Γιατί Πολλοί Δεν Πείθονται;

ΕΝΩ πολλοί άνθρωποι βλέπουν ότι υπάρχει σχέδιο στη φύση, ωστόσο δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ένας Σχεδιαστής, ένας Δημιουργός. Γιατί;

Μήπως η έλλειψη αυτής της πίστεως οφείλεται στο ότι μερικοί βρίσκουν εσφαλμένο το επιχείρημα ότι το σχέδιο απαιτεί Σχεδιαστή; Μήπως υπάρχει καμιά απόδειξη τόσο αντίθετη με το επιχείρημα, ώστε το σχέδιο που υπάρχει στη φύση να μην πείθει πια την πληροφορημένη και νοήμονα διάνοια;

Ή μήπως το επιχείρημα παραμένει πιο δυνατό από όσο ποτέ άλλοτε; Μήπως αληθεύει αυτό που είπε ο απόστολος, Παύλος, ότι όσοι αρνούνται να δεχτούν καθετί που είναι φανερό είναι «αναπολόγητοι»;

Σχέδιο στην Ιστορία

Θα βοηθηθούμε αν ρίξουμε μια σύντομη ματιά πίσω στην ιστορία γι’ αυτό το ζήτημα. Πρώτα-πρώτα, στο πέρασμα των χρόνων μέχρι σήμερα υπήρξαν πολλοί αθεϊστές. Αλλά μέχρι τον προηγούμενο αιώνα δεν μπόρεσαν να επηρεάσουν τις θρησκείες και την επιστημονική σκέψη σοβαρά.

Στο παρελθόν, μεγάλοι επιστήμονες, όπως ο Ισαάκ Νεύτων (που χαρακτηρίστηκε από τον συγγραφέα θετικών επιστημών Ισαάκ Ασήμωφ σαν «η μεγαλύτερη επιστημονική διάνοια που είδε ποτέ ο κόσμος») πίστευε στον Θεό. Δεν θεωρούσαν την αθεΐα αναγκαίο διαπιστευτήριο της επιστημονικής ικανότητάς τους.

Αντίθετα, ο Νεύτων και πολλοί άλλοι επιστήμονες, καθώς επίσης και μεγάλοι διανοούμενοι σε άλλους τομείς, κατέδειξαν ότι το σχέδιο που υπάρχει στη φύση αποδεικνύει ότι υπάρχει ο Αριστοτέχνης Σχεδιαστής, ο Θεός. Αυτή ήταν η άποψη που επικρατούσε για αιώνες.

Η Βία στη Φύση

Έπειτα συνέβη κάτι στη γενική αντίληψη ότι το σύμπαν είναι έργο ενός στοργικού Σχεδιαστή.

Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, συγγραφείς σαν τον Δαρβίνο, τον Μάλθους και τον Σπένσερ έστρεφαν την προσοχή στη βία που υπάρχει στη φύση. Μήπως δεν είναι αλήθεια, είπαν, ότι τα μεγάλα ζώα τρώνε τα μικρά; Μήπως δεν είναι αλήθεια ότι στη ζούγκλα κάθε 24ωρο διεξάγεται μια κανονική μάχη για επιβίωση;

Βέβαια, είναι γεγονός ότι τα ζώα τρώνε το ένα το άλλο. Γι’ αυτό, αυτή η σειρά των συλλογισμών συνέχιζε ως εξής: Μήπως δεν είναι αυτός ο άγριος αγώνας για επιβίωση η πραγματική αλήθεια που υπάρχει στη ζωή πάνω στη γη; Άλλωστε και στο βασίλειο των ανθρώπων, δεν ήταν οι ζωώδεις πόλεμοι, οι ιδιοτελείς αγώνες και ‘ο νόμος της ζούγκλας’ οι πραγματικές δυνάμεις που διαμόρφωσαν την ιστορία; Η φύση δεν φανέρωνε την αρμονία και την ειρήνη που θα περίμενε κανείς από έναν στοργικό Μεγάλο Σχεδιαστή.

Ο Τζωρτζ Ρωμάνες, ένας υποστηρικτής της θεωρίας του Δαρβίνου, περιέγραψε τη φύση με τον εξής τρόπο: «Βρίσκουμε δόντια και νύχια ακονισμένα για σφαγές, γάντζους και βεντούζες πλασμένα για βασανιστήρια—παντού βασιλεύει ο τρόμος, η πείνα, η αρρώστια, αίμα που στάζει και τρεμάμενα χείλια, κομμένη ανάσα και αθώα μάτια που αργοκλείνουν πεθαίνοντας από σκληρά βασανιστήρια.»

Η θεωρία του Δαρβίνου για τον άσκοπο αγώνα και την επιβίωση του επικρατέστερου—και όχι ο σχεδιασμός από τον Θεό—έγινε γρήγορα δεκτή από όλους τους ανθρώπους. Και απ’ αυτό γεννήθηκε μια νέα ιστορική αντίληψη: Ο Κοινωνικός Δαρβινισμός.

Σημειώστε πώς περιέγραψε την κατάσταση ο Χ. Τζ. Γουέλλς στο βιβλίο του Σκιαγραφία της Ιστορίας: «Υπήρξε πραγματική απώλεια της πίστεως μετά το 1859 [το έτος που εκδόθηκε το βιβλίο Καταγωγή των Ειδών του Δαρβίνου] . . . Οι λαοί που υπήρχαν στο τέλος το 19ου αιώνα πίστευαν ότι επιβίωσαν εξαιτίας του Αγώνα για την Επιβίωση, στον οποίο οι ισχυροί και πανούργοι πετυχαίνουν καλύτερα από τους αδύνατους και εύπιστους . . . Και όπως ακριβώς σ’ ένα κοπάδι σκύλων χρειάζεται να φοβερίσεις και να δαμάσεις τους νεότερους και πιο αδύναμους για το γενικό καλό, το ίδιο σωστό φαίνεται ότι πρέπει να φοβεριστούν και να δαμαστούν τα μεγάλα σκυλιά του ανθρώπινου κοπαδιού.»

Πολλοί ήταν πρόθυμοι να δεχτούν αυτή τη σειρά των συλλογισμών. Ένας λόγος ήταν η βάσιμη αντιπάθεια που ένιωθαν ήδη για πολλές εκκλησίες οι οποίες ήθελαν να καταπνίξουν την επιστημονική έρευνα. Και το χειρότερο, διέκριναν ότι οι εξέχοντες θρησκείες υποκινούσαν και δικαιολογούσαν τους πολέμους και την αιματοχυσία. Γι’ αυτό, ορθά ο Γουέλλς σχολίασε: «Το πραγματικό χρυσάφι της θρησκείας σε πολλές περιπτώσεις πετάχτηκε μαζί με το φθαρμένο πουγκί που το περιείχε για τόσους αιώνες.»

‘Ο Θεός Είναι Υπεύθυνος’

Σχετικά με το επιχείρημα ότι το σχέδιο αποδεικνύει την ύπαρξη ενός Σχεδιαστή, έλεγαν τότε: ‘Αν λέτε ότι τα νύχια, οι γάντζοι και τα δόντια, ο τρόμος, η πείνα και η αρρώστια σχεδιάστηκαν από τον Θεό, τότε πρέπει να δεχτείτε ότι ο Θεός σας είναι υπεύθυνος για τα παθήματα και τη βία. Αλλά λέτε ότι ο Θεός είναι αγάπη. Πώς συμβαίνει αυτό;’

Έτσι αυτά τα άτομα κατέληγαν: ‘Βλέπετε, η μόνη αληθοφανής εξήγηση είναι ο αγώνας, η επιβίωση του επικρατέστερου, η τυφλή και ακαθοδήγητη εξέλιξη.’

Έτσι το επιχείρημα ότι το σχέδιο απαιτεί έναν Σχεδιαστή πέθανε δήθεν. Όταν χρησιμοποιούσες αυτό το επιχείρημα ήταν σαν να κατηγορούσες τον Θεό για ωμότητες. Και, δυστυχώς, όπως συνήθως συμβαίνει, οι θρησκευτικοί ηγέτες και του Χριστιανικού και του ειδωλολατρικού κόσμου δεν έδωσαν καμιά πραγματική απάντηση σ’ αυτό το πρόβλημα.

Από τότε οι άνθρωποι ακολουθούν τα ίδια αχνάρια. Όταν έρχεται στην επιφάνεια το ζήτημα του Σχεδιαστή, συχνά επικαλούνται το δίλημμα της βίας στη φύση. Για παράδειγμα, ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσσελ είπε στο, βιβλίο του Γιατί δεν Είμαι Χριστιανός:

«Όταν εξετάζεις αυτό το επιχείρημα του σχεδίου, εκείνο που σε συνταράσσει είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να πιστεύουν ότι ο κόσμος αυτός, με όλα του τα πράγματα, και τις ατέλειές του, πρέπει να είναι το καλύτερο παρασκεύασμα της παντοδυναμίας και παντογνωσίας που μπόρεσε να δημιουργηθεί μέσα σε εκατομμύρια χρόνια. Εγώ δεν μπορώ πράγματι να το πιστέψω. Νομίζετε ότι αν είχατε παντοδυναμία και παντογνωσία και εκατομμύρια χρόνια για να τελειοποιήσετε τον κόσμο σας, θα μπορούσατε να φτιάξετε κάτι καλύτερο από τους Κου Κλουξ Κλαν ή τους Φασίστες;»

Ας εξετάσουμε πιο βαθιά αυτή τη σειρά των συλλογισμών, επειδή χρησιμοποιούνται συχνά ενάντια στην αντίληψη ότι το σχέδιο που υπάρχει στη φύση απαιτεί έναν Σχεδιαστή.

[Εικόνες στη σελίδα 5]

Πώς συμβιβάζεται ο «νόμος της ζούγκλας» ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ζώα μ’ ένα στοργικό Σχεδιαστή;