Η Διαρκής Μάστιγα—Η Σκοτεινή Πλευρά της Σεξουαλικής Επανάστασης

ΜΕΡΙΚΟΙ λένε ότι την ευθύνη φέρει ο Χριστόφορος Κολόμβος. Αν αυτό αληθεύει, τότε οι ναύτες του ίσως έφεραν πίσω μαζί τους και κάτι άλλα πράγματα από το Νέο Κόσμο εκτός από στολίδια και απίθανες ιστορίες. Ίσως να ήταν τα σπέρματα μιας μάστιγας απαρατήρητα στο σώμα τους.

Όμως όλοι οι ερευνητές δε δέχονται τη θεωρία αυτή. Μερικοί ακόμη αξιώνουν ότι η μάστιγα είναι σχεδόν «τόσο αρχαία όσο και ο άνθρωπος». Ίχνη απ’ αυτή, λένε, βρίσκονται στις μούμιες της Αιγύπτου. Τα αρχαία συγγράμματα φαίνεται να περιγράφουν τα συμπτώματα της με παραστατικό τρόπο. Εκτός απ’ αυτό, ρωτούν, πώς θα μπορούσαν τόσο λίγοι ναύτες να επηρεάσουν τόσο πολλούς ανθρώπους;

Η προέλευση της μάστιγας έχει γίνει έτσι το αντικείμενο μιας διαμάχης των ειδικών και ίσως παραμείνει για πάντα ένα μυστήριο. Ένα πράγμα, όμως, είναι ξεκάθαρο: Προς το τέλος του 15ου αιώνα (λίγο μετά την επιστροφή του Κολόμβου), μια μάστιγα εμφανίστηκε ξαφνικά στην Ευρώπη και εξαπλώθηκε σαν ακατάσχετη φωτιά. Χιλιάδες—ίσως και εκατομμύρια—πέθαναν. Και στον πανικό που ακολούθησε, τα θύματα της μάστιγας εκτοπίστηκαν, μπήκαν σε καραντίνα, κρεμάστηκαν, ακόμη και τα έπνιξαν.

Δεν πρέπει να εκφράζουμε έκπληξη, λοιπόν, που τα έθνη που βρίσκονταν σε αμηχανία έριχναν το ένα στο άλλο τη μομφή γι’ αυτή τη μάστιγα. Όπως λέει ο συγγραφέας Λούις Λασάγκνα: «Οι Άγγλοι και οι Τούρκοι την αποκαλούσαν η Γαλλική ασθένεια, οι Πέρσες έριχναν τα βάρη στους Τούρκους, οι Φλαμανδοί και οι Ολλανδοί αναφέρονταν σ’ αυτή σαν την Ισπανική σύφιλη, οι Γάλλοι την αποκαλούσαν η Ιταλική ή η Ναπολιτάνικη ασθένεια, οι Ιταλοί κατηγορούσαν είτε τους Ισπανούς είτε τους Γάλλους, οι Πορτογάλοι την ονόμαζαν η Καστιλλιάνικη ασθένεια . . . οι Ρώσοι νόμιζαν ότι ήταν μια ασθένεια των Πολωνών, και οι Πολωνοί απέδιδαν τα αίτια της στους Γερμανούς». Ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Μαξιμιλιανός Α΄, ωστόσο, εφεύρε μια πιο επιβλητική θεωρία. Στο διάταγμα του τού 1495, την ανακήρυξε ότι ήταν μια τιμωρία για βλασφημία.

Σχεδόν 35 χρόνια αργότερα, ο γιατρός—ποιητής Φρακαστόρο ύφανε ένα μύθο σχετικά με ένα βοσκό, ο οποίος είχε προσβληθεί από την ασθένεια αυτή. Το ποίημα το ίδιο πιθανόν οι άνθρωποι να το έχουν ξεχάσει αιώνες πριν, αλλά όχι και το αποκρουστικό όνομα που είχε δώσει ο ποιητής στο βοσκό του, από το όνομα του οποίου προήλθε το όνομα τής ασθένειας—Σύφιλος.

Αρνούνται να Φύγουν

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι οι μάστιγες που αφανίζουν, που σκοτώνουν και ακρωτηριάζουν, θα είχαν εξαλειφθεί όπως και οι δεινόσαυροι από την εποχή μας, η οποία είναι γνωστή για τα σπινθηρογραφήματα της και για τη χειρουργική με λέηζερ. Κι όμως η σύφιλη μαζί με μια σειρά από άλλες ερημωτικές ασθένειες, έχει γίνει τόσο βαθύ χαρακτηριστικό της ζωής του 20ού αιώνα όσο και η μόλυνση του αέρα. Οι γιατροί συνήθισαν να ονομάζουν τη σύγχρονη αυτή μάστιγα αφροδίσιο νόσημα, από το όνομα της Αφροδίτης, της θεάς του έρωτα. Αλλά σήμερα προτιμούν να τη λένε μ’ ένα άλλο όνομα που είναι της μόδας, το οποίο αναφέρεται μάλλον στη μετάδοση της ασθένειας παρά στην απόκτηση της, κι έχει γίνει της μόδας: STD, δηλαδή (στ’ αγγλικά) «σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια».a Έτσι το «STD» έχει γίνει ένα ομαδικό όνομα για 20 περίπου ασθένειες—από τον έρπη, ο οποίος καταλαμβάνει τους κεντρικούς τίτλους των εφημερίδων, μέχρι την αφανή βακτηριδιακή δυσεντερία. (Βλέπε πλαίσιο.) Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι το STD είναι «παγκόσμια επιδημία».

Οι άνθρωποι συνεπώς εξετάζουν και πάλι τη «σεξουαλική επανάσταση» για την οποία έχουν ακουστεί τόσο πολλά πράγματα. Τυφλωμένοι στην αρχή από τη λάμψη και από τη δόξα της, πολλοί για πρώτη φορά τώρα κοιτάζουν και τη σκοτεινή της πλευρά: την αποξένωση, τον πόνο και την ανθρώπινη δυστυχία.

«Περίοδος ‘Σεξουαλικής Αναρχίας’»

«Μια εποχή τεράστιας αλλαγής στη σεξουαλική ηθική αναπτύσσεται τώρα στην Αμερική. Εκφράζεται ο φόβος ότι το έθνος ίσως κατευθύνεται προς μια περίοδο ‘σεξουαλικής αναρχίας’». Έτσι βροντοφώναζε το Αμερικανικά και Παγκόσμια Νέα το 1966. Εκείνο που τότε σόκαρε τους αναγνώστες, σήμερα δεν προκαλεί τίποτα περισσότερο από ένα απλό χασμουρητό.

Γιατί έχει συμβεί αυτή η αλλαγή; Μια σειρά από παράγοντες προέκυψαν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960. Άρχισε να υπάρχει το χάπι για τον έλεγχο των γεννήσεων, από τη μια, το οποίο κατέστησε δυνατό να γίνεται σεξ χωρίς συνέπειες. Από την άλλη, συνέβαλαν οι φιλελεύθεροι νόμοι για την έκτρωση που θεσμοθέτησαν μερικές χώρες. Τα χρόνια της οικονομικής, κοινωνικής και ακόμη της πολιτικής διαμάχης οδήγησαν τους ανθρώπους στην αμφισβήτηση των αξιών που υπήρχαν από πάρα πολλά χρόνια. Επικεφαλής ήταν οι απόστολοι της «νέας ηθικής»—γιατροί, πολιτικοί, φιλόσοφοι, συγγραφείς ακόμη και κληρικοί, οι οποίοι εξάγγελαν ότι οι «παλαιοί» σεξουαλικοί περιορισμοί ήταν καταπιεστικοί και επιβλαβείς.

Τα αποτελέσματα; Ήταν αυτό που έχει ονομαστεί «δραματική στροφή προς την ανεκτικότητα». Οι άνθρωποι ξεκίνησαν για να δοκιμάσουν από πρώτο χέρι τη σεξουαλική απελευθέρωση. «Απέβλεπα σε μια νέα εποχή σεξουαλικής ελευθερίας», θυμάται η συγγραφέας Τσέλια Χάντον. «Ήμουν πεισμένη ότι σύντομα οι σεξουαλικές σχέσεις των αντρών και των γυναικών θα ήταν πιο έντιμες, πιο ανταμειφτικές και πιο απολαυστικές».

Πολλοί, ωστόσο, βρίσκουν ελάχιστη ικανοποίηση στο τυχαίο σεξ. Οι εξωπραγματικές υψηλές προσδοκίες απλώς παράγουν νέες ανησυχίες και διαψεύσεις των ελπίδων. Σήμερα δημοσιεύονται ολοένα και περισσότερες εκθέσεις ότι τα αφροδίσια νοσήματα εξαπλώνονται σ’ όλον τον κόσμο με ρυθμό επιδημίας. Για τους ‘σεξουαλικά ενεργούς’ η πιθανότητα να προσβληθούν ξαφνικά φαίνεται πια μια δυνατότητα όχι απομακρυσμένη, αλλά τρομακτική. Δεν πρέπει να απορούμε, λοιπόν, που ακόμη και μερικοί σκληροπυρηνικοί ακόλουθοι του ‘ελεύθερου έρωτα’ έχουν τρομοκρατηθεί!

Και εκείνοι που δεν έχουν τρομοκρατηθεί ακόμη, ίσως θα έπρεπε να τρομοκρατηθούν.

Οι Θανατηφόρες Ασθένειες

Η σύφιλη ίσως δε σκοτώνει πια εκατομμύρια, όπως στις μέρες του Κολόμβου, αλλά εξακολουθεί να είναι επικίνδυνη. Η ιατρική επιστήμη λέει ότι το σπειροειδές βακτήριο της σύφιλης, (Treponema pallidum) βγαίνει από ανοιχτά έλκη ή εξανθήματα πάνω στα γεννητικά όργανα του θύματος. Η προσβολή συμβαίνει στη διάρκεια των σεξουαλικών σχέσεων. Από τη στιγμή που θα μπει μέσα στο καινούργιο του θύμα, το Τ. pallidum κατευθύνεται προς το αίμα και το λεμφατικό σύστημα και, αν παραμείνει ανεξέλεγκτο, τελικά επηρεάζει όλο το σώμα. Αλλά τα βακτηρίδια της σύφιλης δρουν ύπουλα και αργά. Περνούν από δέκα μέχρι 90 μέρες μέχρις ότου να παρατηρήσει το θύμα το χαρακτηριστικό συφιλιδικό έλκος στον τόπο της εισόδου του ιού—συνήθως στα γεννητικά όργανα. Χωρίς θεραπεία, ο εισβολέας μπορεί να κάνει αδιόρθωτη βλάβη στα ζωτικά όργανα, ακόμη και μέχρι του σημείου να προκαλέσει θάνατο.

Ο γιατρός του δεύτερου αιώνα, Γαληνός έπλασε το όνομα για τον αρχαίο σύντροφο της σύφιλης—την γονόρροια. Το σύμπτωμα με το οποίο εμφανίζεται αυτή είναι μια αίσθηση καούρας στη διάρκεια της ούρησης. Αλλά, όπως λέει το Υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ: «Στις γυναίκες . . . τα συμπτώματα ίσως δεν είναι αρκετά για να προκαλέσουν την υποψία του ασθενή ή να την κάνουν να πάει στο γιατρό». Και στους άντρες τα συμπτώματα γενικά εξαφανίζονται μέσα σε δυο μήνες. Παρ’ όλ’ αυτά, οι γιατροί λένε ότι η γονόρροια εξακολουθεί ακόμη να κάνει το έργο της μέσα στο αίμα και να επηρεάζει τα ζωτικά όργανα, και οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στις επιπλοκές της γονόρροιας. Όπως έγραφε το Δε Τζέρναλ οβ δη Αμέρικαν Μέντικαλ Ασσοσιέισον: «Η πιο σοβαρή από τις επιπλοκές αυτές είναι η πυελική φλεγμονώδης ασθένεια (PID) . . . Σχεδόν ένα εκατομμύριο γυναίκες κάνουν θεραπεία για PID στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο». Με ποιο αποτέλεσμα; «Ακούσια στείρωση, εξωμήτρια κύηση και χρόνιος πυελικός πόνος».

Είναι ενδιαφέρον, ωστόσο, ότι ίσως η πλειονότητα από τις περιπτώσεις του PID προξενείται από μία ασθένεια για την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ—τη χλαμύδια. Όπως λέει το ΚΕΑ (Κέντρα Ελέγχου Ασθενειών): «Οι προσβολές που προκαλούνται από την τραχωματική χλαμύδια είναι οι κυριότερες ασθένειες οι οποίες μεταδίδονται σεξουαλικά στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα». Το Δε Έητζ παρόμοια ανέφερε ότι η αύξηση των χλαμυδικών ασθενειών θέτει έναν «ύπουλο κίνδυνο» στους Αυστραλούς. Τα συμπτώματα της χλαμύδιας είναι αρκετά παρόμοια με της γονόρροιας ώστε εξαπατούν ακόμη και γιατρούς.

«Δυστυχώς», λέει ο Δρ Γιεχούντι Μ. Φέλμαν, «πολλοί γιατροί εξακολουθούν να νομίζουν ότι η χλαμύδια είναι μια μικρής σημασίας ασθένεια». (Ιατρικά Παγκόσμια Νέα) Αλλά στα υπολογιζόμενα δυόμισι ως τρία εκατομμύρια θύματα των ασθενειών της χλαμύδιας στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, η ασθένεια με δυσκολία μπορεί να ειπωθεί «μικρής σημασίας». Ούτε είναι «μικρής σημασίας» για τα μωρά, τα οποία συχνά προσβάλλονται από πνευμονία ή ακόμη και τύφλωση, στην περίπτωση που θα γεννηθούν από προσβλημένες μητέρες.

Η σύφιλη και η γονόρροια έχουν έτσι χάσει ένα μέρος από την πρωτοκαθεδρία τους ανάμεσα στο STD. Στη Μεγάλη Βρετανία ασθένειες άλλες από τη σύφιλη και τη γονόρροια (ανάμεσα στις οποίες μερικές από τις πιο αφανείς, όπως είναι το συφιλιδικό έλκος και το granuloma inguinale [αφροδίσιο κοκκίωμα]) είναι υπόλογες για το 84 τα εκατό των περιπτώσεων STD που απαιτούν θεραπεία. Κατ’ αρχή όμως, γιατί η μάστιγα αυτή παραμένει στο προσκήνιο;

«Έχει Εξαλειφθεί»

«Σαν αποτέλεσμα της αντιβιοτικής θεραπείας», εξάγγειλε ο Δρ Τζων Φ. Μαχόνεϋ το 1949, «η γονόρροια έχει σχεδόν εξαλειφθεί σαν σημαντικός κλινικός παράγοντας και εχθρός της δημόσιας υγείας». Τα λόγια αυτά ήταν χαρακτηριστικά της πίστης που υπήρχε ανάμεσα στους γιατρούς—και στο κοινό γενικά—που έθεταν την εμπιστοσύνη τους στα νέα φάρμακα-θαύματα όπως ήταν η πενικιλίνη. Βέβαιοι ότι η επιστήμη είχε δώσει θανατηφόρο χτύπημα στα αφροδίσια νοσήματα, πολλοί γιατροί απλώς έχασαν το ενδιαφέρον τους για τη μελέτη των νοσημάτων αυτών. Στην Κεντρική και στη Δυτική Αφρική προγράμματα τα οποία είχε χρηματοδοτήσει ο ΟΗΕ για την εξάλειψη της σύφιλης και άλλων σχετικών ασθενειών φαίνονταν τόσο αποτελεσματικά, ώστε οι αξιωματούχοι έφτασαν στο σημείο να χαλαρώσουν τα μέτρα άμυνας.

Έτσι, οι ραγδαίες αλλαγές στη δεκαετία του 1960 τους έπιασαν όλους απροετοίμαστους. Ανάμεσα στο ‘1965 και 1975 ο αριθμός των περιπτώσεων γονόρροιας που αναφέρθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες τριπλασιάστηκε’. Η άνοδος του τουρισμού, που επιταχύνθηκε από τα ταξίδια με αεριωθούμενα, βοήθησε στην εξάπλωση των ασθενειών από χώρα σε χώρα. Μια παγκόσμια επιδημία αφροδίσιων νοσημάτων άνθισε, αλλά, όπως έγραψε ο Τήοντορ Ρόζμπερυ στο Μικρόβια και Ηθική, «Έγινε η φριχτή ανακάλυψη ότι οι νεαροί γιατροί και οι σπουδαστές της ιατρικής ουσιαστικά δε γνώριζαν τίποτα για [τα αφροδίσια νοσήματα]».

Συνεπώς οι γιατροί άφησαν να περάσει αρκετός καιρός μέχρις ότου καταφέρουν να αντιμετωπίσουν πετυχημένα την επιδημική αύξηση των αφροδίσιων νοσημάτων, παρά το γεγονός ότι ισχυρίζονται ότι υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τα περισσότερα από αυτά.b Οι άνθρωποι απλώς προσβάλλονται από τις ασθένειες γρηγορότερα από όσο μπορούν να τις θεραπεύσουν οι γιατροί.

Ενώ ένας αριθμός σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών μαστίζει τους ανθρώπους επί πολλά χρόνια, ιδιαίτερα δύο απ’ αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας πρόσφατα. Είναι ο έρπης και η AIDS. Τι συνεπάγονται οι ασθένειες αυτές θα το εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

«Έγινε η φριχτή ανακάλυψη ότι οι νεαροί γιατροί και οι σπουδαστές της ιατρικής ουσιαστικά δε γνώριζαν τίποτα για [τα αφροδίσια νοσήματα]»

[Πίνακας στη σελίδα 4]

Ένας Μερικός Κατάλογος των Σεξουαλικά Μεταδιδόμενων Ασθενειών

Σύφιλη Τραχωματική χλαμύδια

Γονόρροια Ureaplasma

Ηπατίτιδα Β urealyticum

Γεννητικός Έρπης Γεννητικά Κονδυλώματα

Συφιλιδικό Έλκος Ψώρα

Φθείρες του εφηβαίου Αφροδίσιο κοκκίωμα

Βουβωνική Τριχομονίαση

λεμφοκοκκιωμάτωση AIDS

Πηγή: Κέντρα Ελέγχου Ασθενειών

[Εικόνες στη σελίδα 5]

Οι ραγδαίες αλλαγές της δεκαετίας τον 1960 οδήγησαν στη σεξουαλική επανάσταση, όπως τη λένε, και στη φιλελευθεροποίηση των ηθικών κανόνων