Ένας Πολύγαμος Εκλέγει Καλύτερη Κληρονομιά

Όπως ελέχθη στον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στο Ζαΐρ

ΑΠΟ τότε που ήμουν νέος ενδιαφερόμουν να προετοιμάσω μια αξιόλογη κληρονομιά για να την μεταβιβάσω στα παιδιά μου. Με την πάροδο των ετών, όμως, η άποψίς μου για τη ζωή έχει αλλάξει πολύ, εν τούτοις, η επιθυμία μου να προετοιμάσω κάτι αξιόλογο για την οικογένεια μου είναι ακόμη ισχυρή. Επειδή γεννήθηκα σ’ ένα μικρό χωριό στην καρδιά της τροπικής Αφρικής, ο τρόπος της ζωής μου είναι πιθανόν πολύ διαφορετικός από τον δικό σας.

Η ζωή του χωριού στην Αφρική προσφέρει σ’ ένα παιδί πολλές ευκαιρίες να σκέπτεται το μέλλον του. Όταν η νύχτα σκέπαζε και το τελευταίο φως της ημέρας, εμείς οι νέοι καθόμαστε έξω από τις καλύβες μας με τους γονείς μας. Η νύχτα ήταν γεμάτη θορύβους, αλλ’ εμείς δεν προσέχαμε ούτε το γρύλλισμα των γρύλλων, ούτε το κόασμα των βατράχων. Καθώς ήμαστε συγκεντρωμένοι γύρω από τη φωτιά και περιμέναμε να μας καλέσουν για ύπνο, μιλούσε ο πιο ηλικιωμένος του χωριού. Δεν ήταν τότε καιρός να μιλούν οι νέοι, αλλά, αντιθέτως, ν’ ακούουν. Τι πλούτο γνώσεως αποκτήσαμε μ’ αυτό τον τρόπο! Οι μεγαλύτεροι διηγούντο γεγονότα που συνέβησαν ενώ κυνηγούσαν, αφηγούντο λαϊκές παραδόσεις κι εξηγούσαν πολυάριθμες παροιμίες που εφαρμόζοντο σ’ όλες τις καταστάσεις της ζωής. Σε τέτοιες στιγμές διερωτόμουν, «Τι θα κάμω στη ζωή μου;»

Τα Σχέδιά μου για το Μέλλον

Για τον λαό μου, μολονότι το χρήμα, είναι σημαντικό, το όνομα ή η φήμη έχει πολύ μεγαλύτερη αξία. Ένας άνθρωπος που αποκτά όνομα τυγχάνει σεβασμού ακόμη και μετά τον θάνατο του. Κι εγώ επιθυμούσα ν’ αποκτήσω ένα όνομα που θα έμενε αξέχαστο και πίστευα ότι αυτό θα ήταν μια αξιόλογη κληρονομιά για τα παιδιά μου. Όταν κάποιος αποκτήση φήμη και γόητρο στην κοινότητα, τα παιδιά του θεωρούνται πολύ σπουδαία μεταξύ του λαού Μπαντού. Ελπίζεται ότι στις μελλοντικές γενεές οι άνθρωποι θα δείχνουν τους απογόνους αυτού του ατόμου και θα λένε: «Ω! Είναι τα παιδιά του Τάδε.» Πράγματι, στη φυλή μας κάνουν στον άνθρωπο που δεν έχει παιδιά αυτή την κάπως περιφρονητική ερώτησι: «Νεουσίγιε τσίνγι;» που στην πραγματικότητα σημαίνει, «Ποιος θα διαιωνίση τ’ όνομά σου;» (Στην κυριολεξία, «Τι θ’ αφήσης;») Ένας άνδρας που δεν έχει παιδιά να διατηρήσουν το όνομά του, ακόμη κι αν είναι πολύ πλούσιος, θεωρείται ασήμαντος στα μάτια της κοινότητος. Σύμφωνα με τον τρόπο που σκέπτεται, ο λαός Μπαντού, αυτός ο άνθρωπος είναι καταραμένος. Για να μην εξαλειφθή ποτέ το όνομά μου, ακόμη και μετά τον θάνατο μου, απεφάσισα ν’ αποκτήσω πολλά παιδιά. Ήθελα να είμαι βέβαιος για την «κληρονομιά» μου.

Ο πατέρας μου ήταν πολύγαμος, μολονότι δεν είχε διαλέξει ο ίδιος αυτό το είδος του γάμου. Πώς, τότε, έγινε αυτό; Οι κανόνες της φυλής μας απαιτούν να νυμφεύωνται οι αδελφοί ενός νεκρού ανδρός τη χήρα (ή τις χήρες) των αδελφών τους. Επειδή οι αδελφοί του πατέρα μου πέθαναν, αυτός κληρονόμησε τρεις συζύγους.

Γενικά, οι Μπαντού πιστεύουν ότι οι γυναίκες είναι μια πηγή οικονομικού πλούτου στην οικογένεια, κι έτσι ένας άνδρας με αρκετές συζύγους αποκτά εξοχότητα στην κοινότητα. Αν γνωρίζετε κάτι για την εργασία μιας εργατικής συζύγου θα σας βοηθήση ν’ αντιληφθήτε πώς φέρνει οικονομικά οφέλη στην οικογένεια. Η εργασία της αρχίζει τα χαράματα, με το να εξασφαλίζη ανάγκες της οικογενείας για νερό. Είναι πιθανόν να κάνη αρκετούς δρόμους μέχρι την πηγή του νερού που είναι στο κάτω μέρος μιας απότομης ρεματιάς και να επιστρέφη κάθε φορά μ’ ένα κουβά νερό πάνω στο κεφάλι της. Αφού φέρουν το νερό, οι γυναίκες του χωριού αρχίζουν να καλλιεργούν τα κτήματα τους, κι εργάζονται με πρωτόγονες τσάπες στον ήδη καυτό πρωινό ήλιο. Η εργατικότης των θ’ ανταμειφθή όταν θα μαζέψουν την μανιόκα (κασσάβα), τα αράπικα φυστίκια, το καλαμπόκι, τις γλυκοπατάτες, τα φασόλια, τις πατάτες, τις μπανάνες και τους ανανάδες. Με εννέα μήνες βροχερού καιρού και τρεις μήνες μόνον ξηρασίας, η εποχή αναπτύξεως για πολλά φρούτα και λαχανικά κρατά τον περισσότερο καιρό του χρόνου. Η σύζυγος που εργάζεται με επιμέλεια θα έχη πλεόνασμα τροφής, το οποίο μπορεί να πωλήση στην αγορά και να συμβάλη μ’ αυτόν τον τρόπο στα έσοδα της οικογενείας.

Δεν συμβάλλει μόνον η μια σύζυγος ή οι πολλές σύζυγοι στον πλούτο της οικογενείας· και τα παιδιά επίσης κάνουν το ίδιο. Πώς; Όπως συμβαίνει σε πολλά μέρη του κόσμου, οι γονείς μιας νεαράς κόρης ζητούν ένα νυμφικό τίμημα ή προίκα από τον άνδρα που πρόκειται να νυμφευθή τη θυγατέρα τους. Στη φυλή μου, αυτό το νυφικό τίμημα συνήθως περιλαμβάνει ένα ποσόν χρημάτων, μια γίδα, κοττόπουλα και ρουχισμό, ανάλογα με τα οικονομικά μέσα της οικογενείας. Τα χρήματα, που προορίζονται για τον πατέρα της κόρης, θεωρούνται ως συνεισφορά στα έξοδα που έκαμε η οικογένεια ν’ αναθρέψη τη θυγατέρα. Τα είδη ρουχισμού είναι σαν ένα δώρο προς τη μητέρα της κόρης, επειδή προστάτευσε την αγνότητα της θυγατέρας μέχρι το γάμο της. Τι θα λεχθή για τη γίδα και τα κοττόπουλα; Αυτά φυλάσσονται ως επένδυσις χρημάτων. Μπορούν σε οποιοδήποτε καιρό να σφαγούν ή να πωληθούν αργότερα, αν η οικογένεια έχη ανάγκη να συγκεντρώση μερικά χρήματα γρήγορα. Από την άποψι των Μπαντού, τώρα που η θυγατέρα άφησε τη δική της οικογένεια, θα πλουτήση την οικογένεια του συζύγου της γεννώντας παιδιά που θα φέρουν το όνομά του. Επομένως, γιατί να μη ζητήσουν νυφικό τίμημα; Οι Μπαντού πιστεύουν ότι η κόρη το αξίζει.

Εκτός από τα φανερά υλικά πλεονεκτήματα μιας πολυμελούς οικογενείας από ένα πολυγαμικό γάμο, το ενδιαφέρον μου ν’ αποκτήσω πολλά παιδιά είχε διεγερθή κυρίως από εκείνη την επιθυμία που είχα από την παιδική μου ηλικία, δηλαδή να εξασφαλίσω ένα όνομα και μια αξιόλογη κληρονομιά για τον εαυτό μου και για την οικογένεια μου. Μ’ ένα τέτοιο σχέδιο υπ’ όψιν απεφάσισα να νυμφευθώ αρκετές συζύγους, αλλά όχι όλες συγχρόνως. Σκόπευα να νυμφευθώ μια σύζυγο και κατόπιν, όταν θα σταματούσε πια να γεννά παιδιά, να την διώξω και να νυμφευθώ μια άλλη και ούτω καθεξής. Δεν γνώριζα, όμως, ότι τα σχέδια μου δεν θα πραγματοποιούντο όπως είχα οραματισθή.

Η Ζωή μου ως Πολύγαμου Αρχίζει

Όταν μεγάλωσα άφησα το χωριό όπου είχα ανατραφή και άρχισα το επάγγελμα της ξυλουργικής. Αργότερα νυμφεύθηκα την πρώτη μου σύζυγο και σ’ ένα χρόνο είχε γεννήσει το πρώτο μου παιδί. Αισθανόμουν ικανοποιημένος καθώς έβλεπα τα σχέδια μου για το μέλλον ν’ αρχίζουν να πραγματοποιούνται. Μολονότι η σύζυγος μου συνέχιζε να μου γεννά παιδιά, δυο χρόνια περίπου αργότερα απεφάσισα να νυμφευθώ μια δεύτερη σύζυγο.

Η πρώτη μου σύζυγος δεν συμφωνούσε καθόλου μ’ αυτή τη διείσδυσι η οποία επηρέαζε τη θέσι της στο νοικοκυριό που μέχρι τώρα δεν είχε υποστή καμμιά πρόκλησι. Δεν χρειάζεται να πω ότι η πρώτη σύζυγος δεν είναι ποτέ ευτυχής για την καινούργια, η οποία τώρα μοιράζεται τη στοργή του συζύγου της. Μόνο στην περίπτωσι που αποδειχθή στείρα, η πρώτη σύζυγος συμφωνεί μοιρολατρικά στην άφιξι της δεύτερης συζύγου. Όποια κι αν είναι η περίπτωσις, όμως, η μητέρα της δεύτερης συζύγου δεν παραλείπει να προετοιμάζη την κόρη της για τη ζωή της ως δευτερευούσης συζύγου. Παραδείγματος χάριν, διδάσκει τη θυγατέρα της ότι θα πρέπει να θεωρή την πρώτη σύζυγο ως «μητέρα» της. Στο εξής, από την καινούργια «μητέρα» της θα πρέπει να μάθη τις μικροδουλειές του νοικοκυριού, και ούτω καθ’ εξής. Η πρώτη σύζυγος θα της δώση να πλύνη, θα την στείλη στην αγορά ν’ αγοράση τρόφιμα και θα της αναθέση να κάμη πολλές άλλες δουλειές.

Μολονότι συνεργάζεται όχι με πολλή ευχαρίστησι θεωρείται απαραίτητο να επικρατή ειρήνη μεταξύ των δύο συζύγων ώστε ο σύζυγος των ν’ απολαμβάνη καλή υγεία και μακροζωία. Αν υπάρχουν διαμάχες μεταξύ των συζύγων, υπάρχει ο φόβος ότι τα πονηρά πνεύματα θα επωφεληθούν από την κατάστασι και θ’ αφαιρέσουν τη ζωή του συζύγου των.

Δυστυχώς δεν υπήρχε αυτή η ειρήνη στο γάμο μου. Ζήλεια και έριδες ήσαν καθημερινά συμβάντα. Λόγω της συνεχούς εντάσεως που υπήρχε μεταξύ εμού και των δύο συζύγων μου η υγεία μου κλονίσθηκε κι έπεσα σοβαρά άρρωστος. Η πρώτη μου σύζυγος τότε πείσθηκε ότι η δεύτερη σύζυγος μου ήταν υπεύθυνη για την ασθένεια μου, και από τότε την θεωρούσε μάγισσα. Φυσικά, καμμιά από τις συζύγους μου δεν επιθυμούσε να κατηγορηθή για την ασθένεια μου κι έτσι κι οι δυο ήθελαν να πάμε στον φετιχιστή ιερέα για να τις απαλλάξη από την ευθύνη τους για την κατάστασί μου. Αυτό κατέληξε σ’ ένα διασκεδαστικό επεισόδιο, επειδή καμμιά δεν τολμούσε να επισκεφθή τον φετιχιστή ιερέα με τον φόβο ότι θα την έβλεπαν οι άλλοι οι οποίοι θα έβγαζαν το συμπέρασμα ότι αυτή μου είχε κάνει μάγια.

Με τον καιρό, όμως ανέρρωσα, και αργότερα, οχτώ χρόνια μετά τον γάμο μου με τη δεύτερη σύζυγο μου, εισήγαγα μια τρίτη γυναίκα στο γάμο μου. Επιθυμούσα ακόμη να μπορέσω να εξασφαλίσω μια μόνιμη κληρονομιά για τον εαυτό μου, ένα όνομα που ποτέ να μην εξαλειφθή. Αλλά, αντίθετα με τα αρχικά μου σχέδια, αντί να εξαποστείλω την πρώτη και τη δεύτερη σύζυγό μου, τους επέτρεψα να παραμείνουν. Νομίζετε ότι αυτή η απόφασίς μου συνέβαλε στην ειρήνη της οικογενείας: Συνέβη ακριβώς το αντίθετο! Αφού ήδη υπήρχαν στενοχώριες όταν υπήρχαν μόνο δύο γυναίκες στο σπίτι, μπορείτε να φαντασθήτε τι συνέβη όταν εισήγαγα την τελευταία αντίζηλο στο σπίτι, αφού ήταν η πιο νέα απ’ όλες. Όπως είναι ευνόητο, η πρώτη μου σύζυγος αισθανόταν τελείως εγκαταλελειμμένη όταν εμφανίσθηκε επί σκηνής η τρίτη σύζυγος. Εξ άλλου, η τελευταία σύζυγος, σίγουρη για την ελκυστικότητα της νεανικής της ηλικίας, μ’ επίεζε να διώξω την πρώτη και τη δεύτερη σύζυγό μου ώστε να μπορέση να καταλάβη την υπ’ αριθμόν ένα θέσι! Όσο για μένα, βαθειά στην καρδιά μου, δεν συμπαθούσα ούτε την τρίτη, ούτε την πρώτη σύζυγο περισσότερο, αλλά τη δεύτερη.

Τον καιρό που η τρίτη μου σύζυγος εισήλθε στην οικογένεια, οι πρώτες δύο σύζυγοι μου είχαν ήδη παύσει να γεννούν και αυτό το γεγονός φαίνεται ότι πρόσθεσε βαρύτητα στις παρακλήσεις της τελευταίας συζύγου μου να εξαποστείλω τις άλλες δύο. Η δεύτερη σύζυγος μου, όμως, επειδή γνώριζε ότι ήταν η ευνοούμενη, δεν υποχωρούσε σ’ αυτόν τον αγώνα. Εν τω μεταξύ, η πρώτη μου σύζυγος πήρε δευτερεύουσα θέσι σαν να ήταν μια ξένη στο δικό της νοικοκυριό.

Ένα Σημείο Στροφής στη Ζωή Μου

Λόγω αυτών των συγκρούσεων στην οικογένεια που είχαν τώρα ανανεωθή και ενισχυθή, έπεσα πάλι άρρωστος, και, για να χειροτερέψουν τα πράγματα, ένα από τα παιδιά μου πέθανε. Ως αποτέλεσμα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι για να επανακτήσω την υγεία μου και να φέρω πίσω τη γαλήνη στο σπίτι μου, θα έπρεπε να μείνω με μια μόνο σύζυγο. Μαντέψατε ποια σύζυγο σχεδίαζα να κρατήσω; Παρά το γεγονός ότι η τρίτη σύζυγος ήταν ακόμη νέα και παραγωγική, η απόφασίς μου ήταν να παραμείνω με τη δεύτερη σύζυγο μου. Εν τούτοις, όταν τα μέλη της οικογενείας μου έμαθαν την απόφασί μου, εναντιώθηκαν σθεναρά κι έτσι κάτω από την πίεσί τους, ανέβαλα την απόφασί μου. Αλλά, φυσικά, οι ενοχλητικές καταστάσεις στην έγγαμη ζωή μου δεν σταμάτησαν.

Τότε, το 1970, συνέβη κάτι που επρόκειτο να προκαλέση μια ακόμη πιο βαθειά αλλαγή στην ζωή μου, μια αλλαγή που δεν είχα φαντασθή ποτέ! Ήρθα σε επαφή μ’ ένα Μάρτυρα του Ιεχωβά. Ως Καθολικός, η πρώτη μου αντίδρασις ήταν να δείξω επιφυλακτικότητα. Δεν με είχε προειδοποιήσει η εκκλησία μου για ψευδοπροφήτες οι οποίοι θα εμφανίζοντο στις έσχατες ημέρες; Αυτή, όμως, η συνάντησις μ’ ενεθάρρυνε ν’ αρχίσω να διαβάζω την Αγία Γραφή και ως αποτέλεσμα, άρχισα να μαθαίνω πράγματα που δεν γνώριζα ποτέ προηγουμένως. Ένα σημαντικό πράγμα που με εντυπωσίασε ήταν ότι, για να ευχαριστήση ένας άνδρας τον Ιδρυτή του γάμου, δεν έπρεπε να έχη παρά μια μόνο σύζυγο. Διάβασα μόνος μου στο πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής τα εξής λόγια: «Δια τούτο θέλει αφήσει ο άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα αυτού, και θέλει προσκολληθή εις την γυναίκα αυτού· και θέλουσιν είσθαι οι δύο εις σάρκα μίαν.» Για να βρω γαλήνη και, το πιο σπουδαίο, για να ευχαριστήσω τον Θεό, κατάλαβα ότι αργά ή γρήγορα έπρεπε ν’ αποφασίσω να γίνω μια σάρκα με μια γυναίκα.—Γεν. 2:24.

Τότε άρχισα να παρακολουθώ τις συναθροίσεις των μαρτύρων του Ιεχωβά κάθε εβδομάδα μαζί με τις τρεις συζύγους μου. Εν τούτοις όταν οι γυναίκες μου αντελήφθησαν ότι πλησίαζε ο καιρός που θα έπρεπε ν’ αποφασίσω να διώξω τις δύο απ’ αυτές, εγίνοντο όλο και πιο ανήσυχες. Η πρώτη και η τρίτη σύζυγός μου θεωρούσαν γεγονός ότι θα εξέλεγα να παραμείνω με τη δεύτερη σύζυγο μου. Η δεύτερη σύζυγος μου ήταν σχεδόν βέβαιη ότι θα κατελάμβανε την αγαπητή θέσι ως μοναδική σύζυγος μου. Όσο για μένα, δεν είχα αναγγείλει ακόμη την απόφασί μου.

Φαντασθήτε την κατάπληξί μου όταν έμαθα ότι, για να ευχαριστήσω τον Δημιουργό, δεν ήταν απλώς ζήτημα του να κρατήσω μια από τις τρεις συζύγους μου. Ενώπιον της δικαιοσύνης και ενώπιον του Θεού, ήμουν νόμιμα νυμφευμένος με την πρώτη μου σύζυγο, τη σύζυγο της νεότητός μου. Ήταν καθήκον μου να παραμείνω μ’ αυτή τη γυναίκα. (Παροιμ. 5:18) Φαντασθήτε το δίλημμα μου τώρα! Αγαπούσα πραγματικά τη δεύτερη σύζυγό μου. Πριν μάθω ακόμη τις απαιτήσεις της Αγίας Γραφής, είχα ήδη αποφασίσει να παραμείνω μ’ αυτήν και να εξαποστείλω τις άλλες δύο. Τώρα αντιμετώπιζα την απόφασι να παραμείνω «μετά της γυναικός της νεότητός μου,» η οποία τώρα δεν ήταν καθόλου νέα. Πώς θα μπορούσα να εξαποστείλω τη δεύτερη σύζυγό μου που μου είχε γεννήσει τρία παιδιά και την οποία αγαπούσα περισσότερο; Η μελέτη του Λόγου του Θεού που είχα κάμει στη διάρκεια των περασμένων λίγων μηνών με είχε πείσει ότι έπρεπε να πράξω το ορθό. Αλλά θα είχα τη δύναμι να το εκτελέσω; Προσευχόμουν συχνά και τελικά η αγάπη μου για τον Θεό με βοήθησε να πάρω την απόφασι. Παρά τις εξηγήσεις μου, ήσαν πολλά τα δάκρυα που έχυσαν οι σύζυγοι μου καθώς αναχωρούσαν. Για μένα ήταν σαν να εσχίζετο η καρδιά μου στα δυο. Αφ’ ενός, δοκίμαζα βαθειά λύπη με την αναχώρησι των γυναικών που είχα ζήσει μαζί τους τόσο πολύ διάστημα, αλλά αφ’ ετέρου, είχα βαθειά χαρά επειδή εγνώριζα ότι η απόφασίς μου είχε την επιδοκιμασία Εκείνου ο οποίος εγκαινίασε τον πρώτο γάμο.

Η λύπη που αισθανόμουν μετριάσθηκε επίσης από την ευτυχία που έφερε η απόφασίς μου στην πρώτη μου σύζυγο. Δεν μπορώ να περιγράψω τη χαρά της όταν αποκαταστήθηκε στην προηγούμενη θέσι της. Στα μάτια της η απόφασίς μου ήταν εντελώς απίστευτη.

Φυσικά, δεν ευχαριστήθηκαν όλοι τόσο όσο η πρώτη μου σύζυγος. Μετά τα πρώτα δάκρυα, οι σύζυγοι, μου που είχαν απομακρυνθή, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να στρέψουν τα παιδιά τους εναντίον του πατέρα τους. Η εχθρότης των συνεχίσθηκε παρά το γεγονός ότι τις υποστήριζα οικονομικώς. Όσον αφορά τα άλλα μέλη της οικογενείας, μερικοί ήσαν πολύ ευτυχείς για μένα, επειδή γνώριζαν την ασθένεια μου, η οποία είχε επιδεινωθή από τη συνεχή διαμάχη και δυστυχία που υπήρχε στην οικογένεια μου. Άλλοι, όμως, λυπήθηκαν που είχα αποφασίσει να μείνω με την ηλικιωμένη γυναίκα, όπως έλεγαν επιεικώς, η οποία δεν μπορούσε πια να μου γεννήση κανένα παιδί. Πώς έβλεπαν τη θέσι μου οι άλλοι φίλοι και γνωστοί; Μερικοί πίστευαν ότι είχα χάσει το λογικό μου. Άλλοι, όμως, θαύμαζαν αυτό που είχα κάνει κι επιθυμούσαν ίσως κρυφά στη καρδιά τους να είχαν κι αυτοί το θάρρος να κάμουν το ίδιο.

Πώς αισθάνομαι εγώ; Δεν έχω καθόλου μετανοιώσει. Αντιθέτως, έχω κάθε λόγο να είμαι ευτυχής. Επί τέλους στο σπίτι μου βασιλεύει πάλι η γαλήνη. Και για να προσθέση στην ευτυχία μου η σύζυγος μου ενώθηκε μαζί μου στην υπηρεσία του αληθινού Θεού Ιεχωβά.

Οι Φιλοδοξίες μου Άλλαξαν

Όταν σκέπτωμαι τα παιδικά όνειρα που έκανα καθώς καθόμουν γύρω από τη φωτιά στο χωριό μας, δεν μπορώ να μη θαυμάσω τον τρόπο με τον οποίον άλλαζε η άποψίς μου για τη ζωή. Άλλοτε, μοναδικός στόχος στη ζωή μου ήταν να κάνω όνομα και φήμη για τον εαυτό μου και να τ’ αφήσω κληρονομιά στα παιδιά μου μετά τον θάνατο μου.

Τώρα οι ελπίδες μου και οι φιλοδοξίες μου είναι τελείως διαφορετικές. Αντί του δικού μου ονόματος επιθυμώ να γίνη γνωστό το όνομα του Δημιουργού όλων των ανθρώπων της γης, του Ιεχωβά. Και αν παραμείνω πιστός στον Θεό, είμαι πεπεισμένος ότι θα κληρονομήσω ζωή σ’ ένα νέο σύστημα σ’ αυτόν τον πλανήτη γη, όπου, όχι μόνο το όνομά μου, αλλά κι εγώ ο ίδιος θα υπάρχω σε όλη την αιωνιότητα. Ο μόνος μου στόχος στη ζωή τώρα είναι να μπορέσω να βοηθήσω άλλους, περιλαμβανομένης και της συζύγου μου και των παιδιών μου, να μάθουν να τιμούν το όνομα του Θεού ώστε να μπορέσουν να μετάσχουν μαζί μου σ’ αυτή την καλύτερη κληρονομιά της αιωνίου ζωής.