Το Γερμανικό Δίλημμα Πυρηνικής Ενεργείας

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας

ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ! Ποιος δεν τρομάζει σ’ αυτή και μόνο τη σκέψι; Η ταχεία συντριβή των Χιτλερικών δυνάμεων την άνοιξι του 1945 ήταν εκείνο που ίσως συνετέλεσε στο να μη λάβη η Γερμανία τον τίτλο της πρώτης χώρας που επλήγη από πυρηνικό πόλεμο. Αλλά τώρα, 30 χρόνια και πλέον αργότερα, αυτή η χώρα επλήγη από κάτι που οι Γερμανικές εφημερίδες και τα περιοδικά παρομοιάζουν με «ατομικό πόλεμο» ενός άλλου είδους, ενός σοβαρού είδους που μπορεί να έχη μεγάλες συνέπειες.

Το μόνο πράγμα στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι το είδος αυτού του «πολέμου»: είναι μια ειρηνική χρήσις πυρηνικής ενεργείας. Πρόκειται, λοιπόν, για έναν «ειρηνικό ατομικό πόλεμο,» αν θέλετε. Αλλά σ’ αυτό το σημείο η συμφωνία παύει και αρχίζει η διαφωνία. Είναι κατ’ αρχήν φρόνιμο και αναγκαίο να κτίζωνται εργοστάσια πυρηνικής ενεργείας; Αν ναι, δίνεται μεγάλη προσοχή στις λεπτομέρειες κατασκευής έτσι ώστε να υπάρχη ασφάλεια; Τι θα λεχθή για τη διάθεσι των ραδιενεργών καταλοίπων; Είναι συνετό και επιθυμητό να πωλούνται πυρηνικές εγκαταστάσεις σε άλλες χώρες; Ποιες κατάλληλες μέθοδοι υπάρχουν για να εμποδισθούν οι πιθανοί τρομοκράτες να κάνουν κακή χρήσι του πυρηνικού αυτού δυναμικού;

Ο άνθρωπος μπόρεσε επιτυχώς να διασπάση το άτομο, αλλά δεν πέτυχε να εμποδίση αυτή τη γνώσι από το να διασπάση την ενότητα της κοινωνίας του και των κυβερνήσεων του. «Η Πυρηνική Ενέργεια Διασπά τη Χώρα μας,» προειδοποίησαν, στις 25 Φεβρουαρίου 1977, οι τίτλοι της πρώτης σελίδος της εφημερίδος Ντη Τσάιτ. Μήπως αυτό σημαίνει ότι το άτομο εκδικείται;

Να Κτίζωνται ή να Μην Κτίζωνται;

Οι υποστηρικταί των εργοστασίων πυρηνικής ενεργείας λέγουν ότι χρειάζονται επιπρόσθετες πηγές ενεργείας για την εγγύησι της βιομηχανικής δυνατότητος του έθνους. Λέγουν ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορεί ν’ αντικαταστήση προς το παρόν την πυρηνική ενέργεια. Μολονότι παραδέχονται την ύπαρξι ωρισμένων κινδύνων, τονίζουν ότι έχουν ληφθή οι αναγκαίες προφυλάξεις ώστε ο κίνδυνος να μειωθή στο ελάχιστο.

Από την άλλη πλευρά, ο Χορστ-Λούντβιγκ Ρίμερ, Υπουργός Οικονομικών της Βορείου Ρηνανίας—Βεστφαλίας, δήλωσε: «Δεν εντυπωσιάζομαι από τη διαρκώς επαναλαμβανόμενη πρόγνωσι: σύμφωνα με τον νόμο των μέσων όρων, μια κακή λειτουργία αντιδραστήρος μπορεί ν’ αναμένεται μόνο μια φορά κάθε 10.000 χρόνια. Κανείς δεν μπορεί να με διαβεβαιώση ότι αυτό δεν θα συμβή στη διάρκεια του πρώτου έτους λειτουργίας του.» Η εφημερίς Ζουντντόιτσε Τσάιτουνγκ συμφωνεί σ’ αυτό: «Κατά κανόνα, αν κάτι μπορή να συμβή κάποτε, μπορεί επίσης να συμβή και τώρα.»

Τα ονόματα τριών από τα 20 και πλέον εργοστάσια πυρηνικής ενεργείας, που είτε λειτουργούν ήδη ή βρίσκονται υπό κατασκευήν, έχουν γίνει συνώνυμα με την κίνησι διαμαρτυρίας—Βυλ, Γκρόντε και Μπρόκντορφ. Περιγράφοντας τις βίαιες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας στο Μπρόκντορφ τον Νοέμβριο του 1976, η εφημερίς Χάμπουργκερ Μόρκγενποστ μίλησε για «ενέργειες πολεμικής εποχής.» Το περιοδικό Στερν ωνόμασε το επεισόδιο «πολιτικό πόλεμο στο Μπρόκντορφ,» και συνέχισε: «Ο ατομικός πόλεμος διεξάγεται στα πράσινα λειβάδια—με συμβατικά όπλα. Η ακτινοβολία του δεν σκοτώνει, αλλά τα κύματα δονήσεως που εκπέμπονται από τους πιο κτηνώδεις ραβδισμούς που έλαβαν χώρα από τις συλλήψεις σπουδαστών το 1968 είναι επίσης, δηλητηριώδη—δηλητηριώδη για τους πολιτικούς. Εκείνοι που επιμένουν ν’ ακολουθούν μια τακτική ραβδισμού των κριτικών τους, αντί να τους ακούουν, μετατρέπουν το δημοκρατικό καθεστώς σε αστυνομικό καθεστώς.»

Συνασπισμοί πολιτών, που ωργανώθηκαν για να σταματήσουν την περαιτέρω οικοδομή των εργοστασίων πυρηνικής ενεργείας, συμφωνούν ότι υπάρχουν άλλες λιγώτερο επικίνδυνες λύσεις οι οποίες μπορούν να προσφέρουν άφθονο απόθεμα ενεργείας. Διαμαρτύρονται με αποτελεσματικά συνθήματα όπως «Καλύτερα να δείξωμε ενέργεια σήμερα παρά να υποστούμε ραδιενέργεια αύριο,» ή «θάνατος στην ενέργεια.» Εγείρουν, επίσης, το ερώτημα σχετικά με το πού θα διατίθενται με ασφάλεια τα ατομικά κατάλοιπα απ’ αυτά τα εργοστάσια.

Οι πολίτες σ’ ένα δημοκρατικό κράτος έχουν το δικαίωμα της ειρηνικής διαμαρτυρίας. Οι αξιωματούχοι λέγουν ότι ουσιαστικά δεν έρχονται σε ρήξι με τους συνασπισμούς των πολιτών, παραδέχονται μάλιστα ότι η κυβέρνησις έκρινε κατάλληλο ν’ αναθεωρήση το πρόγραμμα πρώτων υλών ενεργείας και τους κανόνες ανοικοδομήσεως, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα επιχειρήματα που προέβαλαν αυτές οι ομάδες. Αλλά ριζοσπαστικά και εγκληματικά στοιχεία κατόρθωσαν να εισδύσουν σ’ αυτές τις κινήσεις των πολιτών και μετέτρεψαν τις προτιθέμενες πορείες ειρηνικής διαμαρτυρίας σε βίαιες οχλαγωγίες. Μερικοί από τους ηγέτες των πολιτών παραδέχονται τον κίνδυνο της εξτρεμιστικής διεισδύσεως, αλλά προσβάλλονται όταν τους κατατάσσουν με τα τρομοκρατικά, ριζοσπαστικά και εγκληματικά στοιχεία. Πιστεύουν ότι δεν πρέπει να θεωρηθούν υπεύθυνοι για άτομα που έκαναν κακή χρήσι των πορειών διαμαρτυρίας για να εξυπηρετήσουν δικούς τους πολιτικούς σκοπούς· ούτε πρέπει ν’ αναμένεται απ’ αυτούς να εγκαταλείψουν το δικαίωμα που έχουν της ειρηνικής διαμαρτυρίας απλώς για να εμποδίσουν τέτοια κατάχρησι. Εκτός αυτού, ισχυρίζονται, η αστυνομία μερικές φορές αντέδρασε υπερβολικά και χρησιμοποίησε απολυταρχική τακτική.

Μεγάλοι πολιτικοί διαφωνούν σχετικά με τη λύσι του προβλήματος της διαμαρτυρίας. Η εφημερίς Ντη Τσάιτ παρουσίαζε ένα άρθρο σχετικά μ’ αυτό το θέμα, με τίτλο: «Το Υπουργικό Συμβούλιο Διασπάται.» Διασπώνται επίσης και τα δικαστήρια. Μολονότι ένα δικαστήριο εξέδωσε απόφασι να σταματήση η περαιτέρω κατασκευή ενός αντιδραστήρος, σε διάστημα λιγώτερο από ένα μήνα κάποιο άλλο δικαστήριο απεφάνθη ότι θα μπορούσαν να συνεχισθούν οι εργασίες σ’ ένα δεύτερο εργοστάσιο. Και στις δύο περιπτώσεις ουσιαστικά περιλαμβάνονται τα ίδια ζητήματα. Έτσι, το ερώτημα παραμένει, Να κτίζωνται ή να μην κτίζονται;

Να Πωλούνται ή να Μην Πωλούνται;

Το 1975, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας συμφώνησε να πωλήση στη Βραζιλία 100 πυρηνικούς αντιδραστήρες, ένα εργοστάσιο εμπλουτίσεως ουρανίου και ένα εργοστάσιο επανεπεξεργασίας πυρηνικού καυσίμου. Σ’ αυτό αντετέθησαν ζωηρά οι Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά την αντίθεσι, η Γερμανική κυβέρνησις προχώρησε στα σχέδια της, τα οποία επεράτωσε τον Απρίλιο του 1977. Το αποτέλεσμα ήταν έντασις μεταξύ δύο ισχυρών μελών του ΝΑΤΟ, του Οργανισμού Βόρειο Ατλαντικού Συμφώνου. Πόσο παράδοξο φαίνεται το ότι η χρήσις της πυρηνικής δυνάμεως σε καιρό ειρήνης πρέπει ν’ απειλήση την ενότητα μιας οργανώσεως που έχει ιδρυθή για να εμποδίζη την πιθανή κακή χρήσι της σε καιρό πολέμου!

Αντιμετώπισις της Απειλής των Τρομοκρατών

Ένας άλλος παράγων που ήλθε στο προσκήνιο είναι η πιθανή κακή χρήσις της πυρηνικής ενεργείας από μέρους των τρομοκρατών. Τα περασμένα λίγα χρόνια η Γερμανία υπέφερε πολύ από τη δράσι των τρομοκρατών. Έτσι, υπάρχει μεγάλος φόβος ότι οι τρομοκράτες μπορεί με κάποιον τρόπο ν’ αποκτήσουν υλικό, που μπορεί να υποστή διάσπασι, με το οποίον να κατασκευάσουν μια ατομική βόμβα. Μολονότι όπως ισχυρίζονται, αυτό είναι δύσκολο, δεν είναι καθόλου αδύνατο. Ως ποιο βαθμό μπορεί να επιτραπή στην κυβέρνησι να πάρη προληπτικά μέτρα; Θα ήταν δικαιολογημένη να χρησιμοποιήση ακόμη και παράνομες και αντισυνταγματικές μεθόδους;

Η είδησις, τον Μάρτιο του 1977, ότι ο Κλάους Τράουμπε, ένας Γερμανός πυρηνικός επιστήμων, υπήρξε θύμα παρανόμου παρακολουθήσεως τηλεφώνων από μέρους της κυβερνήσεως, δείχνει πόσο επίκαιρα είναι αυτά τα ερωτήματα. Τον υποψιάζοντο ότι συνεδέετο με τρομοκράτες και, από φόβο μήπως μέσω αυτού φθάσει στα χέρια των τρομοκρατών πυρηνική γνώσι, η κυβέρνησις παρέβη τους ίδιους τους νόμους που είχε θεσπίσει σχετικά με την παράνομη παρακολούθησι τηλεφώνων.

Αυτή η αποκάλυψις έθεσε την αρχή για μια αλυσίδα αντιδράσεων που έφερε στο φως ακόμη ένα οχληρό γεγονός. Η κυβέρνησις παρεδέχθη ότι στη διάρκεια των ετών 1975 και 1976 οι ιδιωτικές συνομιλίες μεταξύ των τώρα καταδικασμένων ηγετών της τρομοκρατικής ομάδος Μπάαντερ—Μάινχοφ και των δικηγόρων τους είχαν, επίσης, παρανόμως ηχογραφηθή. Από φόβο μήπως οι συνομιλίες της ηχογραφηθούν, η Ούλρικ Μάινχοφ, η οποία αυτοκτόνησε στη διάρκεια της διετούς δίκης της, είχε κατά καιρούς αρνηθή να μιλήση στους δικηγόρους της, επιμένοντας, αντί να επικοινωνή μαζί τους τηλεφωνικώς, να επικοινωνή γραπτώς. Μολονότι αυτό το γεγονός δεν είχε άμεση σχέσι με το πυρηνικό πρόβλημα, ο φόβος μήπως οι τρομοκράτες χρησιμοποιήσουν κακώς πυρηνική γνώσι είναι εκείνο που έφερε το γεγονός αυτό στην επιφάνεια. Χωρίς αμφιβολία, αυτό επίσης διεύρυνε το «χάσμα αξιοπιστίας» μεταξύ της κυβερνήσεως και των πολιτών της, κι έτσι έγινε ακόμη πιο δύσκολη η επίτευξις μιας συμφωνίας για το θέμα της πυρηνικής ενεργείας.

Ατυχήματα

Τα ατυχήματα σε καιρό πολέμου γενικά αριθμούνται σε χιλιάδες ή εκατομμύρια νεκρών, τραυματισμένων και αγνοουμένων, και ένας πόλεμος χωρίς θανάτους θα ήταν πράγματι δευτερευούσης σημασίας. Μολονότι δεν μπορούν ν’ αποδοθούν ακόμη θάνατοι με άμεσο τρόπο στον «ειρηνικό πυρηνικό πόλεμο» της Γερμανίας, υπάρχει πιθανότης μελλοντικών θανάτων. Στο Γκρόντε, 20.000 άτομα που αντιτίθενται στην πυρηνική ενέργεια και 4.000 αστυνομικοί, διεξήγαν μάχη με κλομπς, αλυσίδες, σιδερένια ραβδιά, βόμβες Μολότωφ, δακρυγόνα και κανόνια με νερό, αφήνοντας 300 άτομα τραυματισμένα σοβαρά. Τέτοιες συγκρούσεις θα μπορούσαν εύκολα να επιφέρουν αρκετούς θανάτους. Επίσης, αν κάποια κακή λειτουργία απελευθέρωνε ραδιενέργεια, όπως φοβούνται αυτοί που διαμαρτύρονται, θα υπήρχαν πολλοί θάνατοι.

Κατά μία έννοια, ακόμη και η κυβέρνησις έχει πέσει θύμα ατυχήματος. Η αυξημένη τριβή εξασθένησε τις δημοκρατικές λειτουργίες μέσα στο έθνος, καθώς επίσης και τις διεθνείς συμμαχίες του. Οι δικαστικές νίκες που κέρδισαν οι συνασπισμοί πολιτών και η δημοσιότης που εδόθη στο θέμα συνέβαλαν στην αύξησι συνασπισμών και διεύρυναν τη βάσι της λειτουργίας των. Μια προσωρινή παύσις του έργου ανοικοδομήσεως στο Γκρόντε, παραδείγματος χάριν, διετάχθη σε διάστημα λιγώτερο από τρεις μήνες μετά τις οχλαγωγίες. Αυτό έκανε πολλούς να φοβούνται, ότι οι συνασπισμοί πολιτών θα μπορούσαν να γίνουν τόσο ισχυροί ώστε να παρέμβουν στην κατάλληλη λειτουργία της κυβερνήσεως. Αν συνέβαινε αυτό, θα επικρατούσε χάος.

Χωρίς αμφιβολία, ο μέσος πολίτης ανησυχεί! Ανησυχεί για την πιθανή απώλεια ελευθερίας και την κυβερνητική κατάρρευσι. Εξ άλλου, ανησυχεί για την αύξησι πυρηνικών όπλων, ραδιενεργό μόλυνσι και κατάχρησι της πυρηνικής ενεργείας εκ μέρους των τρομοκρατών.

Αυτό το δίλημμα είναι απλώς ένα από τα πολλά διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σήμερα σε διάφορα μέρη της γης. Προφανώς, νέες λύσεις απαιτούνται. Μήπως η ηλιακή ενέργεια είναι μια απ’ αυτές;