάχυνσις της ιστορικής διαδικασίας» έφερε ξαφνικά τον κόσμο σ’ ένα κρίσιμο σημείο. Ο καθηγητής του Χάρβαρντ Τζώρτζ Γουώλντ (Βραβείο Νόμπελ) λέγει:
«Η ανθρώπινη ζωή απειλείται τώρα όσο ποτέ προηγουμένως, όχι από έναν, άλλα από πολλούς κινδύνους, από τους οποίους ο καθένας μόνος του μπορεί να μας καταστρέψη, άλλα όλοι είναι αλληλοσυνδεόμενοι και έρχονται όλοι μαζί εναντίον μας.»
Η «αλληλοσυνδεόμενη» φύσις των σημερινών κινδύνων είναι από μόνη της μια πειστική απόδειξις ότι αυτοί είναι αληθινά διαφορετικοί. Ας δούμε πώς αυτές οι πρόσφατες αλληλοσυνδεόμενες κρίσεις επηρεάζουν τον κόσμο.
[Γράφημα στη σελίδα 3]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΣΤΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ 2 ΤΟΙΣ ΕΚΑΤΟ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΓΙΝΕ 75 ΤΟΙΣ ΕΚΑΤΟ ΑΥΞΗΣΙΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
6.000 Χρόνια Γραπτής Ιστορίας
1850–1974
Εκατομμύρια Ανθρώπων
—4
—3
—2
—1
[Εικόνα στη σελίδα 4]
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΧΕΩΣ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ