Ένα “Χωνευτήριον” Πολλών Πολιτισμών

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Αυστραλία

ΕΧΕΤΕ ποτέ επισκεφθή την Αυστραλία; Αν όχι, θα έχετε πιθανόν ακούσει για τις ζεστές άνυδρες ερήμους αυτής της ηπείρου, καθώς επίσης και για τις εκτεταμένες θαμνώδεις εκτάσεις της. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η Αυστραλία είναι μια χώρα που κατοικείται κυρίως από τραχείς ανθρώπους των δασών ή ‘μπούσμεν;’

Δεν πρέπει οπωσδήποτε ν’ αγνοήσωμε το γεγονός ότι αυτή η ήπειρος περιέχει τεράστιες ερημικές εκτάσεις. Μολονότι έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες, ο πληθυσμός της Αυστραλίας είναι μικρότερος από 7 τοις εκατό του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών. Εν τούτοις, μπορεί να λεχθή ότι η Αυστραλία είναι ένα κράτος με αστικό πληθυσμό. Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της, που φθάνουν τα 13.000.000 ζουν σε πόλεις.

Και δεν είναι πρωτόγονες ‘μεθοριακές’ πόλεις. Αντιθέτως, σε μερικές θα δήτε τους ουρανοξύστες, το κυκλοφοριακό πρόβλημα και τους θορυβωδώς περιφερόμενους πεζούς, δηλαδή όλα τα χαρακτηριστικά της Νέας Υόρκης, του Λονδίνου ή οποιασδήποτε άλλης μεγάλης πόλεως του κόσμου. Οι τουρίστες θα βρουν άφθονα ξενοδοχεία και ‘μοτέλ’ που θα τους παράσχουν κατάλυμα. Υπάρχουν εστιατόρια έτοιμα να ικανοποιήσουν τις γευστικές ιδιοτροπίες των περισσοτέρων εθνικοτήτων.

Ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό της κοινωνίας της Αυστραλίας είναι η ταχεία ανάπτυξίς της στα πρόσφατα χρόνια. Από το 1945 ο πληθυσμός σημείωσε αύξησι περίπου έξη εκατομμυρίων. Από που προήλθαν όλα αυτά τα άτομα; Ο κυβερνήτης μιας δυτικής πόλεως με ορυχεία σιδήρου είπε για τους κατοίκους της πόλεως; «Οι περισσότεροι δεν έχουν γεννηθή στην Αυστραλία—όπως εγώ, που έχω 17 χρόνια σ’ αυτήν την χώρα, αλλά γεννήθηκα στη Γερμανία. Είμαστε ένα χωνευτήριο και αυτό είναι καλό.» Η μεταπολεμική μετανάστευσις ευθύνεται για το 40 περίπου τοις εκατό των υπηκόων αυτής της ηπείρου.

Γιατί ο πληθυσμός της Αυστραλίας είναι τόσο πολύ προϊόν μεταναστεύσεως; Μια σύντομη ματιά σε ωρισμένα εξέχοντα ιστορικά χαρακτηριστικά θ’ αποδειχθή ενδιαφέρουσα.

Οι Πρώτοι Μετανάστες της Αυστραλίας

Οι αρχικοί κάτοικοι της Αυστραλίας ήλθαν προφανώς από την Ασία δια της οδού του Ινδονησιακού Αρχιπελάγους. Οι απόγονοί τους σήμερα καλούνται «αβοριγίνες» (ιθαγενείς) από τη Λατινική φράσι ab origine, που σημαίνει «από την αρχή.» Οι αβοριγίνες παρέμειναν επί το πλείστον νομάδες, έκτιζαν μόνον προσωρινούς τόπους διαμονής και δεν ησχολούντο με τη γεωργία.

Αλλά μην εξαπατάσθε από τον αρχέγονο τρόπο ζωής που έχουν διαλέξει πολλοί από αυτούς τους ντόπιους Αυστραλούς. Αυτό δεν σημαίνει έλλειψι ευφυΐας. Όπως παρετήρησε ο διοικητής ενός αποικισμού αβοριγίνων, «Απλώς δεν σκέπτονται όπως εμείς.» Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία (έκδοσις 1976) δείχνοντας τον υψηλό βαθμό νοημοσύνης των αβοριγίνων αναφέρει ότι υπάρχουν περίπου 260 γλώσσες των Αυστραλών αβοριγίνων. «Κάθε φυλή ομιλεί τουλάχιστον μια διαφορετική διάλεκτο, αλλά η διγλωσσία και η πολυγλωσσία είναι κάτι το σύνηθες σε πολλές περιοχές. . . . Οι γλώσσες της Αυστραλίας γενικά δείχνουν αξιοσημείωτη γραμματική πλοκή.»

Στη διάρκεια του δεκάτου έκτου και του δεκάτου εβδόμου αιώνος μ.Χ., όταν λίγοι άνθρωποι ζούσαν στην Αυστραλία, εξερευνηταί από την Πορτογαλία, και Ιαπωνία, την Ολλανδία και την Αγγλία εξερεύνησαν μέρη της ηπείρου αυτής, και σχεδίασαν τις ακτές της. Δεν έκαμαν όμως καμμιά απόπειρα να εγκατασταθούν εδώ. Το 1770 ο Πλοίαρχος Τζέιμς Κουκ πρόβαλε αξιώσεις επί των ανατολικών εδαφών της Αυστραλίας υπέρ της Βρεταννίας.

Σύντομα μετά από τότε άρχισε η μετανάστευσις, αλλά με ένα εντελώς ασυνήθιστο τρόπο. Πώς; Στη διάρκεια των πρώτων ετών του δεκάτου ογδόου αιώνος η Βρεταννία συνήθιζε να στέλνη φυλακισμένους στις δεκατρείς Αμερικανικές της αποικίες. Η απώλεια αυτών των αποικιών το 1776 ανάγκασε την Βρεταννία να ψάξη για μια νέα γη κατάλληλη για την εγκατάστασι ποινικών κρατουμένων. Ο πρώτος από αυτούς τους αποικισμούς ιδρύθηκε το 1788 στο Σίδνεϋ στη Νότιο Νέα Ουαλλία, στη νοτιοανατολική Αυστραλία. Καταδικασμένοι εγκληματίες που μεταφέροντο από τη Βρεταννία στην Αυστραλία, υπήρξαν οι πρώτοι «μετανάστες» της. Μετά την έκτισι των ποινών τους, πολλοί απ’ αυτούς παρέμειναν στην Αυστραλία.

Το Δέλεαρ του Φυσικού Πλούτου

Λίγοι ελεύθεροι άνθρωποι εγκατεστάθησαν στην Αυστραλία εκείνες τις πρώτες μέρες. Πράγματι, εκείνη την εποχή η εγκατάστασις ελευθέρων ατόμων δεν υπεστηρίζετο. Κάτι όμως συνέβη που τα άλλαξε όλα αυτά. Τι ήταν αυτό;

Στα μέσα της δεκαετίας του 1.800 ανακαλύφθηκε χρυσάφι στην Αυστραλία. Μέσα σε μια νύχτα έγινε το δέλεαρ που θα είλκυε άτομα απ’ όλο τον κόσμο που διψούσαν για περιπέτειες. Γερμανοί, Ουγγαρέζοι, Σκανδιναυοί, Πολωνέζοι, Αμερικανοί και Κινέζοι συνέρρεαν στα μέρη όπου υπήρχε χρυσός. Έτσι σημειώθηκε μια ξαφνική παύσις στις αποστολές εγκληματιών.

Εκτός από χρυσάφι, απεδείχθη ότι υπήρχαν κοιτάσματα και άλλων πολυτίμων μετάλλων στην Αυστραλία, όπως νικέλιο, χαλκός, αλουμίνιον, ψευδάργυρος και σίδηρος. Ένας υπάλληλος κάποιου ορυχείου σιδήρου στη δυτική Αυστραλία δήλωσε πρόσφατα: «Ειδικά το στρώμα αυτό του μεταλλεύματος είναι από τα πλουσιώτερα του κόσμου. Έχει μήκος τεσσάρων μιλίων, πλάτος 4.000 ποδών και βάθος 500 ποδών. Και όταν αυτό τελειώση, υπάρχουν κι άλλα. Πράγματι πρόσφατες έρευνες απεκάλυψαν νέες τεράστιες εκτάσεις με πολύτιμα μέταλλα στην Αυστραλία.

Αλλά παρά τον φυσικόν της πλούτο, μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο πληθυσμός της Αυστραλίας έφθανε μόνον τα 7.491.000 άτομα μια αναλογία περίπου δυόμισυ ατόμων κατά τετραγωνικό μίλι, (ή, ένα άτομο κατά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Υπήρχε μεγάλη έλλειψις στεγάσεως, σχολείων και νοσοκομείων. Η παραγωγή άνθρακος και χάλυβος ήσαν σε χαμηλό επίπεδο· το ίδιο συνέβαινε και στις υπηρεσίες μεταφοράς. Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο η διακοπή ηλεκτρικής ενεργείας που τροφοδοτούσε ολόκληρες πόλεις. Υπήρχε άμεσος ανάγκη εργατικών χεριών. Πώς θα μπορούσε να καλυφθή αυτή η ανάγκη;

Η Αρχή του «Χωνευτηρίου»

Το 1945 η κυβέρνησις έλαβε μέτρα για ωργανωμένη μετανάστευσι. Αυτός ήταν ιδεώδης καιρός για μια τέτοια διευθέτησι, διότι πολλά άτομα στην πολεμόπληκτη Ευρώπη αγωνιούσαν να βρουν καλύτερη τύχη στην Αυστραλία.

Το πρώτο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μικρό ρεύμα μεταναστών γρήγορα εξελίχθη σε πλημμύρα. Υπολογίζεται ότι μετά την παγκόσμια εκείνη διαμάχη, περισσότερο από 3.000.000 μετανάστες εγκατεστάθησαν στην Αυστραλία. Μεταξύ αυτών ήσαν άτομα από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ολλανδία, τη Δυτική Γερμανία, την Γιουγκοσλαβία, την Πολωνία, την Αυστρία και, πιο πρόσφατα, από τη Νότιο Αμερική. Περίπου το 65 τοις εκατό των νεοαφιχθέντων έλαβαν οικονομική βοήθεια από την κυβέρνησι της Αυστραλίας. Πολλοί έμεναν σε ξενώνες που η κυβέρνησις παρείχε. Αποτέλεσμα αυτού του τεραστίου προγράμματος μεταναστεύσεως ήταν να διπλασιασθή σχεδόν ο πληθυσμός της Αυστραλίας από το 1945.

Αλλά ήταν συνετό να συγκεντρωθούν τόσοι διαφορετικοί άνθρωποι; Στην αρχή, οι επικριτές του προγράμματος μεταναστεύσεως δήλωναν ότι το πρόγραμμα θα κατέληγε σε αποτυχία. Υπενθύμιζαν τη μεγάλη εχθρότητα που είχε αναπτυχθή προηγουμένως μεταξύ λευκών και Κινέζων χρυσοθήρων. Επίσης, η εισαγωγή φθηνής εργασίας στις φυτείες ζαχαροκάλαμων στον τροπικό βορρά, είχε καταλήξει σε καταπιεστική μνησικακία εναντίον των μη Αγγλοσαξόνων μεταναστών. Θα κατέληγε η ωργανωμένη μετανάστευσις σε όξυνσι των παθών και θα προκαλούσε έκρηξι βίας;

Στην αρχή τα κύματα των μεταναστών με τη διαφορετική τους γλώσσα και τον διαφορετικό πολιτισμό, καθώς επίσης και με τις διαφορετικές τους συνήθειες εργασίας, ζωής και διατροφής, προξένησαν πράγματι κάποια αναταραχή. Εκτός από αυτές τις ιδιομορφίες οι «νέοι Αυστραλοί» (όπως έφθασαν να καλούνται οι μετανάστες) ειργάζοντο κατά καιρούς ταχύτερα. Αυτό προξενούσε μνησικακία σε ωρισμένους «παλαιούς» Αυστραλούς εργάτες, ίσως επειδή αισθάνοντο ανασφαλείς για τη θέσι τους. «Μας αποκαλούν ξένους αυτοί οι Αυστραλέζοι,» παρετήρησε ένας Πορτογάλος κτηματίας που εγκατεστάθηκε στο Κάρναρβον στο δυτικώτερο άκρο της Αυστραλίας. «Οι Αυστραλέζοι δεν μας συμπαθούν επειδή εργαζόμαστε πολύ σκληρά καλλιεργώντας λαχανικά—τομάτες, πράσινες πιπεριές, όλα τα είδη. Γνωρίζομε τον τρόπο. Μας αρέσει η δουλειά. Έστειλα για πώλησι 1.100 καφάσια τομάτες σήμερα το πρωί.»

Εκτός από αυτά τα προβλήματα, μερικοί μετανάστες επηρεάσθησαν και από προβλήματα ψυχολογικής φύσεως. Για πολλούς η αλλαγή στον τρόπο ζωής ήταν αισθητή. Η νοσταλγία ήταν κάτι το συνηθισμένο. Επίσης, τα παιδιά μάθαιναν Αγγλικά ταχύτερα από τους γονείς τους. Οι νεαροί έπρεπε να ενεργούν σαν διερμηνείς και ν’ αναλαμβάνουν και άλλες οικογενειακές ευθύνες για τους γονείς τους που δεν μιλούσαν Αγγλικά. Τα παιδιά ευρίσκοντο μετέωρα μεταξύ της αυστηρής Ευρωπαϊκής πατρικής εξουσίας και των ελευθέρων τρόπων της κοινωνίας της Αυστραλίας.

Ωφέλεια από τα Πολλά Είδη Πολιτισμού

Γενικά όμως δεν υπήρξαν σοβαρές δυσκολίες. Οι εργάτες των διαφορετικών εθνικοτήτων διεπίστωσαν ότι μπορούσαν να μάθουν ο ένας από τον άλλο. Πράγματι, η βιομηχανία δεν θα είχε προοδεύσει τόσο χωρίς τους μετανάστες. Τώρα, όχι μόνον η Αγγλική, αλλά πολλές άλλες γλώσσες ακούγονται στα σπίτια, καθώς επίσης και στους δρόμους της Αυστραλίας.

Είναι συνήθεια να υπάρχουν στα μαγαζιά πινακίδες που δείχνουν τον αριθμό των γλωσσών που ομιλούνται από το προσωπικό. Η εφημερίδα ενός χαλυβδουργείου στη Γόλλονγκονγκ της Νέας Νοτίου Ουαλλίας, έχει στήλες σε τέσσερις διαφορετικές γλώσσες. Αυτό εξυπηρετεί τις ανάγκες 20.000 εργαζομένων, από τους οποίους οι μισοί είναι μετανάστες σαράντα περίπου διαφορετικών εθνικοτήτων.

Οι μεγαλύτεροι που κατάγονται από διάφορες εθνικές ομάδες προσπαθούν να «διατηρήσουν το ιδιαίτερον είδος του πολιτισμού τους, προσθέτοντας έτσι χρώμα και ποικιλία στην κοινωνία της Αυστραλίας. Υπάρχουν Ιταλικές πόλεις που παράγουν σακχαροκάλαμο. Ελληνικά ψαράδικα χωριά και Γερμανικά αμπέλια. Ακόμη και κάποιος Κινέζικος ναός μπορεί να βρεθή εδώ στους «αντίποδες.» Έχει τέτοια μοναδική αρχιτεκτονική ώστε ελκύει το κυβερνητικό ενδιαφέρον σχετικά με ιστορικά μνημεία.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά χαίρονται να μοιράζωνται την αλήθεια της Βίβλου με τους γείτονές τους σ’ αυτό το «χωνευτήριον.» Σε πολλές περιοχές θεωρούν απαραίτητο, όταν κηρύττουν, να έχουν μαζί τους Γραφικά έντυπα σε αρκετές γλώσσες. Υπάρχουν είκοσι μεγάλες εκκλησίες που φροντίζουν για τις ανάγκες των ατόμων που μιλούν Ελληνικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Σλαβικά και Αραβικά. Τακτικές συναθροίσεις διεξάγονται επίσης στην Ουγγρική, στην Πορτογαλική και στη Συριακή γλώσσα. Επειδή άκουσαν τη Βιβλική αλήθεια στην εθνική τους γλώσσα, χιλιάδες μετανάστες υποκινήθηκαν να κάνουν μεγάλες αλλαγές καθώς εναρμόνιζαν τη ζωή τους με τις Γραφικές αρχές.

Ο λαός της Αυστραλίας αποτελεί μια πολύμορφη κοινωνία τόσο σύνθετη όσο καμμιά άλλη στη γη. Εν τούτοις, όταν ένας Αυστραλός απλώνη το χέρι του σ’ έναν επισκέπτη λέγοντάς του εγκάρδια, «Πώς είσαι, φίλε;» ο νεοφερμένος έχει την εντύπωσι μιας θερμής απλότητος. Δεν θα έλθετε να μας επισκεφθήτε σύντομα;