Επειδή Ναυάγησαν

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ιαπωνία

ΕΙΧΑΝ ήδη καθυστερήσει πολύ. Παράτολμα άφησαν το καταφύγιο στην περιοχή του κόλπου της Ναγκόγια και, με πορεία το Τόκιο, έβαλαν πλώρη μέσα στον ανεμόδαρτο Ειρηνικό. Οι θυελλώδεις άνεμοι μαίνονταν, δέρνοντας τον φοβερό ωκεανό. Οι φουρτουνιασμένες θάλασσες χτύπαγαν βίαια. Μετά, όλες οι δυνάμεις μαζί, τα στοιχεία της φύσεως, κατάπιαν το καΐκι μέσα στη δίνη τους και ανάγκασαν τους ανθρώπους να δώσουν τη μάχη για να κρατήσουν κάτω από τον έλεγχό τους τη βάρκα. Και τα δύο μέρη μάχονταν μέχρι που η δύναμή τους εξαντλήθηκε. Οι άνεμοι κόπασαν και ο ωκεανός επιτέλους ησύχασε.

Αυτό που είχε απομείνει από το μικρό Ιαπωνικό εμπορικό καΐκι δεν μπορούσε να κυβερνηθεί. Είχαν χαθεί ζωές. Αργότερα και άλλοι αρρώστησαν και πέθαναν στο έρμαιο ναυάγιο. Από τ’ αρχικά δεκατέσσερα μέλη του πληρώματος επιβίωσαν μονάχα τρεις και με μια εκπληκτική σύμπτωση ήταν και οι τρεις αδελφοί. Μετά από δεκατέσσερις μήνες τυφλής περιπλανήσεως στον Ειρηνικό, ο Ιουακίτσι (ηλικίας 28), ο Κιουκίτσι (ηλικίας 15) και ο Οτοκίτσι (ηλικίας 14) ξεβράστηκαν σαν συντρίμματα στα νησιά της Βασίλισσας Καρλόττας στη Βρετανική Κολομβία του Καναδά.

Στα επόμενα πέντε χρόνια υπέμεναν την απανθρωπιά του ανθρώπου προς τον άνθρωπο και κατόπιν γνώρισαν μιαν απρόσμενη καλοσύνη. Όπως είναι κατανοητό, η εμπειρία τους άφησε θλιβερά απογοητευμένους και συναισθηματικά κενούς. Κι’ όμως, στους δύσκολους εκείνους καιρούς, οι τρεις εκείνοι αγράμματοι χωρικοί επιτέλεσαν ένα φιλολογικό άθλο που οι περισσότεροι μας ποτέ δεν θα επιχειρούσαν. Καθώς το επίτευγμα τους βοήθησε πολλούς από μας, μπορούμε να πούμε ότι επηρεαστήκαμε έμμεσα από το ναυάγιο εκείνο που έγινε πριν από πολλά χρόνια το 1832. Αλλά τι συνέβη στον Καναδά;

Οι Ινδιάνοι τους συνέλαβαν αμέσως και τους εξανάγκασαν να δουλεύουν σκληρά χωρίς καμιά φανερή προοπτική να επιστρέψουν στην Ιαπωνία. Αλλά συμβαίνουν μυστήρια πράγματα!

Τον Μάιο του 1834 ένα Αγγλικό πλοίο που ανήκε στην Εταιρεία Χάντσον Μπέι έδεσε στα νησιά της Βασίλισσας Καρλόττας. Ο καπετάνιος ΜακΝήλ, όταν εμπορευόταν με τους Ινδιάνους, είδε το χάλι των τριών αδελφών και τους λυπήθηκε και τους πήρε μαζί του. Στο Βανκούβερ τους παράδωσε στον Δρ ΜακΦάρλινγκ της ίδιας εταιρείας, ο οποίος υποσχέθηκε να κάνει ό,τι θα περνούσε από το χέρι του για να τους βοηθήσει να επιστρέψουν στην Ιαπωνία. Επιτέλους μια μικρή ανάπαυλα!

Χάρη στην ευγένεια του ΜακΦάρλινγκ οι τρεις τους έφυγαν από το Βανκούβερ πάνω στο Βρετανικό πολεμικό πλοίο Αετός με προορισμό το Λονδίνο. Αρχικά πέρασαν από τη Χαβάη. Μετά γύρω από το ακρωτήριο Χορν, της Νότιας Αμερικής, και βόρεια προς την Αγγλία.

Ο Αετός έδεσε στον Τάμεση για 10 μέρες. Ενώ βρίσκονταν στο Λονδίνο, οι αδελφοί περιέρχονταν στα αξιοθέατα και έτσι έγιναν, όπως θεωρείται, οι πρώτοι Ιάπωνες που πάτησαν το πόδι τους σε Αγγλικό έδαφος. Υπήρχαν πολλά αξιοθέατα εδώ που δεν μπορούσε κανείς να τα δει πουθενά αλλού στον κόσμο—το παλάτι του Μπάκινγχαμ, ο Πύργος του Λονδίνου, το Αββαείο του Γουεστμίνστερ και ο Καθεδρικός Ναός, του Αγίου Παύλου! Τις άμαξες εδώ δεν τις έσερναν άνθρωποι, αλλά, προς έκπληξή τους, τις έσερναν άλογα. Τι πράγματα θα είχαν να διηγηθούν οι αδελφοί αυτοί όταν θα γύριζαν στην Ιαπωνία! Αλλά θα γύριζαν πίσω;

Η Βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε δίκαια ότι θα έπρεπε να σταλθούν στην πατρίδα τους. Έτσι τους έβαλε πάνω στο πλοίο Στρατηγός Πάλμερ, που ανήκε στην εταιρεία Χάντσον Μπέι και έφευγε για το Μακάο της Κίνας. (Το Χονγκ-Κονγκ δεν είχε ακόμη αναπτυχθεί σαν λιμάνι.) Άρχισε ξανά ένα πάρα πολύ μεγάλο ταξίδι δίπλα από τη ακτή της Αφρικής και γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Τον Δεκέμβριο τον 1835 το πλοίο έφτασε στο Μακάο και οι τρεις ναυαγοί παραδόθηκαν στη φροντίδα του Γκούτσλαφ—ένας διορατικός ελιγμός από τη μεριά της Βρετανικής κυβερνήσεως. Βλέπετε, τον καιρό εκείνο η Ιαπωνία ήταν μια «κλειστή» χώρα. Η οικογένεια που βασίλευε, οι σογκούν, συνέχιζαν την ίδια πολιτική που είχαν εγκαινιάσει πριν από 200 χρόνια, αρνούμενοι ν’ ακούσουν τη φωνή του λαού ή του εξωτερικού κόσμου για να επιτρέψουν την επικοινωνία και το εμπόριο με τις ξένες χώρες. Ο Γκούτσλαφ ήταν Κινέζος γραμματέας στο Μακάο για την Αγγλική αποστολή. Η Βρετανική κυβέρνηση έλπιζε ότι, χρησιμοποιώντας τον Γκούτσλαφ για την επιστροφή των Ιαπώνων στην Ιαπωνία, θα ανοίγονταν εμπορικές σχέσεις. Θα έπιανε αυτό; Τι νόμιζε ο Γκούτσλαφ;

Η φιλοδοξία που είχε ο Γκούτσλαφ στη ζωή του δεν ήταν να προωθήσει το Βρετανικό εμπόριο κι όμως καλωσόρισε τους Ιάπωνες εκείνους νεαρούς με ανοιχτές τις αγκάλες, ευχαριστώντας τον Θεό γι’ αυτούς. Για να το καταλάβουμε αυτό πρέπει να μάθουμε περισσότερα για τον Γκούτσλαφ.

Ο Γκούτσλαφ γεννήθηκε στην Πομερανία, τη σημερινή Πολωνία. Όταν μεγάλωσε έγραψε, «Θέλω να μάθω έξι γλώσσες και να γίνω αγγελιαφόρος του ευαγγελίου της Βασιλείας του Χριστού σε κάθε τόπο κάτω από τον ουρανό.» Ο σκοπός του περιορίστηκε στην Ανατολή.

Σε ηλικία 23 ετών πήγε στην Μπαταβία (που τώρα ονομάζεται Τζακάρτα), της Ινδονησίας. Εδώ άδραξε τις ευκαιρίες για να μάθει Κινέζικα, Μαλαισιανά και στοιχεία της Ιαπωνικής. Επειδή δεν μπόρεσε να διδάξει στη Σουμάτρα όπως είχε σκοπό, πήγε στην Ταϊλάνδη, σπούδασε Τάι και μετάφρασε τα ευαγγέλια του Λουκά και του Ιωάννη. Συνολικά μελέτησε τουλάχιστον 10 γλώσσες, έτσι ώστε μπορούσε να πλησιάσει τους ανθρώπους πολλών εθνών.

Ανάμεσα στο 1831 και στο 1834, επιβιβαζόμενος σε Κινέζικα ιστιοφόρα και σε άλλα σκάφη, ο Γκούτσλαφ έκανε τρία «Βιβλικά Ταξίδια» κηρύττοντας σ’ όλη την ακτή της Κίνας από τα νότια μέχρι τα βόρεια. Κήρυξε στη Μαντζουρία και στη Δυτική Κορέα, όπου λέγεται ότι ήταν ο πρώτος Χριστιανός ιεραπόστολος που την επισκέφτηκε, στο Νησί Τσεγιού, στην Οκινάουα και στην Ταϊβάν. Απέβλεπε να πάει στην Ιαπωνία επίσης, αλλά πώς θα μπορούσε να μπει σε μια κλειστή χώρα;

Επαφή με την Ιαπωνία

Ο Γκούτσλαφ προσλήφθηκε από τη Βρετανική κυβέρνηση το 1735, και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο Στρατηγός Πάλμερ έφερε τους τρεις αδελφούς στη φροντίδα του Γκούτσλαφ. Ο Γκούτσλαφ είχε τώρα μια ανεκτίμητη επαφή με τον Ιαπωνικό λαό. Μπορούσε να τους διδάξει τη Χριστιανοσύνη και ταυτόχρονα να μάθει Ιαπωνικά. Γι’ αυτό χάρηκε πολύ και τους πήρε στο σπίτι του στο Μακάο.

Η επιστροφή των Ιαπώνων αδελφών δεν ήταν εύκολο έργο. Αυστηρός έλεγχος επέτρεπε να επισκέφτεται το Ναγκασάκι στη δυτική Ιαπωνία, μονάχα ένα Ολλανδικό πλοίο το χρόνο. Είχε επιβληθεί απομόνωση στους Ιάπωνες. Υπήρχε ένας νόμος που απαγόρευε σε οποιονδήποτε να εγκαταλείψει τη χώρα και ένας άλλος νόμος απαγόρευε τη ναυπήγηση οποιουδήποτε σκάφους παραπάνω από 50 τόνους. Έτσι δεν υπήρχε πιθανότητα να φτάσει στο Χονγκ-Κονγκ κανένα Ιαπωνικό καΐκι. Οι αδελφοί έπρεπε να περιμένουν υπομονετικά για την ευκαιρία να ξαναγυρίσουν στην αγαπημένη τους πατρίδα.

Ένα Αρχικό Πρωτότυπο

Στο μεταξύ οι αδελφοί βοήθησαν στη μετάφραση του ευαγγελίου και των τριών επιστολών του Ιωάννη—καθόλου μικρό καθήκον αν αναλογιστούμε τους περιορισμούς της γλώσσας. Υπήρχαν και άλλες δυσκολίες επίσης. Από τους τρεις, μονάχα ο μεγαλύτερος μπορούσε να διαβάσει και να γράψει Ιαπωνικά. Αλλά τα Ιαπωνικά που μπορούσε να γράψει ήταν μονάχα μια από τις δύο σειρές των φθογγικών γραμμάτων και δεν ήξερε καθόλου Κινέζικούς χαρακτήρες (κανζί), που γενικά χρησιμοποιούνται για τις κύριες λέξεις, όπως είναι τα ουσιαστικά, τα επίθετα, τα ρήματα κλπ. Οι, νεαροί αυτοί είχαν ταπεινή καταγωγή και καθόλου στοιχειώδη εκπαίδευση. Τα Ιαπωνικά που ήξεραν και μιλούσαν ήταν η τοπική διάλεκτός τους από το Οουαρίγιο, κοντά στη Ναγκόγια. Κατά συνέπεια, η μετάφραση τους είναι γραμμένη φθογγικά με πλούσια τοπική διάλεκτο και ιδιωματισμούς.

Επιπρόσθετα, εισχώρησαν στη Βίβλο Σιντοϊστικές και Βουδδιστικές ερμηνείες. Ένα προεξέχον παράδειγμα είναι η μετάφραση της Ελληνικής λέξεως «βάφτισμα» που συνήθως μεταφράζεται στα Αγγλικά σαν «βάφτισμα» και «κατάδυση». Μεταφράστηκε σαν ‘κόρι ουό τορασέρου’, που αναφέρεται σε μια παλιά Ιαπωνική θρησκευτική συνήθεια που ρίχνουν κρύο νερό πάνω τους με σκοπό να εξαγνιστούν, όταν κάνουν κάποια αίτηση στους θεούς. Μερικά άλλα ενδιαφέροντα μεταφραστικά αντίστοιχα είναι:

Θεός Παράδεισος, ουρανός

Λόγος Σοφός

άγιο πνεύμα Θεός

άγγελοι ουράνιοι θεοί

κύριος Αυτοκράτορας, Μικάδος

άρτος ριζόπιτα

Οι μεταφράσεις αυτές περατώθηκαν τον Νοέμβριο του 1836. Εξαιτίας των δυσκολιών ανάμεσα στην Αγγλική και στην Κινεζική, τα χειρόγραφα στάλθηκαν στη Συγκαπούρη, όπου εκτυπώθηκαν τον επόμενο Μάιο. Ο Γκούτσλαφ έλπιζε ότι οι τυπωμένες μεταφράσεις των κειμένων του Ιωάννη θα ήταν έτοιμες προτού να φύγουν οι αδελφοί για την Ιαπωνία. Αλλά ενώ το ταχυδρομικό καΐκι που έπρεπε να φέρνει τις Γραφές στο Μακάο καθυστερούσε, παρουσιάστηκε η ευκαιρία να επιβιβαστούν σ’ ένα πλοίο με προορισμό την Ιαπωνία.

Πατρίδα, Γλυκόπικρη πατρίδα!

Η Αμερική έκανε θετικά βήματα για ν’ ανοίξει σχέσεις με την Ιαπωνία και στην αρχή του Ιουλίου του 1837 ένα Αμερικάνικο πλοίο με το όνομα Μόρρισον έδεσε στο Μακάο, πηγαίνοντας για το πρώτο του ιστορικό ταξίδι στην Ιαπωνία. Οι τρεις αδελφοί επιβιβάστηκαν στο ιστιοφόρο αυτό των 564 τόνων. Επιτέλους θα μπορούσαν να πήγαιναν στην Ιαπωνία! Επιτέλους θα μπορούσαν να δουν τους αγαπημένους τους! Επιτέλους θα βρίσκονταν στην πατρίδα!

Το Μόρρισον μπήκε στον κόλπο του Τόκιο στις 27 Ιουλίου. Οι τρεις αδελφοί σχεδόν τρελάθηκαν από τη χαρά τους. Επιτέλους αντίκριζαν και πάλι την Ιαπωνία! Ο Γκούτσλαφ άρχισε διαπραγματεύσεις για την επιστροφή των Ιαπώνων που είχε φέρει. Η δηκτική απάντηση από την Ιαπωνική κυβέρνηση ήταν ν’ αναφέρει στον Γκούτσλαφ ένα διάταγμα του 1637, το ότι διέτασσε ότι κανένας Ιάπωνας που είχε φύγει από τη χώρα δεν μπορούσε να επιστρέψει, παρά μονάχα με την ποινή του θανάτου. Οι αδελφοί δεν μπορούσαν να μπουν στην Ιαπωνία! Για να δώσουν ισχύ στα λόγια τους και για να καταστήσουν σαφές ότι το ξένο σκάφος δεν ήταν ευπρόσδεκτο, οι Ιάπωνες άνοιξαν κανονιοβολισμούς εναντίον του Μόρρισον, οδηγώντας το πλοίο έξω από τον κόλπο του Τόκιο.

Ωστόσο, ούτε ο Γκούτσλαφ ούτε οι Αμερικάνοι θα παραιτούνταν τόσο εύκολα. Το Μόρρισον πήγε προς την κατεύθυνση της Ναγκόγια, αλλά οι άνεμοι ήταν τόσο ισχυροί, ώστε το πλοίο δεν μπορούσε να ρίξει άγκυρα. Έτσι το Μόρρισον προχώρησε στην Καγκοσίμα στο νότιο άκρο της Ιαπωνίας για να προσπαθήσει ξανά. Και εδώ, επίσης, τελείως τραγικά, βομβαρδίστηκαν με κανονιοβολισμούς. Η απογοήτευση των τριών αδελφών ήταν μεγάλη. Είχαν δει τα βουνά και τα δέντρα της πατρίδας τους, που αγαπούσαν τόσο πολύ, αλλά δεν μπορούσαν να τα κάνουν ξανά δικά τους.

Πίσω στο Μακάο, ο Γκούτσλαφ κανόνισε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα κάθε μέρα για να συνεχιστεί η μετάφραση της Γραφής. Αλλά, παρά την σκληρή τους εργασία, μονάχα τα πρώτα χειρόγραφα των κειμένων του Ιωάννη κατάφεραν να τυπωθούν. Ο Γκούτσλαφ δεν μπόρεσε ποτέ να πάει τη Γραφή του στην Ιαπωνία. Αλλά το 1841 ένας πασίγνωστος Αμερικάνος ιεραπόστολος με το όνομα Χέπμπουρν βρήκε την Ιαπωνική Βίβλο στη Σιγκαπούρη και μπόρεσε να τη χρησιμοποιήσει όταν, μερικά χρόνια αργότερα, η Ιαπωνία άνοιξε για τους ξένους.

Τι συνέβη στον Ιουακίτσι, στον Κιουκίτσι και στον Οτοκίτσι; Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα. Μερικοί λένε ότι ένας απ’ αυτούς πιθανώς πήγε στην Αμερική με το Μόρρισον, ενώ οι αδελφοί του δέχτηκαν το πιστεύω του Γκούτσλαφ και προσπάθησαν να κηρύξουν στην Ιαπωνία. Άλλοι λένε ότι αναμίχτηκαν με την Κινέζικη κοινωνία και ξεχάστηκαν. Δεν υπάρχει κανένα γραπτό αρχείο που να δείχνει ότι κάποιος απ’ αυτούς ξαναγύρισε στην πατρίδα του.

Αν η ιστορία τέλειωνε εδώ, θα ήταν τελείως θλιβερή. Ευτυχώς ο Ιουακίτσι, ο Κιουκίτσι και ο Οτοκίτσι σύντομα θα επιστρέψουν στη γενική ανάσταση που υποσχέθηκε ο Ιησούς Χριστός. (Ιωάννης 5:28, 29) Και πόσο θα εκπλαγούν, όταν μάθουν ότι η φτωχή τους μετάφραση του Λόγου του Θεού, επειδή ήταν η πρώτη που έγινε στα Ιαπωνικά, επηρέασε όλους τους άλλους Ιάπωνες μεταφραστές στα χρόνια που ακολούθησαν! Βλέπετε, ο Χέπμπουρν και οι σύντροφοί του τη χρησιμοποίησαν, όταν έκαναν τη μετάφραση του 1880-1888, την οποία χρησιμοποίησαν πολύ οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην Ιαπωνία.

Αν συναντήσετε Ιάπωνες Χριστιανούς, ρωτήστε τους, τι νομίζουν για την Αγία Γραφή του Χέπμπουρν. Συνήθως θα απαντήσουν ότι, «Η γλώσσα είναι δυσνόητη.» Μετά, επειδή ελάχιστοι το ξέρουν, μπορείτε να τους εξηγήσετε για την μεγάλη επιρροή των πρώτων μεταφραστών, του Ιουακίτσι, του Κιουκίτσι και του Οτοκίτσι—των απλών εκείνων χωριατόπαιδων που με δυσκολία μπορούσαν να γράψουν, αλλά που επιτέλεσαν την αξιομνημόνευτη «πρώτη», και όλ’ αυτά εξαιτίας ενός τυχαίου ναυαγίου.

[Χάρτης στη σελίδα 16]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΑΓΓΛΙΑ

Λονδίνο

ΑΦΡΙΚΗ

Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας

ΚΙΝΑ

ΙΑΠΩΝΙΑ

Νησιά Βασίλισσας Καρλόττας

ΧΑΒΑΗ

Βανκούβερ

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

Ακρωτήριο Χορν

[Χάρτης στη σελίδα 19]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΜΑΝΤΖΟΥΡΙΑ

ΚΙΝΑ

ΚΟΡΕΑ

ΙΑΠΩΝΙΑ

Τόκιο

Ναγκόγια

Ναγκασάκι

Καγκοσίμα

Νησιά Τσέγιου

Οκινάουα

ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ

ΤΑΪΒΑΝ

ΜΑΚΑΟ

ΤΑΫΛΑΝΔΗ

ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ

Συγκαπούρη

Σουμάτρα

Τζακάρτα

ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Καρλ Γκούτσλαφ

[Εικόνες στη σελίδα 20]

Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη που τυπώθηκε στη Συγκαπούρη, βασισμένο στη μετάφραση και στο χειρόγραφο των τριών Ιαπώνων και του Γκούτσλαφ

Η Μετάφραση Νέου Κόσμου του Ιωάννη στα σύγχρονα Ιαπωνικά