Κακή Διατροφή—Η Εισδύουσα Νόσος

Από τον ανταποκριτή, του «Ξύπνα!» στις Φιλιππίνες

Η ΜΗΤΕΡΑ του μικρού Νονόυ ανησυχούσε γι’ αυτόν. Ήταν πολύ μικρόσωμος για την ηλικία του και δεν έτρεχε όπως τα άλλα αγόρια. Αντιθέτως, ήταν ληθαργικός και αδιάφορος. Ήταν τόσο αδύνατος ώστε μπορούσε κανείς να μετρήση τα κόκκαλά του· κι όμως η μητέρα του πάντοτε του έδινε ό,τι επιθυμούσε να φάη. Τα μαλλιά του ήσαν αδύνατα και είχε πρηξίματα στα μέλη του σώματός του. Τελικά, η μητέρα του τον πήγε στο γιατρό, ο οποίος διεπίστωσε ότι έπασχε από μια από τις πιο συνήθεις ασθένειες του κόσμου—την εισδύουσα νόσο της κακής διατροφής.

Σύμφωνα μ’ έναν υπολογισμό του περασμένου έτους, το ένα όγδοο του ανθρωπίνου γένους έχει αυτή την ασθένεια, ενώ πρόσφατα στα Ηνωμένα Έθνη ανεφέρθη ότι τα ενενήντα εκατομμύρια παιδιά όπως ο Νονόυ υποφέρουν απ’ αυτή την ασθένεια, την οποία έχουν σε μέτρια μέχρι και σοβαρή μορφή. Ασφαλώς, η κακή διατροφή αποτελεί ένα πρόβλημα που συνεχώς αυξάνει σ’ αυτόν τον εικοστό αιώνα.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκδοσι του Κέντρου Διατροφής των Φιλιππίνων, «η κακή διατροφή είναι μια κατάστασις ασθενείας, που προκύπτει από έλλειψι ή υπερβολή [όπως στην περίπτωσι παχυσαρκίας] σπουδαίων θρεπτικών στοιχείων που χρειάζεται το σώμα.» Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η τροφή αποτελείται από διάφορα στοιχεία όπως είναι οι πρωτεΐνες, οι θερμίδες και οι βιταμίνες, που είναι απαραίτητα στοιχεία για την κατάλληλη ανάπτυξι και υγεία. Αν το άτομο δεν λαμβάνη στις ορθές αναλογίες αυτά τα στοιχεία, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι σοβαρά, ιδιαίτερα μεταξύ των παιδιών που αναπτύσσονται.

Τα συμπτώματα της κακής διατροφής μεταξύ των παιδιών όπως ο Νονόυ, μπορεί να είναι ανακοπή της αυξήσεως, συνεχής μείωσις βάρους, πενιχρή διανοητική κατάστασις και μικρή αντίστασις σε μολύνσεις, που μπορούν να οδηγήσουν ίσως σε ασθένειες όπως η πνευμονία και η φυματίωσις. Μεταξύ των ενηλίκων μπορεί ν’ ανακόψη τη διανοητική και φυσική ανάπτυξι και παραγωγικότητα, να μειώση το διάστημα των εργασίμων ετών και να καταλήξη σε έλλειψι εφευρετικότητος και φαντασίας. Η βρογχοκήλη (έλλειψις ιωδίου), η τυφλότης (έλλειψις βιταμίνης Α) και η έλλειψις σωματικού σθένους (έλλειψις σιδήρου), είναι μεταξύ των αποτελεσμάτων.

Μια πρόσφατη Οικονομική Έκθεσις της Παγκοσμίου Τραπέζης υπελόγισε ότι αυτή η ασθένεια στοιχίζει στις Φιλιππίνες τέσσερα δισεκατομμύρια πέζος (περίπου 540.000.000 δολλάρια [των Η.Π.]) ετησίως. Εδώ, τα τρία και πλέον εκατομμύρια από τα εννέα σχεδόν εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας μεταξύ έξη μηνών και έξη ετών, υποφέρουν από κακή διατροφή σε μέτρια ή σοβαρή μορφή. Τα τρία στα τέσσερα παιδιά είναι αναιμικά και ίδια αναλογία παιδιών υποφέρει από έλλειψι βιταμίνης Α. Το πενήντα τοις εκατό όλων των θανάτων που καταγράφονται ετησίως συμβαίνουν σε παιδιά κάτω των πέντε ετών και το ήμισυ αυτών των θανάτων οφείλεται σε ασθένειες που προκύπτουν λόγω κακής διατροφής. Λιγώτερο από το ένα τρίτο όλων των παιδιών στη χώρα φθάνουν στο σημείο που θεωρείται «άριστη ανάπτυξις.»

Χειρισμός του Προβλήματος

Πολλές χώρες, περιλαμβανομένων και των Φιλιππίνων, καταπολεμούν την ασθένεια αυτή. Έχει ιδρυθή εδώ ένας ειδικός οργανισμός για να φθάση στις μικρές πόλεις και στα χωριά σε μια προσπάθεια να εντοπίση και να επιλύση το πρόβλημα.

Πώς μπορείτε να διαπιστώσετε ποιος πάσχει από κακή διατροφή σε μια χώρα σαράντα δύο εκατομμυρίων κατοίκων; Στις Φιλιππίνες αυτό γίνεται μέσω προσεκτικής εξετάσεως των παιδιών. Έχει τεθή σε ενέργεια η λειτουργία Τιμπάνγκ («Βάρους») κατά την οποία ζυγίζουν όσα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι δυνατόν και, μ’ αυτό τον τρόπο, εντοπίζουν τα κακώς τρεφόμενα παιδιά. Σ’ ένα χαρακτηριστικό χωριό, το 5 τοις εκατό των βρεφών μέχρι επτά μηνών υπέφεραν από κακή διατροφή τρίτου βαθμού, το 22 τοις εκατό από κακή διατροφή δευτέρου βαθμού και το 50 τοις εκατό από κακή διατροφή πρώτου βαθμού. Σύμφωνα μ’ αυτή την κλίμακα, ένα παιδί που τρέφεται καλώς πρέπει να ζυγίζη μεταξύ 91 και 110 τοις εκατό, του ιδεώδους βάρους του. Ένα παιδί που ζυγίζει μεταξύ 76 και 90 τοις εκατό λέγεται ότι υποφέρει από κακή διατροφή πρώτου βαθμού- μεταξύ 61 και 75 τοις εκατό, από κακή διατροφή δευτέρου βαθμού· και ένα παιδί που ζυγίζει 60 τοις εκατό του ιδεώδους βάρους του ή λιγώτερο ακόμη, θεωρείται ότι διατρέφεται κακώς μέχρι τρίτου βαθμού.

Στα παιδιά που υποφέρουν από σοβαρή μορφή κακής διατροφής επιβάλλεται πρόγραμμα υπερτροφίας, καθώς επίσης θεραπείες επειγούσης φύσεως. Επίσης, τίθεται σ’ εφαρμογή ένα ειδικό πρόγραμμα που έχει σκοπό να μειώση τις αιτίες που προκαλούν την κακή διατροφή. Ένα παιδί που πάσχει από σοβαρά μορφή κακής διατροφής όπως ο Νονόυ, μπορεί να βοηθηθή από ένα πρόγραμμα βοηθείας με τρόφιμα, δίνοντας του ή τρόφιμα εντοπίας παραγωγής ή τρόφιμα που δωρίζουν ωρισμένες ξένες οργανώσεις. Η μητέρα του μπορεί να διδαχθή πώς να τρέφη το παιδί της για να το αποκαταστήση και να εμποδίση υποτροπή της ασθενείας. Τη συμβουλεύουν να του δίνη τρόφιμα όπως το ρύζι, το καλαμπόκι, βολβούς και ζάχαρι, βρασμένα ψάρια, αλεσμένα αποξηραμένα ψάρια, μούνγκο (σαν φακές) ή άλλα όσπρια, καθώς επίσης και λάδι για μαγείρευμα. Όπου είναι δυνατόν, το παιδί που υποφέρει από βαρετά μορφή κακής διατροφής εισάγεται σ’ ένα Μάλγουωρντ, σ’ ένα θάλαμο νοσοκομείου όπου εισάγονται παιδιά που υποφέρουν από κακή διατροφή για ν’ αποκατασταθή η υγεία τους. Μερικές φορές, όταν η κυβέρνησις βοηθή στην κατάλληλη διατροφή του παιδιού, οι γονείς του παιδιού νομίζουν ότι δεν έχουν πια ευθύνη. Έτσι ένα σπουδαίο μέρος αυτού του προγράμματος είναι η ανάπτυξις του αισθήματος ευθύνης, εκ μέρους των γονέων.

Καταπολέμησις των Αιτιών

Πιθανώς πιο σπουδαία είναι η προσπάθεια ν’ απομακρυνθούν οι αιτίες που προκαλούν την κακή διατροφή. Μια από αυτές είναι η φτώχεια. Τι μπορεί να γίνη αν δεν υπάρχουν απλώς αρκετά χρήματα για να πληρωθούν όλοι οι λογαριασμοί τροφίμων;

Στην περιοχή Μπικόλ των Φιλιππίνων, οι ερευνηταί έφεραν έναν υπολογιστή για να εξετάση το πρόβλημα, χρησιμοποιώντας αυτό που καλείται «Γραμμικός Προγραμματισμός.» Αφού τροφοδότησαν τον υπολογιστή με στοιχεία σχετικά με όλα τα τρόφιμα σ’ αυτή την περιοχή, υπελόγισαν το φθηνότερο δυνατόν διαιτολόγιο που θα μπορούσε να προμηθεύση αρκετά θρεπτικά στοιχεία για μια οικογένεια έξη ατόμων. Αλλ’ ακόμη και με πολύ επιδέξιο χειρισμό αγοράς τροφίμων, ο μέσος άνδρας, μ’ ένα μέσο ημερομίσθιο γι’ αυτή την περιοχή, δεν θα μπορούσε να παρέχη στην οικογένειά του όλα όσα χρειάζονται. Σύμφωνα με τον υπολογιστή, το καλύτερο που μπορούσε να κάνη ήταν να παράσχη το 82 τοις εκατό των θερμίδων που χρειάζεται η οικογένεια, το 89 τοις εκατό των πρωτεϊνών που απαιτούνται και, όσον αφορά τα άλλα θρεπτικά στοιχεία, λιγώτερο από το κανονικό. Μόνο όσον αφορά τη βιταμίνη C και το σίδηρο θα μπορούσε να θρέψη την οικογένειά του κατάλληλα.

Για να βοηθηθούν να επιλύσουν αυτό το πρόβλημα, οι οικογένειες και οι κοινότητες σ’ αυτή την περιοχή της χώρας παροτρύνονται να γίνουν πιο αυτόνομοι με το να καλλιεργούν τρόφιμα σε οποιοδήποτε μικρό χώρο γης έχουν. Τα σχολεία ενθαρρύνονται ν’ αναλάβουν έργα κηπουρικής, αφ’ ενός για να εκπαιδεύσουν τα παιδιά και αφ’ ετέρου για ν’ αυξήσουν την ποσότητα τροφίμων που είναι διαθέσιμα στην κοινότητα. Συγχρόνως, η κυβέρνησις θέλει να βοηθήση τις φτωχές οικογένειες που ζουν στις πόλεις να φύγουν από τις φτωχογειτονιές και να ιδρύση επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς μέσω των οποίων να μπορούν να κερδίζουν περισσότερα χρήματα.

Ο Ρόλος της Εκπαιδεύσεως

Μια εκπαιδευτική εκστρατεία επίσης πρόκειται να λάβη χώρα στα σχολεία, με τα μέσα ενημερώσεως, κλπ., για να διασαφηνισθή ποιες τροφές είναι απαραίτητες σε μια οικογένεια. Οι τροφές διαιρούνται σε τρεις ομάδες: Σ’ αυτές που οικοδομούν το σώμα, σ’ αυτές που δίνουν ενέργεια και σ’ αυτές που βοηθούν τον οργανισμό ν’ αναπτύσσεται. Οι τροφές που βοηθούν στην ανάπτυξι είναι πλούσιες σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία και βοηθούν στην πρόληψι πόνων, νυκταλωπίας, αναιμίας, βρογχοκήλης και ασθενείας μπέρι-μπέρι. Χαρακτηριστικές τροφές οικοδομής του σώματος στις Φιλιππίνες είναι τα κρέατα, τα ψάρια, το γάλα, τα όσπρια, οι καρύδες και τα αυγά. Οι τροφές που δίνουν ενέργεια περιλαμβάνουν ρύζι, καλαμπόκι, ψωμί, χυλοπίττες, λάδι από καρύδα, ζάχαρι και καρπούς που αναπτύσσονται κάτω από το έδαφος, όπως η καμότε (γλυκοπατάτα). Μεταξύ των τροφίμων που βοηθούν στην ανάπτυξι είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα κίτρινα λαχανικά όπως τα καλαμπάσα (κολοκύθια) και τα καρότα, καθώς επίσης και φρούτα όπως τα μάνγκο, η γκουάβα (ψίδιον γοϋάβα), το πεπόνι, η παπάγια και η μπανάνα.

Είναι σπουδαία επίσης και η κατάλληλη παρασκευή των φαγητών. Έτσι, οι νοικοκυρές ενθαρρύνονται να πλένουν τα λαχανικά καλά πριν τα καθαρίσουν και να τα μαγειρεύουν αμέσως κατόπιν, ώστε να μη χάνωνται όλα τα μεταλλικά στοιχεία που διαλύονται στο νερό.

Οι νεαροί διαιτολόγοι που προσπαθούν να διδάξουν μαγειρική σε πεπειραμένες ηλικιωμένες νοικοκυρές, δεν τυγχάνουν πάντα καλής υποδοχής. Σε μια επίδειξι μαγειρικής, μια λόλα (γιαγιά) ανεφώνησε: «Γιατί πρέπει ν’ αρχίσω να μαγειρεύω με διαφορετικό τρόπο στην ηλικία μου; Ανέθρεψα τα παιδιά μου μαγειρεύοντας το φαγητό με τον δικό μου τρόπο και τώρα μαγειρεύω με τον ίδιο τρόπο για τα παιδιά τους και αυτό τους αρέσει. Αν αλλάξω τώρα, ίσως δεν θα τρώγουν αυτό που μαγειρεύω. Τότε θ’ αρρωστήσουν και θα έχω μεγαλύτερο πρόβλημα!»

Μερικές φορές οι γονείς δεν πιστεύουν ότι τα παιδιά τους υποφέρουν από κακή διατροφή. Όταν σε μια περιοχή, διαπιστώνεται ότι το 80 τοις εκατό των παιδιών προσχολικής ηλικίας πάσχουν από κακή διατροφή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η κακή διατροφή φαίνεται να γίνεται δεκτή ως κάτι φυσιολογικό.

Συχνά, επίσης, οι γονείς, όπως η μητέρα του Νονόυ, υποβιβάζουν τις ανάγκες ενός παιδιού για πρωτεΐνη. Στην πραγματικότητα, η ασθένεια υπερβολικής ελλείψεως πρωτεϊνών που ονομάζεται «κβασιόρκορ,» παίρνει το όνομά της όπως αναφέρεται, από μια Αφρικανική λέξι που σημαίνει «η ασθένεια του μεγαλυτέρου παιδιού όταν γεννιέται το καινούργιο μωρό.» Όταν το παιδί παραμελήται—πολύ συχνά επειδή υπάρχει τώρα ένα μικρό βρέφος που χρειάζεται το γάλα της μητέρας—ίσως το μόνο που τρώγει είναι νερωμένο γάλα ή ρυζόγαλο. Μερικές φορές δεν λαμβάνει στερεά τροφή παρά μόνο μετά το πρώτο του έτος. Φυσικά, όταν το στομάχι του μικρού είναι γεμάτο, και ίσως δεν αισθάνεται πείνα, η μητέρα, η οποία ασφαλώς αγαπά το παιδί της, δεν αντιλαμβάνεται ότι τρέφεται κακώς.

Σε μια συγκεκριμένη περίπτωσι, η οικογένεια μπορεί να έχη γεύμα από ψάρι και ρύζι (που είναι καλές τροφές, οικοδομούν το σώμα και δίνουν ενέργεια). Οι άνδρες της οικογενείας, όμως, παίρνουν το περισσότερο ψάρι, επειδή πρέπει να εργασθούν στα χωράφια, ενώ τα παιδιά απλώς παίρνουν λίγο για να μπορέσουν να καταπιούν το ρύζι. Οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται ότι τα παιδιά χρειάζονται τροφές που οικοδομούν το σώμα για την κατάλληλη αύξησι και τη διανοητική τους ανάπτυξι.

Μολονότι υπολογίζεται να διατεθούν εκατοντάδες εκατομμύρια πέζος από την κεντρική κυβέρνησι και τις τοπικές κυβερνήσεις, εκτός από τα χρήματα που προσφέρονται από εισφορές ιδιωτικών οργανώσεων και ξένης βοηθείας, το πρόβλημα της κακής διατροφής μπορεί να μεγαλώση ακόμη περισσότερο. Η αναλογία γεννήσεως στη χώρα είναι πολύ μεγάλη. Έτσι, μέρος του προγράμματος εναντίον της κακής διατροφής περιλαμβάνει την ενθάρρυνσι οικογενειακού προσχεδιασμού.

Τι Μπορεί να Κάνη το Άτομο;

Τι μπορεί να κάνη το άτομο σε μια περιοχή όπου οι άνθρωποι διατρέφονται κακώς; Η καλύτερη συμβουλή που παρέχεται είναι να έχη ισορροπία. Πρέπει να δέχεται συμβουλές και να μην αφήνη τις συνήθειες που έχει αποκτήσει από τον χρόνο να παρεμποδίσουν την εφαρμογή των νέων ιδεών. Το άτομο πρέπει να τρώγη ποικιλία των τροφίμων που είναι διαθέσιμα και δεν πρέπει να ξεχνά ότι για ν’ αναπτυχθούν τα παιδιά είναι ανάγκη να οικοδομήσουν το σώμα τους με κατάλληλη τροφή. Έτσι, πρέπει να παίρνουν το κατάλληλο μερίδιο τους από την οικογενειακή προμήθεια τροφίμων. Αυτό εφαρμόζεται κυρίως στις γυναίκες που είναι έγκυες και σ’ εκείνες που θηλάζουν.

Αν υπάρχη χώρος για κήπο, χρησιμοποιήστε τον για να προσθέσετε στην οικογενειακή προμήθεια τροφίμων. Ίσως μπορείτε να καλλιεργήσετε μερικά λαχανικά ή φρούτα, ή ίσως να μεγαλώσετε κοτόπουλα. Ένας μισθωτός πρέπει επίσης να χρησιμοποιή με τον καλύτερο τρόπο τα χρήματά του, πιθανώς αγοράζοντας λιγώτερο ρύζι, αλλά περισσότερες τροφές που οικοδομούν το σώμα. Και, οπωσδήποτε, πρέπει ν’ αποφεύγη ν’ αγοράση ένα ραδιόφωνο και μια τηλεοπτική συσκευή με δόσεις, ενώ τα παιδιά τρώνε απλώς σκέτο ρύζι!

Οι Χριστιανοί εδώ στις Φιλιππίνες ενθαρρύνονται πολύ από την υπόσχεσι του Ιησού Χριστού: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή.» (Ματθ. 6:33) Γνωρίζουν ότι με το να θέτουν τα πνευματικά πράγματα πρώτα στη ζωή τους, θα είναι ευχαριστημένοι με διατροφές και σκεπάσματα. (1 Τιμ. 6:6-8) Η Αγία Γραφή, επίσης, τους παροτρύνει ν’ αποφεύγουν να είναι σπάταλοι, αλλά να είναι φιλόπονοι ώστε να προμηθεύωνται τα αναγκαία για τη ζωή. Επί πλέον, αντιμετωπίζουν το μέλλον με αισιοδοξία, αποβλέποντας στον καιρό που ο Θεός θα φροντίση ώστε οι ασθένειες, όπως είναι η εισδύουσα νόσος της κακής διατροφής, να μην υπάρχουν πια.—Ησ. 25:6-8.