Ο Υπηρέτης Σας—Το Μολύβι

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» Στην Αυστραλία

ΕΠΙ πολλά χρόνια τώρα με χρησιμοποιείτε για να γράφετε εκθέσεις των επιχειρήσεων σας, να εκφράζετε τα συναισθήματα και τις συγκινήσεις σας και να σχεδιάζετε τις μελλοντικές δραστηριότητές σας. Αλλά τι γνωρίζετε για μένα;

Επικρατεί σύγχυσις σχετικά με τα πού και πότε ακριβώς άρχισα την υπηρεσία μου. Οι ειδικοί αναφέρουν διαφορετικές ημερομηνίες και τόπους. Εν τούτοις, χωρίς να γίνω δογματικός θα σας κάνω μια περίληψι του παρελθόντος μου.

Το αγγλικό μου όνομα «πένσιλ» προέρχεται από τη Λατινική λέξι πενίσιλλους που σημαίνει «πινέλλο του ζωγράφου» και πράγματι αρχικά οι πρόγονοί μου ήσαν λεπτά πινέλλα, μια μορφή πολύ μακρινή από τη σημερινή μου όψι. Αργότερα, στη Βαυαρία, ανεκαλύφθη ο «γραφίτης» (από το Ελληνικό ρήμα «γράφω»). Απ’ αυτόν ακριβώς αποτελείται ο εσωτερικός μου πυρήνας που είναι κλεισμένος σε ξύλο. Ο Γραφίτης παλαιά ήταν γνωστός ως «μόλυβδος» κι έτσι, ακόμη και σήμερα, είμαι γνωστός ως «μολυβδοκόνδυλο» άσχετα αν δεν περιέχω μόλυβδο.

Μολονότι ο γραφίτης ήταν από παληά γνωστός, μόνο το 1564 μ.Χ. ανεκαλύφθη γραφίτης στην καθαρή μορφή του σε στερεά κατάστασι στο Μπόρροντεηλ της Αγγλίας. Εκείνον περίπου τον καιρό άρχισα να εξελίσσωμαι. Η ιστορία λέγει ότι στη διάρκεια μιας εξαιρετικά σφοδρής καταιγίδος ξεριζώθηκε ένα τεράστιο δένδρο και κάποιος αγρότης βρήκε στη ρίζα του μια ξερή ουσία που μπορούσε να χρησιμοποιηθή για το σημάδεμα ή σφράγισμα των προβάτων χωρίς να ξεπλένεται.

Αργότερα, δημιουργήθηκαν τα ορυχεία του Μπόρροντεηλ. Έκοβαν τον γραφίτη σε κυλίνδρους και τον πωλούσαν ως μέσον γραφής. Το μόνο ελάττωμα ήταν η μουντζούρα που άφηνα στο χέρι του γραφέα και σε ότι άλλο άγγιζα. Ακολούθησαν διάφορες εξελίξεις. Μια από τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν ήταν να με τυλίγουν με σπόγγο ή κάποιο είδος σύρματος, ώστε να κόβεται, ή να ξετυλίγεται καθώς η άκρη μου τρίβετο με τη χρήσι, ακριβώς όπως οι φίλοι μου, τα κραγιόνια (νερομπογιές), είναι τυλιγμένα με χαρτί που ξετυλίγεται, καθώς το κραγιόνι τρίβεται. Μια άλλη μέθοδος ήταν να με βάζουν σ’ ένα μετάλλινο σωλήνα ή θήκη και να σπρώχνουν τη ράβδο του γραφίτη έτσι ώστε μόνο το άκρο του γραφίτη μου να εξέχη, όπως συμβαίνει σήμερα με τον ξάδελφο του το μολύβι με ανταλλακτικές μύτες.

Το πιο κοινό μολύβι, όπως εγώ, μια ράβδος γραφίτη με περίβλημα ξύλου, κατασκευάστηκε για πρώτη φορά στη Νυρεμβέργη της Βαυαρίας Γερμανίας το 1660 μ.Χ. περίπου. Το 1790 περίπου ως 1795 δύο τουλάχιστον διαφορετικά άτομα είχαν αναπτύξει μεθόδους για το τρίψιμο του γραφίτη με πηλό· αυτοί, ήσαν ο Τζόσεφ Χάρτμουθ από τη Βιέννη της Αυστρίας και ο Νικόλας Ζακ Κοντ από τη Γαλλία. Η μέθοδός τους παρήγε πιο σταθερά και μαλακά μολύβια που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα.

Τώρα θα ήθελα να σας συστήσω μερικούς συγχρόνους συγγενείς μου—το μολύβι με τις ανταλλακτικές μύτες και το μολύβι με τις λαβές. Υπάρχουν σε πολλά μεγέθη και σχήματα, και κατασκευάζονται από μέταλλο ή πλαστικό μ’ έναν εσωτερικό μηχανισμό που κρατά και προωθεί τη «μύτη» μέσω μιας μικρής τρύπας στο άκρο όταν χρειάζεται. Σε μερικές περιπτώσεις αυτό γίνεται όταν στρίβωμε ένα σύρμα που προωθεί τη μύτη καθώς γυρίζομε το καπάκι του μολυβιού. Στα μολύβια με τις λαβές πιέζομε ένα κουμπί στο πίσω άκρο του μολυβιού και ανοίγουν μικρές σιαγόνες που πιάνουν τη «μύτη» μέσα τη σπρώχνουν προς τα εμπρός και την ακινητοποιούν.

Συνήθως η «μύτη» των μολυβιών με ανταλλακτικές μύτες είναι πολύ λεπτότερη σε διάμετρο από τη μύτη των κοινών ξύλινων μολυβιών, δηλαδή είναι 0,036 ίντσες ως 0,046 ίντσες (0,91 έως 1,17 χιλιοστά) σε διάμετρο και δυόμισυ ως τέσσερις ίντσες σε μήκος (6,50 ως 10 εκατοστά περίπου) με ίδιους βαθμούς σκληρότητος, μολονότι δεν είναι τόσο εκτεταμένη.

Ο Τρόπος Κατασκευής της Καρδιάς Μου

Σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους κατασκευής, αναμιγνύουν γραφίτη και άργιλο μαζί και σχηματίζουν ένα υλικό που έχει τη συνοχή της ζύμης το οποίο κατόπιν ωθούν μέσα από μια στενή τρύπα σε ένα καλούπι από καρβίδιον βολφραμίου. Ο τελειωμένος γραφίτης κόβεται τώρα σε κομμάτια μήκους επτά ιντσών (περίπου 18 εκατοστά). Αυτές οι «μύτες» ξηραίνονται και πυρώνονται σε κλίβανο σε θερμοκρασίες 1.900 ως 2.000 βαθμών Φαρενάιτ (1.038 ως 1.093 βαθμών Κελσίου) και τελικά βυθίζονται σ’ ένα λιπαντικό που έχει ένα κηρώδες ή λιπαρό οξύ για να γίνω πιο μαλακός για γράψιμο. Το πραγματικό προτέρημα αυτής της μεθόδου από το φυσικό γραφίτη είναι ότι μπορεί να ελεγχθή η δομή του γραφίτη σε ποικιλία σκληρότητας, από τον μαλακό βαθμό 6B, μέσω HB και F, στον πολύ σκληρό βαθμό 9H, διαφοροποιώντας το ποσόν της αργίλου που προστίθεται στο μίγμα. Όσο περισσότερη άργιλος προστίθεται, τόσο σκληρότερος γίνεται ο γραφίτης. Οι μαλακοί βαθμοί «B» χρησιμοποιούνται κυρίως για καλλιτεχνικές εργασίες, σχέδια και τα παρόμοια.

Επειδή είναι μαλακές, οι «μύτες» του βαθμού «B» δεν μένουν μυτερές αλλά στρογγυλές κι έτσι αφήνουν τον καλλιτέχνη ν’ αναμιγνύη και να φωτοσκιάζη με γραμμές το περίγραμμα και το βάθος. Ο σκληρότερος βαθμός «H» χρησιμοποιείται σε αρχιτεκτονικό και μηχανολογικό σχέδιο. Οι σκληρότερες «μύτες» διατηρούν μια μυτερή άκρη με αποτέλεσμα πολύ λεπτές και ακριβείς γραμμές στο σχέδιο.

Η μέση κλίμακα, οι βαθμοί HB και F, είναι για γενική χρήσι, συνδυάζοντας σκληρό και μαλακό γράψιμο. Επί πλέον, έχουν αναπτυχθή πολλοί τύποι ειδικής χρήσεως, όπως είναι τα πολύ λεπτά μολύβια που χώνονται στη ράχη σημειωματαρίων ή ημερολογίων, και το μολύβι του ξυλουργού με πλακέ πολύ σκληρή «μύτη» για γράψιμο σε σκληρό ξύλο.

Η Κάλυψις της Καρδιάς Μου

Μέχρι τώρα μιλήσαμε μόνο για ένα μέλος του σώματος μου για την καρδιά μου, τη «μύτη,» αλλά το ξύλο που την καλύπτει είναι εξ ίσου σπουδαίο. Το ξύλο πρέπει να είναι αρκετά μαλακό για να ξύνεται, αρκετά ανθεκτικό ώστε να κρατά τον εύθραυστο γραφίτη στη θέσι του και ισχυρό ώστε να μη λυγίζη ούτε να σπάζη. Ο κόκκινος κέδρος έχει όλες αυτές τις ιδιότητες καθώς κι ένα πλούσιο φυσικό χρώμα κι ευχάριστη μυρωδιά όταν με ξύνουν. Σήμερα θεωρείται το καλύτερο ξύλο για τη βιομηχανία μολυβιών. Η σπανιότης όμως αυτού του ξύλου κατέστησε αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν άλλες ποικιλίες, όπως είναι ο κέδρος των Ορέων της Σιέρρα Νεβάδα στην Καλιφόρνια.

Το ξύλο κόβεται πρώτα σε λεπτές λωρίδες με μήκος επτά περίπου ίντσες και πλάτος δύο ίντσες (18 εκατοστά και 5 εκατοστά αντιστοίχως) ή έξη μολύβια σε πλάτος και μισό μολύβι σε πάχος. Έπειτα, γίνονται έξη ημιστρόγγυλα αυλάκια στη μια πλευρά για να μπη η «μύτη.» Έπειτα κολλούν δύο απ’ αυτές τις λωρίδες μαζί με τη «μύτη» ανάμεσα στα αυλάκια τους. Όταν ξεραθή η κόλλα, διαμορφώνουν τις λωρίδες από ξύλο με το να δίνουν πρώτα στο ένα πλευρό τη μορφή έξη ημιμολυβιών. Έπειτα κατεργάζονται το άλλο πλευρό με τον ίδιο τρόπο, και μένουν έξη χωριστά μολύβια που κόβονται, τώρα στο κανονικό μέγεθος. Έπειτα τα βάφουν. Στην περίπτωσι μερικών από τους πιο ακριβούς φίλους μου, αυτό μπορεί να σημαίνη μέχρι δέκα στρώματα μπογιάς.

Είμαι σχεδόν έτοιμο να βγω από το εργοστάσιο, αλλά πρέπει πρώτα να τυπωθούν στα πλευρά μου το όνομά μου, η ταυτότης μου και ο βαθμός μου. Από το μηχάνημα εκτυπώσεως κάνω ένα σύντομο ταξίδι στην αυτόματη ξύστρα, μια επίσκεψι στον ελεγκτή για την τελική έγκρισι κι έπειτα φθάνω κατ’ ευθείαν στον συσκευαστή. Τώρα είμαι έτοιμο για διανομή. Εκατόν είκοσι πέντε διαφορετικές κατεργασίες εφαρμόσθηκαν επάνω μου για να γίνω αυτό που είμαι, το μολύβι σας.

Πράγματι, είμαι στην υπηρεσία σας πολύν καιρό. Την επόμενη φορά που θα με χρησιμοποιήσετε, θυμηθήτε ότι «Καλύτερα να έχετε έναν υπηρέτη σαν εμένα, παρά μια αδύνατη μνήμη.»

[Διάγραμμα στη σελίδα 26]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΣΧΕΔΙΟΝ

ΤΕΧΝΗ

6B 5B 4B 3B 2B B HB F H 2H 3H 4H — 9H

1 2 2 ¹/₂ 3 4

ΓΡΑΨΙΜΟ