Αστραπή—Μια Φοβερή Δύναμις στον Ουρανό!

ΕΞΕΤΑΣΤΕ, αν θέλετε, μια από τις πιο φοβερές επιδείξεις αχαλίνωτης ενέργειας στον κόσμο—τον κεραυνό! Οι περισσότεροι άνθρωποι έζησαν κάποια φορά την ηλεκτρική καταιγίδα, μ’ όλες τις τρομακτικές της πλευρές: καταρρακτώδη βροχή, εκτυφλωτικές λάμψεις φωτός, εκκωφαντικές βροντές κι εκείνη την αγωνιώδη αναμονή του επομένου πλήγματος.

Θα θέλατε να μάθετε περισσότερα για το τι προξενεί αυτό το μυστηριώδες ηλεκτρικό φαινόμενο στον ουρανό; Τι συμβαίνει στη διάρκεια μιας καταιγίδας που παράγει τέτοιες τρομερές δυνάμεις που εμπνέουν δέος; Εφ’ όσον οι αστραπές είναι μια ηλεκτρική εκδήλωσις της ατμόσφαιρας, είναι ανάγκη να μάθωμε κάτι για τις ηλεκτρικές ιδιότητες του αέρα, για να καταλάβωμε από που προέρχονται οι αστραπές.

Μια Ηλεκτρική Ατμόσφαιρα

Μολονότι είναι κάτι που συνήθως το αγνοούμε, ωστόσο η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζούμε είναι σε μεγάλο βαθμό φορτισμένη με ηλεκτρισμό. Το ηλεκτρικό δυναμικό της ατμόσφαιρας είναι πράγματι εκπληκτικά μεγάλο. Όταν ο καιρός είναι καλός, το δυναμικό της επιφάνειας του εδάφους ανέρχεται, κατά μέσον όρο, 150 βολτ περίπου ανά μέτρο (45 βολτ ανά πόδα). Ο αέρας είναι θετικός ως προς το έδαφος και όσο μεγαλώνει το ύψος, τόσον αυξάνει και η τάσις.

Αυτό σημαίνει ότι αν βρίσκεσθε στο ύπαιθρο, μακριά από κτίρια και δένδρα, ο αέρας στο ύψος του κεφαλιού σας μπορεί να έχη 250 βολτ περισσότερα από την επιφάνεια του εδάφους. Γιατί λοιπόν δεν αισθανόμεθα τα αποτελέσματα αυτής της τάσεως; Σ’ αυτή την τάσι, με αρκετό ρεύμα, ένα άτομο θα μπορούσε να πάθη ηλεκτροπληξία, αλλά εμείς δεν νοιώθομε ούτε τον παραμικρό σπινθήρα. Ο λόγος είναι ότι ο αέρας είναι πάρα πολύ καλό, μονωτικό σώμα. Το δέρμα μας είναι σχετικά καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και διατηρεί το σώμα μας σ’ ένα ομαλό δυναμικό. Το ατμοσφαιρικό δυναμικό μπορεί να μετρηθή μόνο με πολύ ευαίσθητα όργανα, προσεκτικά μονωμένα και καλυμμένα από άλλα πράγματα που θα μπορούσαν να φέρουν ηλεκτροστατικό φορτίο.

Αν το δυναμικό συνεχίση ν’ ανέρχεται μ’ αυτή την αναλογία, θα φθάση τα 15.000 βολτ σε ύψος εκατό μόνο μέτρων (328 ποδών). Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο στο δυναμικό που τίθεται από την περίπτωσι που, στα μεγάλα ύψη, πάνω από τη στρατόσφαιρα, ο αέρας γίνεται αγωγός. Τι είναι εκείνο που προξενεί αυτή τη διαφορά—δηλαδή ο ίδιος αέρας που είναι τόσο καλό μονωτικό στο έδαφος, να γίνεται καλός αγωγός ψηλά στον ουρανό; Η απάντησις βρίσκεται στο φαινόμενο του ιοντισμού.

Τα μόρια του αέρα, ή το άζωτο ή το οξυγόνο, συνήθως είναι ουδέτερα. Αυτό σημαίνει ότι το θετικό φορτίο στον πυρήνα κάθε ατόμου, ισορροπείται ακριβώς από τα αρνητικά φορτία των ηλεκτρονίων που βρίσκονται γύρω από τον πυρήνα. Αλλά αν ένα ηλεκτρόνιο απομακρυνθή από την τροχιά του, αφήνει το μόριο με θετικό φορτίο. Τότε λέμε ότι το μόριο ιονίζεται, ή εν συντομία, ότι γίνεται ιόν.

Η ενέργεια του ιοντισμού μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων αιτίων, αλλά στην καθαρή, χαμηλότερη ατμόσφαιρα, η κυρία αιτία είναι οι κοσμικές ακτίνες που μας βομβαρδίζουν από το έξω διάστημα. Μόρια με υψηλή ενέργεια πλήττουν τα μόρια τον αέρα με τέτοια δύναμι που τα ηλεκτρόνια εξακοντίζονται, αφήνοντας θετικά ιόντα. Τα ελεύθερα ηλεκτρόνια μπορεί να προσκολληθούν σε άλλα μόρια και να σχηματίσουν αρνητικά ιόντα. Σε μικρά ύψη μέχρι πενήντα χιλιομέτρων (30 μιλίων) παράγονται ιόντα αρκετά ώστε να κάμουν τον αέρα καλό αγωγό.

Αυτό το στρώμα αγωγού του αέρα, το ονομάζομε ηλεκτρόσφαιρα. Αυτό μερικές φορές περιλαμβάνεται στην ιονόσφαιρα, αλλά το όνομα ιονόσφαιρα χρησιμοποιείται κατάλληλα για υψηλότερα στρώματα, πάνω από εκατό χιλιόμετρα (60 μίλια), που εκπέμπουν τα ραδιοκύματα.

Τώρα, το έδαφος είναι επίσης καλός αγωγός. Σ’ αυτή την περίπτωσι, το ρεύμα μεταφέρεται από ιόντα διαλυμένα σε υπόγεια ύδατα. Κάθε ορυκτό διαλυμένο στο ύδωρ είναι σε μορφή ιόντων. Έτσι, το κοινό άλας δίνει θετικά ιόντα νατρίου και αρνητικά ιόντα χλωρίου. Ο γύψος σχηματίζει, ιόντα ασβεστίου και θειικού άλατος. Όλα τα υπόγεια ύδατα περιέχουν λιγώτερο ή περισσότερο διαλελυμένα ορυκτά· ακόμη και η πολύ ξηρή γη έχει κάποια υγρασία. Έτσι, μολονότι ένα μικρό στρώμα γης μπορεί να μη φέρη πολύ ρεύμα, ο φλοιός της γης είναι τόσο μεγάλος ώστε, σαν σύνολο, είναι ένας άριστος αγωγός.

Όλα τα μέρη ενός καλού αγωγού πρέπει, ηλεκτροστατικώς, να είναι του ιδίου δυναμικού. Αν συμβή κάτι που θ’ ανεβάση το δυναμικό σ’ ένα σημείο, το ρεύμα θα ρεύση από εκεί σε μέρη με χαμηλότερο δυναμικό ώσπου να εξομοιωθή το δυναμικό. Αυτό ισχύει, τόσο για τη γη όσο και για την ηλεκτρόσφαιρα. Αλλά η χαμηλότερη ατμόσφαιρα είναι ένα μονωτικό που ξεχωρίζει αυτά τα δύο, πράγμα που καθιστά δυνατόν να διατηρήται η μεγάλη διαφορά δυναμικού μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, αυτό το σύστημα αποτελεί ένα γιγάντιο ηλεκτρικό πυκνωτή, στον οποίον η γη είναι αρνητική και η ηλεκτρόσφαιρα θετική. Το δυναμικό της ατμόσφαιρας είναι κατά μέσον όρο περίπου 300.000 βολτ. Αυτός ο αριθμός ποικίλλει αξιοσημείωτα από ώρα σε ώρα στην διάρκεια της ημέρας και από μήνα σε μήνα στη διάρκεια του έτους.

Τίποτε δεν είναι τέλειο μονωτικό. Με αρκετά ευαίσθητα όργανα μπορεί ν’ ανιχνευθή ελάχιστη ποσότης ρεύματος ακόμη και χαμηλά στη ατμόσφαιρα. Αυτή είναι ελαφρά αγώγιμος εξ αιτίας του ότι ελάχιστες κοσμικές ακτίνες εισδύουν στο έδαφος. Η γη έχει πλεόνασμα ηλεκτρονίων και αυτά διαρρέουν συνεχώς από πολλά μέρη της επιφανείας. Τέτοιες τοπικές εκκενώσεις συμβαίνουν στις άκρες των φύλλων των δένδρων, στις κορυφές των φύλων του γρασιδιού, ακόμη και από τις οξείες γωνίες των κόκκων της άμμου. Οι ανθρωποποίητες κατασκευές, που βρίσκονται ψηλότερα στην ατμόσφαιρα, συμπιέζουν το ηλεκτρικό πεδίο γύρω από τις κορυφές τους και τις γωνίες των οροφών και η εκκένωσις των ηλεκτρονίων συγκεντρώνεται σ’ αυτά τα σημεία. Παγκοσμίως, αυτές οι μικροσκοπικές εκκενώσεις ανέρχονται σε αρκετό σύνολο ρεύματος ώστε θα μπορούσαν να εκφορτίσουν εντελώς τη γη στην ηλεκτρόσφαιρα σε διάστημα μικρότερο της μιας ώρας. Πρέπει, λοιπόν, να υπάρχει κάποιος μηχανισμός φορτίσεως για να διατηρήται το πλεόνασμα ηλεκτρονίων στη γη. Κι έτσι μπαίνουν στο προσκήνιο οι αστραπές.

Η Καταιγίδα ως Γεννήτρια

Στον ουρανό βλέπομε πολλά είδη νεφών. Τα περισσότερα απ’ αυτά είναι λίγο ή πολύ επίπεδα και οριζόντια. Αλλά εκείνα που προκαλούν περισσότερο τον θαυμασμό μας είναι οι όμορφοι λευκοί σωρείτες που κυματίζουν ψηλά στο γαλανό ουρανό σαν γιγάντια κουνουπίδια. Υπό κανονικές καιρικές συνθήκες, ένας μεγάλος σωρείτης μεγαλώνει διαρκώς, ανεβαίνοντας χιλιάδες μέτρα προς την στρατόσφαιρα, ενώ ταυτοχρόνως ευρύνει τη βάσι του. Έτσι γίνεται σωρειτομελανίας ή κορυφή σωρείτου. Όταν αναπτυχθή τελείως, η κορυφή του ανοίγει σαν λοφίο και σχηματίζει τη γνωστή κεφαλή του άκμονος. Εξακολουθεί να είναι όμορφο από απόστασι, αλλά αυτοί που βρίσκονται κάτω από τον σωρειτομελανία βλέπουν ένα σκοτεινό, απειλητικό σύννεφο. Σύντομα καταρρακτώδης βροχή, που μερικές φορές συνοδεύεται από χαλάζι, ποτίζει τη γη.

Αυτό είναι το είδος των νεφών που δημιουργεί τις αστραπές και τα μουγκρητά των κεραυνών. Είναι σαν μια γιγάντια ηλεκτρογεννήτρια στον ουρανό, σε ύψος από οκτώ ως δέκα οκτώ χιλιόμετρα (5 ως 11 μίλια) και καλύπτει έκτασι μέχρι 3.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (1.150 τετραγωνικά μίλια). Μέσα στο σύννεφο συμβαίνουν απότομα τινάγματα προς τα πάνω και κάτω που παρασύρουν τις σταγόνες του νερού και τους κρυστάλλους του πάγου με ταχύτητα σαράντα ως εκατό χιλιομέτρων (25 ως 60 μίλια) την ώρα. Αναρίθμητα μόρια βροχής, πάγου, χιονόνερου και χαλάζης ανεβοκατεβαίνουν απότομα, ενώ το σύννεφο στριφογυρίζει, κυματίζει και ογκώνεται.

Φυσικά, η βαρύτης ασκεί έλξι στο νερό και στον πάγο και, κατά κάποιον τρόπο, στην τριβή που δημιουργείται έτσι, τα ηλεκτρόνια και τα ιόντα διαχωρίζονται στα διαστήματα μεταξύ αέρα νερού και πάγου. Τα φορτία ξεχωρίζονται από τους ορμητικούς ανέμους, οι οποίοι μεταφέρουν τα θετικά φορτία στην κορυφή του νέφους ενώ οι σταγόνες με τα αρνητικά φορτία γλιστρούν προς το κάτω μέρος. Η διαφορά δυναμικού ανάμεσα στην κορυφή και τη βάσι του νέφους μεγαλώνει διαρκώς μαζί με το σύννεφο. Τελικά «διαρρηγνύεται στους αρμούς,» με μια τρομακτική έκλυσι φορτίου. Σαν τρελλό, το νέφος αναζητεί κάποιο τρόπο ν’ απαλλαγή από τα εκατοντάδες εκατομμύρια βολτ που στριφογυρίζουν μέσα του. Η μονωτική ιδιότης του αέρα μπορεί ν’ αντιμετωπίση μόνο τόση ηλεκτρική πίεσι. Τελικώς υποχωρεί, και μια εκτυφλωτική αστραπή φωτός χαλαρώνει με δραματικό τρόπο την πίεσι.

Ανά πάσα στιγμή, υπολογίζεται ότι λαμβάνουν χώρα περίπου 3.000 καταιγίδες σ’ ολόκληρη τη γη. Οι περισσότερες συμβαίνουν πάνω από την ξηρά.

Πολλές από τις αστραπές συμβαίνουν μέσα στο ίδιο σύννεφο, αλλά το αρνητικό φορτίο που υπάρχει στη βάσι του νέφους υπερτερεί τόσο πολύ από το σύνηθες δυναμικό της γης, ώστε οι αστραπές ξεσπούν επίσης και στο έδαφος, μεταφέροντας ηλεκτρόνια στη γη. Όταν διαλύεται το σύννεφο, το θετικό φορτίο που βρίσκεται στην κορυφή του, περνά στην ηλεκτρόσφαιρα. Κατόπιν, όταν ο καιρός είναι καλός, τα θετικά ιόντα περνούν από την ατμόσφαιρα στη γη για να ουδετεροποιήσουν το αρνητικό της φορτίο και τα αρνητικά ιόντα ανέρχονται στην ηλεκτρόσφαιρα για να την ουδετεροποιήσουν. Έτσι συμπληρώνεται ο κύκλος.

Πώς Σχηματίζεται ο Κεραυνός

Είναι δύσκολο να μελετηθούν οι αστραπές μέσα στο νέφος, το οποίο δεν αποτελεί πολύ άνετο περιβάλλον για τον επιστήμονα και τα λεπτά όργανά του. Αλλά οι αστραπές του εδάφους είναι ορατές και φωτογραφίζονται με φωτογραφικές μηχανές μεγάλης ταχύτητος και έτσι οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά για την προοδευτική δημιουργία της αστραπής. Αυτή είναι η εικόνα που προκύπτει.

Από τις εργαστηριακές μελέτες της ηλεκτρικής διασπάσεως του αέρα, είναι γνωστό ότι η αστραπή αρχίζει όταν το ηλεκτρικό πεδίο πλησιάζη στην ισχύ των τριών εκατομμυρίων περίπου βολτ ανά μέτρο (75.000 βολτ ανά ίντσα.) Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα ελάχιστα ηλεκτρόνια που απελευθερώνονται πάντοτε από τις κοσμικές ακτίνες ωθούνται ισχυρά σ’ αυτή την τάσι ώστε εκτοπίζουν άλλα ηλεκτρόνια των ουδετέρων μορίων που κτυπούν. Αυτά, με τη σειρά τους, συγκρούονται με αυξημένη ταχύτητα με νέα μόρια και τα ιονίζουν. Έτσι, δημιουργείται μια αληθινή θύελλα από ηλεκτρόνια που απομακρύνονται από το αρνητικό φορτίο του νέφους και αφήνουν πίσω τους ίχνη από θετικά ιόντα. Αυτό εξασθενίζει την αντίστασι του αέρα και ανοίγει δρόμο για να πλήξη η αστραπή μέσα από το μονωτικό κάλυμμα.

Οι φωτογραφικές μηχανές που έχουν σχεδιασθή να σταματούν την κίνησι σε στιγμές που μετρούνται σε εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου (μικροσέκοντς) δείχνουν ότι αυτή είναι μια κλιμακωτή ενέργεια. Μια «κλιμακωτή ροή» βγαίνει από το νέφος στο σημείο όπου η αντίστασις του αέρα γίνεται, προς στιγμήν ασθενέστερη και η στιβάδα των ηλεκτρονίων προχωρεί περίπου πενήντα μέτρα (160 πόδια). Κατόπιν «εκπνέει», σαν να λέγαμε, και σταματά στιγμιαία ενώ το δυναμικό δημιουργείται στην άκρη της. Ύστερα από πενήντα περίπου μικροσέκοντς, βγαίνει πάλι, ίσως προς διαφορετική κατεύθυνσι, ανάλογα με την τοπική αντίστασι του ιονισμένου αέρα. Έτσι, βήμα-βήμα, οι διαδοχικές ροές ανοίγουν δρόμο στον ισχυρό ιονισμένο αέρα προς τη γη, πλάτους ένα ως δέκα μέτρων (3 ως 30 πόδια).

Επειδή ο αέρας είναι περισσότερο ιονισμένος σε μερικά μέρη απ’ ό,τι σε άλλα, το κυματιστό μονοπάτι της ροής στριφογυρίζει για να επωφεληθή από κάθε ευνοϊκή ποικιλία. Αυτός είναι ο λόγος που η αστραπή παίρνει το γνωστό γραμμικό σχήμα καθώς εκτινάσσεται προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνσι, εξαπλώνοντας διάφορους κλάδους και αναζητώντας πάντοτε τον πιο εύκολο δρόμο για τη γη. Όταν έρχεται σε απόστασι λιγώτερη από πενήντα μέτρα (160 πόδια) από τον προορισμό της, μια ακτινοταινία (επισείων) φθάνει από ένα ευνοϊκό σημείο στο έδαφος για να τη συναντήση. Τώρα ο κύκλος έχει συμπληρωθή! Το νέφος έχει μια γραμμή μέσω της οποίας θα ξεφορτώση το αφόρητο βάρος των πλεοναζόντων ηλεκτρονίων.

Πρώτα, τα ηλεκτρόνια του αγωγού που βρίσκονται κοντύτερα στη γη περνούν κυματιστά, και ακολουθούνται αμέσως από εκείνα που πιέζουν από πάνω. Έτσι, η διαδρομή επανόδου, που τώρα λάμπει ζωηρά, ανεβαίνει προς το νέφος με ταχύτητα που πλησιάζει εκείνη του φωτός. Μολονότι οι ροές μπορεί να χρειάσθηκαν 20.000 μικροσέκοντς για να φθάσουν στο έδαφος, η διαδρομή επανόδου κάνει το ταξίδι σε εβδομήντα μόνο μικροσέκοντς. Τώρα επί σαράντα ίσως μικροσέκοντς, το νέφος εκλύει ρεύμα 10.000 ως 20.000 αμπέρ ή και περισσότερο. Σ’ αυτό το σύντομο διάστημα παράγει ενέργεια χιλιάδων εκατομμυρίων κιλοβάτ—περισσότερη ενέργεια απ’ όση μπορούν να παραγάγουν όλα μαζί τα εργοστάσια ηλεκτρικής ενεργείας της γης. Αληθινά φοβερή επίδειξις δυνάμεως!

Η διαδρομή χάνεται σύντομα, αλλά σπανίως τελειώνει εδώ και η δράσις. Ο δρόμος του κεραυνού μέσω του αέρος παραμένει που είναι ακόμη ισχυρά ιονισμένος. Άλλα μέρη του νέφους που είναι ακόμη υψηλά φορτισμένα αστράφτουν κατά μήκος της περιοχής που έχει εκφορτιστεί, και αυτό συνεχίζεται μέσω του αγωγού που είναι ακόμη ανοικτός προς τη γη. Έτσι, υπάρχουν συνήθως τρεις ή τέσσερις συνεχείς διαδρομές, που επαναλαμβάνονται τόσο γρήγορα ώστε μοιάζουν σαν μια αστραπή. Μερικές φορές χρειάζονται περισσότερες από μια δωδεκάδα διαδρομές για να απαλλαγή το νέφος από το φορτίο του.

Τώρα, σ’ ένα πέμπτο του δευτερολέπτου μόνο, η αστραπή έχει τελειώσει το έργο της. ‘Όλα τέλειωσαν, εκτός από τα σχόλια,’ όπως λέγει κι η παροιμία. Τα σχόλια στην προκειμένη περίπτωσι είναι ο κεραυνός. Μπορεί ν’ ακούσετε ένα κρότο, μια συνεχή τυμπανοκρουσία, ή μια βροντή, ανάλογα με το πόσο απέχετε από την αστραπή. Ένας στενός, ελικοειδής κύλινδρος αέρος, πάχους μόνο λίγων εκατοστών (περίπου μιας ίντσας), στο δρόμο της αστραπής, έχει θερμανθή σε περισσότερους από 30.000 βαθμούς Κελσίου (55.000° Φ). Μόλις το ρεύμα χάνεται, αυτή η υπερθερμασμένη στήλη αέρος εκρήγνυται, με υπερηχητική ταχύτητα. Το ωστικό κύμα αυτής της εκρήξεως αποτελεί τον κεραυνό που μπορεί να ακουσθή σε απόστασι μέχρι είκοσι πέντε χιλιόμετρα (15 μίλια).

Μπορεί ν’ απορήτε γιατί ο Δημιουργός έκρινε κατάλληλο να κάνη τις αστραπές στα σύννεφα. Ωφελούν σε τίποτε; Βεβαίως. Παίζουν τεράστιο ρόλο στον κύκλο του αζώτου που υπάρχει στη φύσι. Το άζωτο είναι ουσιώδες για τη ζωή και υπάρχει τεράστιο απόθεμα αζώτου στην ατμόσφαιρα. Αλλά τα ζώντα πλάσματα δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν άμεσα. Στην αστραπή όμως, η μεγάλη θερμότης διασπά τα μόρια του αζώτου και του οξυγόνου σε άτομα και καθώς αυτά ψύχονται, πολλά ενώνονται για να σχηματίσουν οξείδια του αζώτου. Αυτές οι ενώσεις διαλύονται στη βροχή και μεταφέρονται στο έδαφος. Εκεί μετατρέπονται σε νιτρικόν άλας και προμηθεύουν έτσι ένα λίπασμα ζωτικό για την ανάπτυξι των φυτών. Αυτή είναι η κυρία διαδικασία για τη φυσική σταθεροποίησι του αζώτου. Υπολογίζεται ότι οι κεραυνοί προμηθεύουν κάθε χρόνο εκατοντάδες εκατομμύρια τόννους αζώτου.

Ζώντας με τις Αστραπές

Πραγματικά έχετε λόγους ν’ ανησυχήτε όταν εμφανίζωνται οι αστραπές, αφού έχουν τρομακτικές καταστρεπτικές δυνατότητες. Οι αστραπές συντρίβουν δένδρα και τηλεφωνικούς δοκούς, ανοίγουν οπές στις οροφές και τους τοίχους και προκαλούν πολλές πυρκαϊές σε δάση και κτίρια. Συχνά, το ηλεκτρικό ρεύμα είναι τόσο υψηλό σ’ ένα δένδρο, ώστε εξατμίζει στιγμιαία την υγρασία του ξύλου και ο υπερθερμασμένος ατμός κομματιάζει κυριολεκτικά το δένδρο.

Προφανώς, οι αστραπές μπορούν και να φονεύσουν. Ζώα που αναζήτησαν καταφύγιο κάτω από δένδρο στη διάρκεια καταιγίδας, συχνά υπέστησαν ηλεκτροπληξία όταν οι αστραπές έπληξαν το δένδρο. Οι άνθρωποι συχνά έπαθαν το ίδιο, ιδιαιτέρως σε ακτές ή σε γήπεδα γκολφ. Τα μοναχικά δένδρα σ’ αυτές τις τοποθεσίες συχνά αποτελούν στόχο των αστραπών. Αν βρεθήτε έξω στη διάρκεια καταιγίδας, μη ζητάτε καταφύγιο κάτω από απομονωμένα δένδρα. Στα δάση αποφεύγετε τα υψηλά δένδρα. Και αποφεύγετε τους συρμάτινους φράκτες, τις σωληνώσεις και τις σιδηροδρομικές γραμμές. Θα είσθε πιο ασφαλείς στην πεδιάδα παρά σε ένα λόφο.

Αν ζήτε σε περιοχή που πλήττεται συχνά από ηλεκτρικές καταιγίδες, ίσως είναι φρόνιμο να προστατεύσετε το σπίτι σας με αλεξικέραυνο. Για να είναι αποτελεσματικό, πρέπει να στερεώνεται καλά μέσα στο έδαφος. Μυτερές ράβδοι συνδεδεμένες με χονδρό σύρμα, (μονωμένες από το κτίριο) με ένα καλά παραχωσμένο στο έδαφος μεταλλικό σύρμα ή πινάκιο, θα προσελκύσουν τις αστραπές και θα τις κατευθύνουν χωρίς κίνδυνο στο έδαφος. Οι κεραίες της τηλεοράσεως και οι γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος που εισέρχονται στο σπίτι, μπορούν να προστατευθούν με αλεξικέραυνο.

Αν βρίσκεσθε σε αυτοκίνητο ή σε τραίνο στη διάρκεια καταιγίδας, δεν έχετε λόγους να ανησυχήτε. Το μεταλικό σώμα του αυτοκινήτου γύρω σας κατανέμει το ηλεκτρικό ρεύμα και το οδηγεί στο έδαφος. Ομοίως, οι επιβάτες των αεροπλάνων είναι ασφαλείς από τις αστραπές. Τα αεροπλάνα πλήττονται συχνά και, μερικές φορές, δημιουργούνται οπές στο μεταλλικό περίβλημα, αλλά δεν έχει αναφερθή περίπτωσις συντριβής αεροπλάνου που να προξενήθηκε άμεσα από αστραπή. Φυσικά, ο βίαιος στροβιλισμός του ανέμου στις καταιγίδες αποτελεί κίνδυνο που ο πιλότος πρέπει με σύνεσι να προσέχη.

Παίρνοντας αυτές τις προφυλάξεις, την επομένη φορά που θα ξεσπάση καταιγίδα στην περιοχή σας, μπορείτε με ηρεμία ν’ απολαύσετε αυτή τη θαυμαστή επίδειξι της δυνάμεως του Δημιουργού. Και το να γνωρίζετε κάτι για τη λειτουργία των αστραπών θ’ αυξήση την εκτίμησί σας γι’ αυτή τη φοβερή δύναμι του ουρανού.

[Πίνακας στη σελίδα 20]

Μια Τυπική Αστραπή

Μήκος: 3 μίλια (5 χιλιόμετρα)

Διαδρομές σε κάθε Αστραπή: 3 ή 4

Ανώτατο Όριον Ρεύματος: 20.000 αμπέρ

Τάσις: 100.000.000 βολτ

Ανώτατο Όριον Ηλεκτρισμού: 2.000.000.000 κιλοβάτ

Διάρκεια: 1/5 δευτερολέπτου

[Διάγραμμα στη σελίδα 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΤΗΣ ΓΗΣ

ΚΥΚΛΟΣ ΡΟΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ

ΙΣΧΥΡΑ ΘΕΤΙΚΟ (ΕΛΛΕΙΨΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ)

ΙΣΧΥΡΑ ΑΡΝΗΤΙΚΟ (ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ)

ΑΣΤΡΑΠΕΣ

ΚΑΛΟΣ ΚΑΙΡΟΣ ΙΟΝΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΕΛΑΦΡΑ ΘΕΤΙΚΟ (ΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑ ΑΠΩΘΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΦΟΣ)

ΕΛΑΦΡΑ ΑΡΝΗΤΙΚΟ (ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ)