Η Τέχνη της Τακτοποιήσεως Ανθέων

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Βραζιλία

ΜΙΑ ανθοδέσμη, όσο όμορφη κι αν είναι, δεν παύει να είναι μια ανθοδέσμη. Αλλ’ αν διαθέσετε λίγη φαντασία και τηρήσετε μερικές αρχές σχεδίου, μπορείτε να μετατρέψετε το τυχαία συναρμολογημένο μπουκέτο σ’ ένα κομψό και καλλιτεχνικά σύνολο λουλουδιών. Κι αυτό θα προσθέση ομορφιά και χρώμα στο σπίτι σας.

Τι εννοούμε όταν λέμε ότι απαιτείται σχέδιο; Εννοούμε το βασικό πρότυπο ή σχέδιο της τακτοποιήσεως των λουλουδιών κι αυτό περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία της γραμμής, του τύπου, του χρώματος και της υφής. Τα λεπτά λουλούδια ή κλαδιά δημιουργούν τη γραμμή. Η ποικιλία του κόσμου των λουλουδιών προμηθεύει τον τύπο και το χρώμα. Η ποιότης της επιφανείας του υλικού καλείται υφή. Επί παραδείγματι, τα χρυσάνθεμα είναι ‘σκληρά’ λουλούδια ενώ οι γλαδιόλες ‘μαλακά.’ Επίσης, οι ξυλώδεις μίσχοι και τα φύλλα παρουσιάζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά υφής.

Το σχέδιο σας μπορεί να είναι κυκλικό ή τριγωνικό ή μπορεί να πάρη μια κάθετη ή οριζόντια γραμμή, ή μια καμπύλη που να μοιάζη με το γράμμα S. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθή σαν σχέδιο το σχήμα μιας πυραμίδας, ενός κώνου, ή μπορεί η ανθοδέσμη να έχη επιμήκη ή ελλειπτική γραμμή. Αφού γίνη η εκλογή του βασικού περιγράμματος της τακτοποιήσεως, των λουλουδιών, το σχέδιο απαιτεί να υπάρχη μια προσχεδιασμένη σχέσις μεταξύ όλων των στοιχείων, δηλαδή, μεταξύ των λουλουδιών, των φύλλων και των άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένου και του βάζου, ή του δοχείου που θα τοποθετηθή η ανθοδέσμη.

Εντυπωσιακό αποτέλεσμα προκύπτει όταν τα κενά μέσα στη σύνθεσι των λουλουδιών ποικίλλουν σε μέγεθος και σχήμα. Όταν μερικά από τα λουλούδια μιας ομάδος εκτείνωνται προς τα εμπρός και μερικά προς τα πίσω, η εντύπωσις που δίνεται είναι τρισδιάστατη.

Τήρησις Αρχών Σχεδίου

Κατ’ αρχήν, είναι αναγκαίο να υπάρχη ισορροπία. Αυτή συνδέει όλα τα υλικά μεταξύ τους. Μια ισορροπημένη τακτοποίησις δεν θα επιτρέψη στην ανθοδέσμη ν’ ανατραπή. Μια τακτοποίησις στην οποία όλα τα λουλούδια γέρνουν στο ένα πλάι ή προς μια κατεύθυνσι ή ακόμη συγκεντρώνονται όλα μαζί στο κέντρο, δίνει την εντύπωσι ‘τεζαρίσματος’—κάτι που πρέπει ν’ αποφεύγεται.

Η σταθερότης του σχεδίου εξαρτάται από το χρώμα καθώς κι από το μέγεθος των λουλουδιών. Τα σκούρα χρώματα φαίνονται βαρύτερα από τα ανοικτά. Έτσι, ένα βαθυκόκκινο τριαντάφυλο «βαραίνει» περισσότερο στην τακτοποίησι των λουλουδιών από ένα απαλό ροζ γαρύφαλλο, μολονότι έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος. Γι’ αυτό, αν θέλετε ν’ αποφύγετε τη ‘συσσώρευσι’ βάρους στην κορυφή ν’ αποφύγετε να μη συγκεντρώσετε όλα τα σκούρα χρώματα στην κορυφή και τα ανοικτά στη βάσι.

Η συμμετρική ισορροπία δημιουργείται όταν τοποθετούμε όμοια λουλούδια στις αντίστοιχες θέσεις δεξιά κι αριστερά της καθέτου κεντρικής γραμμής. Μια άνιση κατανομή των λουλουδιών και των φύλλων σε κάθε πλευρά της κεντρικής γραμμής, τα οποία όμως έχουν το ίδιο οπτικό βάρος, δημιουργεί ασύμμετρη ισορροπία. Το αποτέλεσμα είναι πιο τυχαίο και φυσικό παρά συμμετρικό και πολλές φορές είναι πιο επιθυμητό κι ευχάριστο.

Γι’ αυτό, σκούρα και μεγάλα λουλούδια που τακτοποιούνται χαμηλά στη βάσι, στη μια πλευρά του σχεδίου, ισορροπούν μια πλατύτερη ομάδα ανοιχτόχρωμων και μικρότερων λουλουδιών στην άλλη πλευρά. Ομοίως, όσο ψηλότερα τοποθετηθή ένα λουλούδι, μέσα στη σύνθεσι, τόσο βαρύτερο φαίνεται σ’ αυτόν που το βλέπει. Αυτή η αρχή εφαρμόζεται επίσης στην απόστασι από το κέντρο.

Οι αντιθέσεις από τα μεγάλα και μικρά, σκουρόχρωμα ή ανοιχτόχρωμα, σκληρά και μαλακά λουλούδια, προσθέτουν επίσης ποικιλία στην τακτοποίησι. Επίσης, μια σύνθεσις χαρακτηρίζεται γενικά μια επικρατούσα ή εστιακή περιοχή. Αυτή είναι το κέντρο του οπτικού ενδιαφέροντος στο οποίο εκ φύσεως ελκύεται το μάτι. Μπορεί να είναι μια μεμονωμένη ομάδα λουλουδιών κατά μήκος του κέντρου κι ακριβώς πάνω από το χείλος του ανθοδοχείου, ή μια ομάδα σκούρων ή πολύ φωτεινών χρωμάτων. Ένα ή περισσότερα μεγάλα λουλούδια ή φύλλα, ή μια σύνθεσι κι από τα δύο, ή ένα μπουκέτο μικρότερων λουλουδιών του ιδίου είδους, συνθέτουν τέτοιες ‘επικρατούσες’ περιοχές.

Η επανάληψις ενός συγκεκριμένου μοτίβου, ή ο συνδυασμός χρωμάτων που σχετίζονται μεταξύ τους δημιουργεί μια ζωηρή γραμμή ή ρυθμό. Πρέπει επίσης να τηρήται η αρχή της ισοζυγίσεως. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχη μια αρμονική σχέσις μεταξύ του μεγέθους των λουλουδιών και του μεγέθους του δοχείου καθώς θα δούμε αργότερα.

Η αναλογία είναι επίσης σπουδαία. Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία λέγει: «Η αναλογία σχετίζεται με την οργάνωσι των ποσοτήτων και των χώρων· ο παραδοσιακός Ιαπωνικός κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο μια σύνθεσις ανθέων πρέπει να είναι σε ύψος τουλάχιστον μιάμισυ φορά μεγαλύτερη από το ύψος του ανθοδοχείου, είναι γενικά αποδεκτός. Η αναλογία σχετίζεται επίσης με την τοποθέτησι των λουλουδιών σ’ ένα βάθρο. Μια σύνθεσις λουλουδιών είναι υπέρογκη ή υπερβολικά μικροσκοπική, ανάλογα με το αν τοποθετηθή σε πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη επιφάνεια ή σε πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο σε διάστημα βάθρο.»

Η αρμονία, είναι μια αίσθησις ενότητος μεταξύ όλων των στοιχείων. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εγκυκλοπαιδεία, είναι, «Μια ευτυχής, πλήρως αρμονική συνύπαρξις των λουλουδιών και των φυλλωμάτων μεταξύ τους, καθώς και με το σχέδιο· τα χρώματα είναι αρμονικά και το δοχείο έχει εκλεγή κατάλληλα για το πνεύμα, την υφή, το σχήμα και το χρώμα των λουλουδιών. Μια επιτυχημένη σύνθεσις πρέπει επίσης να βρίσκεται σε αρμονία με το περιβάλλον. Μια γλάστρα με γεράνια δεν ταιριάζει όμορφα μέσα σ’ ένα σαλόνι, ούτε ένα πορσελάνινο ανθοδοχείο με πλούσια εξωτικά λουλούδια σ’ ένα δωμάτιο εξοχικού σπιτιού.»

Υλικό για την Ανθοδέσμη και Τεχνική της Προετοιμασίας

Το υλικό που χρησιμοποιείται σε διακοσμήσεις ανθέων περιλαμβάνει λουλούδια, φύλλα, γρασίδι, σιτηρά, κλαδιά, σπόρους, αγκάθια, καρπούς, κουκουνάρια, φρούτα, λαχανικά, όστρακα πέτρες, κομμάτια κορμού δένδρων, κ.λ.π. Το ευαίσθητο υλικό, όπως είναι τα λουλούδια που έχουν μίσχο, χρειάζονται ειδική μεταχείρισι. Για καλύτερα αποτελέσματα, τα λουλούδια πρέπει να κόβωνται λίγες ώρες πριν χρησιμοποιηθούν και πάντοτε στις ψυχρότερες ώρες της ημέρας. Οι άκρες των μίσχων κόβονται γωνιακώς και, κατόπιν, τα λουλούδια τοποθετούνται σε πολύ χλιαρό νερό και διατηρούνται σ’ ένα σκοτεινό, ψυχρό μέρος επί αρκετές ώρες, κατά προτίμησι για μια νύχτα.

Οι ξυλώδεις μίσχοι είναι καλύτερο να διασπώνται σε ύψος αρκετών ιντσών και κατόπιν να βυθίζονται σε ζεστό νερό. Το ‘σφράγισμα’ των γαλακτωδών μίσχων, όπως των μίσχων της παπαρούνας και της μεγάλης ντάλιας, γίνεται αν απλώς τοποθετήσωμε τα άκρα τους μέσα σε βραστό νερό ή πάνω από μια φλόγα επί αρκετά δευτερόλεπτα. Για προστασία, εισάγομε τους μίσχους μέσα από μια τρύπα που έχομε κάνει σε μια εφημερίδα την οποία κατόπιν αφαιρούμε.

Αν αγοράσετε τα λουλούδια σ’ ένα ανθοπωλείο οι μίσχοι τους θα έχουν πιθανόν ‘σφραγισθή.’ Αν ξανακόψετε τους μίσχους των τριαντάφυλλων και άλλων λουλουδιών που έχουν ξυλώδεις μίσχους και κατόπιν τα βουτήξετε σε ζεστό νερό, είναι πολύ πιθανόν να ξανανιώσουν. Εν τούτοις, για να διατηρηθή η ομορφιά αυτή περισσότερο, πρέπει να τακτοποιήσετε στη σύνθεσι μόνο τα λουλούδια και τα φύλλα που βρίσκονται σε άριστη κατάστασι. Επίσης, ένα απλό τέχνασμα για ν’ αποφύγετε τη βακτηριακή αποσύνθεσι και την δυσοσμία που θα προκύψη, είναι να κόψετε τα φύλλα που θα βρίσκωνται κάτω από το νερό όταν θ’ αρχίσετε την τακτοποίησί σας.

Ένα βιβλιάριο με τίτλο Το Βασίλειο της Γυναίκας λέγει: «Μην αλλάζετε το νερό κάθε μέρα, αλλά διατηρείτε πάντοτε το ανθοδοχείο γεμάτο με νερό. Μερικές φορές το νερό στα λουλούδια που διατηρούνται πολύ καιρό, όπως είναι τα χρυσάνθεμα, χρωματίζεται και μυρίζει. Μεταφέρετε την ανθοδέσμη στον νιπτήρα και ρίξτε της φρέσκο νερό αφού προηγουμένως χύσετε το βρώμικο. Αυτό δεν θα επιτρέψη στα λουλούδια να φύγουν από τη θέσι τους. Πάρτε από το τζάκι λίγη στάχτη και ρίξτε την στα ανθοδοχεία που έχουν λουλούδια που διατηρούνται—αυτό θα κάνη το νερό να γίνη γλυκό.

«Ένας καλλιεργητής τριανταφύλλων πωλεί ένα συντηρητικό που βοηθεί να διατηρούνται φρέσκα επί πολύν καιρό τα τριαντάφυλλα, τα μπουμπούκια και τα λουλούδια που έχουν ξυλώδη μίσχο. Μπορείτε επίσης να τα βοηθήσετε αν ρίξετε ένα κομμάτι ζάχαρι ή μια κουταλιά του γλυκού μέλι σε κάθε 500 γραμμάρια νερού που υπάρχει στα ανθοδοχεία. Αν τα λουλούδια ή τα φύλλα τους μαραθούν ανεξήγητα, αυτό συνήθως σημαίνει ότι κάτι εμποδίζει την κυκλοφορία του αέρα μέσα στον μίσχο. Για να το διορθώσετε, κρατήστε τα άκρα των μίσχων σε μια ίντσα βραστού νερού και αφήστε τα λουλούδια εκεί μέχρις ότου κρυώση το νερό. Κατόπιν τακτοποιήστε τα μέσα σε φρέσκο άβραστο νερό.»

Ανθοδοχεία και Άλλα Εργαλεία

Μια τακτοποίησις λουλουδιών περιλαμβάνει όχι μόνο τα ίδια τα λουλούδια, αλλά και το ανθοδοχείο που τα κρατά και την βάσι στην οποία μπορεί να στηρίζεται το ανθοδοχείο. Μια ξύλινη βάσις μπορεί να προσθέση οπτικό βάρος στον πυθμένα και να προστατεύση επίσης την επίπλωσί σας από τις δροσοσταλίδες.

Το δοχείο πρέπει να ‘δένη’ το σύνολο των λουλουδιών όσον αφορά την ισοζύγισι, το χρώμα και την υφή τους. Γι’ αυτό τον λόγο, πολλοί διακοσμηταί προτιμούν να χρησιμοποιούν απλά βάζα, χωρίς διακοσμήσεις με ουδέτερα χρώματα, όπως είναι το γκριζοπράσινο, το ξεθωριασμένο λευκό της αντίκας ή το απαλό γκρι.

Επίσης, εξετάστε το υλικό της κατασκευής του ανθοδοχείου. Τα χονδρά, βαρειά λουλούδια συνήθως ταιριάζουν σ’ ένα βαρύ βάζο από χαλκό, κεραμεικό, ξύλο ή κασσίτερο. Τα πιο λεπτά λουλούδια, και φύλλα τοποθετούνται σε πορσελάνινα, ασημένια ή γυάλινα δοχεία.

Έχει επίσης σπουδαιότητα το μέγεθος του ανθοδοχείου. Πρέπει να έχη το σωστό μέγεθος ώστε τα λουλούδια να μη φαίνεται ότι το εξουδετερώνουν από αισθητική άποψι. Από την άλλη πλευρά, το ανθοδοχείο δεν πρέπει να δείχνη μικροσκοπική την ανθοδέσμη ή να διασπά την προσοχή του θεατού μεταξύ των λουλουδιών και του βάζου. Μόνο πολύ μικρά λουλούδια ταιριάζουν σ’ ένα μικροσκοπικό ανθοδοχείο. Ομοίως, μια ογκώδης ανθοδέσμη που είναι σ’ ένα ανάλογο βάζο, ταιριάζει να τοποθετηθή επάνω σ’ ένα βαρύ τραπέζι μέσα σ’ ένα μεγάλο δωμάτιο.

Στα ψηλά ανθοδοχεία, τα λουλούδια συχνά τακτοποιούνται χωρίς κανένα υποστήριγμα. Αν είναι αναγκαίο, για να κρατηθούν στη θέσι που θέλομε, μπορούμε να παραγεμίσωμε το δοχείο με αγριομυρτιά ή άλλες λεπτές πρασινάδες όπως είναι η άρκευθος ή η φτελιά, τις οποίες και κόβομε κατά μήκος του χείλους του βάζου. Πιο συχνά χρησιμοποιείται σύρμα για υποστήριγμα. Επίσης η σπογγώδης βάσις που απορροφά νερό έχει γίνει ένα πολύ δημοφιλές υποστήριγμα. Κόψτε την στο σχήμα που θέλετε και βυθίστε την στο νερό. Κατόπιν πιέστε απλώς τους μίσχους των λουλουδιών να βυθιστούν στην υγρή σπογγώδη βάσι.

Εν τούτοις, το υποστήριγμα που χρησιμοποιείται πιο συχνά είναι, η βελονοειδής βάσις, δηλαδή μια βαρειά μεταλλική βάσις που καλύπτεται από μεταλλικές ράβδους. Είναι διαθέσιμη σε διάφορα σχήματα και μεγέθη. Οι μίσχοι που πιέζονται για να εισχωρήσουν σ’ αυτές τις ράβδους κρατούνται έτσι σταθερά και η ίδια η βάσις κρατείται σταθερή στον πυθμένα του δοχείου με πλαστικίνη. Στα ασημένια ανθοδοχεία προτιμάται η λειωμένη παραφίνη για να μη μελανιάσουν τα τοιχώματά του.

Ένα κοφτερό ψαλίδι, μια διαφανής κορδέλλα, μια ελαστική ταινία και σύρμα, αποτελούν τον συνήθη εξοπλισμό του διακοσμητού ανθέων. Μ’ αυτά, οι μίσχοι και τα κλαδιά μπορούν να συγκρατηθούν σε σημεία που δεν φαίνονται· πράγματι, το κρυμμένο σύρμα βοηθεί στο να ενισχυθούν ή να πάρουν το επιθυμητό σχήμα οι μίσχοι.

Οδηγίες για τους Αρχαρίους

Μολονότι δεν πρόκειται γι’ αυστηρούς κανόνες, οι ακόλουθες πληροφοριακές οδηγίες είναι απαραίτητες για τους αρχαρίους.

(1) Χρησιμοποιείτε ψηλά κλαδιά με μικρά λουλούδια και κλειστά μπουμπούκια για να δημιουργήσετε μακρές γραμμές. Αυτά χρησιμεύουν επίσης και για το ‘γέμισμα’ κενών.

(2) Για βάρος και σταθερότητα, τοποθετείτε τα μεγάλα και σκουρόχρωμα λουλούδια χαμηλά, στη βάσι της ανθοδέσμης.

(3) Μη τοποθετείτε το ένα λουλούδι ακριβώς πάνω από ένα άλλο. Εκτός από τις μοντέρνες γεωμετρικές συνθέσεις, αποφεύγετε τη γεωμετρική ακρίβεια.

(4) Για αρμονία, χρησιμοποιείτε πάντοτε τα χρώματα σε ομάδες και μη τα διασκορπίζετε ποτέ απερίσκεπτα.

(5) Φροντίζετε πάντοτε να δημιουργήτε τρεις πλευρές στη σύνθεσί σας, εφ’ όσον ο θεατής μπορεί να βλέπη την μπροστινή και τις δυο πλάγιες πλευρές.

(6) Δίνετε στο σύνολο τρισδιάστατο χαρακτήρα με το να στρέψετε μερικά λουλούδια και φύλλα και προς τις τρεις κατευθύνσεις. Οι μεγάλες συνθέσεις φαίνονται πλουσιότερες με μερικές ομάδες λουλουδιών και φύλλων που στρέφονται προς τα πλάγια και κυρτώνουν προς τα πίσω από τον κεντρικό άξονα.

Επίσης, για λουλούδια που κόβομε από το φυτό, όπως είναι οι γλαδιόλες, το βιβλίο Στολισμοί Ανθέων συνιστά τα εξής: «Αν είναι δυνατόν, βυθίστε τους μίσχους απ’ τις γλαδιόλες για μια τουλάχιστον ώρα σ’ ένα βαθύ κάδο γεμάτο νερό, αφού προσθέσετε δύο ή τρία παγάκια. Αυτό θα βοηθήση τα λουλούδια σας να διατηρηθούν περισσότερο.

«Ένας πρωταρχικός κανόνας στην τακτοποίησι των λουλουδιών είναι: μη λυπάσθε να κόβετε τους μίσχους. . . . Για να κάνετε τον πιο απλό στολισμό λουλουδιών, το πρώτο βήμα είναι να τοποθετήσετε όλους τους μίσχους στη σειρά επάνω στο τραπέζι σας. ‘Βαθμολογήστε’ τα λουλούδια σας: κρατήστε τα λεπτά μπουμπούκια και τα μικρότερα λουλούδια για τους ψηλότερους σχηματισμούς, τα πιο ανοικτά λουλούδια γι’ αμέσως μετά, και τα πιο μεγάλα λουλούδια για τους πιο χαμηλούς σχηματισμούς.»

Έτσι, γιατί να μη δοκιμάσετε μόνος σας; Ακολουθήστε αυτές τις υποδείξεις ή τα διαγράμματα που δημοσιεύουν διάφορα έντυπα για τον στολισμό των λουλουδιών. Αρχίστε με μια απλή τακτοποίησι. Θ’ αποκομίσετε μεγάλη χαρά από τα άμεσα αποτελέσματα. Και σύντομα θα βελτιώσετε την ικανότητά σας ώστε τελικά ο τρόπος που στολίζετε τα λουλούδια σας θα είναι μια τέχνη.

[Εικόνες στη σελίδα 21]

1 Κανονίστε το ύψος και πλάτος της τακτοποιήσεως

2 Προσθέστε ποικιλία στοιχείων για συμπλήρωσι και προσθέστε ισορροπία

3 Προσθέστε στερεότητα στο κέντρο και γεμίστε τα χάσματα