Τα Πεινασμένα Εκατομμύρια του Κόσμου—Μπορούν να Τραφούν;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στις Φιλιππίνες
ΤΑ προβλήματα των πεινασμένων χωρών της Ασίας και της Αφρικής κυριαρχούσαν στις διάνοιες εκείνων που παρακολουθούσαν μια συνδιάσκεψι στις Φιλιππίνες στη διάρκεια του Ιουνίου 1977. Εκατομμύρια λιμοκτονούντων θα εχαίροντο αν άκουαν την αισιοδοξία που εξέφραζαν μερικές από τις ομιλίες.
Αυτή ήταν η τρίτη συνδιάσκεψις του Παγκοσμίου Συνεδρίου Τροφίμων. Αυτό το Συνέδριο χαρακτηρίζεται ως «η μεγαλύτερη πολιτική οργάνωσις σε θέματα τροφίμων, των Ηνωμένων Εθνών.» Ποιος είναι ο σκοπός του; «Μέσα σε μια δεκαετία, να μην υπάρχη ούτε ένα παιδί που να πηγαίνη για ύπνο νηστικό, ούτε μια οικογένεια που να κατέχεται από το άγχος για τον άρτο της αυριανής μέρας και ότι το μέλλον και οι δυνατότητες των ανθρωπίνων πλασμάτων δεν θα παρεμποδίζωνται από τον υποσιτισμό.»
Τι ήταν εκείνο που μας υπεκίνησε να παρευρεθούμε στη συνδιάσκεψι ως παρατηρητές; Πρώτον, η πείνα είναι μια πληγή για το ένα όγδοο της ανθρωπίνης φυλής και κάθε σπλαγχνικό άτομο θάπρεπε να ενδιαφέρεται γι’ αυτό. Δεύτερον, το πρόβλημα που επρόκειτο να συζητηθή σχετίζεται με τις Βιβλικές προφητείες. Ο Ιησούς προείπε ότι αυτές οι μέρες θα εχαρακτηρίζοντο από ‘πείνας.’ (Μάρκ. 13:8) Η ίδια η ανάγκη για την ύπαρξι αυτής της συνδιασκέψεως υποδεικνύει την εκπλήρωσι των λόγων του.
Και, τέλος, γνωρίζαμε ότι πολλοί άνθρωποι αποβλέπουν στα Ηνωμένα Έθνη ως την καλύτερη ελπίδα του ανθρώπου για το μέλλον. Πιστεύουν ότι μόνο μια υπερεθνική αντιμετώπισις των δυσκολιών του κόσμου θα μπορούσε να βοηθήση την υπερνίκησί τους. Έτσι, θέλαμε να δούμε πώς εργάζεται αυτό το συνέδριο για την αντιμετώπισι ενός ειδικού προβλήματος, τόσο σοβαρού ώστε ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών υποκινήθηκε να πη: «Αν δεν συνεργασθούμε, ως άνθρωποι και ως έθνη, για να μπορέσωμε να εξασφαλίσωμε επαρκή διατροφή για όλους τους ανθρώπους, οι άλλοι οικονομικοί και πολιτικοί μας στόχοι είναι χωρίς σημασία . . . ‘ο κόσμος δεν μπορεί να συνεχίση επί πολύ να είναι ειρηνικός, όταν το ένα τρίτο είναι πλούσιοι και τα δύο τρίτα πεινούν.’»
Διεθνής Τρόπος Λύσεως
Το πρωί της Δευτέρας, 20 Ιουνίου 1977, μαζί με τους αντιπροσώπους 36 χωρών, τους επισκέπτες αξιωματούχους, τους παρατηρητάς και πολλούς άλλους, παρακολουθήσαμε τις εναρκτήριες τελετές της συνδιασκέψεως στον πολυτελή χώρο του Κέντρου Διασκέψεων της Μανίλα, που διέθετε και κλιματισμό. Σ’ ολόκληρη την αίθουσα, μπορούσε κανείς να δη αντιπροσώπους από πλούσιες και φτωχές χώρες, από την Ανατολή και τη Δύσι. Ήταν πραγματικά μια διεθνής κινητοποίησις στην προσπάθεια επιλύσεως του προβλήματος τροφίμων.
Φυσικά, το Συνέδριο δεν έχει εξουσία να θεσπίζη νόμους που θα είναι δεσμευτικοί για τα έθνη-μέλη. Μάλλον, αυτό που είδαμε ήταν ένα πολιτικό ίδρυμα που εργάζεται για να εκπονήση προγράμματα που, κατά την άποψι του, θα ήταν αποτελεσματικά. Κατόπιν, προσπαθεί να επηρεάση τις κυβερνήσεις-μέλη ν’ ακολουθήσουν αυτά τα προγράμματα, χρησιμοποιώντας το πολιτικό κύρος των Ηνωμένων Εθνών.
Βάσις για Αισιοδοξία
Δίδοντας μια νότα αισιοδοξίας, ο εκπρόσωπος των Φιλιππίνων, που εξελέγη και πρόεδρος του Συνεδρίου, είπε: «Σ’ έναν κόσμο όπου η απελπισία έχει γίνει της μόδας, εμείς σήμερα έχομε ελπίδα. Βρισκόμαστε σ’ ένα καιρό που οι σοδειές είναι καλές, που τα αποθέματα είναι άφθονα. Μπορούμε να υπερηφανευώμεθα για τη δημιουργία ενός Κεφαλαίου από ένα δισεκατομμύριο δολλάρια για την ανάπτυξι της γεωργίας. Όλο και περισσότεροι ηγέτες του κόσμου αποδέχονται το σκληρό γεγονός ότι η πείνα και η ανέχεια είναι τα κύρια ενδιαφέροντα της εποχής μας.»
Ναι, μολονότι υπήρχαν μερικές ξηρασίες, οι καλές σοδειές είχαν ως αποτέλεσμα αποθέματα περίπου 50 εκατομμύρια τόννων πέρα από τις άμεσες ανάγκες. Πράγματι, μολονότι ο πληθυσμός έχει αυξηθή πάρα πολύ, φαίνεται ότι, κατά μέσον όρον, υπήρχε ένα πέμπτο τροφίμων διαθέσιμο για κάθε άτομο σήμερα απ’ ό,τι το 1950.
Μεγάλα Προβλήματα
Ωστόσο, υπήρχαν μερικές απειλητικές προειδοποιήσεις. Κατά μέσον όρο, η κατάστασις φαινόταν καλή. Αλλά πολλά εκατομμύρια λιμοκτονούντων ή υποσιτιζομένων ανθρώπων δεν έλαβαν την αναλογία τους σε τρόφιμα. Αυτό φέρνει στο νου το παράδειγμα του ανθρώπου που είχε το κεφάλι του στο φούρνο και τα πόδια του στο ψυγείο. Η μέση θερμοκρασία του ήταν τέλεια!
Συνεπώς ακόμη και με την ύπαρξι, άφθονων τροφίμων, οι άνθρωποι μπορεί να πεινούν εξ αιτίας των προβλημάτων διανομής μεταξύ των χωρών ή μέσα σε μια μεμονωμένη χώρα. Παραδείγματος χάριν, πριν από τη συνδιάσκεψι, ο Δόκτωρ Μπίχαρ του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, παρετήρησε ότι μερικές χώρες με προβλήματα υποσιτισμού σ’ αυτές τις χώρες δεν είχαν χρήματα ν’ αγοράσουν τα τρόφιμα, μολονότι τρόφιμα υπήρχαν.
Ο εκπρόσωπος του Καναδά έκαμε μια προειδοποίησι για το πλεόνασμα, που αναφέρθηκε ως η αιτία της αισιοδοξίας. Εξήγησε ότι οι γεωργοί δεν επρόκειτο να καλλιεργήσουν περισσότερα τρόφιμα απ’ όσα μπορούσε να απορροφήση η αγορά. Αν, παραδείγματος χάριν, υπήρχε πλεόνασμα σίτου, οι τιμές θα έπεφταν. Οι γεωργοί θα αποθαρρύνοντο να καλλιεργήσουν τόσο πολύ και αυτό θα μπορούσε να έχη ως αποτέλεσμα έλλειψι. Υπήρχε ανάγκη διευθετήσεων για την προστασία του γεωργού από τις χαμηλές τιμές σε καιρούς αφθονίας και για εγγύησι ότι τα έθνη που εισάγουν δεν θα λάβουν ανεπαρκή αποθέματα σε καιρούς κακής σοδειάς.
Έχοντας υπ’ όψιν τα όσα συνέβησαν από τότε, η προειδοποίησις του Καναδού εκπροσώπου ήταν πράγματι κατάλληλη. Μια πλούσια σοδειά σίτου στις Ηνωμένες Πολιτείες, παραδείγματος χάριν, ωδήγησε στην πρότασι να μη καλλιεργήσουν οι αγρότες του 1978 το 20 τοις εκατό της σημερινής τους εκτάσεως παραγωγής σίτου.
Η Κρίσις του 1972
Αόριστα, βαθιά στις διάνοιες των περισσοτέρων εκπροσώπων, βρισκόταν το φάσμα του 1972—το έτος της κρίσεως που τελικά υποκίνησε τη δημιουργία του Παγκοσμίου Συνεδρίου Τροφίμων. Πριν απ’ αυτό το έτος, η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων αυξάνετο βαθμιαία. Μολονότι υπήρχαν μεμονωμένα προβλήματα, η κακή σοδειά μιας χώρας μπορούσε ν’ αντισταθμισθή από τον άφθονο θερισμό κάποιας άλλης. Το 1972, όμως, η κακοκαιρία είχε σαν αποτέλεσμα κακές σοδειές στην Κίνα, στη Σοβιετική Ένωσι, τη νότιο Ασία και την περιοχή Σαχέλ της Αφρικής. Ξαφνικά, το παγκόσμιο απόθεμα τροφίμων ήταν κατά 33 εκατομμύρια τόννους λιγώτερο από όσο εχρειάζετο. Η τιμή του σίτου σχεδόν τριπλασιάσθηκε. Τα ναύλα μεταφοράς των πλοίων ανέβηκαν απότομα. Σε πολλές χώρες οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν πραγματική λιμοκτονία και όλοι υπέφεραν από τις αυξήσεις των τιμών. Για πρώτη φορά, φάνηκε καθαρά πόσο εύθραυστη είχε γίνει η παγκόσμια κατάστασις τροφίμων.
Αυτή η κρίσις ωδήγησε τελικά στην Παγκόσμια Διάσκεψι Τροφίμων, που διεξήχθη στη Ρώμη τον Νοέμβριο του 1974, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Εκεί, ελήφθησαν μερικές αποφάσεις και Ιδρύθηκε το Παγκόσμιο Συνέδριο Τροφίμων για να βοηθήση στην πραγματοποίησι των στόχων των αποφάσεων και να εργασθή για την επίλυσι του παγκοσμίου προβλήματος τροφίμων.
Από τότε κι έπειτα, όμως, η πρόοδος ήταν βραδεία. Ελάχιστες βασικές βελτιώσεις πραγματοποιήθηκαν. Ο στόχος να βοηθηθούν από άποψι τροφίμων οι φτωχότερες χώρες, δεν επετεύχθη. Η αύξησις της αναλογίας παραγωγής τροφίμων των φτωχών εθνών που είχε υποδειχθή, δεν πραγματοποιήθηκε. Μικρή πρόοδος έγινε στην επίλυσι του προβλήματος του υποσιτισμού. Η διεθνής εμπορική πολιτική επί πλέον φαίνεται ότι ενεργεί εις βάρος των συμφερόντων των φτωχών χωρών.
Τάσις για Σοβαρή Ανησυχία
Οι εκπρόσωποι αντιμετώπισαν και μια άλλη σκληρή πραγματικότητα. Σαράντα τρεις χώρες διαπιστώθηκε ότι έχουν ιδιαίτερα προβλήματα. Αυτές ωνομάσθηκαν «χώρες με επείγουσα ανάγκη τροφίμων.» Ωστόσο, πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλά απ’ αυτά τα έθνη παρήγαν τόσα πολλά τρόφιμα, ώστε εξήγαν τα πλεονάσματα τους. Ακόμη και ως το 1950 παρήγαν αρκετά για την κάλυψι των αναγκών τους. Αλλά, κατόπιν, η κατάστασις άλλαξε. Δεν μπορούσαν να τραφούν. Γιατί; Αυτό ωφείλετο εν μέρει στη ταχεία αύξησι του πληθυσμού. Επίσης, αυτές οι χώρες μετατόπισαν τις επενδύσεις από τη γεωργία στη βιομηχανία και πολλοί εργάτες αγροκτημάτων μετακινήθηκαν στις πόλεις.
Έτσι, χώρες που εξήγαν τρόφιμα, άρχισαν να εισάγουν. Στην αρχή αυτό δεν ήταν δύσκολο. Τα πιο πλούσια κράτη είχαν αυξήσεις στην παραγωγή σιτηρών. Συχνά πωλούσαν τα πλεονάσματα τους στις φτωχότερες χώρες ή τα διέθεταν υπό μορφή δωρεών. Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1960, αυτά τα φτωχότερα έθνη εισήγαν από 25 έως 30 εκατομμύρια τόννους σιτηρών. Το 1975, ο αριθμός ήταν πάνω από 50 εκατομμύρια τόννους και μέχρι το 1985 μπορεί να φθάση μέχρι 85 ή ακόμη και 100 εκατομμύρια τόννους! Αυτό θ’ αποτελούσε αληθινό πρόβλημα, διότι οι φτωχότερες χώρες δεν θα μπορούσαν να πληρώσουν για ν’ αγοράσουν τόσα πολλά τρόφιμα. Επίσης, κι αν ακόμη μπορούσαν να πληρώσουν, είναι αμφίβολο αν θα υπήρχαν αρκετά πλοία για να τα μεταφέρουν.
Εκείνο που περιπλέκει περισσότερο το πρόβλημα είναι τα τρομακτικά ποσά χρημάτων που δαπανώνται στους εξοπλισμούς, κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να τραφούν τα εκατομμύρια των πεινασμένων της γης. Είναι αξιοσημείωτο ότι η αρχική απόφασις της Παγκόσμιας Διασκέψεως Τροφίμων έκανε έκκλησι για μείωσι των εξοπλιστικών δαπανών. Ωστόσο, κι αυτή η απόφασις, επίσης, έμεινε απραγματοποίητη από το 1974.
Σχέδια Δράσεως
Ύστερ’ από συζητήσεις πέντε ημερών, το Παγκόσμιο Συνέδριο Τροφίμων κατέληξε σ’ ένα πλήρες σχέδιο που περιελάμβανε 22 σημεία. Μερικά από τα μέτρα προορίζονται, ν’ ανυψώσουν την παραγωγή τροφίμων στις φτωχότερες χώρες, και να τις καταστήσουν τελικώς αυτάρκεις τερματίζοντας το αυξανόμενο πρόβλημα της εισαγωγής τροφίμων. Άλλα χειρίζονται το άμεσο πρόβλημα ελλείψεως τροφίμων στις «χώρες με επείγουσα ανάγκη τροφίμων» και έχουν σαν στόχο τους να κάνουν πιο τακτική και αποτελεσματική τη βοήθεια σε τρόφιμα. Ελήφθη, επίσης, πρόνοια για τις δυσκολίες σχετικά με την έλλειψι ισορροπίας στη διατροφή και το εμπόριο.
Μια άλλη υπόδειξις ήταν σχετικά με τη δημιουργία διεθνών αποθεμάτων σιτηρών. Αυτή η διευθέτησις θα βοηθούσε στην εξασφάλισι τροφίμων για όλο τον κόσμο και θα εμπόδιζε μια καταστροφική επανάληψι της καταστάσεως του 1972. Θα ενεθάρρυνε τους γεωργούς να συνεχίσουν την παραγωγή τροφίμων ακόμη και σε καιρούς αφθονίας, Έτσι, οι τροφές θα μπορούσαν ν’ αποθηκευθούν στις περιόδους αφθονίας για να χρησιμοποιηθούν σε καιρούς ελλείψεως.
Όλα αυτά τα βήματα θεωρήθηκαν πολύ σημαντικά. Ο εκπρόσωπος της Γιουγκοσλαβίας παρετήρησε ότι ήταν ζήτημα κρίσιμης σπουδαιότητας να κάνουν το Συνέδριο να κάνη κάτι το αποτελεσματικό. Σχετικά με την πρότασι για τη δημιουργία αποθέματος τροφίμων, μια εφημερίδα έγραψε: «Αυτό που θα συμβή σ’ αυτά τα 40-50 εκατομμύρια τόννους σίτου εφέτος, θα έχη μεγαλύτερο αντίκτυπο στην εξασφάλισι τροφής για όλους από οποιοδήποτε άλλο μεμονωμένο γεγονός μέσα στα πλαίσια έλεγχου του ανθρώπου και στα πλαίσια της δυνάμεως επιρροής του Παγκόσμιου Συνεδρίου Τροφίμων.»
Οι Πεινασμένοι Θα Τραφούν
Τα αποτελέσματα της συνδιασκέψεως θα φανούν μόνο με τον καιρό. Θα μπορούσαν να προκύψουν οφέλη για αμέτρητα εκατομμύρια πεινασμένων ανθρώπων. Αλλά παρεμβάλλονται πολλά εμπόδια. Υπάρχουν, παραδείγματος χάριν, παράγοντες όπως η πιθανότης κακής σοδειάς, η συνεχιζόμενη αύξησις του πληθυσμού, η έλλειψις αποτελεσματικότητος μερικών εθνικών κυβερνήσεων και η αργή διάβρωσις καλλιεργησίμων γαιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για καλλιέργεια. Αυτά είναι, πράγματα τα οποία το Παγκόσμιο Συνέδριο Τροφίμων δεν μπορεί να ελέγξη.
Καθώς ακούγαμε τους ειδικούς στη συνδιάσκεψι, κατανοήσαμε ότι οι άνθρωποι τους οποίους προσπαθούσαν να βοηθήσουν οι εκπρόσωποι, χωρίς αμφιβολία, αγνοούσαν πλήρως αυτές τις συζητήσεις. Ήταν επίσης φανερό ότι οι ειδικοί που είχαν συγκεντρωθή εδώ, είτε δεν γνώριζαν είτε απέτυχαν να εξετάσουν τη διαρκή λύσι των προβλημάτων που συζητήθηκαν στη συνδιάσκεψι. Η Βίβλος προσδιορίζει τον Ιεχωβά Θεό ως εκείνον που ‘αναδίδει . . . βοτάνην προς χρήσιν, του ανθρώπου.’ Και είναι αυτός που υπόσχεται να δώση «τροφήν εις τους πεινώντας.» (Ψαλμ. 104:14· 146:7) Οι ίδιες οι ελλείψεις τροφίμων τις οποίες συζήτησε το Συνέδριο αποδεικνύουν ότι, σύντομα, ο Ιεχωβά Θεός μέσω της βασιλείας του θα φέρη ένα νέο σύστημα που δεν θα χαρακτηρίζεται από προβλήματα όπως η έλλειψις τροφίμων. Τότε ο Θεός ‘θα ανοίγη την χείρα του και, θα χορταίνη την επιθυμίαν παντός ζώντος.’—Ψαλμ. 145:16· Ματθ. 24:3, 7.