Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Πρέπει να Πηγαίνω στο Σχολείο;

Ο ΤΖΑΚ ήταν επιστάτης σ’ ένα σχολείο επί 25 και πλέον χρόνια. Οι νεαροί που απουσιάζουν πιέζονται πάρα πολύ για να βρουν μια δικαιολογία που ο Τζακ δεν έχει ακούσει ποτέ του. «Τα παιδιά μού έχουν πει το καθετί», λέει, «όπως ‘νόμιζα ότι ήμουν άρρωστος’, . . . ‘ο παππούς μου στην Αλάσκα πέθανε’». Ποια ήταν όμως η δικαιολογία που «άρεσε» περισσότερο στον Τζακ; Ήταν αυτή που άκουσε από τρία παιδιά που ισχυρίστηκαν ότι «δεν μπορούσαν να βρουν το σχολείο γιατί είχε πολλή ομίχλη».

Θα ήταν δύσκολο να αποδώσουμε τις αστήριχτες αυτές δικαιολογίες είτε στη «δημιουργικότητα»—είτε στο απλό θάρρος. Ωστόσο, δείχνουν μια καταφανή γενική αντιπάθεια στο σχολείο. Όταν ρωτούν τους νεαρούς για το πώς βλέπουν το σχολείο, οι νεαροί συνήθως εκφράζονται είτε με αδιαφορία («Νομίζω πως είναι εντάξει») είτε με ολοφάνερη εχθρότητα («Το σχολείο βρωμάει! Το μισώ»). Εσύ όμως, μήπως τουλάχιστον κατά καιρούς λες όπως και οι άλλοι έφηβοι, «Πρέπει να πηγαίνω στο σχολείο;»

Αν ναι, πιθανόν κατορθώνεις να συγκρατείς τα αισθήματα σου και, παρ’ όλα αυτά παρακολουθείς το σχολείο. Ωστόσο, πολλοί νεαροί προκλητικά αποφάσισαν να μην πηγαίνουν (πράγμα, το οποίο κρατάει βέβαια, ανθρώπους σαν τον Τζακ πολύ απασχολημένους). Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, κάθε μέρα περίπου δυόμισι εκατομμύρια μαθητές στα δημοτικά και στα γυμνάσια απουσιάζουν! Ένα πρόσφατο άρθρο στη Δη Νιου Γιορκ Τάιμς πρόσθεσε ότι αυτοί που «απουσιάζουν συστηματικά» στα γυμνάσια και στα λύκεια της Νέας Υόρκης, είναι τόσοι πολλοί, (περίπου το ένα τρίτο!) ώστε η διδασκαλία τους καθίσταται σχεδόν αδύνατη».

Υπάρχουν, ωστόσο, εκείνοι που πηγαίνουν στο σχολείο, αλλά δείχνουν ότι δεν τους αρέσει αυτό με πιο κρυφούς τρόπους.

Σχολικό Άγχος

Η Τζέννιφερ πήγαινε καλά στο δημοτικό σχολείο, αλλά όταν πήγε στο γυμνάσιο μόλις που προβιβαζόταν. «Δε φαίνεται να την ενδιαφέρει», παραπονέθηκε η μητέρα της. «Όλο αναβάλλει, κοιμάται πολύ και στο τέλος βιάζεται απεγνωσμένα να ετοιμαστεί για τα μαθήματα της το τελευταίο λεπτό—αν ετοιμάζεται καν καθόλου».

Ο Γκέρυ όταν ξεκινάει να πάει στο σχολείο τον πιάνει αμέσως το στομάχι του. Είπε: «Όταν πλησίαζα στο σχολείο ίδρωνα και με πιάναν τα νεύρα μου. . . . Έτσι έπρεπε να γυρίζω στο σπίτι μου».

Και οι δύο αυτοί νεαροί αντιδρούσαν στις πιέσεις και στην ένταση του σχολείου. Οι Γερμανοί έχουν ακόμη και μια λέξη γι’ αυτό—«σούλανγκστ», ή σχολικό άγχος. Τι είναι αυτό που το προκαλεί; Μερικοί, όπως η Τζέννιφερ, βρίσκουν ότι το γυμνάσιο είναι μια κακή εμπειρία. Η αλλαγή από το δημοτικό σχολείο σ’ ένα μεγάλο απρόσωπο ίδρυμα με πολλούς εκπαιδευτές είναι πολύ μεγάλη για τέτοια νεαρά άτομα. Σαν μια αμυντική στρατηγική, χάνουν το ενδιαφέρον τους και απορρίπτουν το σχολείο. Στρέφουν τις διάνοιες τους στην αδράνεια, προσπαθούν να τελειώσουν το σχολείο γρήγορα, κάνοντας όσο μπορούν πιο λίγα ώστε να περάσουν.

Για άλλους, όπως ο Γκέρυ, η βία στο σχολείο, η σκληρότητα από τους συνομήλικους, η πίεση για να πάρουν καλούς βαθμούς δημιουργούν έναν έμμονο φόβο για το σχολείο—κάτι που οι γιατροί το ονομάζουν σχολική φοβία. Τέτοιοι νεαροί μπορεί (με λίγη προσπάθεια από τους γονείς τους) να πάνε στο σχολείο, αλλά υποφέρουν από συνεχή αναταραχή και ακόμη από κατάθλιψη μέχρι να υπερνικήσουν το φόβο. Ο Δρ Τζόναθαν Κέλλερμαν του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας υπολογίζει ότι «η φοβία του σχολείου» επηρεάζει «ένα στα 60 παιδιά» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και πόσο σοβαρή μπορεί να γίνει η φοβία του σχολείου; Ο Ρόμπερ, για παράδειγμα, ήταν μόνο 10 χρόνων όταν ένας πυροσβέστης προσπάθησε να τον αποτρέψει ώστε να μην πηδήσει από τη σκεπή του σχολείου. Ποιος ήταν ο λόγος που ανέβηκε τόσο επικίνδυνα ψηλά; «Μισούσε το σχολείο», ανέφερε η Νιου Γιορκ Ποστ.

Μια άλλη είδηση λέει ότι το 1978 ένας περίπου σε κάθε τρεις Γερμανούς νεαρούς 16 ετών και κάτω υπόφεραν από συμπτώματα που μπορεί να δείχνουν σχολικό άγχος. Πολλές από τις 14.000 απόπειρες αυτοκτονίας από Γερμανούς νεαρούς εκείνο το χρόνο αποδόθηκαν σ’ αυτό το άγχος. Και το 1978, σύμφωνα με μια άλλη πηγή, «περισσότεροι από 800 Ιάπωνες μαθητές μεταξύ 5 και 19 ετών αυτοκτόνησαν . . . επειδή είχαν προβλήματα με το σχολείο».

Αλλά το να εκπαιδευθεί κάποιος δεν ήταν πάντοτε μια φοβερή δοκιμασία. Στην πραγματικότητα, οι νεαροί στους Βιβλικούς χρόνους παροτρύνονταν πάρα πολύ να μαθαίνουν. Τι προκαλούσε τη διαφορά;

Εκπαίδευση—Με τον Πατριαρχικό Τρόπο

Ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ πήρε μια θαυμάσια εκπαίδευση κατευθείαν από τον Θεό. (Γένεσις 1:28-30) Το τέλειο πρόγραμμα μαθημάτων που έδωσε ο Θεός δεν περιλάμβανε μόνο ηθική κατεύθυνση, αλλά προφανώς περιλάμβανε πληροφορίες για την εντολή να καλλιεργήσει και να φροντίσει τον κήπο της Εδέμ. Ο Αδάμ επίσης διορίστηκε να ονομάσει τα ζώα, κι αυτό το τεράστιο έργο απαίτησε έντονες δυνάμεις παρατήρησης και γνώση της γλώσσας.—Γένεσις 2:15-19.

Ο Αδάμ μεταβίβασε αυτή τη γνώση στους απογόνους του. Και για πολλούς αιώνες οι πατριαρχικοί αρχηγοί οικογενειών παρόμοια εκπαίδευαν τα παιδιά τους. Το έθνος Ισραήλ, για παράδειγμα, εφάρμοζε την εκπαίδευση από τους γονείς όλα τα χρόνια της δουλείας τους στην Αίγυπτο. Γενιές νεαρών που μεγάλωσαν εκεί δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν τα καλά Αιγυπτιακά σχολεία που δίδαξαν το Μωυσή «πάσαν την σοφίαν των Αιγυπτίων». (Πράξεις 7:22) Ωστόσο, το έθνος Ισραήλ γνώριζαν γράμματα—και μπορούσαν να διαβάζουν και να γράφουν!—Δευτερονόμιον 6:9.

Αργότερα, ο Θεός έδωσε εντολή στους γονείς: Εκπαίδευσε τα παιδιά σου «καθήμενος εν τη οικία σου και περιπάτων εν τη οδώ και πλαγιάζων και εγειρόμενος». (Δευτερονόμιον 6:7) Έτσι οι Ιουδαίοι νεαροί ελάμβαναν μια εξαιρετική εκπαίδευση. Τα συναρπαστικά ταξίδια στην πρωτεύουσα, την Ιερουσαλήμ, για τις τρεις ετήσιες γιορτές όχι μόνο έδιναν στους νεαρούς μαθήματα γεωγραφίας από πρώτο χέρι, αλλά επίσης τους έδιναν την ευκαιρία να συναντήσουν ανθρώπους απ’ όλη τη χώρα! (Δευτερονόμιον 16:16) Επιπλέον τα αγόρια μάθαιναν ένα επάγγελμα και λάβαιναν εκπαίδευση πάνω στην ίδια τους την δουλειά. Οι γυναίκες γίνονταν επιδέξιες όχι μόνο στις μικροδουλειές του σπιτιού, αλλά και στην αγορά και στην πώληση πραγμάτων. (Παροιμίαι 31:10-31) Δεν υπήρχε σχολικό άγχος για τους Ισραηλίτες νεαρούς!

Αλλά τι είναι εκείνο που έκανε πετυχημένη την εκπαίδευση στο Ισραήλ; Βέβαια, το ότι περιλαμβάνονταν οι γονείς πρόσθετε κάτι το ευχάριστο στην εκπαίδευση. Ωστόσο, το πιο σπουδαίο ήταν το γεγονός ότι η εκπαίδευση στο Ισραήλ είχε ένα σαφώς προσδιορισμένο στόχο: Να βοηθήσει τους νεαρούς να γνωρίσουν και ν’ αγαπούν τον Ιεχωβά Θεό. (Δευτερονόμιον 6:4-7) Έτσι το καθετί που μάθαιναν είχε σχέση με τη λατρεία τους. Ο Σολομώντας, για παράδειγμα, προφανώς μελέτησε τέτοια πράγματα όπως ο κύκλος του νερού της γης, οι συνήθειες των ζώων, η συμπεριφορά των εντόμων και το κυκλοφορικό σύστημα του σώματος. Και κάτω από έμπνευση έκανε παρατηρήσεις που είναι επιστημονικά ακριβείς! (Εκκλησιαστής 1:7, 12-14· 12:6· Παροιμίαι 6:6-8· 30:24-28) Ωστόσο, ο Σολομώντας χρησιμοποίησε την επιστημονική του αντίληψη για να προάγει όχι την αθεϊστική επιστήμη αλλά τη λατρεία του Θεού! «Φοβού τον Θεόν και φύλαττε τας εντολάς αυτού», σ’ αυτό το συμπέρασμα τον οδήγησε η έρευνά του. (Εκκλησιαστής 12:13) Επομένως η εκπαίδευση εκείνο τον καιρό είχε κι έναν πραγματικό σκοπό και μια ισχυρή υποκινητική δύναμη.

Μαθαίνοντας από το Παρελθόν

Η ζωή έχει αλλάξει εντελώς από τους πατριαρχικούς χρόνους. Βέβαια, οι θεοσεβείς γονείς προσπαθούν ακόμη να δώσουν στα παιδιά τους ηθική κατεύθυνση. Οι περισσότεροι γονείς, όμως, ομολογούν ότι ούτε χρόνο έχουν, ούτε την πείρα που χρειάζεται για να δώσουν στα παιδιά τους μια τυπική εκπαίδευση. Και θα το έβρισκαν πολύ δύσκολο να διδάξουν τα παιδιά τους τις τεχνικές επιδεξιότητες που χρειάζονται για να επιζήσουν στον σημερινό κόσμο. Έτσι τα σχολεία έχουν επωμιστεί μεγάλο μέρος της ευθύνης στο να παράσχουν κοσμική εκπαίδευση στα παιδιά.

Ομολογουμένως, τα σχολεία δεν μπορούν να παράσχουν τη θαλπωρή των στοργικών γονέων. Επίσης, πολλά προβλήματα μαστίζουν τώρα τα σχολικά συστήματα σε όλο τον κόσμο: βία, ναρκωτικά, καταχρήσεις από τους συνομήλικους, ξεπεσμένους εκπαιδευτικούς κανόνες και ανηθικότητα, για να αναφέρουμε μόνο λίγα απ’ αυτά. Έτσι μπορεί να πικραίνεσαι με την ιδέα ότι εξαναγκάζεσαι να πας στο σχολείο. Πρέπει να θυμάσαι, όμως, τι ήταν εκείνο που έκανε την εκπαίδευση απολαυστική από τους νεαρούς στους Βιβλικούς χρόνους: Ήταν η επιθυμία τους να λατρεύουν το Θεό. Μάθαιναν ανάγνωση—και καλή ανάγνωση—ώστε μπορούσαν να διαβάζουν και να καταλαβαίνουν το Λόγο του. Μελετούσαν τη φύση έτσι ώστε ν’ αυξήσουν την εκτίμηση τους για το Δημιουργό. Μάθαιναν ένα επάγγελμα ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στη θεόδοτη ευθύνη τους να φροντίσουν για την οικογένεια τους. Μπορείς να μάθεις απ’ αυτό; Μήπως όταν αναπτύξεις μια παρόμοια στάση, αυτό θα άλλαζε δραστικά τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεσαι για το σχολείο;

Προφανώς δεν μπορείς παρά να πας στο σχολείο, αλλά αυτό δεν πρέπει να φαίνεται σαν μια θλιβερή προοπτική ή σαν μια σκληρή καταδίκη! Αν καλλιεργήσεις την ορθή στάση, υπάρχουν οπωσδήποτε οφέλη στο να πας στο σχολείο. Ποια είναι τα οφέλη τού να συνεχίσεις το σχολείο; Και πώς μπορείς ν’ αντιμετωπίσεις τέτοια συγκεκριμένα προβλήματα όπως η βία και τα ναρκωτικά; Σε μελλοντικά άρθρα σ’ αυτή τη σειρά θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σ’ αυτά τα ερωτήματα.

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Μερικοί νεαροί δείχνουν ότι δεν αρέσει το σχολείο με το να μη δείχνουν προθυμία

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Στον αρχαίο Ισραήλ η αγάπη για το Θεό παρακινούσε τους νεαρούς να είναι επιμελείς σ’ αυτά που μάθαιναν