Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
“Γιατί Δεν μ’ Αρέσει ο Εαυτός Μου;”
«ΠΟΤΕ δεν αισθάνομαι πολύ καλά,» είπε με παράπονο η Λουίζα. Μήπως κι εσύ αισθάνεσαι κάπου κάπου άσχημα με τον εαυτό σου; Μια πρόσφατη μελέτη που έγινε σε Αμερικανούς νέους έδειξε ότι ενώ η πλειονότητα «λέει πως αισθάνεται τον περισσότερο καιρό ευτυχισμένα,» περίπου το 20 τα εκατό νοιώθει «συναισθηματικό κενό . . . και θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να εξακολουθήσει να ζει.»
Αλλά, πραγματικά, όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται μια ορισμένη αυτοεκτίμηση. Λέγεται ότι η αυτοεκτίμηση είναι «το στοιχείο που δίνει αξιοπρέπεια στην ανθρώπινη ύπαρξη.» Και η Αγία Γραφή παρόμοια παραδέχεται: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν,»—Ματθαίος 19:19.
Αν αισθάνεσαι άσχημα με τον εαυτό σου, πιθανόν να αισθάνεσαι άσχημα και με τους άλλους. Επίσης, όταν έχεις ένα αίσθημα αχρηστίας ή κατωτερότητας, γίνεσαι εσωστρεφής. Δύσκολα τα πηγαίνεις καλά με τους άλλους. Η επίκριση ή ακόμη κι ένα ευγενικό πείραγμα μπορεί να σε ενοχλήσει.
Ποιος Είμαι;
Γιατί, λοιπόν, σε τόσο πολλούς έφηβους δεν αρέσει ο εαυτός τους; Σε κάποιο βαθμό πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση επειδή μεγαλώνουν και αφήνουν την παιδική ηλικία. Μέχρι χτες ήσουν ένα γελαστό παιδάκι που όλος ο κόσμος σου ήταν τα παιχνίδια. Αλλά τώρα δεν είναι πια το μικρό παιδί που μπορούσες να το αγκαλιάσεις· είναι θύμα της εφηβείας.
Έτσι, όπως ο Δρ Χάιμ Γκίνοτ είπε κάποτε : «Η εφηβεία είναι μια περίοδος . . . στην οποία κάθε έφηβος πρέπει να ξαναφτιάξει την προσωπικότητά του. Πρέπει . . . να βρει τη δική του ταυτότητα.» Γιαυτό ίσως να λαχταράς την ανεξαρτησία, να απωθείς τις εμπειρίες.
Αλλά οι περιορισμοί σου μπορεί να σε απογοητεύουν. Μπορεί να μοιάζεις με ενήλικας, αλλά στην πραγματικότητα δεν είσαι—ακόμη. Συχνά υπάρχει και μια περίοδος που κάνεις αδέξια πράγματα στη διάρκεια της οποίας ρίχνεις κάτω χωρίς να το θέλεις πράγματα ή σκουντουφλάς πάνω τους κι αυτό κάθε μέρα σε φέρνει σε αμηχανία. Αλλά υπάρχουν και συναισθηματικοί περιορισμοί. Δεν έχεις την πείρα ενός ενήλικα για να διώχνεις τις απογοητεύσεις. Οι μικρές αναποδιές μπορεί να φαίνονται σαν μεγάλες συμφορές! Και επειδή οι ‘δυνάμεις αντιλήψεώς σου’ δεν είχαν αρκετό χρόνο για να εκπαιδευτούν σωστά ‘μέσω χρήσεως’ μπορεί πάντα να μην παίρνεις τις πιο σοφές αποφάσεις. (Εβραίους 5:14) Μερικές φορές, μπορεί να πιστεύεις πως δεν μπορείς να κάνεις τίποτα σωστό.
Πραγματικά, όμως, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να πάψεις να εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Τα λάθη και τα σφάλματα είναι μέρος της ζωής. Σιγά σιγά μαθαίνεις καλά τον εαυτό σου, αυξάνεται η αυτοεκτίμησή σου.
«Τίποτα απ’ Όσα Έχω κάνει Μέχρι Τώρα δεν Ήταν Αρκετά»
Το παραπάνω παράπονο του Τζέισον δείχνει τον τρόπο που σκέφτονται πολλοί νέοι. «Αν πάρω λίγο κάτω από άριστα στο σχολείο,» λέει «οι γονείς μου θέλουν να ξέρουν γιατί δεν πήρα άριστα και μου λένε πως είμαι ένα μηδενικό.»
Είναι αυθόρμητο οι γονείς να παροτρύνουν τα παιδιά τους να κάνουν το καλύτερο που μπορούν. Και οι δικοί σου γονείς έχουν αφιερώσει πάρα πολύ χρόνο για σένα. Κι όταν εσύ υστερείς σε λογικές τους προσδοκίες, να είσαι βέβαιος ότι θα στο πουν. Αλλά θα πρέπει αυτό να σε κάνει να μειώσεις ή να χάσεις το σεβασμό για τον εαυτό σου; Η συμβουλή της Αγίας Γραφής είναι:«Άκουε, υιέ μου [ή κόρη μου], την διδασκαλίαν του Πατρός σου, και μη απορρίψης τον νόμον της μητρός σου.» (Παροιμίαι 1:8, 9) Είναι αλήθεια πως είναι απογοητευτικό να σε συμβουλεύουν. Αλλά μπορείς να βλέπεις αυτή τη διαπαιδαγώγηση σαν να έρχεται από τον ίδιο τον Θεό. Οι Παροιμίες 3:11, 12 λένε: «Μη καταφρόνει την παιδείαν του Κυρίου . . . διότι ο Κύριος ελέγχει όντινα αγαπά.» Γιαυτό να δέχεσαι χωρίς δυσκολία την κριτική. Να μαθαίνεις απ’ αυτή.
Είναι αλήθεια ότι μερικοί παραπονούνται πως οι γονείς τους είναι πολύ απαιτητικοί. Και μερικοί γονείς περιμένουν στην πραγματικότητα πολλά—ίσως πάρα πολλά—από τα παιδιά τους. Μπορεί να θέλουν να γίνουν τα παιδιά τους κάτι που τα ίδια τα παιδιά δεν θα μπορούσαν. Και μπορεί να φαίνεται να συνθλίβει την προσωπικότητα του παιδιού αν οι γονείς αρχίζουν και κάνουν άδικες συγκρίσεις («Γιατί δεν μπορείς να μοιάσεις στον μεγαλύτερο αδελφό σου; Αυτός ήταν πάντοτε αριστούχος.» )
Παρ’ όλες αυτές τις συγκρίσεις, όσο βλαβερές κι αν φαίνονται ότι είναι εκείνη τη στιγμή, συχνά έχουν κάποια βάση. Όταν σκεφτείς το ζήτημα, ίσως δεις ότι οι γονείς σου δεν είναι πολύ επικριτικοί. Θέλουν απλώς το καλό σου. Αν νομίζεις πως είναι σκληροί μαζί σου, γιατί δεν παίρνεις το θάρρος να συζητήσεις το ζήτημα μαζί τους ήρεμα; Τουλάχιστον θα ξέρουν πώς αισθάνεσαι και θα μπορούν να φερθούν ανάλογα.
«Τους Φοβίζει ο Καθρέφτης»
Αλλά τι θα πούμε για εκείνους που νομίζουν ότι είναι κατώτεροι επειδή δεν τους αρέσει το παρουσιαστικό τους;
Είναι εύκολο να δούμε γιατί μερικοί μπορεί να αισθάνονται έτσι. Αφ’ ενός μεν, το παρουσιαστικό σου αλλάζει τόσο γρήγορα που μερικοί νέοι, σύμφωνα μ’ έναν ψυχολόγο, «νοιώθουν σαν ξένοι μέσα στο ίδιο τους το σώμα.» Τα κορίτσια στενοχωρούνται με τα μαλλιά τους, το πρόσωπό τους και το σώμα τους· τα αγόρια για την αυξανόμενη φυσική τους διάπλαση. Κάθε ματιά στον καθρέφτη μπορεί ν’ αποκαλύψει και κάποιον καινούργιο «τρόμο.» Ένα σπυράκι είναι αρκετό για να πείσει τον νέο ότι είναι ‘αποκρουστικός’—απελπιστικά άσχημος.
Όμως, μην κάνεις το λάθος να καταλήξεις στο συμπέρασμα ότι η αυτοαξία εξαρτάται από την εμφάνισή σου. Ενώ οι ελκυστικοί άνθρωποι φαινομενικά πλεονεκτούν, η ομορφιά δεν εγγυάται την ευτυχία. Στο τέλος αυτό που κερδίζει το σεβασμό των άλλων είναι αυτό που είσαι μέσα σου.—Παροιμίαι 31:30.
Να θυμάσαι, επίσης, ότι δεν θα είσαι πάντα έφηβος. (Κοίταξε τις φωτογραφίες των γονέων σου όταν ήταν στο γυμνάσιο για να πειστείς γι’ αυτό!) Οι διακυμάνσεις στο βάρος και η ακμή είναι χαρακτηριστικά της εφηβείας. Θα επιζήσεις! Και αν σκέφτεσαι ποιος πραγματικά είσαι μέσα σου, μπορείς να έχεις ειρήνη διάνοιας ακόμη κι αν εξωτερικά δέχεσαι μερικές μεταβολές.
Το Αδιέξοδο
Μπορεί ένας νέος να στηρίξει μια αυτοεκτίμηση όταν αρχίσει να πέφτει; Ναι! Αλλά προσοχή, από το θανατηφόρο αδιέξοδο.
Για παράδειγμα, ένας συγγραφέας έγραψε: «Μερικές φορές ο έφηβος επειδή δεν γνωρίζει καλά τον εαυτό του και η εκτίμηση για τον εαυτό του είναι μικρή προσπαθεί να παρουσιάσει άλλο πρόσωπο για να δει τον κόσμο.» Οι ‘εικόνες’ που παίρνουν μερικοί είναι γνωστές: ‘Σκληρός άντρας’, έφηβος κοσμικός, μανιακός ‘πανκ ρόκερ.’
Πρέπει να μπορείς να βλέπεις τι βρίσκεται από πίσω. Οι μάσκες της ανασφάλειας είναι ρηχές, διαφανείς και δεν ωφελούν γιατί κάτω απ’ αυτές μπορεί να υπάρχει το αίσθημα κατωτερότητας.—Παροιμίαι 14:13.
Μερικοί ακολουθούν μια άλλη θανατηφόρα πορεία: Αρχίζουν να βγαίνουν ραντεβού όταν είναι και δεν είναι έφηβοι. Μολονότι δεν είναι ακόμη έτοιμοι για γάμο εκδηλώνουν τρυφερά αισθήματα σε καταδικασμένες σχέσεις. Μπορεί ακόμη να αναμιχθούν σε προγαμιαίο σεξ και να κινδυνεύσουν από εγκυμοσύνη. Γιατί; Όπως λέει ο συγγραφέας του βιβλίου Αντιμετωπίζοντας την Εφηβική Καταπίεση: «Οι σεξουαλικές σχέσεις με τον ένα ή τον άλλο . . . είναι συνήθως μια απελπιστική προσπάθεια για να αποβάλει κανείς τα αισθήματα κατάθλιψης, για να αυξήσει την εκτίμηση για τον εαυτό του (με το να αισθάνεται ότι είναι επιθυμητός), να πετύχει στενές σχέσεις και, με την εγκυμοσύνη, να κερδίσει την αγάπη και την αναμφισβήτητη αποδοχή μιας άλλης ανθρώπινης ύπαρξης—ενός μωρού.»
Όμως, ο δρόμος των σεξουαλικών σχέσεων με τον έναν και τον άλλο δεν οδηγεί πουθενά. Όπως έγραψε μια απογοητευμένη νεαρή: «Η ανηθικότητα επικαλύπτει τα πραγματικά προβλήματα για λίγο μέχρις όταν βγει στην επιφάνεια η πραγματικότητα και τότε αισθάνεσαι χαμένη. Προσπάθησα να έχω σεξουαλικές σχέσεις για παρηγοριά, παρά να οικοδομήσω μια σταθερή σχέση με τον Δημιουργό μου. Καθετί που οικοδομούσα ήταν κενό, μου έφερνε μοναξιά και μεγαλύτερη κατάθλιψη.»
Η Αγία Γραφή κάνει έκκληση στην επιθυμία σου να σέβεσαι τον εαυτό σου, όταν συμβουλεύει: «Φεύγετε την πορνείαν. Παν αμάρτημα, το οποίον ήθελε πράξει ο άνθρωπος, είναι εκτός του σώματος· ο πορνεύων όμως αμαρτάνει εις το ίδιον εαυτού σώμα.»—1 Κορινθίους 6:18.
Υπάρχουν όμως, νόμιμοι, παραγωγικοί τρόποι για να οικοδομήσεις αυτοσεβασμό. Το επόμενο άρθρο μας θα συγκεντρώσει την προσοχή σε μερικούς απ’ αυτούς τους τρόπους.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 19]
«Προσπάθησα να έχω σεξουαλικές σχέσεις για παρηγοριά, παρά να οικοδομήσω μια σταθερή σχέση με τον Δημιουργό μου»
[Εικόνα στη σελίδα 17]
Μερικοί έφηβοι περνάνε μια περίοδο αδεξιότητας, ρίχνοντας κάτω χωρίς να το θέλουν πράγματα ή σκουντουφλώντας πάνω σ’ αυτά
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Οι γονείς σου θέλουν το καλό σου. Αν εσύ νομίζεις πως είναι παράλογοι, συζήτησέ το ζήτημα ήρεμα μαζί τους