Η Μεγάλη Αρκούδα των Πάγων της Αρκτικής

ΔΕΝ με βλέπετε, με βλέπετε; Αυτό μπορώ εύκολα να σας το πω από τον τρόπο που κοιτάτε κατευθείαν στο παγόβουνο, πάνω στο οποίο βρίσκομαι εγώ, χωρίς να δείχνετε κάποιο ίχνος φόβου. Είστε τελείως απορροφημένος από το σκηνικό—χωρίς να κάνετε καμιά κίνηση για να το βάλετε στα πόδια όπως θα κάνατε αν ξέρατε πως ήμουν εδώ. Επειδή μπορώ να διανύσω αποστάσεις μέχρι 40 χιλιόμετρα και πάνω την ώρα (25 μίλια την ώρα) σε μια μου εξόρμηση, θα μπορούσα να βρεθώ εκεί που είστε μέσα σε δευτερόλεπτα!

Ίσως αν έβγαζα το πόδι μου μπροστά από τη μαύρη μύτη μου να με βλέπατε, αλλά δε θέλω να σας τρομοκρατήσω. Εξάλλου, μόλις έφαγα, και έτσι θα προτιμούσα να ξεκουραστώ όπως συχνά εμείς οι αρκούδες κάνουμε μετά το φαγητό μας.

Καθώς θα ξεκουράζομαι, γιατί να μη σας πω λίγα πράγματα για μένα; Θα διευρύνω την άποψη σας γι’ αυτό το μέρος του πλανήτη. Επειδή είμαι χαρακτηριστικό αυτής της παγωμένης ζώνης, γι’ αυτό λέγομαι «το σύμβολο της Αρκτικής».

Περιγραφή της Οικογένειας

Επειδή ήδη είπα «εμείς οι αρκούδες», πιθανόν να μαντέψατε ότι είμαι μια πολική αρκούδα. Ξέρετε έχω σκουρότερα ξαδέρφια στο Νότο, αν και μερικά μέλη από την οικογένεια μου—γκρίζες και μαύρες αρκούδες—μπορούν επίσης να βρεθούν βορειότερα από τον Αρκτικό Κύκλο.

Υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές ανάμεσα σε μας και σε άλλες αρκούδες. Για παράδειγμα, συγκρίνετε το λαιμό μας και το κεφάλι μας με τις άλλες. Βλέπετε, ο λαιμός μας είναι μακρύτερος και το κεφάλι μας μικρότερο. Επίσης, σπάνια βρισκόμαστε στην ξηρά όπως συμβαίνει με άλλα μέλη της οικογένειας. Είμαστε θαλάσσιες αρκούδες. (Αυτός ίσως είναι ο λόγος που οι επιστήμονες μας λένε Ούρσους μαριτίμους.) Μια άλλη διαφορά είναι ότι το διαιτολόγιο μας, εξ ανάγκης, είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου κάποιο είδος κρέατος.

Το χρώμα μας, όπως ξέρετε, είναι λευκό με μια κίτρινη απόχρωση. Αυτό είναι εκείνο που σας δυσκόλεψε να μας δείτε. Ζυγίζω περίπου 544 κιλά (1.200 πάουντς), το μέσο βάρος για μια ενήλικη αρκούδα. Ωστόσο, έχω μερικούς «μεγάλους» θείους οι οποίοι υπερβαίνουν τα 726 κιλά (1.600 πάουντς) και έχουν μήκος 3,4 μέτρα (11 πόδια)! Εμείς τα αρσενικά κατά μέσο όρο φτάνουμε το μήκος των 2,4 μέτρων (8 ποδιών). Τα θηλυκά έχουν μικρότερο μήκος.

Πού Ζούμε

Εμείς οι μεγάλες πολικές αρκούδες αισθανόμαστε άνετα στις γεμάτες νερά πολικές περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου. Είναι αλήθεια πως δε ζούμε στην Ανταρκτική αλλά ούτε οι πιγκουίνοι έρχονται εδώ στον Αρκτικό Κύκλο. Σαν πολλούς διεθνείς ζωικούς ταξιδιώτες, περιπλανιόμαστε στην Αρκτική αψηφώντας τελείως τα εθνικά σύνορα. Μερικές από μας μπορεί να γεννήθηκαν στη Ρωσία, όπως στο Νοβάγια Ζέμλυα, αλλά μπορεί να ταξιδεύουμε στα νησιά της Νορβηγίας όπως στο Ζβάλμπαρντ. Το χειμώνα έχουν γίνει ορατά μερικά μέλη από την οικογένεια μου εδώ στον Καναδά τόσο νότια όπως στον Κόλπο του Σαν Λόρενς και στη Χερσόνησο Γκασπέ. Το καλοκαίρι, όμως, μένουμε πιο βόρεια. Ένας συγγενής μου θυμάται που είδε το πυρηνικό υποβρύχιο των ΗΠΑ Σκέιτ όταν ανέβηκε στην επιφάνεια κοντά στο Βόρειο Πόλο πριν από μερικά χρόνια!

Τι είναι εκείνο που μας κάνει να ενεργούμε σαν νομάδες; Η αναζήτηση τροφής. Έτσι τα ταξίδια μας δεν είναι άσκοπες περιπλανήσεις. Ακολουθούμε τις εποχιακές αλλαγές του Αρκτικού Ωκεανού. Τα όρια που φτάνουν οι πάγοι διαφέρουν από εποχή σε εποχή.

Εσείς οι άνθρωποι μπορεί να θαυμάζετε την επιδεξιότητα των κολυμβητών σας για μεγάλες αποστάσεις, αλλά μερικές από μας τις θαλάσσιες αρκούδες ξανοίγονται 64 χιλιόμετρα (40 μίλια) και περισσότερο μακριά από την ξηρά. Πώς τα καταφέρνουμε; Τα δυνατά μας μπροστινά πόδια μάς δίνουν ώθηση από τον ένα επιπλέοντα ογκόπαγο στον άλλο στις παγωμένες θάλασσες. Αυτό το στιλ κολύμβησης με τα μπροστινά πόδια είναι δικό μας χαρακτηριστικό των πολικών αρκούδων.

Η Προσαρμογή Μας στο Περιβάλλον Μας

Κοιτάξτε καλά τα πόδια μου. Αυτή η μαλλιαρή πατούσα που βλέπετε σε κάθε πόδι βοηθάει στο να πατάμε σταθερά, κάτι το ιδανικό για μια αρκούδα των πάγων. Κάτι άλλο που μας ωφελεί για να βρούμε την τροφή μας είναι η εξαιρετική αίσθηση όσφρησης που έχουμε. Εμείς οι πολικές αρκούδες είμαστε γνωστές επειδή οσφραινόμαστε το ιχθυέλαιο που καίγεται από τους ανθρώπους σε απόσταση μεγαλύτερη από τρία χιλιόμετρα (2 μίλια) μακριά. Επίσης έχουμε την καλύτερη όραση από όλες τις αρκούδες. Αυτός ο συνδυασμός αναπληρώνει οποιαδήποτε έλλειψη στην ακοή μας. Και ξέρατε ότι έχουμε μια μεμβράνη στο μάτι η οποία προστατεύει τα μάτια μας από τις χιονοθύελλες και από τα εκτυφλωτικά αποτελέσματα του ήλιου σε μια περιοχή που τα πάντα είναι άσπρα; Δε χρειαζόμαστε γυαλιά ηλίου!

Αισθανόμαστε άνετα στο νερό επειδή το πάχος του σώματος μας και η παχιά, λιπαρή γούνα μας, βοηθάει στο να επιπλέουμε, καθώς επίσης και να προστατευόμαστε από τις παγωμένες θερμοκρασίες στη θάλασσα και πάνω στην ξηρά. Ακόμη πιστεύεται ότι οι τρίχες του πανωφοριού μας έχουν την ιδιότητα να διοχετεύουν τις υπεριώδεις ακτίνες στην επιφάνεια του δέρματος μας. Αυτό μας βοηθάει να διατηρούμαστε θερμές.

Το έμφυτο πλοηγικό μας σύστημα είναι μια ευλογία για μας καθώς ακολουθούμε την άμπωτη και την πλημμυρίδα για να βρούμε την τροφή μας στη διάρκεια των εποχιακών αλλαγών. Η αποτελεσματικότητα της πλοήγησης μας φαίνεται από το γεγονός ότι μερικοί από μας μεταφέρθηκαν εκατοντάδες μίλια μακριά από μια περιοχή σκουπιδότοπου στο Κέιπ Τσώρτσιλ στο Βόρειο Καναδά αλλά σύντομα βρήκαμε το δρόμο για την επιστροφή! Φυσιολογικά, όμως, κυνηγάμε όλο το χειμώνα.

Οικογενειακή Ζωή

Το ζευγάρωμα γίνεται την άνοιξη ή στις αρχές τού καλοκαιριού, και αρχίζουμε όταν είμαστε ηλικίας 3 ή 4 χρόνων. Μετά το ζευγάρωμα, εμείς οι αρσενικές αρκούδες σπεύδουμε για το κυνήγι της τροφής. Το χειμώνα οι θηλυκές μας αρκούδες κινούνται μέσα σε χιονοφωλιές. Μερικές τέτοιες χιονοφωλιές φιλοξενούν μέχρι 200 θηλυκές αρκούδες. Τα αρκουδάκια, τα οποία γεννιούνται συνήθως δύο το Δεκέμβρη ή το Γενάρη, είναι τυφλά και όχι μεγαλύτερα από ένα μικρό κουνέλι. Πρόκειται για ένα μικρό ξεκίνημα για ένα ζώο που μπορεί να ζυγίσει μισό τόνο όταν μεγαλώσει! Αλλά μεγαλώνουμε γρήγορα.

Θυμάμαι ακόμη τη ζωή στη φωλιά—προστατευμένη από τα έξω στοιχεία και με τη ζεστασιά τού λίπους του σώματος της μητέρας μου και με το ζεστό αέρα που είχε παγιδευτεί στο μέρος τής φωλιάς που είναι ψηλότερο από την είσοδο. Ήταν ένας καιρός τροφής και ανάπτυξης. Θυμάμαι ακόμη τη γεύση του ζεστού, πλούσιου γάλατος της μητέρας μου με την μοναδική του γεύση καρυδιού. Τι νόστιμο! Αλλά αυτό διάρκεσε μόνο μέχρι το Μάρτη. Έπειτα, η μητέρα μου έσπασε την οροφή και βγήκε από τη φωλιά κι εμείς σκαρφαλώσαμε με τα τέσσερα και βγήκαμε έξω στον κόσμο. Πόσο συγκινηθήκαμε η αδελφή μου κι εγώ! Τώρα ζυγίζαμε 11 κιλά (25 πάουντς).

Αυτή επίσης τη μέρα άρχισε και η εκπαίδευση μας. Αμέσως μόλις προσαρμοστήκαμε στο φως πήγαμε κατευθείαν στο νερό μαζί με τη μητέρα μου και αρχίσαμε να κολυμπάμε. Ήταν φυσιολογικό για μας. Οι Εσκιμώοι της Αλάσκας σωστά μας λένε αχ τικ τοκ—«αυτοί που πέφτουν στη θάλασσα». Όταν κουραστήκαμε να κολυμπάμε κρεμιόμαστε απλώς από την ουρά τής μαμάς και αυτή μας έσερνε! Εκπαιδευόμαστε από τις μητέρες μας περίπου δυο χρόνια για τη ζωή στην Αρκτική. Έπειτα μένουμε μόνες μας—έτοιμες να φύγουμε από το σπίτι και να αρχίσουμε δικές μας οικογένειες.

Εμείς οι πολικές αρκούδες έχουμε τον πιο όμορφο τόπο για να ζούμε—ωραία τοπία χιονιού και πάγου, μια ατέλειωτη θάλασσα και ανώμαλες παραλίες για να απολαμβάνουμε. Συχνά εκφράζουμε τη χαρά μας μ’ ένα βρυχηθμό επιδοκιμασίας που βγαίνει από την καρδιά μας. Σ’ αυτό το περιβάλλον η διάρκεια της ζωής μας είναι περισσότερο από 30 χρόνια, μολονότι ακούμε ότι μερικές από μας που έχουν μεταφερθεί στα ζωολογικά σας πάρκα έχουν ζήσει και 40 χρόνια.

Νομίζω πως ξεκουράστηκα αρκετά. Ελπίζω να απολαύσατε την επίσκεψη σας σε μένα. Πιστεύω να σας βοήθησα να μάθετε ότι η ζωή επιβιώνει με θαυμάσιο τρόπο ακόμη και στο σκληρό περιβάλλον τού Βόρειου Πόλου. Έτσι, την επόμενη φορά που θα δείτε μια πολική αρκούδα στο ζωολογικό κήπο—μην εξαπατηθείτε. Η πραγματική ζωή τής αρκούδας των πάγων της Αρκτικής είναι πολύ πιο γοητευτική. Θα σας δούμε στην επόμενη εξόρμηση σας στην Αρκτική!

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Ο χώρος που μεγάλωσα ήταν αυτή η χιονοφωλιά»