Φονιάς από τον Ουρανό!
«Πιστεύουμε ότι η υπόθεση έχει κριθεί. Επιστημονικές αυθεντίες σ’ όλο τον κόσμο συμφωνούν ότι υπάρχει όξινη βροχή και ότι κάτι πρέπει να γίνει για να τη σταματήσει». Έτσι λέει ο Ρόμπερτ Φ. Φλάκη υπεύθυνος του Τμήματος, για τη Διατήρηση του Περιβάλλοντος της Πολιτείας της Νέας Υόρκης.
«Πιστεύουμε ότι η υπόθεση δεν έχει κριθεί ακόμη» αναφέρει ο Καρλ Ε. Μπάγκυ, πρόεδρος της Εθνικής Εταιρίας Άνθρακα. «Οι αιτίες και τα αποτελέσματα της όξινης βροχής είναι άγνωστα», υποστηρίζει αυτός.
Δύο εξέχοντες εκπρόσωποι, δύο αντίθετες γνώμες. Ποια πλευρά έχει δίκιο;
«ΟΤΑΝ ήρθα εδώ πέρα το ψάρεμα ήταν τέτοιο που δεν είχε το όμοιο του». Καθώς μιλούσε, ο Πήτερ Πελόκουην, ένας παλιός κάτοικος και ιδιοκτήτης ενός ξενοδοχείου στην παραλία της λίμνης Τσινιγκούτσι του Καναδά, έγειρε πάνω στο τραπέζι για να δώσει έμφαση. «Σ’ εκείνη τη σειρά λιμνών της Τσινιγκούτσι», συνεχίζει, «υπήρχαν καταπληκτικοί ψαρότοποι σε κάθε μια σχεδόν από τις δώδεκα μεγάλες λίμνες».
Αλλά στο τέλος της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 παράξενα πράγματα άρχισαν να συμβαίνουν σ’ αυτή τη λίμνη. Οι μικρές πέστροφες κινούνταν πέρα δώθε στην επιφάνεια του νερού—κάτι που δεν το κάνουν φυσιολογικά—και οι γλάροι τις έπιαναν πολύ εύκολα, και τις έτρωγαν. Στη διάρκεια της ίδιας περιόδου πιάστηκε το τελευταίο μεγάλο ψάρι. Σήμερα δεν υπάρχουν ψάρια καθόλου στην Τσινιγκούτσι ούτε στις εκατοντάδες γειτονικές λίμνες.
Τι προκαλεί αυτή την ερήμωση; Η όξινη βροχή—ένα από τα πιο σοβαρά οικολογικά προβλήματα του καιρού μας.
Η Βρώμικη Αναπνοή της Βιομηχανίας
Στη Βόρεια Αμερική 30 τα εκατό της όξινης βροχής προκαλείται από τα νιτρικά οξέα—τα μισά από τα οποία προέρχονται από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων. Τα άλλα μισά προέρχονται από την καύση των ορυκτών καυσίμων, κυρίως από το κάρβουνο που καίνε τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και άλλες βιομηχανίες. Το κάρβουνο είναι επίσης πηγή του χειρότερου ρυπαντικού, του διοξειδίου του θείου, το οποίο αποτελεί το υπόλοιπο 70 τα εκατό της όξινης βροχής. Οι ετήσιες αναθυμιάσεις αυτών των αερίων στους ουρανούς της βόρειας Αμερικής είναι 60 εκατομμύρια τόνοι. Η ατμόσφαιρα έχει γίνει ένας σκουπιδότοπος.
Ανεβαίνοντας ψηλά από τις υπάρχουσες καιρικές συνθήκες, τα οξείδια αυτά παθαίνουν πολύπλοκες χημικές αλλαγές από το φως του ήλιου και τους υδρατμούς που λίγο κατανοούνται. Η αλληλεπίδραση αυτή παράγει θειικά και νιτρικά οξέα—όξινη βροχή. Αυτά τα οξέα επίσης κατεβαίνουν σαν όξινο χιόνι, χαλάζι, χιονόνερο, ομίχλη, κι ακόμη σε ξηρή μορφή.
Η Καταστροφή των Φυτών Απλώνεται
Το 1852, όταν ο Άγγλος επιστήμονας Ρόμπερτ Άνγκους ΣμίΘ ανακάλυψε την όξινη βροχή κοντά στη βιομηχανική πόλη Μάντσεστερ που χρησιμοποιούν κάρβουνο, αυτό ήταν απλώς ένα τοπικό φαινόμενο. Αλλά στη δεκαετία του 1950 και του 1960 οι αναθυμιάσεις του καπνού προκαλούσαν ζωηρές διαμαρτυρίες από τις κοινότητες που βρίσκονταν κοντά σε εργοστάσια που χρησιμοποιούσαν για καύσιμο κάρβουνο ή πετρέλαιο.
Ποια λύση δόθηκε στη δεκαετία του 1970; Οικοδομήστε ψηλότερες καπνοδόχους. Για παράδειγμα, στο Σάντμπερυ, η γιγαντιαία εταιρία του Καναδά Ιντερνάσιοναλ Νίκελ (τώρα Ίνκο Λίμιτεντ) εξαπόλυε γύρω στους 7.000 τόνους διοξειδίου του θείου στον αέρα κάθε μέρα. Οι αναθυμιάσεις ερήμωσαν τόσο πολύ την περιοχή ώστε στο τέλος της δεκαετίας του 1960 οι αστροναύτες των Ηνωμένων Πολιτειών έκαναν εκεί ασκήσεις προσελήνωσης. Μετά η Ίνκο έχτισε μια «υπερκαπνοδόχο»—που είχε ύψος 417 μέτρα, η υψηλότερη σ’ όλο τον κόσμο μέχρι τότε! Μετά άρχισαν να φυτρώνουν και πάλι το γρασίδι, τα λουλούδια και τα δέντρα στο Σάντμπερυ. Ωστόσο, η «υπερκαπνοδόχος» μαζί με άλλες εκατοντάδες καπνοδόχους που χτίστηκαν στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες, αποδείχθηκε ότι είναι ένα μεγάλο οικολογικό λάθος—μετέτρεψαν ένα τοπικό πρόβλημα σε διεθνές.
Τώρα καθώς η μόλυνση εκβαλλόταν στον αέρα, άρχισε να εισβάλλει σε άλλες χώρες. Η Σουηδία και η Νορβηγία είναι τόποι αποχέτευσης για τη μόλυνση από τη βιομηχανοποιημένη κεντρική Ευρώπη. Ο Καναδάς δέχεται ρεύμα όξινου αέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εν συνεχεία ο Καναδάς εξάγει όξινη βροχή στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Απομακρυσμένα νησιά όπως η Χαβάη και οι Βερμούδες δεν έχουν ξεφύγει. Ακόμη και η Κίνα και χώρες στο νότιο ημισφαίριο έχουν επηρεαστεί.
Τι Κάνει Αυτό στο Περιβάλλον;
Σε περιβάλλον με υψηλή οξύτητα, τα νερά των λιμνών γίνονται πέρα από το κανονικό διαυγή, καθώς πεθαίνει το πλαγκτόν και άλλα είδη μικροσκοπικής ζωής. Η αναπαραγωγή των υδρόβιων ζώων εμποδίζεται ή και σταματάει. Μετά, επίσης, το αλουμίνιο και άλλα μέταλλα, που συνήθως υπάρχουν σε αβλαβή μίγματα ή ενώσεις, ελευθερώνονται από το έδαφος σε τοξική μορφή. Το αλουμίνιο προσβάλλει τα σπάραχνα των ψαριών, και τους κάνει την αναπνοή δύσκολη. Στην κυριολεξία παθαίνουν ασφυξία.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα τραγική την άνοιξη όταν τα διάφορα ζώα ξυπνούν από τη χειμέρια νάρκη, όταν γεννιούνται τα ψάρια και όταν οι βάτραχοι και οι σαλαμάντρες αφήνουν τα αυγά τους στις λιμνούλες. Η συγκέντρωση της μόλυνσης στο χιόνι που λιώνει συχνά αυξάνει την οξύτητα 100 φορές, εμποδίζοντας πάνω από το 80 τα εκατό των αυγών να εκκολαφθούν.
«Ολόκληρο το σύστημα του νερού αλλάζει», λέει ο Δρ Χάρολντ Χάρβεη, πρωτοπόρος ερευνητής της όξινης βροχής. «Τα στρείδια πεθαίνουν πρώτα, μετά τα σαλιγγάρια, και ύστερα οι ποταμίσιοι αστακοί· και πολλά από τα έντομα που ζουν στα νερά όπως τα εφήμερα, τα ζυγόπτερα, το έντομο μαργαρίτης και ο σαλκαμπίκος. Μετά εξαφανίζονται τα αμφίβια. . . . Και μετά τα ψάρια και ούτω καθεξής.»
Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η πέστροφα και η πέρκη η ποταμία δεν μπορούν πια να συντηρηθούν σε 2.000 ως 4.000 λίμνες του Οντάριο. Ο σολομός εξαφανίζεται σε εννιά ποταμούς της Νέας Σκωτίας εκεί που κάποτε αφθονούσε. Οι εκθέσεις της κυβέρνησης δείχνουν ότι απειλούνται 48.000 ακόμη λίμνες.
Στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες πάνω από 200 λίμνες στα βουνά Αντιροντάκ δεν έχουν ψάρια. Δέκα τα εκατό από τις μεγαλύτερες λίμνες στη Νέα Αγγλία έχουν επίσης νεκρωθεί. Μια έκθεση που έγινε από τις κυβερνητικές αρχές του Οχάιο προβλέπει ότι «αν δεν γίνει κάτι, 2.500 λίμνες το χρόνο θα πεθαίνουν μέχρι το τέλος του αιώνα, στις επαρχίες Οντάριο, Κεμπέκ και Νέα Αγγλία».
Αλλά ο κατάλογος των απωλειών είναι ακόμη πιο μεγάλος στη Σουηδία. Σύμφωνα με τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Άντερς Ντάλγκρεν, ο αριθμός των νεκρών λιμνών εκεί έφτασε τις 20.000!
Η Βλάβη Αυξάνει
Η όξινη βροχή φθείρει το έδαφος—αποπλένοντας θρεπτικές ουσίες όπως είναι το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και το νάτριο. Το θανατηφόρο αλουμίνιο καταστρέφει τις ρίζες των δέντρων, εμποδίζοντας τες να παίρνουν νερό και καταστρέφοντας τις αμυντικές τους δυνάμεις ενάντια στις ασθένειες. Στα βουνά Γκρην Μάουνταινς του Βερμόντ, το 50 τα εκατό των δέντρων ερυθρελάτη-μικρά και μεγάλα-έχουν ξεραθεί από το 1965.
Τα δάση επίσης καταστρέφονται στην Αγγλία, στη Γαλλία, στην Ελβετία, στη Γιουγκοσλαβία και στην Πολωνία. Υπολογίζεται ότι 30 τα εκατό από το ένα τρίτο της Δυτικής Γερμανίας το οποίο είναι καλυμμένο με δάση, έχει προσβληθεί σοβαρά. Ακόμη κι αν οι αναθυμιάσεις του θείου παραμείνουν στο επίπεδο που βρίσκονται τώρα όπως λένε οι ειδικοί, τα δέντρα θα χάσουν την ικανότητα τους ν’ αντιστέκονται στα οξέα. Στη Δυτική Γερμανία η Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης και του Περιβάλλοντος δείχνει ότι σ’ ένα χρόνο διπλασιάστηκαν οι ασθένειες των δέντρων στα δάση. Στην Ευρώπη η όξινη βροχή ονομάζεται «οικολογικό Ολοκαύτωμα».
Και δεν είναι αυτό μόνο. Η μεταλλική διάβρωση αυξάνει κάτω από αυτό το όξινο πλύσιμο. Και το διοξείδιο του θείου που βρίσκεται στον αέρα μετατρέπει το ασβέστιο που βρίσκεται στον αμμόλιθο, στον ασβεστόλιθο, στο μπετόν και στους σοβάδες σε θρυμματιζόμενο θειούχο ασβέστιο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες το Συμβούλιο του Προέδρου για την Ποιότητα του Περιβάλλοντος υπολογίζει ότι η ζημιά στα κτίρια και στα μνημεία είναι πάνω από 2 δισεκατομμύρια δολλάρια το χρόνο. Οι κολόνες του Παρθενώνα στην Αθήνα, το Κολοσσαίο στη Ρώμη, και τα κτίρια της βουλής του Καναδά παθαίνουν ζημιά.
Όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία, οι αποδείξεις των δυσμενών συνθηκών είναι ελλιπείς αλλά ανησυχητικές. Το όξινο νερό στις λίμνες αποπλένει τον τοξικό μόλυβδο και το χαλκό από το σύστημα σωληνώσεων στο πόσιμο νερό. Σε μερικές περιοχές έχει προκαλέσει ασθένειες, π.χ. διάρροια στα μωρά. Αλλά πιο τρομακτικά είναι τα πορίσματα που φαίνεται να δείχνουν ότι το διοξείδιο του θείου στον αέρα προκαλεί βρογχίτιδα, εμφύσημα και καταπόνηση στην καρδιά και στο κυκλοφοριακό σύστημα, προκαλώντας ασθένειες που μπορούν να σκοτώσουν 50.000 Αμερικανούς κάθε χρόνο!
Ποια Είναι η Λύση;
Προφανώς, πρέπει να καθαριστεί το περιβάλλον. Αλλά η βιομηχανία άνθρακα και πολλές Μεσοδυτικές επιχειρήσεις λένε ότι δεν υπάρχει σαφής απόδειξη ότι οι αυστηροί νόμοι για τον έλεγχο των αναθυμιάσεων θα είχαν κάποια επίδραση στο βαθμό οξύτητας της όξινης βροχής.
Κατόπιν, στις 29 Ιουνίου, το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών δημοσίευσε μια έκθεση που, σύμφωνα με το περιοδικό Σάιενς, μπορεί να είναι προφανώς το οριστικό πόρισμα για πολλά χρόνια για την όξινη βροχή. Το συμβούλιο συμπέρανε ότι 90 μέχρι 95 τα εκατό της όξινης βροχής στη Βορειοδυτική Αμερική προέρχεται από ανθρωποποίητες πηγές, όπως ο καπνός από τα εργοστάσια και οι αναθυμιάσεις των αυτοκινήτων. «Μια ελάττωση κατά 50 τα εκατό των αναθυμιάσεων από τα θειικά και αζωτούχα αέρια», αναφέρεται, «θα ελαττώσει κατά 50 τα εκατό τα οξέα που πέφτουν στη γη και στα νερά μεταφερόμενα από τον άνεμο, από την πηγή των αναθυμιάσεων».
Ωστόσο, η Αμερικανική Ηλεκτρική Εταιρία που είναι ιδιοκτήτρια πολλών εργοστασίων που καίνε κάρβουνο στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, ισχυρίζεται ότι μια προτεινόμενη τροποποίηση που να προβλέπει για την όξινη βροχή στο Νόμο Περί Καθαρού Αέρα θα αύξανε το λογαριασμό του ηλεκτρικού στις κατοικίες κατά 50 τα εκατό και στις βιομηχανίες κατά 80 τα εκατό.
Αλλά οι υποστηρικτές του περιβάλλοντος διαφωνούν, αναφέροντας τα δικά τους πορίσματα. Σύμφωνα με μια πρόσφατη σύγκριση κόστους που έγινε στο Κονγκρέσο η οποία βασιζόταν σε μια μελέτη που έγινε για λογαριασμό του Ηλεκτρικού Ινστιτούτου Έντισον και σε μια άλλη που έγινε για την Εθνική Ομοσπονδία Προστασίας των Άγριων Ζώων και τον Εθνικό Συνασπισμό για Καθαρό Αέρα, το κόστος θα κυμαινόταν ανάμεσα στα 2,4 δισεκατομμύρια δολλάρια και στα 4,6 δισεκατομμύρια δολλάρια το 1990—μια μικρή αύξηση στο ηλεκτρικό της τάξης του 2,4-4,6 τα εκατό.
Παρά το κόστος, μερικές χώρες ανέλαβαν ήδη δράση. Η Ιαπωνία για χρόνια τώρα καθαρίζει αποτελεσματικά τις αναθυμιάσεις με χημικούς καθαριστήρες, με μια μέτρια αύξηση 12 τα εκατό στο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος. Έχει επιβάλει επίσης ένα φόρο για τις αναθυμιάσεις θείου για να τιμωρεί τις επιχειρήσεις που προκαλούν μόλυνση. Η Σουηδία έχει επιβάλει αυστηρά μέτρα στα εργοστάσια που καίνε πετρέλαιο, αν και το 67 τα εκατό της μόλυνσης προέρχεται από άλλες χώρες. Και όλο αυτό έχει γίνει παρά τους ισχυρισμούς μερικών εταιριών που προκαλούν μόλυνση, ότι δεν υπάρχουν αρκετές αποδείξεις για να αναληφθεί δράση εναντίον τους.
Πόσα ακόμη χρόνια θα πρέπει να περάσουν προτού αναληφθεί αποτελεσματική δράση; Ο ειδικός επί της όξινης βροχής Έβιλ Γκόρχαμ προειδοποιεί: «Αν περιμένουμε ώσπου να μαζέψουμε και το τελευταίο ίχνος απόδειξης και ώσπου ν’ αποδειχθούν όλες οι αιτίες, θα έχει υποστεί βλάβη το ευπρόσβλητο μέρος της ζωής στον πλανήτη μας». Το κόστος για την καθυστέρηση θα μπορούσε να είναι «ένα παντοτινά διαβρωμένο και δηλητηριασμένο περιβάλλον, καταστραμμένη αλιεία, δάση και τουριστικές επιχειρήσεις και πιθανόν φθαρμένη ανθρώπινη υγεία», σύμφωνα με εκτιμήσεις μιας Καναδικής κυβερνητικής έκθεσης.
Λόγω της πολλής συζήτησης που γίνεται, κανείς δεν ξέρει τι να πιστέψει. Οι περιβαλλοντολόγοι, από τη μια πλευρά, κατηγορούνται ότι υπερβάλλουν τους κινδύνους της όξινης βροχής. Αλλά, από την άλλη πλευρά, το περιοδικό Τάιμ λέει: «Η ανησυχία των περιβαλλοντολόγων είναι ότι οι βιομήχανοι θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την τακτική της καθυστέρησης για να αναβάλλουν τις δαπάνες για τις μεγάλες βελτιώσεις που είναι αναγκαίες για να ελαττώσουν τις αναθυμιάσεις».
Ωστόσο, ενώ οι άνθρωποι μιλούν και φιλονικούν, μια μόνιμη λύση βρίσκεται εν προόδω. Σύντομα, ο Μεγάλος Δημιουργός αυτής της γης θα ενεργήσει για να την καθαρίσει από όλους τους ιδιοτελείς ανθρώπους που τη μολύνουν, ώστε ποτέ πια να μην καταστραφούν οι ομορφιές της όμορφης γήινης κατοικίας μας από την όξινη βροχή ή οποιαδήποτε άλλη βιομηχανική πληγή. Σας αρέσει αυτή η σκέψη; Τότε σκεφτείτε σοβαρά τη βέβαιη υπόσχεση της Γραφής γι’ αυτή την ερχόμενη κυβέρνηση της Βασιλείας.—Αποκάλυψις 11:17, 18.
[Διάγραμμα στη σελίδα 16]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Η όξινη βροχή βλάπτει σοβαρά πολλά δάση στις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη
Έλλειψη ασβεστίου· οι κορυφές των δέντρων πεθαίνουν
Το μαγγάνιο εξαλείφεται· τα φύλλα των πεύκων κιτρινίζουν
Οι βελόνες και τα φύλλα των δέντρων πέφτουν
Το προστατευτικό κηρώδες επίστρωμα των φύλλων φεύγει. Τα φύλλα σκάζουν. Εμποδίζεται η αναπνοή
Η αύξηση του δέντρου εμποδίζεται· λιγότερη αντίσταση στην παγωνιά και στα επιβλαβή έντομα
Εμποδίζεται η προμήθεια νερού και θρεπτικών συστατικών
Τα βακτήρια δεν μπορούν να αποσυνθέσουν τα νεκρά φύλλα· λιγότερες θρεπτικές ουσίες
Το τοξικό αλουμίνιο καταστρέφει τις άκρες των ριζών· η άμυνα κατά των ασθενειών ελαττώνεται
Η οξύτητα αποπλένει ουσιώδεις θρεπτικές ουσίες—ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο
[Διάγραμμα στη σελίδα 17]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Η Ευρώπη είναι ένα καζάνι από αιωρούμενα κατάλοιπα θείου. Τα δάση στην Κεντρική Ευρώπη πεθαίνουν. Στη Σκανδιναβία χιλιάδες λίμνες έχουν ήδη νεκρωθεί από τα οξέα
[Διάγραμμα στη σελίδα 17]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Οι άνεμοι που επικρατούν μεταφέρουν τα κατάλοιπα του θείου από την κοιλάδα τον Οχάιο Ρίβερ στον Καναδά. Με τη σειρά του ο Καναδάς στέλνει τη μόλυνση του στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες