Η Καμήλα—Το Υβοφόρον Θαύμα της Ερήμου
ΓΙΑ εκατομμύρια άτομα που ζουν στις άνυδρες περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, η καμήλα είναι το πιο σπουδαίο ζώο. Παρέχει πρώτες όλες για τροφή, ρουχισμό και στέγασι και χρησιμεύει ως το κύριο μέσον μεταφοράς, καθώς επίσης και ως το πιο πρόχειρο ζώο για γεωργικές εργασίες.
Μπορεί να δη κανείς την καμήλα να σύρη άροτρο, να γυρίζη υδροτροχούς για άρδευσι ή να περπατά αργά στην έρημο μεταφέροντας βαρειά φορτία. Η καμήλα είναι πηγή γάλακτος και τυριού, και το λίπος από τους ύβους (καμπούρες) της χρησιμοποιείται για παραγωγή βουτύρου. Οι μικρές καμήλες μπορεί να σφάζωνται για να δώσουν κρέας που έχει γεύσι μοσχαριού. Το τρίχωμα της καμήλας υφαίνεται και γίνεται υλικό που χρησιμοποιείται για ποικιλία δερματίνων ειδών, περιλαμβανομένων και υποδημάτων και σανδαλιών. Ακόμα και τα οστά δεν περιφρονούνται. Όταν ξεραθούν, μπορούν να γίνουν έργα τέχνης. Η κοπριά του ζώου μπορεί να χρησιμεύση ως καύσιμος ύλη.
Από τις δύο βασικές ποικιλίες της καμήλας, η δίυβος Βακτριανή καμήλα είναι η πιο δυνατή. Η Βακτριανή καμήλα, επειδή το τρίχωμα της είναι πιο μακρύ και πιο πυκνό από το τοίχωμα της Αραβικής καμήλας που έχει έναν ύβο, αντέχει περισσότερο στο κρύο. Μεταφέροντας φορτίον τετρακοσίων περίπου πάουντς (181 κιλών), αυτό το ζώο μπορεί να καλύψη απόστασι τριάντα μιλίων (48 χιλιομέτρων) σε μια μέρα με ταχύτητα δύο ή τρία μίλια (3 ή 5 χιλιόμετρα) την ώρα.
Η δρομάς, η Αραβική καμήλα με έναν ύβο που εκτρέφεται για ιππασία και αγώνες, μπορεί να τρέξη στην έρημο με ταχύτητα μέχρι δέκα μίλια (16 χιλιόμετρα) την ώρα και μπορεί να καλύψη απόστασι εκατό μιλίων (160 χιλιομέτρων) σε μια μέρα. Επειδή η καμήλα κινεί τα δυο δεξιά πόδια της προς τα εμπρός συγχρόνως και κατόπιν τα δύο αριστερά πόδια της, ο αναβάτης δεν αισθάνεται καθόλου άνετα όταν η καμήλα προχωρή με γρήγορο ρυθμό. Η ταλάντευσις αυτή μπορεί να κάνη τον αναβάτη να αισθανθή ‘ναυτία.’ Γι’ αυτό οι καμήλες πολύ κατάλληλα αποκαλούνται, «πλοία της ερήμου.»
Αυτά τα πλάσματα δεν έχουν ακριβώς ευχάριστες διαθέσεις. Αλλοίμονο στον άνθρωπο εκείνο που μεταχειρίζεται άσχημα αυτό το ζώο! Ακόμα κι αν περάσουν πολλές μέρες, δεν πρέπει να εκπλαγή όταν η καμήλα, την οποία είχε μεταχειρισθή άσχημα, τον φτύση κατά πρόσωπο. Όταν τη φορτώση, μπορεί να κλαυθμυρίζη και κατόπιν να γρυλλίζη και ν’ αναστενάζη δυνατά όταν της λένε να σηκωθή.
Κατάλληλα Εφοδιασμένη για τις Περιοχές της Ερήμου
Αυτά τα ζώα είναι εφοδιασμένα με ιδεώδη τρόπο για ζωή στις περιοχές της ερήμου. Το πυκνό τρίχωμα παρέχει θαυμάσια μόνωσι από τον ζεστό ήλιο στη διάρκεια της ημέρας και από το κρύο τη νύχτα. Τα γυμνά τμήματα που εμφανίζονται στο στήθος και στα γόνατα της καμήλας από τη γέννησί της, γίνονται σκληρά, χονδρά δερμάτινα μαξιλάρια σε λίγους μήνες. Καθώς το ζώο αναπαύεται πάνω σ’ αυτά τα μαξιλάρια, προστατεύονται τα γόνατα και το στήθος του από πληγές. Τα πόδια της καμήλας αποτελούνται από φαρδιά σαρκώδη άκρα, από τα οποία εξέχουν δύο δάχτυλα. Όταν το ζώο περπατά, αυτά τα άκρα απλώνονται και αυτό προστατεύει τα πόδια από το να βυθίζωνται στη μαλακή, ασταθή άμμο.
Οι καμήλες δεν ενοχλούνται από τη σκόνη και την άμμο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το ζώο μπορεί να κλείση τα μακρυά, σαν σχισμές, ρουθούνια του όποτε θελήση. Μακρυά τσίνορα και πυκνές βλεφαρίδες προστατεύουν τα μάτια. Τι θα πούμε όμως για τα αυτιά; Γεμίζουν εύκολα από άμμο; Όχι, Τα αυτιά είναι μικρά, βρίσκονται στην πίσω πλευρά του κεφαλιού και καλύπτονται τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά με τρίχωμα.
Ούτε η τροφή αποτελεί, πρόβλημα για την καμήλα. Το εσωτερικό του στόματος της είναι τόσο σκληρό ώστε το ζώο μπορεί να τρώγη τα πιο ακανθώδη φυτά χωρίς να πληγώνεται. Επίσης, τα δυνατά δόντια της την βοηθούν να τρώγη σχεδόν οτιδήποτε.
Ο ύβος της καμήλας, που ζυγίζει περίπου ογδόντα πάουντς (36 κιλά) ή και περισσότερο, αποτελείται κυρίως από λίπος. Χρησιμεύει ως ένα είδος φορητού κελλαριού. Όταν το ζώο αναγκασθή να εξαρτάται κατά πολύ απ’ αυτή την προμήθεια αποθηκευμένης τροφής, ο ύβος μικραίνει. Μπορεί τελικά να πέση και να κρέμεται σαν άδειος σάκκος στην πλευρά του ζώου. Όταν η καμήλα τραφή πάλι και αναπαυθή, ο ύβος γεμίζει.
Όταν υπάρχη νερό διαθέσιμο, η καμήλα μπορεί να πίνη από πέντε ως επτά γαλλόνια (19 ως 26 λίτρα) την ημέρα. Αλλά το αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της είναι η ικανότης της να ζη χωρίς νερό επί μακρές περιόδους. Ακόμη και φορτωμένα, είναι γνωστό ότι αυτά τα ζώα ταξιδεύουν επί οχτώ μέρες χωρίς να πιουν νερό. Οι τριάντα τέσσερις μέρες αποτελούν ρεκόρ.
Πώς επιζή η καμήλα χωρίς να πίνη νερό; Δεν αποθηκεύει νερό ούτε στον ύβο της ούτε στο στομάχι της. Φυσικά, κάποια μικρή ποσότης νερού εισέρχεται στον οργανισμό της από τη βλάστησι με την οποία τρέφεται. Η εξήγησις για την αντοχή της, όμως, φαίνεται ότι βρίσκεται στην ικανότητα της να συγκρατή νερό στον οργανισμό της και να υφίσταται αξιοσημείωτη απώλεια υγρασίας χωρίς άσχημα αποτελέσματα. Η θερμοκρασία της καμήλας μπορεί ν’ ανέλθη στους 11 βαθμούς Φαρενάιτ (6 βαθμούς Κελσίου) κι εν τούτοις να μην παρατηρηθούν σημαντικά προβλήματα. Ο άνθρωπος αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο όταν χάση νερό ίσο με το ένα δέκατο του βάρους του σώματός του, αλλά η καμήλα μπορεί ν’ ανθέξη απώλεια νερού ίσο με το ένα τέταρτο του ολικού βάρους της. Αυτό συμβαίνει επειδή το ζώο χάνει νερό κυρίως από τους ιστούς. Οποιαδήποτε απώλεια νερού από το αίμα είναι αμελητέα. Στον άνθρωπο όμως, η υγρασία φεύγει και από τους ιστούς και από το αίμα. Η αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ του αίματος του ανθρώπου και του αίματος της καμήλας είναι το σχήμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα αιμοσφαίρια του ανθρώπου έχουν σχήμα δίσκου, ενώ τα αιμοσφαίρια της καμήλας είναι οβάλ.
Αφού περάση μια παρατεταμένη περίοδος χωρίς να πιή νερό, η καμήλα μπορεί να πιή είκοσι επτά γαλλόνια (102 λίτρα) νερού μέσα σε δέκα λεπτά. Όταν συμβαίνη αυτό, το ζώο μεταμορφώνεται και από εξασθενημένο πλάσμα επανέρχεται στη φυσιολογική κατάστασι σε λίγο χρόνο. Αυτό συμβαίνει επειδή το νερό περνά μέσα στους ιστούς.
Πράγματι, η καμήλα είναι ένα σπουδαίο ζώο που είναι ιδεωδώς εφοδιασμένο για ζωή σε περιοχές της ερήμου. Εξυπηρετεί τον άνθρωπο επί πολλούς αιώνες και, χωρίς αμφιβολία, θα συνεχίση να το κάνη αυτό στις πιο άνυδρες περιοχές της γης.