Μήπως Είναι Ειδωλολατρικά Στολίδια;

ΤΟΝ Μάιο του 1976 μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης διαφήμιζε σαν δώρο για τη ‘γυναίκα της ζωής σας’ ένα περιδέραιο που θα της έδειχνε «ότι είναι στην καρδιά σας όσο και σεις στη δική της.» Στην ασημένια αλυσίδα κρεμόταν το κόσμημα, μια καρδιά από πορσελάνη επάνω σε ασήμι.»

Πολλοί που είδαν την διαφήμισι δεν είχαν καμμιά αντίρρησι ως προς το σχήμα του κοσμήματος. Αλλά μερικοί μπορεί να πιστεύουν ότι μια Χριστιανή γυναίκα δεν πρέπει να φορέση κόσμημα σε σχήμα καρδιάς. Γιατί όχι;

Οι αντιτιθέμενοι μπορεί να θεωρούν την καρδιά ως ειδωλολατρικό κόσμημα, επειδή γνωρίζουν ότι προηγουμένως εχρησιμοποιείτο σε μη Χριστιανική λατρεία. Μπορεί να θέλουν ειλικρινά να εφαρμόσουν την ακόλουθη Βιβλική συμβουλή: «Τίνα δε συμβίβασιν [έχει] ο ναός του Θεού με τα είδωλα; . . . Δια τούτο εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αποχωρίσθητε, λέγει Κύριος, και μη εγγίσητε ακάθαρτον, και εγώ θέλω σας δεχθή.»—2 Κορ. 6:15-17.

Αλήθεια, αυτό θίγει ένα ευρύτερο και πιο βασικό ερώτημα που μπορεί να εγερθή σχετικά με πολλά σχέδια και διακοσμητικά στοιχεία. Το ερώτημα είναι: Ποια πρέπει να είναι η στάσις του Χριστιανού ως προς τα σχήματα και τα σχέδια που κάποτε ή σε κάποιο τόπο είχαν συνδεθή με την ψευδή θρησκεία;

Αυτό το ερώτημα μπορεί να δημιουργηθή όταν διαλέγετε ταπετσαρία για το σπίτι σας, το ‘εμπριμέ’ μιας γραβάτας ή ενός φορέματος, ή κοσμήματα όπως ένα ζευγάρι μανικετόκουμπα, ένα βραχιόλι ή ένα περιδέραιο. Μπορεί επίσης να σχετίζεται με το σχέδιο των φωτιστικών ή των πιάτων. Μπορεί να αναρωτηθήτε. ‘Μήπως αυτό το σχέδιο συνδέεται κατά κάποιον τρόπο με την ειδωλολατρική θρησκεία;’ Ή μπορεί κάποιος γνωστός να σας κάνη ν’ αρχίσετε να σκέπτεσθε, με το να σας υποβάλη αυτό το ερώτημα. Θέλετε να κάνετε αυτό που είναι ορθό, αλλά ποιο ακριβώς είναι το ορθό;

Ας εξετάσωμε μερικά παραδείγματα τέτοιων διακοσμητικών στοιχείων. Ο Αλέξανδρος Χίσλοπ τονίζει στο βιβλίο Οι Δύο Βαβυλώνες:

«Η ‘Καρδιά’ ήταν ένα από τα ιερά σύμβολα του [Αιγυπτιακού θεού] Οσίριδος όταν ξαναγεννήθηκε και παρουσιάσθηκε ως Αρποκράτης ή το θείον βρέφος . . . Ο σεβασμός για την ‘ιερή καρδιά’ φαίνεται ότι επεκτάθηκε και στην Ινδία, διότι εκεί ο Βισνού . . . παριστάνεται φορώντας μια καρδιά που κρέμεται στο στήθος του . . . Έτσι, λοιπόν, η λατρεία της ‘Ιερής Καρδιάς’ ήταν απλώς, κάτω από ένα σύμβολο, η λατρεία του ‘Ιερού Βηλ,’ του ισχυρού της Βαβυλώνος.»

Ομοίως, η πρώτη έκδοσις της Μεταφράσεως Νέου Κόσμου των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών παρουσίαζε το ακόλουθο σχέδιο με τη λεζάντα:

Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν και πολλά άλλα θρησκευτικά σύμβολα. Παραδείγματος χάριν, η Φτερωτή Σφαίρα ή Φτερωτός Δίσκος εχρησιμοποιείτο με διάφορες μορφές στη Φοινίκη, Ασσυρία και σε άλλα έθνη. Εν τούτοις, το βιβλίο Η Μετανάστευσις των Συμβόλων υπό Τζ. ντ’ Αλβιέλλα λέγει: «Λέγεται κατάλληλα ότι η Φτερωτή Σφαίρα είναι τα Αιγυπτιακό σύμβολο εξοχότητος.» Πιθανόν το έχετε δει στην Αιγυπτιακή τέχνη ή στα σχέδια.

Οι Αιγύπτιοι επίσης χρησιμοποιούσαν σαν θρησκευτικά σύμβολα πράγματα από τη φύσι που τους περιέβαλλε. Σχετικά με τον σκαραβαίο, Η Παγκόσμιος Εγκυκλοπαιδεία του Βιβλίου λέγει: «Για τους Αιγυπτίους, ο σκαραβαίος συμβόλιζε επίσης την ανάστασι και την αθανασία. Σκάλιζαν μορφές εντόμων από πέτρα ή μέταλλο και τα χρησιμοποιούσαν σαν φυλακτά.»

Και μερικά φυτά, επίσης, χρησιμοποιήθηκαν σαν θρησκευτικά σύμβολα. Πολλά έθνη είχαν στη λατρεία τους ή τη μυθολογία τους το Ιερό Δένδρο, όπως «τον φοίνικα, τη ροδιά, το κυπαρίσσι, την άμπελο, κλπ.» Το «άνθος του κρίνου» (fleur-de-lis, στα Γαλλικά) εχρησιμοποιείτο στα πιο πρόσφατα χρόνια. Το κατωτέρω σχέδιο, που χρησιμοποιείτο στην αρχαία Ινδία και Αίγυπτο, έγινε μέρος του εραλδικού σχεδίου (των οικοσήμων) του θυρεού της βασιλικής αυλής της Γαλλίας. «Ο Κάρολος ο Ε΄ της Γαλλίας περιώρισε το 1376 τον αριθμό των κρίνων σε τρεις, προς τιμήν της Αγίας Τριάδος.»—Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία, έκδοσις 1976, Τόμος IV, σελίς 182.

Παρόμοια θρησκευτική σχέσις μπορεί να βρεθή στο τριφύλλι. Σχετικά μ’ αυτό το φυτό ή σχέδιο, μια εγκυκλοπαιδεία λέγει:

«Το τριφύλλι, οποιοδήποτε είδος τριφυλλιού . . . είναι αυτοφυές στην Ιρλανδία. Το τριφύλλι είχε επιλεγή αρχικά ως εθνικό έμβλημα της Ιρλανδίας, επειδή ο μύθος έλεγε ότι ο Άγιος Πατρίκιος είχε χρησιμοποιήσει το φυτό για να εξεικονίση τη δοξασία της Τριάδος. Από αρχαιοτάτων χρόνων οι Ιρλανδοί θωρούσαν . . . τα περισσότερα τριφύλλια σαν σύμβολα τύχης και αυτή η δεισιδαιμονία επικρατεί και σήμερα μεταξύ ανθρώπων πολλών εθνικοτήτων.»

Ανάγκη Καθορισμού

Φίδια, σταυροί, άστρα, πουλιά, λουλούδια . . . ναι, υπάρχει ένας σχεδόν ατέλειωτος αριθμός σχεδίων και συμβόλων που κάποτε συνδέθηκαν με την ειδωλολατρική λατρεία. Έτσι, πώς μπορεί ο ειλικρινής Χριστιανός να γνωρίζη τι ν’ αποφεύγη ή τι να παραβλέπη ως ασήμαντο;

Ασφαλώς δεν είναι κάτι ασήμαντο το τι διακόσμησι θα χρησιμοποιήση ο Χριστιανός στο σπίτι του ή στον εαυτό του. Αυτό το δείχνει πολύ καλά ο νόμος που έδωσε ο Ιεχωβά Θεός στους Ισραηλίτας που τους απαγόρευε να κουρεύουν τα μαλλιά ή τα γένεια τους. (Λευιτ. 19:27) Προφανώς, μερικά από τα γύρω ειδωλολατρικά έθνη συνήθιζαν εκείνη την εποχή να κόβουν τα γένεια τους μ’ ένα ωρισμένο τρόπο και το έκαναν αυτό σε συσχετισμό με τη λατρεία των θεών τους. (Ιερεμ. 9:26· 25:23) Αν κάποιος Ισραηλίτης υιοθετούσε τον ίδιο τρόπο, οι παρατηρηταί θα μπορούσαν πολύ καλά να τα θεωρήσουν σαν σύμβολο των θρησκευτικών του πεποιθήσεων που έδειχνε ότι ακολουθούσε την παγανιστική λατρεία. Με υπακοή, ο λαός του Θεού απόφευγε αυτό το είδος της περιποιήσεως ή του προσωπικού στολισμού. Έτσι είναι κατάλληλο ν’ αποφεύγη κανείς στολισμούς που θα τον συνέδεαν με την ειδωλολατρική λατρεία.

Εξ άλλου, το ότι απλώς οι ειδωλολάτρες μπορεί κάποτε ή σε κάποιο τόπο να χρησιμοποίησαν ένα ωρισμένο σχέδιο, αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι οι αληθινοί λάτρεις πρέπει πάντοτε να το αποφεύγουν. Επί παραδείγματι, στη διακόσμησι του ναού του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ είχαν περιληφθή σχέδια από φοινικόδενδρα, ροδιές και ταύρους. (1 Βασ. 6:29-35· 7:15-18, 23-25) Το γεγονός ότι άλλες θρησκείες μπορούσαν να πάρουν αυτά τα φυσικά πράγματα που έφτιαξε ο Θεός και να τα χρησιμοποιήσουν σαν σύμβολα στην λατρεία ειδώλων, δεν το καθιστούσε εσφαλμένο για τους αληθινούς λάτρεις να τα χρησιμοποιήσουν για διακοσμητικούς σκοπούς. Όσοι επισκέπτοντο τον ναό, μπορούσαν να βεβαιώσουν ότι ο λαός του Θεού δεν λάτρευε αυτές τις διακοσμήσεις ούτε τις σεβόταν ως ιερά σύμβολα.

Ένας άλλος παράγων που πρέπει να εξετάσετε είναι η σημασία ενός ορισμένου σχεδίου στον τόπο που ζήτε.

Τα Πράγματα Αλλάζουν

Πολλές φορές ένα σχέδιο αλλάζει σημασία ανάλογα με τον τόπο και τον χρόνο. Ένα ωρισμένο σχήμα μπορεί να έχη κάποια ιδιαίτερη σημασία για έναν παρατηρητή σε ωρισμένο τόπο και χρόνο, αλλά να έχη διαφορετική σημασία για τον παρατηρητή που βρίσκεται σε κάποιον άλλο τόπο ή εποχή. Προσέξτε αυτό το παράδειγμα:

Τι σας θυμίζει αυτό το σχέδιο; Πράγματι, ο αγκυλωτός σταυρός ή σβάστικα, είναι ένα παληό θρησκευτικό σύμβολο που εχρησιμοποιείτο από πολλά έθνη της γης. Η Παγκόσμιος Εγκυκλοπαιδεία του Βιβλίου λέγει γι’ αυτό:

«Αρχαίο σύμβολο που εχρησιμοποιείτο συχνά σαν διακοσμητικό ή θρησκευτικό σχέδιο. . . . Η σβάστικα βρίσκεται σε Βυζαντινά κτίρια, Βουδδιστικές επιγραφές, Κελτικά μνημεία και Ελληνικά νομίσματα. Η σβάστικα ήταν πολύ διαδεδομένο σύμβολο μεταξύ των Ινδιάνων της Βορείου και Νοτίου Αμερικής.»

Εν τούτοις, εξ αιτίας της πιο πρόσφατης χρήσεως αυτού του σχεδίου ως συμβόλου στη Ναζιστική Γερμανία, αυτές οι παλαιές θρησκευτικές σημασίες δεν έρχονται αμέσως στον νου των περισσοτέρων σημερινών παρατηρητών. Όπως εξηγεί η ανωτέρω εγκυκλοπαιδεία, τώρα η σβάστικα έχει φθάσει «να αντιπροσωπεύη όλο το κακό που έκαμαν οι Ναζί όταν απέκτησαν τον έλεγχο της Ευρώπης.»

Αυτή η περίπτωσις του ν’ αποκτήση ένα σύμβολο διαφορετική σημασία μπορεί να συμβή και αντίστροφα. Ένα ειδωλολατρικό θρησκευτικό σύμβολο μπορεί να χάση τη θρησκευτική του σημασία. Όπως εξηγεί το βιβλίο Η Μετανάστευσις των Συμβόλων:

«Συχνά συμβαίνει ν’ αλλάξη ένα σύμβολο σημασία καθώς περνά από τη μια χώρα στην άλλη. Μ’ αυτό τον τρόπο ένα σύμβολο μπορεί κάλλιστα να γίνη ένα απλό κόσμημα όταν, λόγω της αισθητικής του αξίας ή απλώς λόγω της αρχαιότητός του, αναπαράγεται από καλλιτέχνες οι οποίοι αγνοούν την αρχική του αποδοχή.»

Επίσης, η σημασία ενός ωρισμένου σχεδίου μπορεί να ποικίλλη από τόσο σε τόπο. Το τριφύλλι είναι πολύ καλό παράδειγμα τούτου. Σε μερικά μέρη μπορεί ακόμη να θεωρήται κοινώς ως σύμβολο της αντιγραφικής δοξασίας της Τριάδος. Σε άλλες περιοχές αυτός ο συσχετισμός μπορεί να είναι σχετικά άγνωστος, αλλά οι άνθρωποι μπορεί συχνά να θεωρούν το τριφύλλι που κρέμεται από ένα βραχιόλι ή μια γραβάτα σαν σύμβολο «καλής τύχης.» (Παραβάλατε με Ησαΐα 65:11, 12.) Και τελικά, σε άλλα μέρη, μπορεί να μη φέρνη στο νου καμμιά απ’ αυτές τις έννοιες· αν ένα τριφύλλι βρίσκεται στο σχέδιο κάποιας ταπετσαρίας τοίχου ή υφάσματος, τα περισσότερα άτομα θα το θεωρούσαν απλώς σαν ευχάριστη φυσική διακόσμησι, όπως τα λουλούδια, τα χρωματιστά φύλλα δένδρων και άλλα όμορφα είδη βλαστήσεως χρησιμοποιούνται για διακοσμητικούς σκοπούς.

Επομένως, για ποιο πράγμα πρέπει να ενδιαφέρεται κυρίως ο Χριστιανός; Όχι για το τι μπορεί να σήμαινε πριν από χιλιάδες χρόνια ένα ωρισμένο σύμβολο, ή πώς μπορεί να το θεωρούν στην άλλη άκρη του κόσμου, αλλά τι σημασία έχει τώρα για τους περισσοτέρους ανθρώπους του τόπου του.

Στην Εφαρμογή

Τι σημαίνουν όλ’ αυτά στην εφαρμογή; Προφανώς, μερικά αρχαία θρησκευτικά σύμβολα είναι ακόμη σεβαστά ή θεωρούνται ότι έχουν θρησκευτική σημασία, στην ίδια θρησκεία ή σε κάποια άλλη. Πάρτε, για παράδειγμα, τον σταυρό.

Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία λέγει: «Το σχήμα του σταυρού εχρησιμοποιείτο σαν σύμβολο, θρησκευτικό ή άλλο, πολύ πριν από τη Χριστιανική εποχή, σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου.» Και ο ντ’ Αλβιέλλα λέγει: «Όταν οι Ισπανοί κατέλαβαν την Κεντρική Αμερική, βρήκαν στους ναούς των ιθαγενών αληθινούς Σταυρούς που εθεωρούντο το σύμβολο . . . μιας θεότητος τρομερής και αγαθής ταυτοχρόνως.»

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά τονίζουν συχνά τη Γραφική μαρτυρία που υποστηρίζει ότι ο Ιησούς στην πραγματικότητα δεν πέθανε σ’ ένα πάσσαλο με ένα οριζόντιο ξύλο. (Πράξ. 5:30) Συνεπώς, δεν συνδέουν τον σταυρό με τον θάνατο του Ιησού. Ωστόσο, ο σταυρός έχει ακόμη θρησκευτική σημασία στα περισσότερα μέρη της γης. Έτσι, αν επρόκειτο ένας Μάρτυς να φορέση ένα σταυρό ως διακοσμητικό στοιχείο, είναι ευνόητο ότι οι παρατηρητές θα έβλεπαν αυτό το σύμβολο διαφορετικά. Πολύ πιθανόν, θα συνεπέραναν ότι ο Χριστιανός τον φορεί λόγω της σύγχρονης θρησκευτικής σημασίας του. Έτσι, οι Μάρτυρες αποφεύγουν να φορούν αυτό το θρησκευτικό σύμβολο.

Αλλά, σαν ένα ακόμη παράδειγμα, ας ξαναγυρίσουμε στο σχήμα της καρδιάς. Μολονότι ήταν θρησκευτικό σύμβολο στην αρχαία Βαβυλώνα, έχει τώρα τέτοια θρησκευτική σημασία στον τόπο που ζήτε; Πολύ πιθανόν, όχι. Μπορεί να μην είναι τίποτε άλλο παρά ένα διακοσμητικό στοιχείο που θυμίζει την ανθρώπινη καρδιά ή, το πολύ-πολύ, υπονοεί «αγάπη.» Σ’ αυτή την περίπτωσι, μερικοί Χριστιανοί μπορεί να νοιώθουν ελεύθεροι να χρησιμοποιούν την καρδιά απλώς σαν διακοσμητικό σχέδιο.

Εξετάστε όμως και μια άλλη άποψι: Μολονότι η καρδιά δεν είναι θρησκευτικό σύμβολο σε πολλά μέρη της γης σήμερα, μπορεί να είναι στον δικό σας τόπο. Ή ίσως, κατά τον εορτασμό μιας ωρισμένης γιορτής, όπως η Ημέρα της Βαλεντίνης (ημέρα του ‘φλερτ,’ οπότε ένας άνδρας διαλέγει τη ‘ντάμα’ του για όλο το χρόνο), οι πόρτες ή τα κοσμήματα μ’ αυτό το σχέδιο θα υπονοούσαν στους άλλους ότι συμμετέχετε σ’ αυτό τον θρησκευτικό εορτασμό. Έτσι, ίσως να συμπεράνετε ότι μολονότι οι Χριστιανοί σε άλλα μέρη ή σε άλλες εορτές μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα αυτό το διακοσμητικό στοιχείο, η δική σας κατάστασις συνιστά να το αποφύγετε, ή, τουλάχιστον, να το αποφύγετε εκείνη την περίοδο του έτους.

Προσηλωμένοι σε Τι;

Με τόσα πολλά διαφορετικά σχέδια που χρησιμοποίησε η ψευδής θρησκεία, αν κανείς έμπαινε στον κόπο να δαπανήση χρόνο, θα μπορούσε να βρη κάποιον ανεπιθύμητο συνδυασμό σχεδόν σε κάθε σχέδιο που βλέπει γύρω του. Αλλά προς τι; Δεν θα ήταν κάτι ανώφελο; Και είναι αυτή η καλύτερη χρήσις του χρόνου και της προσοχής ενός ατόμου;

Αν ένα ωρισμένο σχέδιο ή σχήμα, θεωρήται, γενικώς ως θρησκευτικό σύμβολο στον τόπο που ζήτε, υπάρχει σοβαρός λόγος να το αποφύγετε. Ή, αν πολλοί ντόπιοι είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητοι για κάποιο σχήμα ή διακοσμητικό, ο ώριμος Χριστιανός θα προτιμήση να το αποφύγη, αποφεύγοντας έτσι άσκοπη ταραχή και σκάνδαλο. Ο απόστολος Παύλος έγραψε με σοφία: «Άρα λοιπόν ας ζητώμεν τα προς την ειρήνην και τα προς την οικοδομήν αλλήλων. Καλόν είναι, το να μη φάγης κρέας μηδέ να πίης οίνον μηδέ να πράξης τι, εις το οποίον ο αδελφός σου προσκόπτει.»—Ρωμ. 14:19, 21.

Αλλά ο Παύλος έδειξε επίσης την αξία του να προσηλώνωμε την προσοχή μας σε πράγματα που είναι πραγματικά σπουδαία, αντί να εμπλεκώμεθα σε διαμάχες για ασήμαντα πράγματα και πιθανές σχέσεις που δεν έχουν καταφανή σπουδαιότητα. (1 Κορ. 10:25, 26· 2 Τιμ. 2:14, 23) Μ’ αυτό τον τρόπο, ο Χριστιανός μπορεί να προσηλώνεται στη «δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω,» πράγματα που βοηθούν ένα άτομο να συλλάβη το κεντρικό νόημα της σημασίας της βασιλείας του Θεού.—Ρωμ. 14:17.

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Καρδιά του Βαβυλωνίου θεού Βηλ