Τι Γνωρίζετε για τη Νόσο ‘Τσάγκα’;

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Βολιβία

ΚΑΘΩΣ προσπαθεί να φθάση τα παιγνίδια του, ένα παιδί σε κάποιο απομακρυσμένο χωριό της Βολιβίας, ακουμπά στο περβάζι του παραθύρου της λασποκαλύβας και έρχεται σε επαφή μ’ ένα έντομο, το βινκούκα ή με το έκκριμά του. Αργότερα το παιδί υποφέρει από φλεγμονώδη πρηξίματα, συμπτώματα της νόσου του Τσάγκα. Το ίδιο έντομο τσιμπά κάποιον άνθρωπο που κοιμάται στο βρώμικο πάτωμα της κατοικίας του. Ύστερα από χρόνια, του παρουσιάζεται η νόσος του Τσάγκα σε προχωρημένη μορφή. Υπολογίζεται ότι από τα νότια σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών ως τις κεντρικές περιοχές της Αργεντινής, 12.000.000 υποφέρουν απ’ αυτή την ασθένεια. Χαρακτηρίζεται ως «ένα από το μεγαλύτερα προβλήματα της Λατινικής Αμερικής.»

Ποια είναι, λοιπόν τα συμπτώματα της νόσου του Τσάγκα; Και πώς μπορεί ν’ ανακουφισθή κανείς αν προσβληθή από την ασθένεια; Ποια προληπτικά μέτρα θα μπορούσε κανείς να πάρη για ν’ αποφύγη να μολυνθή από την ασθένεια; Είναι καλό να γνωρίζετε τις απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα, ιδιαίτερα αν ζήτε στις τροπικές χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Ακόμη κι αν δεν ζήτε σε χώρες όπου ως επί το πλείστον, είναι διαδεδομένη η νόσος του Τσάγκα (ή τρυπανοσωμίασις), υπάρχουν σοβαροί λόγοι να μάθετε περισσότερα γι’ αυτήν.

Το έντομο βινκούκα είναι ένας από τους κυρίους φορείς του τρομερού Τρυπανοσώματος κρουζείου, ενός μικροσκοπικού μονοκύτταρου παράσιτου, το οποίο πολλαπλασιάζεται στους ανθρώπους και τα ζώα, και είναι η αιτία της νόσου του Τσάγκα. Το 1908, ο Κάρολος Τσάγκας ανεκάλυψε για πρώτη φορά το παράσιτο στα έντερα του βινκούκα. Αλλά η νόσος μπορεί επίσης να μεταδοθή στους ανθρώπους από τους σκύλους και τις γάτες.

Η Κεντρική και Νότια Αμερική, χωριστά ή μαζί, λαμβάνουν μέρος σε έρευνες που αφορούν τη νόσο του Τσάγκα και την εξάλειψί της. Στη Βολιβία, οι έρευνες έχουν ενταθή από τη δεκαετία του 1940. Σύμφωνα με μια έρευνα στη Βολιβία, 1.800.000 άνθρωποι από τα 5.000.000 περίπου κατοίκους αυτής της χώρας, είναι πιθανόν να υποστούν τσίμπημα από το βινκούκα και 600.000 έχουν ήδη υποστή τσίμπημα.

Βλάβες που Προξενεί το «Βινκούκα» και η Νόσος του Τσάγκα

Αυτές οι έρευνες απεκάλυψαν ότι μερικά βινκούκα δεν μεταφέρουν τα παράσιτα και εκείνα που είναι φορείς δεν μολύνουν ένα άτομο με το πρώτο τσίμπημα. Όταν γεμίση το σώμα του με το αίμα του θύματος, το έντομο-φορέας μπορεί να αφήση το έκκριμά του κοντά στην οπή του τσιμπήματος. Μπορεί να σύρη το οπίσθιο μέρος του πάνω στο τσίμπημα, κι έτσι να εισαγάγη τα παράσιτα στο αίμα του θύματος. Ή, καμμιά φορά, το θύμα ξύνει αμέσως το μέρος που τσιμπήθηκε και μολύνεται.

Γιατί το θύμα δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία του βινκούκα; Αυτό το έντομο δραστηριοποιείται τη νύχτα. Συχνά πέφτει από το ταβάνι στο κοιμισμένο θύμα. Βυθίζει το οξύ, σαν μαχαίρι, ρύγχος του στο θύμα, συνήθως γύρω από τα μάτια όπου το δέρμα είναι μαλακό, ή στο απαλό δέρμα του λαιμού. Το βινκούκα απομυζά μια μικρή ποσότητα αίματος. Αργότερα, όμως, αναπτύσσεται φλόγωσις γύρω από το τσίμπημα. Το μάτι μπορεί ακόμη και να πρησθή και να κλείση. Μπορεί επίσης να παρατηρηθή διόγκωσις των αδένων.

Όταν βρεθούν στο αίμα, τα παράσιτα αναπαράγονται ταχύτατα. Τις πρώτες λίγες βδομάδες, η ύπαρξις παρασίτων διαπιστώνεται με εργαστηριακές αναλύσεις. Στη συνέχεια, λόγω της παραγωγής αντισωμάτων στο θύμα, τα παράσιτα πολλαπλασιάζονται πιο αργά, πράγμα που καθιστά πιο δύσκολη τη διαπίστωσι της νόσου με ιατρικές εξετάσεις.

Στα τελευταία στάδια της ασθένειας, τα παράσιτα προκαλούν προβλήματα που κυμαίνονται από καρδιακή ανεπάρκεια μέχρι μόλυνσι του ήπατος και της σπλήνας. Βλάβη μπορεί να προκληθή και στα λεμφοζίδια και στον εγκέφαλο. Η πίεσις του αίματος του θύματος πέφτει. Μερικές φορές τα παράσιτα φθάνουν στην καρδιά. Καθώς αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και να αυξάνουν, προκαλούν θρόμβωσι ή έμφραξι των αιμοφόρων αγγείων. Ακόμη χειρότερα, μπορεί να διαρρήξουν τις φλέβες. Μερικά θύματα υποφέρουν από διαπλάτυνσι του παχέος εντέρου. Μπορεί να προκύψουν επίσης προβλήματα πέψεως και απεκκρίσεων.

Μερικά θύματα της νόσου του Τσάγκα, αναπτύσσουν αυτές τις σοβαρές αντιδράσεις πολύ αργότερα στη ζωή τους. Η πρόοδος της νόσου έχει παρομοιασθή με ένα μεγάλο παγόβουνο στο νερό, του οποίου μόνο ένα μικρό μέρος από τη συνολική μάζα μπορεί να φαίνεται πάνω από το νερό, ενώ το μεγαλύτερο μέρος είναι κάτω από το νερό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα συμπτώματα της νόσου του Τσάγκα. Πολύ συχνά το θύμα και ο γιατρός του αγνοούν ότι ο ασθενής προσεβλήθη από τη νόσο και τα αποτελέσματα εμφανίζονται 15 με 20 χρόνια αργότερα, όταν η ασθένεια είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο.

Η νόσος του Τσάγκα δεν είναι κατ’ ανάγκην μεταδοτική. Αν την έχη κάποιο μέλος της οικογενείας, δεν θα τη μεταδώση κατ’ ανάγκην σε όλους. Ο κύριος τρόπος με τον οποίον μεταδίδεται η ασθένεια, είναι με το τσίμπημα του φορέως του παρασίτου. Ωστόσο, τα βρέφη που γεννώνται από προσβεβλημένες μητέρες μπορεί να προσβληθούν, καθώς το παράσιτο διεισδύει στον πλακούντα της μητέρας και φθάνει στο αναπτυσσόμενο βρέφος, κατά τους τελευταίους μήνες της κυήσεως. Είναι, επίσης, γνωστό ότι ένα μωρό που θηλάζει μπορεί να πάρη το παράσιτο από το γάλα της προσβεβλημένης μητέρας.

Το βινκούκα δεν περιορίζεται στο να έρπη, αλλά μπορεί επίσης να πετά. Τσιμπά επίσης και ζώα, μολονότι τρέφεται κυρίως από το ανθρώπινο αίμα. Είναι ενδιαφέρον ότι, τα πουλερικά, τα περιστέρια και άλλα κατοικίδια πουλιά, δεν αναπτύσσουν τη νόσο. Ωστόσο, εκεί όπου υπάρχουν ζώα ή πουλιά, μέσα ή κοντά στο σπίτι, υπάρχει μια ανοικτή πρόσκλησις για τα έντομα που απομυζούν αίμα, να μπουν στο σπίτι και στη συνέχεια να μεταδώσουν την νόσο στους κατοίκους.

Ένας Άλλος Κίνδυνος—Μετάγγισις του Αίματος

Το βιβλίο Ουστέδ ι λα ενφερμεδάδ ντε Τσάγκα (Εσείς και η Νόσος του Τσάγκα), τονίζει κι ένα άλλο κίνδυνο—τη μεταβίβασι των παρασίτων από τον δότη στον ασθενή μέσω μεταγγίσεως αίματος. Σύμφωνα με την έκδοσι Δελτίον Τροπικών Νόσων (Tropical Diseases Bulletin), η νόσος του Τσάγκα, μαζί με την Αφρικανική τρυπανοσωμίασι (Αφρικανική ασθένεια του ύπνου), την τροπική μόρωσι και τη φιλαρίωσι (τριχοειδή σκουλήκια από δύο ως τρεις ίντσες [5 ως 8 εκατοστά] σε μήκος), μεταδίδονται μέσω μεταγγίσεων αίματος. Σε περιοχές όπου το αίμα δίνεται αδιάκριτα από το κοινό, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μεταδόσεως της νόσου του Τσάγκα. Συνεπώς, εκείνοι που υπακούουν στο νόμο της Γραφής να απέχουν από αίμα, ανθρώπων και ζώων, έχουν περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν καλή υγεία.—Πράξεις 15:28, 29.

Πρέπει, επίσης, να σημειωθή ότι τα διεθνή ταξίδια μπορούν να μεταφέρουν γρήγορα τα παράσιτα που μεταφέρουν την ασθένεια από τη Λατινική Αμερική σε οποιοδήποτε μέρος της γης. Συνεπώς, εκείνοι που αποφεύγουν τις μεταγγίσεις αίματος δεν διατρέχουν, ως προς αυτό το σημείο, τον κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο.

Πρόληψις

Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθή επιτυχής τρόπος πλήρους θεραπείας αυτής της νόσου. Τα φάρμακα συχνά δημιουργούν προβλήματα που είναι σχεδόν το ίδιο ενοχλητικά με την ίδια την ασθένεια.

Μερικοί υποδεικνύουν εσωτερική και εξωτερική χρήσι βοτάνων για την αντιμετώπισι των αποτελεσμάτων της νόσου. Τα φύλλα και τα άνθη του φυτού σπιλάνθη, συνιστώνται. Συνιστάται, επίσης, να τρώγη κανείς φυτά του ωκεανού όπως η φύκη, επειδή η περιεκτικότης τους σε ιώδιο μπορεί να αφομοιωθή από τον οργανισμό. Τα βότανα φαίνεται να μειώνουν την επίδρασι της νόσου, αλλά δεν εξαλείφουν τα παράσιτα.

Το πιο σπουδαίο προληπτικό μέτρο είναι η καθαριότης. Αυτό συμβαίνει επειδή το βινκούκα εγκαθίσταται σε σκοτεινές και ανθυγιεινές περιοχές των σπιτιών που είναι φτιαγμένα από λάσπη, άχυρα, φύλλα από φοινικόδενδρα και άλλα υποτυπώδη υλικά. Επομένως, συνιστάται η κατασκευή νέων οικοδομών από τσιμέντο, με επίχρισμα από σοβά και ασβέστη για την αποφυγή πιθανής κατοικίσεως από βινκούκα. Επίσης, ο τακτικός καθαρισμός των σπιτιών και των εξωτερικών χωρών είναι πολύ σημαντικός.

Ο Κάρολος Τσάγκας, ο άνθρωπος που ανεκάλυψε το έντομο-φορέα, συνέστησε την εξόντωσι του βινκούκα ως τη μόνη λύσι για την εξάλειψι της νόσου. Αφού δεν υπάρχει ικανοποιητική θεραπεία για τη μόλυνσι, πολλοί συμφωνούν σ’ αυτό. Υπάρχουν τώρα εντομοκτόνα που εξοντώνουν το βινκούκα σ’ όλα του τα στάδια, ακόμη και στο στάδιο της επωάσεως.

Ωστόσο, από προσωπική άποψι, θα κάνη κανείς καλά να σκεφθή το νόμο του Θεού που δόθηκε στο έθνος Ισραήλ. Αυτός ο νόμος, καθώς και τα συγγράμματα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, απαιτεί αγιότητα, καθαρότητα (Λευιτ. κεφ. 19· 2 Κορ. 7:1· Αποκάλ. 21:8) Όταν εμφανιζόταν κάποια νόσος στις κατοικίες των Ισραηλιτών, κατεστρέφετο ολόκληρη η οικοδομή. (Λευιτ. 14:43-45) Ως αποτέλεσμα αυτών των νόμων, το έθνος Ισραήλ παρέμεινε απηλλαγμένο από τις ασθένειες των γειτονικών εθνών της γης Χαναάν. Έτσι και σήμερα, το υψηλό μέτρο καθαριότητος, παίζει σπουδαίο ρόλο στην πρόληψι της νόσου του Τσάγκα και άλλων ασθενειών.