Υλική Ευημερία—Ένας Παγκόσμιος Στόχος

«Η κατανάλωση υλικών αγαθών λέγεται ότι είναι η εθνική θρησκεία των Η.Π.Α. Όλοι οι Αμερικανοί υποτίθεται ότι θέλουν να γίνουν πλούσιοι και το πολιτιστικό επίπεδο στρέφεται γύρω από τις υλικές ανέσεις και τις απολαύσεις. Ο υλισμός διαβρώνει κάθε πλευρά της ζωής των Αμερικανών.» Έτσι αναφέρεται ότι είναι η ζωή των Αμερικανών, όπως παρουσιάζεται σήμερα στα Γαλλικά σχολικά βιβλία.a

Αν δεχτούμε την υπερβολή, οπωσδήποτε υπάρχει κάποια δόση αλήθειας στην παραπάνω γνώμη. Το βιοτικό επίπεδο στις Η.Π.Α. έχει γίνει το κριτήριο για τον προσδιορισμό της οικονομικής επιτυχίας οποιασδήποτε χώρας. Ελάχιστες μόνο άλλες χώρες (όπως η Ελβετία και η Σουηδία) μπορούν να καυχηθούν ότι έχουν ένα παρόμοιο βιοτικό επίπεδο. Αυτές οι λίγες ευνοημένες χώρες έγιναν αντικείμενο φθόνου πολλών χωρών, περιλαμβανομένων και των κομμουνιστικών.

«Υψηλότεροι μισθοί,» «λιγότερες ώρες εργασίας,» και «καλύτερες συνθήκες ζωής.» Αυτά είναι τα αιτήματα των εργατικών τάξεων σ’ όλες τις χώρες είτε αυτές είναι καπιταλιστικές είτε σοσιαλιστικές ή κομμουνιστικές.

Κι όσο αφορά την άποψη των ανθρώπων για τη ζωή, ο ορισμός της λέξεως «υλισμός» είναι «η αντίληψη ότι οι ανέσεις, οι απολαύσεις και ο πλούτος είναι οι μοναδικοί ή οι σπουδαιότεροι στόχοι ή αξίες.» Ποιος θ’ αρνηθεί το γεγονός ότι μια μεγάλη μερίδα της ανθρωπότητας έχει υιοθετήσει μια τέτοια υλιστική άποψη για τη ζωή; Για πολλούς η υλική ευημερία ισοδυναμεί με την ευτυχία. Αυτός φαίνεται να έχει γίνει ο παγκόσμιος στόχος. Με ποιο μέσον όμως;

Πολλοί άνθρωποι σε βιομηχανικές χώρες πιστεύουν ειλικρινά ότι το καπιταλιστικό σύστημα προσφέρει τις καλύτερες ελπίδες για ευημερία κι ευτυχία. Πιστεύουν στο σύστημα ελεύθερων συναλλαγών μ’ όσο το δυνατόν λιγότερη κρατική παρέμβαση.

Εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι πιστεύουν ειλικρινά ότι ο καπιταλισμός ευνοεί τους ελάχιστους σε βάρος των πολλών. Προτιμούν τον κομμουνισμό, ένα οικονομικό και πολιτικό σύστημα που βασίζεται στην ιδιοκτησία κάθε περιουσίας από την κοινότητα ή το κράτος. Είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν ορισμένες ελευθερίες, με την προϋπόθεση ότι η πολιτεία θα τους εγγυηθεί την υλική ευημερία.

Ανάμεσα στις δύο αυτές ομάδες υπάρχουν εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι που δεν πιστεύουν ότι γι’ αυτούς ο δρόμος για την υλική ευημερία και την ευτυχία περνάει μέσα από τον καπιταλισμό ή τον κομμουνισμό. Αναγνωρίζουν τα μειονεκτήματα του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά και τους κινδύνους του κομμουνισμού. Ελπίζουν να δημιουργήσουν με μεταρρυθμίσεις την ισότιμη δημοκρατική κοινωνία, που στηρίζεται στον κρατικό προγραμματισμό και στον δημόσιο έλεγχο των κύριων μέσων παραγωγής. Αυτοί είναι οι σοσιαλιστές, που έχουν διάφορα ονόματα, όπως Σοσιαλδημοκράτες, Εργατικοί, Ευημεριστές, κοκ.

Μια σύντομη εξέταση της ιστορίας του καπιταλισμού, του κομμουνισμού, του σοσιαλισμού και των καρπών που παρήγαγαν τα συστήματα αυτά, θα μας βοηθήσει να διακρίνουμε αν κάποιο απ’ αυτά μπορεί να φέρει την πραγματική ευτυχία.

[Υποσημειώσεις]