‘Φορέσατε το Πρόσωπο σας’ Σήμερα;

Πίσω από τα Καλλυντικά—Μέσα από τα Ματιά μιας Γυναίκας

ΑΝ ΝΑΙ, αυτή η θαυμάσια εικόνα που χαμογελάει σ’ εσάς πίσω από τον καθρέφτη είναι πιθανόν ένα δημιούργημα από κηρήθρα, ρετσινόλαδο, γομμαλάκα, και από πτώματα θηλυκών εντόμων που μοιάζουν με τα μικρά έντομα που είναι βλαβερά στα εσπεριδοειδή!

Εξωτικό πλάσμα; Ίσως. Ως επί το πλείστον, όμως, είναι μια μέση γυναίκα που μόλις φόρεσε το μέικ-απ της—το «πρόσωπό» της—και είναι έτοιμη να βγει έξω στον κόσμο!

‘Δεν αισθάνομαι ντυμένη χωρίς το κραγιόν μου’ είναι η άποψη πολλών γυναικών οι οποίες πιστεύουν ότι τα καλλυντικά είναι τόσο σπουδαία όσο και τα ρούχα που φορούν. Αλλά γιατί τα καλλυντικά είναι τόσο απαραίτητα σε μερικές γυναίκες, κι ωστόσο άχρηστα για άλλες; Βοηθάει το βάψιμο στον βασικό στόχο της ομορφιάς ή τον εμποδίζει; Μπορείτε να πιστεύετε όλες τις διαφημίσεις που διαβάζετε, κι αν όχι, πώς διακρίνετε την αλήθεια από το ψέμα; Ας ερευνήσουμε το ζήτημα αυτό το οποίο συναρπάζει (και μερικές φορές απογοητεύει) εκατομμύρια γυναίκες.

Η Επίδραση των Διαφημίσεων

Σ’ όλη την ιστορία, η στάση απέναντι στα καλλυντικά και στη σκοπιμότητά τους διέφερε πάρα πολύ, ανάλογα με τις επιθυμίες του εκάστοτε άρχοντα ή της κυβέρνησης. Η χρησιμοποίηση ή όχι του μέικ-απ για το πρόσωπο συνεχίστηκε μέχρι τον Α΄ περίπου Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά από τον οποίο γεννήθηκε η βιομηχανία των καλλυντικών—σαν μεγάλη επιχείρηση. Ενώ οι συνολικές ακαθάριστες εισπράξεις το 1914 ήταν περίπου 40 εκατομμύρια δολάρια, το 1982 ξεπέρασαν τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια (Η.Π.), και μεγάλο μέρος απ’ αυτό η βιομηχανία των καλλυντικών μπορεί να το αποδώσει στην πρωτοφανή ανάπτυξη της διαφήμισης.

Μια όμορφη γυναίκα μιλάει απαλά πίσω από την οθόνη της τηλεόρασης, «Είναι ακριβό αλλά το αξίζω». Η πωλήτρια ρωτάει, «Θα την πάρετε την κρέμα κυρία μου; Όμως δε θα σας κάνει τίποτα χωρίς το βάλσαμο. Πρέπει να βάζετε τη μια το πρωί και την άλλη το βράδι». Το προϊόν τάδε «δρα . . . μέσα στην επιδερμίδα με σκοπό να επιταχύνει τη φυσιολογική ανανέωση του δέρματος . . . Το δέρμα φαίνεται . . . πιο νεανικό», υπόσχεται το διαφημιστικό φυλλάδιο.

Ας εξετάσουμε τι σας πούλησαν. Στο πρώτο παράδειγμα πληρώσατε παραπάνω για το προϊόν αλλά «αγοράσατε» αυτό που ικανοποιούσε τον εαυτό σας, δηλαδή «να φροντίζεις τον εαυτούλη σου». Στο δεύτερο παράδειγμα ζητούσατε ένα προϊόν που θέλατε αλλά αγοράσατε την «πλήρη σειρά» επειδή ‘το ένα δεν κάνει τίποτα χωρίς το άλλο’. Και τελικά, επειδή η ανανέωση των κυττάρων επιταχύνεται για να επανορθώσει το πληγωμένο ή καταστραμμένο δέρμα, η τρίτη σας αγορά, όπως εξηγήθηκε στο περιοδικό Χρήματα, «προκαλεί μια αόρατη και αβλαβή φλεγμονώδη αντίδραση η οποία αυξάνει την παραγωγή των νέων κυττάρων. Μολονότι τα νέα κύτταρα πάνω στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος μπορεί να είναι νέα και φρέσκα, το παλιό χαλαρωμένο χώριον εξακολουθεί να είναι κάτω από την επιφάνεια, ζαρωμένο και ρυτιδωμένο». Αγοράσατε ελπίδα αλλά όχι πραγματικότητα σε πολύ ακριβή τιμή.

Ένα άλλο ισχυρό μέσο διαφήμισης είναι τα γυναικεία περιοδικά. «‘Αυτά τονίζουν τις φυσιολογικές ανασφάλειες της γυναίκας από την πολύ μικρή της ηλικία,’ παρουσιάζοντας φωτογραφίες γυναικών φτιαγμένες ώστε να πλησιάζουν στην τελειότητα», λέει η γιατρός Έλεν ΜακΚράκεν, και ερευνήτρια στα αποτελέσματα που έχουν τα γυναικεία περιοδικά. Πόση διαφήμιση λοιπόν γίνεται; Σύμφωνα με το περιοδικό Διαφημιστικός Αιώνας, η ΜακΚράκεν λέει ότι «τα γυναικεία περιοδικά είναι πάντα πρώτα στον κατάλογο». Σ’ ένα μόνο τεύχος υπήρχαν 610 σελίδες με διαφημίσεις, δηλαδή, το 76 τα εκατό ολόκληρου του περιοδικού! Και λέει: «Αν υπολογίσεις κι αυτά που κρύβονται πίσω απ’ όλη την εκδοτική ύλη το 95 τα εκατό περίπου του περιοδικού είναι διαφημίσεις». Πόσο κοστίζουν αυτές οι διαφημίσεις; Μια διαφήμιση για το πίσω εξώφυλλο ενός περιοδικού στοίχιζε 99.000 δολλάρια κάθε μήνα. Πρόκειται δηλαδή για πολλά κραγιόν!

Μήπως η Υψηλότερη Τιμή Σημαίνει Καλύτερη Ποιότητα;

Υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσα στο κραγιόν που πουλάει το σούπερ-μάρκετ και στοιχίζει 100 δραχμές και στο κραγιόν που πουλάει ένα κατάστημα και στοιχίζει 750 δραχμές; Η απάντηση εξαρτάται από το ποιον ρωτάτε. Ναι, λένε οι γιγαντιαίες εταιρίες καλλυντικών· όχι, είναι η απάντηση των κατασκευαστών με χαμηλές τιμές. Οι εταιρίες που κατασκευάζουν φτηνά καλλυντικά λένε ότι η διαφορά στην τιμή οφείλεται στο πακετάρισμα ενώ οι μεγάλες εταιρίες καλλυντικών λένε πως οι λόγοι που οι τιμές τους είναι μεγαλύτερες είναι ότι κάνουν έρευνες και βελτιώνουν τα καινούργια προϊόντα τους, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλία στις σκιές και στα χρώματα, και πληρώνουν περισσότερα χρήματα για τις διαφημίσεις τους.

Όπως ανέφερε η Μάργκαρετ Μόρρισον, του συντακτικού προσωπικού του FDA (Γραφείο Διαχείρισης Τροφίμων και Φαρμάκων για Δημόσιες Υποθέσεις): «Μολονότι οι διαφημίσεις για τα καλλυντικά μερικές φορές υπονοούν ότι έχουν μαγικά συστατικά, χημικές αναλύσεις δείχνουν ότι τα προϊόντα οποιασδήποτε κατηγορίας—κραγιόν, κρέμες προσώπου, αποσμητικά—βασικά έχουν παρόμοια σύνθεση».

Αξίζει να σημειωθεί ότι συχνά διάφορες εταιρίες καλλυντικών αναθέτουν την κατασκευή των προϊόντων τους στο ίδιο εξωτερικό εργοστάσιο και κατόπιν κάνουν οι ίδιοι τη συσκευασία, πράγμα που σημαίνει πως μόνο το όνομα και το πακετάρισμα αλλάζει, αφού πολλά ανταγωνιστικά καλλυντικά είναι τα ίδια. Αυτή η τακτική δε θα βλάψει την υγεία σας, απλώς μόνο το πορτοφόλι σας.

Απροσδιόριστοι Ορισμοί

Πρέπει να προσέχετε γιατί, προκειμένου να προωθηθούν τα καλλυντικά, χρησιμοποιούνται ετικέτες με λέξεις που δε δίνουν πλήρεις ορισμούς. Μια διαφήμιση μπορεί να λέει ότι το προϊόν είναι «πλούσιο μαλακτικό». Πλούσιο σε τι; Ή τι θα πούμε για τα «φαρμακευτικά» καλλυντικά; Δεν υπάρχει κανένας νομικός ορισμός για τη λέξη «φαρμακευτικά», και σήμερα αυτό σημαίνει οτιδήποτε επιθυμεί ο κατασκευαστής. Και τι θα πούμε για τα προϊόντα εκείνα τα οποία «καθαρίζουν σε βάθος»; Το Ιατρικό Βιβλίο Για την Ομορφιά Που δε Βασίζεται σε Παραλογισμούς απαντάει: «Δεν υπάρχει τίποτα απολύτως που να μπορεί να φτάσει βαθιά στους κλειστούς πόρους και να τους καθαρίσει. Μην πιστεύετε καμιά διαφήμιση που λέει ότι αυτό το κατορθώνει το προϊόν τους». Το FDA συνιστά να δέχεστε αυτούς τους ισχυρισμούς «με δυσπιστία».

Τι θα πούμε για τα υποαλλεργικά καλλυντικά; Το πρόθεμα «υπό» σημαίνει «λιγότερο»· έτσι υποαλλεργικό σημαίνει απλώς λιγότερο αλλεργικό. Το περιοδικό Κονσούμερς Ρισέρτς Μάγκαζιν ανέφερε ότι το FDA είπε: «Τώρα δεν υπάρχει κανένας κανονισμός που να προσδιορίζει συγκεκριμένα ή να διέπει τη χρησιμοποίηση ‘υποαλλεργικών’ ή παρόμοιων όρων. Οι καταναλωτές που ανησυχούν για τις αλλεργικές αντιδράσεις εξαιτίας των καλλυντικών πρέπει να καταλάβουν ένα βασικό γεγονός: Δεν υπάρχει τίποτα που να είναι ‘αντιαλλεργικό’ καλλυντικό—δηλαδή, δεν υπάρχει κανένα καλλυντικό που να μπορεί να εγγυηθεί κανείς ότι ποτέ δε θα δημιουργήσει αλλεργική αντίδραση».

Κι άλλες λέξεις χρησιμοποιούνται που τις εκλέγουν προσεκτικά ώστε να αληθεύει η διαφήμισή τους. Σύμφωνα με το περιοδικό Χρήματα, μπορεί να δείτε λέξεις όπως «κάνει απαλότερη τη ρυτίδα» ή «εμποδίζει» τις ρυτίδες, αλλά δε θα δείτε τη λέξη «αφαιρούν» τη ρυτίδα. Τα προϊόντα που περιέχουν ένα προστατευτικό για τον ήλιο, έχουν κάποια χημική ουσία που απορροφάει τις υπεριώδεις ακτίνες η οποία μπορεί να βοηθήσει στο να «εμποδίσει» τις πρόωρες ρυτίδες εξαιτίας της έκθεσης στον ήλιο. Οι υπάρχουσες ρυτίδες μπορεί να ‘απαλυνθούν’—να γίνουν λιγότερο φανερές—με κρέμες που περιέχουν βαζελίνη ή κολλαγόνο. Η βαζελίνη καλύπτει το δέρμα με τέτοιο τρόπο ώστε η αντανάκλαση από το φως κάνει τις μικρές ζάρες λιγότερο ορατές. Το κολλαγόνο κάνει το ίδιο και, όταν ξεραίνεται πάνω στην επιφάνεια του δέρματος, σφίγγει το δέρμα και προσωρινά το «ξεζαρώνει», και αυτό είναι όλο. Άλλες κρέμες λένε ότι τα καταφέρνουν με το να φουσκώνουν τα κύτταρα του δέρματος, με αποτέλεσμα το δέρμα να φαίνεται ομαλό. Έτσι, είτε διαλέγετε την παρεμπόδιση, είτε το φούσκωμα, είτε το γυάλισμα αυτών των ρυτίδων, το μόνο γνήσιο μέσο που μπορεί να «απομακρύνει» τις ρυτίδες είναι ο πλαστικός χειρούργος!

Πόσο Ακίνδυνα Είναι τα Κραγιόν, τα Μολύβια και οι Σκιές;

Το FDA ελέγχει το πόσο ακίνδυνα είναι τα καλλυντικά, καθώς επίσης τα συστατικά που περιέχουν, τη συσκευασία τους, τις εγκαταστάσεις και τις σωστές επιγραφές. Όπως ορίστηκε από το διάταγμα του 1938 για τα τρόφιμα, τα ναρκωτικά, και τα καλλυντικά των Η.Π.Α., τα καλλυντικά έχουν σκοπό «τον καθαρισμό, τον καλλωπισμό, την αύξηση της ελκυστικότητας». Εφόσον τα καλλυντικά στοχεύουν αποκλειστικά στη βελτίωση της εμφάνισης κάποιου, το FDA τα θεωρεί σαν φάρμακο μόνο όταν αλλάζουν κάποια λειτουργία του σώματος. Το κραγιόν θεωρείται καλλυντικό· τα αντιιδρωτικά κατατάσσονται στα φάρμακα, επειδή οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι αυτά εμποδίζουν την εφίδρωση, ή αλλάζουν μια φυσική λειτουργία του σώματος. Τα φάρμακα υπόκεινται σε πιο αυστηρούς κανόνες από τα καλλυντικά.

Σύμφωνα με ένα βιβλιάριο που εξέδωσε το FDA, «εκτός από τις προσθήκες χρωμάτων [που πρέπει να δοκιμάζονται για την ασφάλεια και την αγνότητα], ένας κατασκευαστής καλλυντικών μπορεί, με δικιά του ευθύνη, να χρησιμοποιήσει βασικά οποιοδήποτε υλικό ή να πλασάρει στην αγορά οποιοδήποτε καλλυντικό μέχρις ότου το FDA αποφανθεί ότι μπορεί να είναι επιβλαβές για τους καταναλωτές κάτω από συνηθισμένες συνθήκες χρήσης». Η υπηρεσία αυτή αναφέρει επίσης: «Γι’ αυτό, δεν μπορούμε να πούμε ότι όλα τα καλλυντικά είναι απολύτως ακίνδυνα, επειδή δεν δίνονται στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια όλων των υλικών που περιέχονται, ή του τελικού προϊόντος».

Αλλά αν ένας κατασκευαστής καλλυντικών δεν αποδεικνύει την ασφάλεια των προϊόντων του, απαιτείται δια νόμου να τοποθετεί μια προειδοποίηση πάνω στην ετικέτα, που να λέει: «ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ—Η ασφάλεια αυτού του προϊόντος δεν έχει καθοριστεί». Πολλές εταιρίες καλλυντικών, όμως, από μόνες τους παρέχουν στοιχεία για την ασφάλεια των προϊόντων τους επειδή θέλουν να προσφέρουν καλά προϊόντα και επειδή αυτό βοηθάει στις πωλήσεις.

Είναι νόμος να αναφέρονται πάνω στα καλλυντικά όλα τα υλικά από τα οποία αποτελούνται, με τη σειρά της αναλογίας τους. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι ότι (1) ο καταναλωτής έχει δικαίωμα να γνωρίζει τι αγοράζει και (2) η απαίτηση αυτή θα προωθήσει την αλήθεια στις διαφημίσεις. Ένα πλεονέκτημα του νόμου αυτού είναι ότι δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή, να προσδιορίζει αμέσως την αιτία μιας αλλεργικής αντίδρασης. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι σου δίνει τη δυνατότητα όταν ψωνίζεις να συγκρίνεις τις τιμές. Και ο καταναλωτής μπορεί να ξέρει τα υλικά από τα οποία αποτελείται ένα καλλυντικό ώστε να αγοράσει ένα καλό προϊόν και όχι μια καλή διαφήμιση. Στον κατάλογο αυτό, όμως, δεν περιλαμβάνονται αρωματικές ύλες και άλλα υλικά τα οποία δέχεται το FDA σαν επαγγελματικά μυστικά του κατασκευαστή.

Πώς γίνεται το τεστ για την ασφάλεια των υλικών από τα οποία αποτελούνται τα καλλυντικά; Η Ανθρωπιστική Εταιρία των Ηνωμένων Πολιτειών λέει ότι «κάθε χρόνο, χρησιμοποιούνται από 60 μέχρι 100 εκατομμύρια ζώα για βιοϊατρικά προγράμματα», στα οποία περιλαμβάνονται και οι δοκιμές των καλλυντικών. Η μέθοδος Ντρέιζ χρησιμοποιείται «για να καθορίζει την ερεθιστικότητα του ματιού από διάφορες ουσίες. Σταγόνες σαπουνιού, αρώματα, και άλλα κοινά προϊόντα τοποθετούνται στα μάτια άσπρων κουνελιών για να διαπιστωθεί αν τα προϊόντα είναι βλαβερά για τα ανθρώπινα μάτια». Άλλες εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται γι’ αυτό το οδυνηρό είδος δοκιμής είναι οι καλλιέργειες των ιστών, διάφοροι τύποι ηλεκτρονικών υπολογιστών και τα βακτήρια. Το περιοδικό Ντισκόβερ λέει ότι πολλοί επιστήμονες νομίζουν ότι «ο αριθμός των πειραμάτων σε ζώα τελικά μπορεί να περικοπεί πάρα πολύ απ’ ό,τι είναι σήμερα, και ότι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής κάποια μέρα θα μπορεί θαυμάσια να αντικαταστήσει αυτές τις δοκιμές, όπως είναι η δοκιμή Ντρέιζ, οι οποίες δεν περιλαμβάνουν ζητήματα ζωής και θανάτου».

Μακιγιάζ ή Μασκάρεμα;

Όταν κάποια γυναίκα ρωτήθηκε γιατί φορούσε μέικ-απ, απάντησε ότι χωρίς αυτό φαινόταν σαν «νεκρή». Μια άλλη πίστευε ότι: «Αν δε βάψω τα μάτια μου είμαι χωρίς μάτια. Οι άνθρωποι λένε: ‘Κοιτάξτε μια όμορφη γυναίκα χωρίς πρόσωπο’». Άλλες όμως γυναίκες αισθάνονται σαν τη γυναίκα που είπε τα εξής: «Μισώ το μέικ-απ. Μου τραβάει το δέρμα και δεν αισθάνομαι άνετα».

Το αν κάποια γυναίκα θα μακιγιαριστεί ή όχι φυσικά είναι δική της απόφαση. Για εκείνες που το κάνουν, βοηθάει το να ξέρουν το σκοπό των καλλυντικών: Για «καλλωπισμό, για αύξηση της ελκυστικότητας». Πώς θέλετε να σας θυμούνται, σαν το χαριτωμένο κορίτσι με τα όμορφα μπλε μάτια ή σαν το κορίτσι με την μπλε σκιά στα μάτια;

Ή τι θα πούμε για την περίπτωση που ο σύζυγος σκύβει στη σύζυγο του και της ψιθυρίζει: «Γιατί έχει μασκαρευτεί έτσι αυτή η γυναίκα;» Η γυναίκα αυτή είχε καφέ γραμμές κάτω από τα μήλα του προσώπου της και στις δυο πλευρές της μύτης της. Στα μάγουλά της είχε λευκοροζέ λωρίδες καθώς επίσης και πάνω στα κόκκαλα των φρυδιών. Τα μάγουλα είχαν χρώμα έντονο ροζ, οι βλεφαρίδες γεμάτες από μάσκαρα, και στα χείλη της φορούσε βυσσινί κραγιόν ενώ γύρω-γύρω είχε περάσει με μολύβι μια μαύρη γραμμή. «Αυτό είναι το μακιγιάζ της» απάντησε η γυναίκα του, αναγνωρίζοντας ότι η γυναίκα αυτή είχε ακολουθήσει πιστά, βήμα προς βήμα, τη διαδικασία που χρειάζεται για να αδυνατίσει μια μύτη, να πλατύνουν τα μάτια, και τα λοιπά. Αλλά τι έδειχνε το αποτέλεσμα—μακιγιάρισμα ή μασκάρεμα;

Μια γυναίκα με θηλυκότητα είναι γοητευτική, συμπαθητική. Αν δεν είναι μακιγιαρισμένη, έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση και χωρίς αυτό. Αν είναι μακιγιαρισμένη, έχει αυτοπεποίθηση επειδή χρησιμοποιεί το μακιγιάζ με διάκριση—απλώς τονίζοντας ελαφρά τα φυσικά της χαρακτηριστικά. Όπως ακριβώς η ομιλία της και το ντύσιμό της μιλούν γι’ αυτή, έτσι μιλάει και το μακιγιάζ της. Δείχνουν ότι είναι καλή, ευγενική, αξιοπρεπής, ή ότι είναι απότομη, αδιάκριτη, αυταρχική; Κανείς δεν πρέπει να επηρεάζεται από το μακιγιάζ περισσότερο από ό,τι από το άτομο. Αν κοιτάζει περισσότερο το μέικ-απ, τότε το μόνο που προσέχει είναι οι έξυπνες διαφημίσεις και όχι η ελκυστικότητα της γυναίκας.

Για σας περίεργοι, η αξιαγάπητη γυναίκα που αναφέρθηκε στην αρχή αυτού του άρθρου φορούσε κραγιόν (καστορέλαιο και κερί μέλισσας), μάσκαρα (γομμαλάκα) και σκιά στα μάτια (που προέρχεται από τα ξερά σώματα της θηλυκής κοχενίλλης, η οποία είναι ένα έντομο με χρώμα έντονο κόκκινο).

Επομένως, είτε αποφασίσετε να ‘βαφτείτε’ είτε να μείνετε άβαφη, φοράτε πάντα ένα χαρούμενο και χαμογελαστό πρόσωπο!

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 21]

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο κραγιόν που στοιχίζει 100 δραχμές και στο κραγιόν που στοιχίζει 750 δραχμές; Όπως λέει ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος, «Βασικά είναι τα ίδια»

[Πλαίσιο στη σελίδα 23]

Πληροφορίες για την Ασφάλεια των Καλλυντικών

1. Όλα τα καλλυντικά μπορούν να φιλοξενήσουν βλαβερά βακτηρίδια, γι’ αυτό να τα αλλάζετε κάθε τέσσερις περίπου μήνες.

2. Όταν αγοράζετε μια καινούργια μάσκαρα, να πετάτε πάντα το παλιό βουρτσάκι.

3. Να πλένετε τα χέρια σας προτού βάλετε καλλυντικό.

4. Αν το καλλυντικό χρειάζεται νερό, να χρησιμοποιείτε νερό—όχι σάλιο.

5. Να καθαρίζετε τα βουρτσάκια σας και τα εργαλεία του βαψίματος μια φορά την εβδομάδα.

6. Να ξύνετε τα μολύβια των ματιών ώστε να αφαιρούνται τα βακτηρίδια. Να καθαρίζετε τις ξύστρες των μολυβιών με ένα κομμάτι βαμβάκι βουτηγμένο σε οινόπνευμα.

7. Να κλείνετε πολύ καλά τα δοχεία ώστε να εμποδίζεται η μόλυνση ή η αποσύνθεση του προϊόντος.

8. Μη δανείζετε σε άλλους τα καλλυντικά σας· μπορεί να μολυνθούν.

9. Μη χρησιμοποιείτε καλλυντικά πάνω σε δέρμα που είναι ερεθισμένο ή τραυματισμένο.

10. Να κρατάτε τα καλλυντικά μακριά από παιδιά.

11. Όταν συμβεί κάποια παρενέργεια, σταματήστε αμέσως τη χρήση του προϊόντος. Αν το πρόβλημα επιμένει, επισκεφθείτε ένα γιατρό, δίνοντάς του το δοχείο του καλλυντικού, την ετικέτα και τις οδηγίες που το συνοδεύουν.

12. Να αναφέρετε στον κατασκευαστή ή στον αποκλειστικό αντιπρόσωπο που υπάρχει πάνω στην ταμπέλα και στο ποιο κοντινό γραφείο του FDA, οποιαδήποτε παρενέργεια από καλλυντικά.

[Πλαίσιο στη σελίδα 24]

Τι Λέει ο Λόγος του Θεού για το Στολισμό και τη Γοητεία

«Ωσαύτως και αι γυναίκες με στολήν σεμνήν, με αιδώ και σωφροσύνην να στολίζωσιν εαυτάς».—1 Τιμόθεον 2:9

«Αλλ’ ο κρυπτός άνθρωπος της καρδίας, κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος, το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον».—1 Πέτρου 3:4

«Ψευδής είναι η χάρις και μάταιον το κάλλος· η γυνή η φοβούμενη τον Κύριον, αυτή θέλει επαινείσθαι».—Παροιμίαι 31:30