Τι Βάσις Υπάρχει για ένα Καλύτερο Μέλλον;
ΥΣΤΕΡΑ από διακόσια χρόνια ιστορίας, μήπως η σημερινή κατάστασις αναπτύξεως των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελεί καλό θεμέλιο για ένα καλύτερο μέλλον; Βέβαια, το έθνος έχει μεγάλη οικονομική δύναμι, εκτός από πολλούς άλλους πιθανούς παράγοντας που συντελούν προς το καλό του.
Εν τούτοις, πολλοί ειδικοί που μελετούν την τάσι της οικονομίας, της εκπαιδεύσεως, των κοινωνικών προβλημάτων και της πολιτικής, καταλήγουν σε σοβαρά συμπεράσματα. Πιστεύουν ότι παρά τη μεγάλη δύναμι και τα αγαθά, η χώρα θα μπορούσε ν’ αντιμετωπίση σύντομα σοβαρά προβλήματα, εκτός αν αναχαιτισθούν οι αρνητικές τάσεις.
Λέγουν ότι αυτό που υπήρξε μοιραίο για πολλές οικογένειες είναι το «Αμερικανικό Όνειρο.» Αυτό το όνειρο ήταν η πίστις ότι η βελτίωσις θα συνεχιζόταν επ’ άπειρον, με καλύτερες εργασίες, περισσότερα χρήματα, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, ασφάλεια, ειρήνη διανοίας και καλό μέλλον για τους νέους.
Αλλ’ απεδείχθη ότι τα πράγματα δεν συνέβησαν έτσι για πολλούς. Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης αναφέρουν: «Φαίνεται ότι μεγαλώνει ο φόβος πολλών Αμερικανών ότι το ‘γλέντι’ μπορεί να τελειώση. Το Μεγάλο Αμερικανικό Όνειρο . . . φαίνεται κάπως λιγώτερο πραγματοποιήσιμο σε πολλούς ανθρώπους.»
Ένα Αυξανόμενο Πρόβλημα
Ένα βασικό πρόβλημα σχετίζεται με τον τρόπο που οι Αμερικανοί χρηματοδότησαν αρκετή από την ευημερία τους των περασμένων λίγων δεκαετιών. Αυτό έγινε με δανεισμένα χρήματα—με χρέος, βαρύ χρέος. Υποθήκευσαν το μέλλον για να ζήσουν καλά σήμερα. Αλλά το μεγάλο χρέος οδηγεί στη χρεωκοπία.
Εξ αιτίας του τεράστιου και ανερχόμενου χρέους, η δυνατότης πολλών ανθρώπων, πολλών επιχειρήσεων, μερικών κυβερνήσεων και πολιτειών, ακόμη και της ομοσπονδιακής κυβερνήσεως, να πληρώσουν τις δαπάνες τους βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Η έκδοσις Γιουνάητεντ Στέητς Νιους εντ Ουώρλντ Ρηπόρτ λέγει: «Το χρέος των Η.Π. αυξάνει γρηγορώτερα από την οικονομία που πρέπει να το στηρίξη. Το σύνολο των οφειλών, δημοσίων και ιδιωτικών, ανέρχεται τώρα σε λίγο περισσότερο από το διπλάσιο της ετησίας εθνικής παροχής αγαθών και υπηρεσιών.» Το συνολικό χρέος είναι τώρα πάνω από τρία τρισεκατομμύρια (τρία εκατομμύρια) δολλάρια!
Το περιοδικό παρατηρεί ότι «το εταιρικό χρέος σήμερα είναι περίπου 17 φορές μεγαλύτερο από τα κέρδη και τους φόρους των εταιριών μαζί» και ανέρχεται συνεχώς. Το χρέος της ομοσπονδιακής κυβερνήσεως είναι πολύ μεγαλύτερο από 600 δισεκατομμύρια δολλάρια και συνεχίζει ν’ αυξάνη. Τα περασμένα δεκαεπτά έτη η κυβέρνησις είχε μόνο μια φορά ένα μικρό πλεόνασμα στον ετήσιο προϋπολογισμό της. Το έλλειμμα του οικονομικού έτους 1975 ήταν πάνω από 43 δισεκατομμύρια δολλάρια. Για το οικονομικό έτος 1976 αναμένεται έλλειμμα 75 περίπου δισεκατομμυρίων δολλαρίων, που αποτελεί ρεκόρ άνευ προηγουμένου.
Το 1939 ο τόκος του δημοσίου χρέους ήταν ένα δισεκατομμύριο δολλάρια για ένα έτος. Αλλά το οικονομικό έτος 1977 υπολογίζεται ότι θα είναι περίπου 45 δισεκατομμύρια δολλάρια! Αυτός ο τόκος μόνο για τα ένα έτος, είναι μεγαλύτερος από το συνολικό δημόσιο χρέος που συσσωρεύθηκε σ’ όλη την ιστορία της χώρας μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Γερουσιαστής Χάρρυ Φ. Μπυρντ, ο Νεώτερος, λέγει: «Αν συνεχισθή αυτό το είδος των δαπανών με έλλειμμα, πιστεύω ότι η χώρα οδηγείται αναπόφευκτα στην καταστροφή.»
Αλλά δεν φαίνονται καλύτερες οι προοπτικές για τις επιχειρήσεις τους πρόσφατους μήνες; Ναι, οι περισσότεροι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η κακή κάμψις του προσφάτου παρελθόντος πέρασε. Εν τούτοις, αρκετή βελτίωσις υποστηρίζεται οικονομικά με δανεισμένα χρήματα. Η ενίσχυσις της οικονομίας με δάνειο εβδομήντα πέντε δισεκατομμυρίων δολλαρίων πράγματι βελτιώνει τις συνθήκες προσωρινά. Αλλά το χρέος γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Μερικοί εκφράζουν την άποψι ότι μπορεί να παρομοιασθή μ’ ένα ηρωινομανή που πρέπει να παίρνη όλο και περισσότερα ναρκωτικά ώσπου ο οργανισμός του δεν μπορεί να το ανθέξη πια και τότε καταρρέει.
Χαμηλότερο Βιοτικό Επίπεδο
Ήδη η πόλις της Νέας Υόρκης διεπίστωσε τι σημαίνει να δαπανά κανείς περισσότερα χρήματα απ’ όσα κερδίζει. Το χρέος της πόλεως έχει γίνει τόσο μεγάλο, ώστε δυσκολεύεται πολύ να δανεισθή άλλα χρήματα για να πληρώση τις τρέχουσες δαπάνες, πολύ περισσότερο να εξοφλήση το δάνειο.
Έτσι, η πόλις περικόπτει τις υπηρεσίες, πράγμα που σημαίνει ότι απολύει επίσης κι εργάτες. Αλλά, ακόμη και μ’ αυτά τα δραστικά μέτρα, το έλλειμμα παραμένει. Και γίνεται όλο και πιο δύσκολο για την πόλι ν’ ανεβάση την ήδη βαρειά φορολογία.
Όπως ακριβώς το βιοτικό επίπεδο μιας πόλεως μπορεί να πέση όταν δαπανώνται πολλά χρήματα και δεν εισπράττονται αρκετά, έτσι ακριβώς, όπως πιστεύουν πολλοί ειδικοί, μπορεί να συμβή και στη χώρα. Μερικοί πιστεύουν ότι αυτό έχει αρχίσει ήδη να συμβαίνη. Ο Καθηγητής Τζωρτζ Στέρνλιμπ του Πανεπιστημίου Ράτζερς είπε: «Αυτό στο οποίο προϊστάμεθα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η παρακμή του βιοτικού επιπέδου της Αμερικής.»
Οι φόροι επίσης πλήττουν το βιοτικό επίπεδο του λαού. Είναι ο βασικός παράγων που οδηγεί ταχύτατα στον πληθωρισμό. Ήδη, περισσότερο από το ένα τρίτο της αμοιβής ενός εργάτου καταβάλλεται σε διάφορους φόρους. Δικαιολογημένα ο Υπουργός των Οικονομικών, Γουίλιαμ Ε. Σάιμον, λέγει: «Το σύστημα της ομοσπονδιακής φορολογίας που δημιουργήθηκε από τις πρώτες μέρες της δημοκρατίας, βρίσκεται σήμερα σε κακή κατάστασι.» Υπάρχει φόβος για ‘φορολογική επανάστασι.’ Πράγματι, ένας από τους λόγους του Επαναστατικού Πολέμου ήταν η άδικη, όπως την θεωρούσαν οι άποικοι, φορολογία.
Φτώχεια και Πλούτος
Παρά την ευημερία που απολαμβάνουν πολλοί, η φτώχεια εξακολουθεί να υπάρχη. Η εφημερίς Ποστ της Νέας Υόρκης έγραψε: «Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των Αμερικανών που ζουν σε συνθήκες κατώτερες από τις συνθήκες της φτώχειας, κυμαίνεται από 10 μέχρι 30 εκατομμύρια.» Πολλοί άλλοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας ή σε συνθήκες λίγο ανώτερες.
Ο αρθρογράφος Τζακ Άντερσον λέγει για ένα συνάδελφο δημοσιογράφο που παρουσιάσθηκε ως αγροτικός εργάτης κι εργάσθηκε σε αγρόκτημα ως μετανάστης εργάτης. Το διαμέρισμα που του παρεχωρήθη «δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθή κατάλληλο για ανθρώπινη κατοικία.» Οι γενικές συνθήκες, όπως είπε, «θύμιζαν περισσότερο παράγκες δούλων του 19ου αιώνα παρά κατοικία του 20ού αιώνα.»
Ο Άντερσον κατέληξε στα εξής: «Υπάρχει πικρή ειρωνεία στο γεγονός ότι εκείνοι που εργάζονται στους πιο παραγωγικούς αγρούς του κόσμου, συχνά ζουν σε σκληρή φτώχεια και μόλις κερδίζουν αρκετά για να συντηρούνται. Μερικοί είναι ουσιαστικά δούλοι στον κύριο του αγρού, ο οποίος συγκεντρώνει περισσότερα από τους μισθούς τους απ’ όσα τους πληρώνει. Για τους περισσότερους, φαίνεται σαν να μην υπάρχη τρόπος διαφυγής από τη μόνιμη φτώχεια στους αγρούς.»
Ο αριθμός των ηλικιωμένων που ζουν στη φτώχεια, κατά κοινή ομολογία, είναι εθνικό όνειδος. Και οι συνθήκες ζωής σε πολλές μεγάλες πόλεις χειροτερεύουν. Τα προγράμματα ανανεώσεως δεν συμβαδίζουν με τα κατεστραμμένα κι εγκαταλελειμένα κτίρια.
Έτσι, ύστερ’ από διακόσια χρόνια, οι συνθήκες ζωής για πολλούς είναι πολύ καλές, αλλά για εκατομμύρια άλλους είναι κακές. Ούτε όλ’ αυτά τα χρόνια της ευημερίας, ούτε όλες οι καλοπροαίρετες προσπάθειες μπόρεσαν ν’ αλλάξουν αυτές τις συνθήκες. Δεν αποτελούν το στερεό θεμέλιο που απαιτείται για ένα καλύτερο μέλλον.
Άλλες Αδυναμίες
Επίσης, ύστερ’ από διακόσια χρόνια ηλικίας ενός από τα πιο ανεπτυγμένα εκπαιδευτικά συστήματα, εκατομμύρια είναι ‘ουσιαστικά αγράμματοι.’ Το Υπουργείο Παιδείας των Η.Π. λέγει ότι είναι «συγκλονιστική» η ανικανότης του ενός πέμπτου περίπου του ενηλίκου πληθυσμού (23 εκατομμυρίων Αμερικανών) ν’ ανταποκριθούν στις ικανότητες αναγνώσεως που χρειάζονται για τα καθημερινά ζητήματα, όπως είναι τα ψώνια, το να πάρη κανείς άδεια οδηγού ή να διαβάση ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο. Ανέφερε ότι 39 εκατομμύρια ακόμη Αμερικανοί «μόλις που τα καταφέρνουν» στην εκπαίδευσί τους.
Η κατάστασις πολλών Αμερικανικών σχολείων δεν εμπνέει εμπιστοσύνη για οποιαδήποτε μεγάλη βελτίωσι στα γενικά εκπαιδευτικά επίπεδα. Ο εθνικός τύπος αναφέρει ότι η βία είναι διάχυτη στα σχολεία του έθνους καθώς αυξάνουν οι επιθέσεις, το έγκλημα, ο βανδαλισμός και οι συμπλοκές των διαφόρων συμμοριών. Μια έκδοσις περιέγραψε αυτή την κατάστασι ως «πραγματικό βασίλειο τρόμου στα σχολεία.» Σε μια μεγάλη πόλι, έγιναν σε πέντε μήνες 474 επιθέσεις εναντίον των καθηγητών και μελών του προσωπικού.
Αυτή η τάσις ανταποκρίνεται στην αύξησι του εγκλήματος, αφού τώρα διαπράττονται περισσότερα από ένδεκα εκατομμύρια σοβαρά εγκλήματα κάθε χρόνο. Εκατομμύρια άλλα εγκλήματα δεν καταγγέλλονται.
Η οικογενειακή ζωή καταρρέει. Οι κοινωνιολόγοι της Βοστώνης διαπιστώνουν ότι ‘η βία φαίνεται ότι είναι τόσο κοινή στην τυπική Αμερικανική οικογένεια όσο και η Αγάπη.’ Τα μισά από τα νυμφευμένα ζεύγη που ρωτήθηκαν παραδέχθηκαν ότι υπήρξε σωματική βία στην οικογένεια το προηγούμενο έτος. Και πιστεύεται θα συμβαίνουν κάθε χρόνο τουλάχιστον ένα εκατομμύριο περιπτώσεις κακομεταχειρίσεως παιδιών.
Απώλεια της Εμπιστοσύνης
Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης έγραψαν: «Τα περασμένα λίγα χρόνια, εμείς, ως άνθρωποι, φαίνεται ότι χάσαμε τον δρόμο μας, ότι παραπαίομε στην αβεβαιότητα, ότι δεν είμαστε βέβαιοι για τον εαυτό μας στις σχέσεις μας με τους άλλους και κατ’ επέκτασιν με τον κόσμο. Η αισιοδοξία και το ηθικό σθένος, που χαρακτήριζαν την Αμερική ανά τις δεκαετίες, έχει κατά πολύ αντικατασταθή από βαθύ κυνισμό και απογοήτευσι.»
Ο Γερουσιαστής Φρανκ Τσερτς επίσης διεπίστωσε ότι «η έλλειψις πίστεως, ο διάχυτος κυνισμός και η βαθειά απαισιοδοξία είναι τα πιο κεντρικά και θεμελιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αμερική σήμερα.» Ο Τσερτς, που προΐστατο σε μια έρευνα για τις καταχρήσεις στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες, είπε ότι «υπάρχει μια αυξανόμενη ανομία σ’ όλα τα στρώματα της Αμερικανικής κοινωνίας, η οποία φθάνει μέχρι την ομοσπονδιακή κυβέρνησι.» Παρετήρησε ότι «η ύπαρξις μιας ελεύθερης κυβερνήσεως τίθεται σε κίνδυνο αν αποτύχη ν’ ακολουθήση τον νόμο.»
Το Μέλλον
Θα επιζήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην παρούσα τους μορφή για να εορτάσουν την τρίτη τους εκατονταετηρίδα;
Πολλοί πιστεύουν ότι η δημοκρατία δεν αποτελεί ‘σχήμα του μέλλοντος.’ Τονίζουν ότι υπάρχουν όλο και λιγώτερες δημοκρατικές κυβερνήσεις στον κόσμο. Αντιθέτως, αυξάνουν οι ολοκληρωτικές κυβερνήσεις.
Το Στερν, το μεγαλύτερο εικονογραφημένο περιοδικό της Δυτικής Γερμανίας, συνεπέρανε ότι ‘πέρασε η σημερινή εποχή της Αμερικανικής κυριαρχίας,’ αλλά εκφράζει την ελπίδα ότι κάποιο άλλο είδος Αμερικανικής εποχής θα πάρη τη θέσι της. Η φιλο-Αμερικανική εκδοσις Ηκόνομιστ του Λονδίνου ομιλεί για «κάμψι» της Αμερικανικής «αυτοκρατορίας.» Συνεπέρανε ότι η ‘παγκόσμια ηγεσία πιθανώς θα περάση σε νέα χέρια στις αρχές της εκατονταετίας 1976-2076.’
Εν τούτοις, υπάρχει πιο βασικός λόγος για τον οποίον μπορούμε ν’ αναμένωμε ότι θα δούμε να πραγματοποιήται μια πολύ μεγάλη αλλαγή, πολύ πριν από τον ερχομό της «Τριακοσιετηρίδος.» Και αυτό θα συμβή όχι λόγω του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα νικηθούν από κάποια άλλη παγκόσμια δύναμι.