Υπάρχει Πράγματι Κρίσις Πληθυσμού;
ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ σ’ ένα σημείο της ιστορίας που δεν είχαμε πότε προηγουμένως ονειρευθή» λέγει ο διακεκριμένος ειδικός Γουίλλιαμ Φ. Ντρέιπερ για τη συχνά προβλεπόμενη κρίσι του πληθυσμού. «Πρόκειται να αγκαλιάση ολόκληρο τον κόσμο.»—Σάιενς, 1η Μαρτίου 1974.
Τι βρίσκεται πίσω απ’ αυτές τις θλιβερές προβλέψεις μιας παγκοσμίου πληθυσμιακής συμφοράς, που αντηχούν τώρα από έναν αυξανόμενο αριθμό ειδικών; Είναι απλώς θόρυβος διαδοσιών; Οι ζοφερές τους προβλέψεις έχουν αμφισβητηθή ευρέως με τη δικαιολογία ότι έχουν αγνοήσει τις απρόβλεπτες δυνάμεις. Επιπλέον, ισχυρίζονται πολλοί, η ευφυΐα του ανθρώπου πάντοτε επεκράτησε προηγουμένως, έτσι δεν είναι;
Αλλά οι ειδικοί για τον πληθυσμό ισχυρίζονται ότι αυτό το πρόβλημα είναι διαφορετικό από οτιδήποτε αντιμετώπισε προηγουμένως το ανθρώπινο γένος. Είναι, λένε, απατηλό, λόγω του τρόπου που αυξάνει ο πληθυσμός. Αντί να παρουσιάζη μια σταθερή και ομαλή αύξησι, τρέφεται από τον εαυτό του, διογκούμενος δραματικά, εωσότου, ξαφνικά, φθάνει όπως λένε τα όρια του περιβάλλοντος.
Πώς Αυξάνει ο Πληθυσμός
Αυτό που συμβαίνει μπορεί να εξεικονισθή από το ανέκδοτο για κάποιον που συμφώνησε να εργασθή για ένα σεντ την πρώτη εβδομάδα, αν ο εργοδότης του τού εδιπλασίαζε τον μισθό για κάθε μετέπειτα εβδομάδα: 2 σεντς, 4 σεντς, 8 σεντς κ.ο.κ. Στο τέλος τριών μηνών θα είχε μόνο $80 περίπου. Αλλά λόγω του αποτελέσματος του «διπλασιασμού,» απ’ αυτό το απατηλό αργό ξεκίνημα, ο άνθρωπος θα κέρδιζε πάνω από $45.000.000.000.000 ως το τέλος του έτους, αν τα χρηματικά αποθέματα του κόσμου δεν εξηντλούντο.
Ο πληθυσμός αυξάνει με παρόμοιο τρόπο, μολονότι υπεισέρχονται επίσης και άλλοι παράγοντες. Χρειάσθηκαν χιλιάδες χρόνια για να φθάση η γη το πρώτο της δισεκατομμύριο ανθρώπων, γύρω στα μέσα του περασμένου αιώνος. Αλλά χρειάσθηκαν λιγώτερο από εκατό χρόνια για να διπλασιασθή εκείνος ο πληθυσμός! Μόνο τριάντα περισσότερα χρόνια έφεραν άλλο ένα δισεκατομμύριο ακόμη, και δεκαπέντε χρόνια θα έχουν παραγάγει το τέταρτο δισεκατομμύριο, στο 1975! Και το πέμπτο δισεκατομμύριο; Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι θα επιτευχθή σε λίγο περισσότερο από μια δεκαετία—εκτός αν γίνη κανένα «θαύμα»—ή καμμιά καταστροφή.
Σήμερα, ο «χρόνος διπλασιασμού» του πληθυσμού της γης είναι λιγώτερο από τριανταπέντε χρόνια, αλλά ο χρόνος αυτός μικραίνει! Η έκδοσις 1974 της Ενσαϊκλοπήντια Μπριτάννικα τονίζει ότι ορισμένα μέρη του κόσμου έχουν τώρα ένα νεαρό πληθυσμό «προικισμένο με υψηλή αναλογία γεννήσεων, αλλά και χαμηλή αναλογία θανάτων. Μια τέτοια κατάστασις, αν διαρκέση πολύ, θα καταλήξη στο να πολλαπλασιασθή 32.000 φορές ο πληθυσμός της γης σε 500 μόνο χρόνια.»—Τόμ. 14, σελ. 816.
Σκεφθήτε! Πάνω από 200 άτομα έχουν προστεθή στον κόσμο αφότου αρχίσατε να διαβάζετε αυτό το άρθρο, δηλαδή 150 το λεπτό. Με αυτή την αναλογία θα μπορούσε να δημιουργηθή μια πόλις 200.000 περίπου κατοίκους μέσα σε 24 ώρες, μια μεγαλούπολις με έξη εκατομμύρια και πλέον σ’ ένα μήνα, ή ένα έθνος όσο η Δυτική Γερμανία σ’ ένα χρόνο! Σκεφθήτε μόνο τι χρειάζεται για να τραφούν, να στεγασθούν, να ντυθούν, να μορφωθούν και να βρουν εργασίες 78 εκατομμύρια άνθρωποι σ’ ένα χρόνο!
Μπορεί ο Κόσμος να τους Απορροφήση;
Η ικανότης του κόσμου ν’ αντιμετωπίση αυτές τις απαιτήσεις αυξάνει, όχι όμως τόσο γρήγορα όσο ο πληθυσμός. Οι ελλείψεις που τώρα συνταράσσουν τον κόσμο λέγεται ότι αποδεικνύουν πως το ανθρώπινο γένος μένει πίσω στον αγώνα δρόμου. Η υπερβολική ζήτησις στη γεωργία, στην εκπαίδευσι, στη στέγασι και σε άλλες ανάγκες έφεραν τον κόσμο από την αφθονία στην έλλειψι μέσα σε πολύ λίγα χρόνια. Ο χωρίς προηγούμενο πληθωρισμός ακόμη και στα πλούσια «ανεπτυγμένα έθνη» βεβαιώνουν αυτές τις ελλείψεις.
Εκείνο που επιδεινώνει περισσότερο την κατάστασι είναι το γεγονός ότι ο πληθυσμός αυξάνει τώρα δυο φορές πιο γρήγορα στα φτωχά «λιγώτερο ανεπτυγμένα έθνη» απ’ όσο στα πλούσια βιομηχανικά έθνη. Αφού υπάρχουν ήδη σχεδόν τριπλάσιοι άνθρωποι στις φτωχές χώρες, αυτές πρέπει ν’ απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος της όλης πληθυσμιακής αυξήσεως. Και ο μισός πληθυσμός του κόσμου ηλικίας κάτω των είκοσι ετών ζη κυρίως σ’ αυτές τις χώρες. Σκεφθήτε τι αύξησις βρεφών μπορεί να βρίσκεται μπροστά τους!
Διαρκώς περισσότερα άτομα πρέπει ουσιαστικά να μοιράζωνται τις ίδιες περιωρισμένες πηγές. Το αποτέλεσμα είναι αυξανόμενες ανισότητες. Η διαδικασία αυτή λέγεται «πόλωσις,» ένα διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ αντιθέτων. Με απλούστερα λόγια, «οι πλούσιοι γίνονται πλουσιώτεροι και οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι.» Σκεφθήτε:
● Η συνολική αξία πέρυσι όλων των αγαθών και των εργασιών, δηλαδή το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, στις 128 φτωχότερες χώρες ήταν πολύ λιγώτερο από την αύξησι σε 21 και μόνο πλούσιες χώρες.
● Η παγκόσμια αύξησις δημητριακών θα πρέπει να αυξηθή οκτώ φορές αν πρόκειται να τρώγη ο υπόλοιπος κόσμος τόσο καλά όσο οι κάτοικοι της Βορείου Αμερικής.
● Υπάρχουν τώρα 100 εκατομμύρια περισσότερα αγράμματα άτομα στον κόσμο απ’ ο,τι ήσαν το 1950.
● Λιγώτερα από το ένα τρίτο του πληθυσμού της γης καταναλώνουν πάνω από τα εννέα δέκατα της ενεργείας του κόσμου, ενώ περισσότεροι από τα δύο τρίτα πρέπει να αρκεσθούν με τα απομένοντα 8 εκατοστά.
Πόσο επιτυχείς είναι οι προσπάθειες να μικρύνουν το χάσμα; Μια έκθεσις προς τη συνδιάσκεψι της Αμερικανικής Εταιρίας για την Πρόοδο της Επιστήμης το 1974 παρατήρησε ότι συνήθως, όταν οι υποανάπτυκτες χώρες, προσπαθούν ν’ αυξήσουν το μορφωτικό επίπεδο των πολιτών τους και να ανακατανείμουν τον πλούτο μέσω αναδασμού, η παραγωγικότης πέφτει και μένουν ακόμη πιο πίσω από τα ανεπτυγμένα έθνη.
Σαν αποτέλεσμα, λέγει ο πρόεδρος της Παγκοσμίου Τραπέζης Σ. ΜακΝαμάρα, αυτός ο πλανήτης μοιάζει με πλοίο που το ένα τέταρτο των κατοίκων του ζη σε «πολυτελείς πρώτης τάξεως συνθήκες» και τα άλλα τρία τέταρτα ταξιδεύουν στο «κατάστρωμα,» στις χειρότερες θέσεις. Είπε ότι με τέτοιες ανισότητες δεν μπορεί να είναι ένα «ευτυχισμένο πλοίο.» Αντίθετα, έχει γίνει εστία πείνας, αθλιότητος, οικονομικού χάους και πολιτικών αναταραχών. Θα βρουν οι ηγέται του κόσμου καμμιά λύσι; Μερικές αυθεντίες πιστεύουν ότι είναι ήδη πολύ αργά.
Ζοφερές Προβλέψεις
Όλο και περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η κρίσις πλησιάζει γρήγορα σ’ ένα αποκορύφωμα. Μερικοί μάλιστα υιοθετούν μια μοιρολατρική στάσι, προβλέποντας ότι η μοναδική λύσις στο πρόβλημα των γεννήσεων είναι η αύξησις του «ρυθμού των θανάτων.» Μια πρόβλεψις, βασισμένη στους υπολογισμούς των «περισσοτέρων ειδικών επί της ενεργείας, της γεωργίας, του πληθυσμού και της παγκόσμιας οικονομίας,» είναι ότι «ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, ή το ένα τέταρτο του πληθυσμού της γης, αντιμετωπίζουν χρεωκοπία, κοινωνική κατάρρευσι και ομαδική λιμοκτονία μέσα στους προσεχείς δώδεκα μήνες.»—Η Ποστ του Ντένβερ, 3 Μαρτίου 1974.
Είτε αυτές οι προβλέψεις επαληθεύσουν είτε όχι, η αυξανόμενη αναταραχή για τις ελλείψεις και τις υψηλές τιμές στην Ινδία και η συνεχιζόμενη ακόμη πείνα στην Αφρική παρέχουν ένα μελαγχολικό φόντο στους υπολογισμούς των. Ένας αξιωματούχος στο Μπαγκλαντές, του οποίου ο πληθυσμός των εβδομηνταπέντε εκατομμυρίων είναι τριπλάσιος σε πυκνότητα από τον πληθυσμό της Ινδίας, λέγει ότι «αν δεν μπορέσωμε να ελέγξωμε εδώ την αύξησι του πληθυσμού γρήγορα, δεν θα μπορέσωμε να ελέγξωμε τίποτα. Αυτό το πρόβλημα είναι συνυφασμένο με την ίδια μας την ύπαρξι, με την επιβίωσί μας ως έθνους.»
Αναφέρεται ότι η κοινωνική συμπεριφορά χειροτερεύει πολύ στη νότιο Ασία και σε μέρη της Λατινικής Αμερικής. Τα ειδησεολογικά νέα μιλούν για «απροσδόκητη απόκρυψι τροφίμων από τους γεωργούς,» καθώς και για πολύ διαδεδομένη μαύρη αγορά. «Υπάρχει άνευ προηγουμένου νοθεία τροφίμων από τους εμπόρους» για ν’ αυξήσουν την ποσότητα, «μερικές φορές με [δηλητηριώδεις] προσμίξεις.» Μια άλλη είδησις λέγει: «Συμμορίες νεαρών ωπλισμένων με όπλα, που εγκατελείφθησαν από τον πόλεμο του 1971, περιέρχονται τις κωμοπόλεις και την ύπαιθρο στο Μπαγκλαντές, διαπράττοντας αντικοινωνικές πράξεις χωρίς προηγούμενο για τον ευαίσθητο Βεγγαλέζικο λαό.» Παρόμοιες «συμμορίες περιφερόμενων παιδιών, που αποκαλούνται ’αμπανδονάδος,’ περιφέρονται τώρα στους δρόμους μερικών πόλεων της Λατινικής Αμερικής σαν . . . κοπάδια εγκαταλελειμμένων σκύλων.»
Μερικές αυθεντίες πιστεύουν ότι το πρόβλημα του πληθυσμού θ’ αποβή το «κρίσιμο πρόβλημα» για τη νότιο Ασία. Κάποιος λέγει: «Η ποιότης της ζωής σ’ αυτή την περιοχή έχει αρχίσει ήδη να παρακμάζη, και το οικοδόμημα της κοινωνίας να καταρρέη. Και κανένας άνθρωπος δεν υπήρξε αρκετά σοφός να σκεφθή μια λύσι.»
Αυτό ασφαλώς δεν οφείλεται στην έλλειψι προσπαθείας. Λύσεις δοκιμάσθηκαν και δοκιμάζονται. Αλλά τι γίνεται μ’ αυτές;
[Γράφημα στη σελίδα 4]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΑΥΞΗΣΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1600 μ.Χ.
ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ
1975 4
1960 3
1930 2
1850 1
1600 .5
[Εικόνα στη σελίδα 3]
7 Births Every Minute: Bangladesh’s Biggest Long-Range Problem
THE NEW YORK TIMES, February 1, 1974
Population Growth a Threat
THE DAILY OKLAHOMAN, November 6, 1973
DEPOPULATE OR PERISH
SUNDAY INDEPENDENT, October 21, 1973
Globe Is Overabundant in One Item: Population
LOS ANGELES TIMES, December 9, 1973
The Next Crises: Population and Resources
THE NEW YORK TIMES, December 22, 1973