Ζευγάρια με Δυο Εισοδήματα—Οι Προκλήσεις που Αντιμετωπίζουν

«Νομίζω ότι ο άντρας είναι εκείνος που πρέπει να δουλεύει και να φέρνει τα χρήματα στο σπίτι», ισχυρίζεται ένας άντρας, «Κι όταν τελειώνει τη δουλειά, θα πρέπει να κάθεται και να αναπαύεται για το υπόλοιπο της μέρας». Ωστόσο, παρά τα προφανώς ισχυρά αυτά αισθήματα, η σύζυγος του εργάζεται.

Πολλοί άντρες παρόμοια είναι πιασμένοι σε μια συναισθηματική διελκυστίνδα: την οικονομική ανάγκη ενάντια στις βαθιά χαραγμένες ιδέες σχετικά με τον αντρισμό. Όπως παρατηρεί η κοινωνιολόγος Λίλκιν Ρούμπιν: «Σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι όλων των τάξεων είναι παγιδευμένοι σε έναν φρενιτιώδη αγώνα για να αποκτήσουν αγαθά, όπου η αίσθηση της αξίας του ανθρώπου και ο ορισμός του για τον αντρισμό εναπόκεινται κυρίως πάνω στην ικανότητα του να παρέχει τα αγαθά αυτά, είναι δύσκολο γι’ αυτόν να αναγνωρίσει ότι η οικογένεια πραγματικά έχει ανάγκη από το εισόδημα της συζύγου για να ζουν όπως επιθυμούν και οι δυο». Γι’ αυτό μερικοί άντρες καταθλίβονται πολύ, ή είναι υπερβολικά επικριτικοί, γογγύζοντας ότι οι γυναίκες τους έχουν γίνει πολύ ανεξάρτητες ή ότι το σπίτι τους δεν είναι το ίδιο καθαρό όσο συνηθιζόταν να είναι και πριν.

Κι όταν μια γυναίκα κερδίζει περισσότερα από όσα ο σύζυγος της ή αποκτά μια εργασία με γόητρο, ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα: Όπως ισχυρίζεται το Η Ψυχολογία Σήμερα: «Για μερικούς συζύγους που δεν επιτυγχάνουν τόσα πολλά όσα οι γυναίκες τους, ο πρόωρος θάνατος από καρδιοπάθεια είναι 11 φορές πιο συχνός απ’ όσο φυσιολογικά». Το Περιοδικό του Γάμου και της Οικογένειας ανέφερε περαιτέρω ότι όπου οι γυναίκες σύζυγοι έχουν ‘υψηλότερες επαγγελματικές επιτεύξεις’, «οι γάμοι αυτοί είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να τελειώσουν με διαζύγιο».a

Οι γυναίκες σύζυγοι, ωστόσο, πρέπει κατά καιρούς να δίνουν τη δική τους μάχη με την πικρία. Παρ’ ότι γνωρίζουν καλά την οικονομική πληγή του συζύγου τους, μπορεί ακόμη να αναρωτιούνται, ‘Γιατί θα πρέπει εγώ να είμαι υποχρεωμένη να δουλεύω; Δεν θα έπρεπε εκείνος να φροντίζει για μένα;’ Επίσης, ίσως να μαστίζεται από αυτό που ο ψυχολόγος Δρ Μάρτιν Κοέν αποκαλεί την πιο μεγάλη πηγή έντασης ανάμεσα στις εργαζόμενες—«την ενοχή ότι δεν κάνει αρκετά πράγματα—ότι δεν είναι τόσο καλή σύζυγος και μητέρα όσο ήταν η δική της μητέρα».

Κατά συνέπεια, η πρώτη πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ίσως να είναι το να δεχτούν την οικονομική πραγματικότητα, που εξαναγκάζει τόσο το σύζυγο όσο και τη σύζυγο να γίνουν μισθοσυντήρητοι. Αλλά, βέβαια, αυτή δεν θα είναι και η τελευταία πρόκληση.

«Δικά σου», «Δικά μου—Τίνος;

Πάνω από το ένα τρίτο των 86.000 γυναικών που έλαβαν μέρος σε σφυγμομέτρηση αναγνώρισαν σαν το μεγαλύτερο πρόβλημα του γάμου τους: το χρήμα! Όπως έλεγε ένα άρθρο στο Περιοδικό του Σπιτιού της Γυναίκας: «Το θέμα του χρήματος . . . μετατρέπει τους κατά τα άλλα διανοητικώς υγιείς άντρες και γυναίκες σε παραλογιζόμενους παρανοϊκούς». Όπως είπε ένας σύζυγος: «Το χειρότερο μας πρόβλημα ήταν το χρήμα. Απλά και μόνο η έλλειψη χρήματος, η ολοκληρωτική συντριπτική έλλειψη χρήματος». Αλήθεια, ένα δεύτερο εισόδημα θα μπορούσε να απαλύνει την πίεση αυτή, αλλά συχνά δημιουργεί επίσης και καινούργια προβλήματα.

Όπως εξηγεί ο Εντ, ένας νεαρός σύζυγος: «Όταν ήμαστε νιόπαντροι, η Ρόντα έβγαζε ακριβώς τα ίδια χρήματα όπως και εγώ. Και όταν αυτή άρχισε να βγάζει περισσότερα χρήματα από εμένα, υποσυνείδητα είχα το συναίσθημα ότι αυτή είναι καλύτερη από εμένα». Ο δεύτερος μισθός φαίνεται επίσης να εκτρέπει την «ισορροπία ισχύος» περισσότερο προς το μέρος της συζύγου. Πιθανόν αυτή να αισθάνεται τώρα ότι έχει μεγαλύτερο δικαίωμα απ’ ό,τι απλώς να λέει πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα.

Ωστόσο, οι άντρες είναι απρόθυμοι να ανεχτούν και άλλον να συμμετέχει σ’ αυτόν τον έλεγχο. «Με έκανε να του λέω, κάθε μέρα, πόσα ακριβώς χρήματα χρειαζόμουν για την ημέρα εκείνη», θυμάται μια σύζυγος. «Και πραγματικά το μισούσα αυτό». Ένας σύζυγος που είναι παράλογος με τα χρήματα ή ο οποίος, πράγμα που είναι ακόμη χειρότερο, κατασπαταλά τα χρήματα της οικογένειας, βαθαίνει την πίκρα αυτή. Όπως παραπονέθηκε μια γυναίκα από την Τανζανία: «Σπαταλάει τα χρήματα στο ποτό, όχι σ’ εμάς ή στα παιδιά. Δουλεύουμε και οι δύο, ή κάνουμε τα περισσότερα, αλλά αυτός παίρνει όλα τα χρήματα λέγοντας μας ότι είναι δικά του—ότι αυτός τα κέρδισε».

Βέβαια το να φτάσει κανείς σε μια διευθέτηση που να ικανοποιεί και τους δύο συζύγους δεν είναι πάντα εύκολο. Ο Εντ και η Ρόντα, για παράδειγμα, συμφώνησαν να βάζουν και οι δυο το μισθό τους σε τραπεζικό λογαριασμό. «Αλλά όταν φτάναμε στο θέμα των δαπανών», θυμάται ο Εντ, «τα μάτια της ήταν ‘πιο αχόρταγα’ από τα δικά μου. Όσο περισσότερα χρήματα έβγαζε, τόσο περισσότερα δαπανούσε». Και μερικές σύζυγοι θα ανταπαντούσαν ότι οι σύζυγοί τους έχουν ‘πιο αχόρταγο’ μάτι απ’ ό,τι οι ίδιες,

Άδεια Ψυγεία και Βρώμικες Κάλτσες

«Συμμετοχή στις ίδιες δουλειές». Αυτό έμοιαζε ωραίο στη θεωρία. Πιστευόταν ότι όταν οι γυναίκες θα έβγαιναν στη δουλειά, οι σύζυγοι φυσιολογικά θα συμμετείχαν στις δουλειές του σπιτικού.b Πιθανόν οι γυναίκες σύζυγοι να μπορούσαν επιτέλους να απολαύσουν την πολυτέλεια τού να ξεκουραστούν μετά από μια μέρα εργασίας! Αλλά, αλίμονο, το να «κάνουν τις ίδιες δουλειές» μέχρι τώρα έχει συχνά αποδειχτεί ότι δεν είναι παρά μια απλή θεωρία!

Ω, βέβαια, οι άντρες λένε ότι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Σε μια έρευνα, το 53 τοις εκατό των αντρών που ρωτήθηκαν δεν είχαν καμιά αντίρρηση να σκουπίσουν με την ηλεκτρική σκούπα. Αλλά στην πραγματικότητα πόσοι το έκαναν αυτό; Το 27 τοις εκατό μόνο. Η αδράνεια τους μιλούσε δυνατότερα από τα λόγια τους.

Ερευνητές στον Καναδά παρόμοια βρήκαν ότι «σε οικογένειες στις οποίες οι γυναίκες έχουν απασχόληση πλήρους οκταώρου, οι γυναίκες εξακολουθούν να αφιερώνουν κατά προσέγγιση τρεις φορές περισσότερο χρόνο στις δουλειές του σπιτικού και στη φροντίδα των παιδιών» απ’ όσο οι σύζυγοι τους. (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Και βέβαια η εικόνα δεν είναι πολύ διαφορετική στην Ευρώπη ή στα αναπτυσσόμενα έθνη. Οι γυναίκες που εργάζονται φορτώνονται με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά με διπλό οκτάωρο. Δεν πρέπει να απορούμε, λοιπόν, που οι συγγραφείς τού Μητέρες που Εργάζονται λένε: «Το πιο κρίσιμο ζήτημα στη ζωή της εργαζόμενης μητέρας είναι ο χρόνος».

Τα πρωινά και τα βραδινά μπορεί να είναι φρενιτιώδη διαλείμματα για την εργαζόμενη σύζυγο: να ξυπνήσει και να ντύσει τα παιδιά, να ετοιμάσει το πρόγευμα, να βιαστεί να πάει τα παιδιά στο σχολείο, να πάει στη δουλειά της—απλά και μόνο για να επιστρέψει σε πεινασμένα παιδιά και έναν πεινασμένο σύζυγο, ο οποίος ίσως να στρογγυλοκαθίσει στην αναπαυτική καρέκλα του. Οι ερευνητές το ονομάζουν αυτό «ένταση στο ρόλο της συζύγου». Η ίδια η σύζυγος όμως το αποκαλεί πλήρη εξάντληση. Όπως λέει μία σύζυγος: «Η ζωή μου είναι σαν ένα λεπτό καλοχτισμένο ετοιμόρροπο σπίτι από τραπουλόχαρτα. Ένα μικρό κούνημα και όλο το σπίτι καταρρέει». Και όσο μεγαλύτερη είναι η οικογένεια, τόσο μεγαλύτερη ένταση υπάρχει πιθανότητα να αισθάνεται η εργαζόμενη σύζυγος.

‘Κάτι πρέπει να μείνει πίσω!’ μια εργαζόμενη γυναίκα πιθανόν να αισθάνεται να βάλει τις φωνές. Και συχνά εκείνο που μένει πίσω είναι η ποιότητα των εργασιών στο σπιτικό. Όπως θυμάται μια σύζυγος: «Φτάσαμε στο σημείο όπου στο σπίτι μας δεν υπήρχαν ποτέ αρκετά τρόφιμα ή στο σημείο που ούτε μπορούσε να βρει κανείς καθαρές κάλτσες. Ο σύζυγος μου θύμωνε μαζί μου, αλλά τελικά σήκωσα τα χέρια, κάθισα κάτω, και έκλαψα».

Ακόμη και ο γάμος ο ίδιος μπορεί να παραμεληθεί. Όπως είπε μια άλλη εργαζόμενη σύζυγος: «Ο σύζυγος μου κι εγώ βρίσκουμε και οι δυο μας ότι η σχέση μας υποφέρει, όχι εξαιτίας έλλειψης αγάπης ή επιθυμίας, αλλά απλά εξαιτίας των απαιτήσεων της εργασίας και, των παιδιών, υπάρχει συχνά λίγη ενέργεια που εναπομένει για εμάς τους δυο». Έτσι ποια είναι η απάντηση; Ποιο είναι το κλειδί για την επιτυχία των εργαζόμενων ζευγαριών;

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 8]

Οι εργαζόμενες σύζυγοι καταβαρύνονται με δύο εργασίες πλήρους απασχόλησης

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Είναι δύσκολο για μερικούς άντρες να αντιμετωπίσουν με καλή διάθεση το γεγονός ότι οι γυναίκες τους κερδίζουν ακριβώς όσα και οι ίδιοι ή και περισσότερα