ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
της Σκοπιάς
Ελληνική
  • ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ
  • g85 8/9 σ. 14-18
  • Σαν Δικηγόρος, Ήθελα Λογική

Δεν υπάρχει διαθέσιμο βίντεο για αυτή την επιλογή.

Λυπούμαστε, υπήρξε κάποιο σφάλμα στη φόρτωση του βίντεο.

  • Σαν Δικηγόρος, Ήθελα Λογική
  • Ξύπνα!—1985
  • Υπότιτλοι
  • Παρόμοια Ύλη
  • Στο Σκοτάδι
  • Ερωτήματα και Αμφιβολίες
  • Λόγοι για Ανταγωνισμό
  • Μια Επίσκεψη που Άλλαξε τη Ζωή Μου
  • Υπερασπίζοντας την Αλήθεια από το Ραδιόφωνο και την Τηλεόραση
  • «Μπαμπά, θα Περάσει Πολύς Καιρός Ακόμη Μέχρι να Έρθει η Νέα Τάξη;»
  • Ένας Ιησουίτης Βρίσκει την Αλήθεια
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—1983
  • Η Αγία Γραφή Αλλάζει Ζωές
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—2011
  • Από την Απελπισία στην Ευτυχία
    Ξύπνα!—2006
  • Η Καθολική Εκκλησία στην Ισπανία—Γιατί Διέρχεται Κρίση;
    Ξύπνα!—1990
Δείτε Περισσότερα
Ξύπνα!—1985
g85 8/9 σ. 14-18

Σαν Δικηγόρος, Ήθελα Λογική

ΤΟ 1964 αποφοίτησα από τη νομική σχολή του πανεπιστημίου της Μαδρίτης. Ήμουν πεισμένος ότι μπροστά μου διανοίγονταν μεγάλες προοπτικές να υπηρετήσω τη δικαιοσύνη και τους συμπολίτες μου από το πλεονεκτικό σημείο μιας καλοπληρωνόμενης, σεβαστής θέσης με επιρροή. Για το λόγο αυτό είχα λάβει μέρος στις εξετάσεις για να αποκτήσω μια θέση στο σώμα των Κρατικών Εισαγγελέων της Ισπανίας.

Ωστόσο τα χρόνια που ακολούθησαν μου προξένησαν βαθιά απογοήτευση, μου διέλυσαν τις αυταπάτες και με οδήγησαν σε μια κατάσταση πολιτικού και θρησκευτικού σκεπτικισμού. Πέρασα από περιόδους κατάθλιψης και άρχισα να φιλοξενώ την ιδέα της αυτοκτονίας. Όλα μου φαίνονταν πολύ μάταια. Βρισκόμουν στα όρια μιας διαδικασίας που είχε αρχίσει χρόνια πριν.

Αλλά ποια γεγονότα στη ζωή μου με είχαν οδηγήσει στη δραματική αυτή εναλλακτική λύση της πιθανής αυτοκτονίας; Ποια ήταν η βραδεία εκείνη διαδικασία που με έφερε σ’ αυτή τη φοβερή πτώση;

Στο Σκοτάδι

Γεννήθηκα λίγο μετά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1936-1939), σ’ εκείνο που τότε ήταν το Ισπανικό προτεκτοράτο του Μαρόκο. Ο πατέρας μου, ένας αξιωματικός του στρατού, ήταν εγκαταστημένος εκεί. Ήμουν το δεύτερο από τα τρία παιδιά και το μοναδικό αγόρι. Μεγάλωσα με την τυπική ανατροφή της μέσης τάξης για την περίοδο εκείνη της Ισπανικής ιστορίας, όπου οι στρατιωτικές και οι Καθολικές αξίες εξυψώνονταν σε αφάνταστο βαθμό.

Τον καιρό εκείνο σχεδόν κάθε Ισπανό τον έκαναν να πιστεύει ότι θα έπρεπε να είναι «ο μισός καλόγηρος και ο μισός στρατιώτης»—και εκπαιδεύτηκα με αυτό το καλούπι. Η νοοτροπία αυτή παρουσιαζόταν σε κάθε φάση της ζωής μου, η οποία ελεγχόταν αυστηρά από το Καθολικό κράτος. Η πατρική χώρα, η θρησκεία (η Καθολική, βέβαια), η παράδοση, το εθνικιστικό πνεύμα, και οι αξίες της Ισπανικής φυλής ήταν οι βασικές αντιλήψεις οι οποίες μεταδίδονταν από την κυβερνητική τάξη στη διάνοια κάθε παιδιού. Εφόσον δεν υπήρχε κανένα δικαίωμα εκλογής τις μέρες εκείνες, εκπαιδεύτηκα σε Καθολικά Μαριστικά και Ιησουίτικα σχολεία. Όλοι υπέθεταν ότι σύντομα θα γινόμουν κι εγώ ένας αξιωματικός του στρατού.

Ερωτήματα και Αμφιβολίες

Σε ηλικία 12 ετών έλαβε χώρα στη ζωή μου κάτι το ζωτικό. Ο πατέρας μου είχε παρακολουθήσει μερικά Καθολικά μαθήματα θρησκευτικής εκπαίδευσης. Γύρισε πίσω με ένα αντίτυπο της Βίβλου Μπόβερ-Καντέρα. Το έχω ακόμη, υπογραμμισμένο πάρα πολύ και γεμάτο από ερωτήματα και σημειώσεις που έγραψα στο περιθώριο πάνω σε ζητήματα που δεν καταλάβαινα.

Σε τρεις περίπου μήνες είχα διαβάσει όλη τη Βίβλο. Καθώς μεγάλωνα, έφτασα να συνειδητοποιήσω ότι είχα κάνει κάτι πολύ ασυνήθιστο για ένα Καθολικό παιδί της Ισπανίας τον καιρό εκείνο. Κανείς δεν με είχε ενθαρρύνει να διαβάσω τη Βίβλο. Απεναντίας, οι δάσκαλοι μου προσπάθησαν να με αποθαρρύνουν, ιδιαίτερα όταν άρχιζα να κάνω ερωτήματα, στα οποία δεν μπορούσαν να απαντήσουν ή που ακόμη και αντιμάχονταν τις Καθολικές διδασκαλίες. «Αυτά τα πράγματα δεν είναι για σένα. Είσαι πολύ μικρός. Θα πρέπει να περιμένεις μέχρι να μεγαλώσεις προτού διαβάσεις τη Βίβλο», ήταν οι παρατηρήσεις που μου έκαναν συχνά. Το ίδιο συνέβαινε και με τους συμμαθητές μου. Δεν μπορούσα να συζητήσω πάνω σ’ ένα Βιβλικό θέμα μαζί τους. Με κοιτούσαν με έλλειψη εμπιστοσύνης, σχεδόν σαν να ήμουν αιρετικός.

Ταραζόμουν από ερωτήματα τα οποία έφταναν στη διάνοια μου στην πορεία της Βιβλικής μου μελέτης. Σαν πειθαρχημένος Καθολικός, έλεγχα τον εαυτό μου που είχε αυτές τις αμφιβολίες. Τρομοκρατούμουν που έβρισκα τον εαυτό μου να πιστεύει σε πράγματα που ήταν διαφορετικά από εκείνα που δίδασκε η «Αγία Μητέρα Εκκλησία».

Ποτέ δεν θα ξεχάσω τη βαθιά ανησυχία που αισθάνθηκα όταν, στη διάρκεια ενός μαθήματος Ισπανικής ιστορίας, έμαθα για τους τρομερούς πολέμους που έγιναν ανάμεσα σε Καθολικούς και αντι-Τριαδιστές Αρειανούς ώστε να έρθει ενότητα στην εκκλησία. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι το δόγμα της Τριάδας δεν το πίστευαν πάντοτε στην Ισπανία. Είχε επιβληθεί επίσημα τον έκτο αιώνα, επειδή ο βασιλιάς των Γότθων, ο Ρικκάρεντ, αποκήρυξε τον Αρειανισμό και δέχτηκε την Καθολική θρησκεία με το σύμβολο της Νίκαιας, την Τριάδα. Και όλα αυτά έγιναν για καθαρά πολιτικούς λόγους—την ανάγκη να συγχωνευθούν οι Βισιγότθοι με τους Ισπανούς Ρωμαίους, οι δυο κυριότερες ομάδες κατοίκων της Ιβηρίας τον καιρό εκείνο.

Από την προσωπική μου μελέτη στη Βίβλο, είχα την τάση να πιστεύω ότι το σημείο της άποψης των Αρειανών ότι ο Χριστός δεν ήταν ο Θεός αλλά, μάλλον, ο Γιος του Θεού και ο πρώτος από τα δημιουργικά του έργα ήταν αλήθεια. Αυτή είναι η λογική που ανακάλυψα στα 12 μου χρόνια από δικό μου αντίτυπο της Βίβλου. Όμως ανησυχούσα. Πώς μπορούσα να διακρίνω εγώ κάτι που οι ειδικοί της εκκλησίας δεν μπόρεσαν να διακρίνουν νωρίτερα και με μεγαλύτερη βεβαιότητα; Έτσι άφησα το ζήτημα όπως ήταν, κρυμμένο στην καρδιά μου.

Όταν έγινα 14 ετών η όραση μου χειροτέρεψε τόσο πολύ ώστε έπρεπε να εγκαταλείψω την ιδέα ότι θα ακολουθήσω στρατιωτική σταδιοδρομία. Έτσι αποφάσισα να μελετήσω τις τέχνες, πράγμα που με οδήγησε στη μελέτη της κλασικής φιλολογίας και της αρχαίας φιλοσοφίας. Έφτασα να συνειδητοποιήσω ότι άλλα έθνη και πολιτισμοί είχαν ζήσει και επιζήσει με πεποιθήσεις πολύ διαφορετικές από εκείνες με τις οποίες είχα ανατραφεί εγώ. Διέκρινα ότι θα μπορούσα να είχα γεννηθεί σε οποιουσδήποτε από τους πολιτισμούς αυτούς και τότε, λογικά, θα είχα ανατραφεί με τελείως διαφορετικό σύνολο αξιών και ιδανικών. Σαν αποτέλεσμα, θα είχα διαφορετική θρησκεία, προσωπικότητα, και άποψη για τη ζωή. Αυτό με έκανε να σκεφτώ πόσο αυθαίρετη είναι η ζωή. Είμαστε όλοι θύματα μιας πιθανότητας, που καθορίζει σε ποια θρησκεία θα γεννηθούμε ή αν θα γεννηθούμε σε καμιά θρησκεία καθόλου. Μου φαινόταν άδικο ότι ο Θεός θα έπρεπε να μας εγκαταλείψει στις ιδιοτροπίες της σύμπτωσης.

Λόγοι για Ανταγωνισμό

Τον καιρό εκείνο ζούσαμε στην αρχαία πόλη του Τολέδο. Τα παλιά, ελικοειδή, στενά δρομάκια του, η μακραίωνη ιστορία, και τα ιστορικά του κτίρια ταυτίζονταν με τους Μουσουλμάνους, τους Ιουδαίους, και τους Καθολικούς, πράγμα που με καλούσε να κάνω σκέψεις πάνω στους τρεις διαφορετικούς αυτούς πολιτισμούς, στις πεποιθήσεις τους και στον τρόπο της ζωής τους. Από την αρχή, με κατέπληξε το γεγονός ότι οι δυο θρησκείες που ταυτίζονταν με τη Χριστιανοσύνη, ο Ιουδαϊσμός και ο Μουσουλμανισμός, δίδασκαν συνεπέστατα την ύπαρξη ενός Θεού και όχι μιας Τριάδας. Αυτό με οδήγησε στο να κατανοήσω τη μακραίωνη εχθρότητα που υπήρχε ανάμεσα στους Καθολικούς και στους Ιουδαίους και ανάμεσα στον Χριστιανικό κόσμο και στο Ισλάμ.

Στα 17 μου χρόνια μπήκα στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Κατ’ αρχήν, η μεγάλη ποικιλία των ανθρώπων εκεί ήταν ελκυστική. Αργότερα ενδιαφέρθηκα για την πολιτική και ανέπτυξα επαφές με τις αριστερές και τις Μαρξιστικές ομάδες, καθώς και με άλλους που ήταν πιο μετριοπαθείς. Ωστόσο, δεν βρήκα σ’ αυτούς την αληθινή ειλικρίνεια και τη διανοητική εντιμότητα που έλπιζα ότι θα έβρισκα. Έτσι έφτασα στο συμπέρασμα ότι ο μόνος τρόπος που μπορούσα να υπηρετήσω τους άλλους ήταν σε προσωπική βάση μάλλον παρά σε οργανωτική. Νόμιζα ακόμη ότι ο άνθρωπος από μόνος του είχε τα κατάλληλα προσόντα για να φέρει έναν καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο.

Όπως ανέφερα προηγουμένως, τέλειωσα πετυχημένα τις σπουδές μου στη νομική το 1964. Αλλά όσο περισσότερο διάβαζα, τόσο περισσότερο αποπροσανατολιζόμουν. Δεν μπορούσα να διακρίνω ένα δρόμο που να διανοίγεται για ένα καλύτερο αύριο για τον άνθρωπο. Τότε ήταν που όλα φαίνονταν ότι ήταν πολύ μάταια. Κατόπιν συνέβη μία αλλαγή στη ζωή μου.

Μια Επίσκεψη που Άλλαξε τη Ζωή Μου

Συνέχιζα να διαβάζω τη Βίβλο με αυξανόμενο ενδιαφέρον. Η νομική μου διάνοια με έκανε να εκτιμώ την απέραντη σοφία που αντανακλούνταν στον Μωσαϊκό Νόμο—την εκπληκτική ισότητα με την οποία εξισορροπούνταν τα συμφέροντα, τα δικαιώματα, και οι υποχρεώσεις του ατόμου και της κοινότητας. Εντυπωσιάστηκα από τη βαθιά αγάπη που υποκινούνταν από τους νόμους αυτούς και που ήταν απαραίτητη ώστε να εκπληρώνονται οι νόμοι. Φανταζόμουν τον κόσμο πώς θα ήταν αν οι νόμοι αυτοί εφαρμόζονταν πλήρως.

Μια μέρα είχα ανοιχτή τη Βίβλο πάνω στο γραφείο μου όταν ο πατέρας μου προσκάλεσε δυο Μάρτυρες του Ιεχωβά, τον Φερνάντο και τον Γκουιλέρμο, να μπουν στο σπίτι. «Ο γιος μου θα ενδιαφερθεί πολύ να συζητήσει με σας. Κοιτάξτε τι μελετάει», είπε, καθώς έδειχνε στη Βίβλο. Κατόπιν άρχισα τις ερωτήσεις μου. «Γιατί ζήτησε ο Θεός από τον Αβραάμ να κάνει κάτι που ο Ίδιος καταδίκαζε στους άλλους στην ψεύτικη λατρεία τους—να θυσιάσει το γιο του;» «Γιατί βρισκόμαστε πάνω στη γη, εφόσον ο σκοπός του είναι να μας πάρει στον ουρανό;» «Γιατί τα έχει κάνει όλα τόσο όμορφα πάνω στη γη, μέχρι του σημείου που να μη θέλουμε αληθινά να πεθάνουμε;»

Σε κάθε ερώτημα, ο Φερνάντο και ο Γκουιλέρμο μου έδιναν μια εξήγηση από την Αγία Γραφή. Εντυπωσιάστηκα πολύ. Μετά από δύο ώρες περίπου συνομιλίας, ρώτησα, «Έχετε καθόλου από τα βιβλία που εκδίδετε;» «Ω, ναι, έχουμε πολλά! Αλλά αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο αυτό μαζί μας», είπε ο Φερνάντο, καθώς μου έδειξε το βιβλίο με τις 256 σελίδες Από τον Απολεσθέντα Παράδεισο στον Αποκαταστημένο Παράδεισο.

Το απόγευμα εκείνο διάβασα όλο το βιβλίο. Μόνος, στο δωμάτιο μου, έκλαιγα από χαρά. Ξαφνικά η Βίβλος ήταν κατανοητή για μένα. Τώρα δεν ήταν πια ένας ανάμικτος σωρός από μαργαριτάρια ασύνδετα μεταξύ τους. Η εικόνα, πλήρης σε όλα τα κύρια σημεία της, ήταν λογική και γεμάτη νόημα.

Παράβαλα τον εαυτό μου με τον χαρούμενο εκείνο τυφλό, ο οποίος με το άγγιγμα του θεραπευτικού χεριού του Ιησού άρχισε να διακρίνει τη μορφή των πραγμάτων γύρω του. (Μάρκος 8:22-25) Είχα επιδιώξει και επιτέλους είχα βρει την αλήθεια. Ο Χριστός ζούσε αληθινά. Ο Ιεχωβά, ο Πατέρας του, ο μόνος και μοναδικός στοργικός Θεός του σύμπαντος, τον χρησιμοποιούσε για να φέρει σε πέρας τον ευτυχισμένο σκοπό του για το ανθρώπινο γένος—την αποκατάσταση όλων των πραγμάτων μέσω της Βασιλείας Του στα χέρια του αγαπημένου του Γιου.—Πράξεις 3:21.

Ωστόσο, το να εφαρμόσω στην πράξη αυτά που είχα μάθει δεν ήταν εύκολο για μένα. (Ματθαίος 7:24) Το μονοπάτι από τη διάνοια μου μέχρι την καρδιά μου ήταν γεμάτο από εμπόδια που, με τη βοήθεια του Ιεχωβά, μπόρεσα να βάλω στην άκρη σαν ‘ένα σωρό από σκουπίδια’. Το πιο σημαντικό πράγμα ήταν ‘η εξέχουσα αξία της γνώσης του Χριστού’.—Φιλιππησίους 3:8.

Μετά από μια περίοδο δοκιμής από τα ‘πουλιά, τον καύσωνα και τα αποπνικτικά ζιζάνια’ συμβόλισα την αφιέρωση μου στον Ιεχωβά με βάφτισμα το 1971. (Ματθαίος 13:4-7, 19-22) Η σύζυγος μου, Λουτσία, βαφτίστηκε τέσσερις μήνες αργότερα. Η μητέρα μου ακολούθησε το 1973, καθώς και δυο από τους γαμπρούς μου, οι οποίοι τώρα υπηρετούν σαν πρεσβύτεροι σε εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά.

Υπερασπίζοντας την Αλήθεια από το Ραδιόφωνο και την Τηλεόραση

Στο τέλος του 1974, ένας ραδιοφωνικός σταθμός της Μαδρίτης προσκάλεσε τους Μάρτυρες να λάβουν μέρος σ’ ένα πρόγραμμα σχετικά με τη θέση τους πάνω στη μετάγγιση αίματος. Παρ’ ότι είχαμε νομιμοποιηθεί από το 1970, ο τύπος και ο κλήρος εξακολουθούσαν να έχουν την τάση να μας μεταχειρίζονται σαν να είμαστε αίρεση κάτω από τη σκιά της προγραφής. Έτσι φανταστείτε τη συγκίνηση μας όταν μας προσκάλεσε ένας γνωστός χειρούργος, γαμπρός του Στρατηγού Φράνκο, να συμμετάσχουμε στο ραδιοφωνικό του πρόγραμμα.

Όταν εγώ, μια νοσοκόμος Μάρτυρας, και άλλοι μπήκαμε στο στούντιο, αισθανθήκαμε κάπως σαν τον Δανιήλ που έμπαινε στο λάκκο των λιονταριών. Γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι κάθονταν πέντε γιατροί κι ένας Καθολικός ιερέας. Δόθηκε μια μεγάλη μαρτυρία, εφόσον το πρόγραμμα ακούστηκε σε όλη τη χώρα. Και ξεσκέπασε το ψέμα των παπάδων ότι ήμαστε ακόμη κάτω από απαγόρευση. Οι απομονωμένοι Μάρτυρες διάκονοι σε μικρές κωμοπόλεις εκτίμησαν ιδιαίτερα τη βοήθεια αυτή.

Το 1984 είχα την ευκαιρία να υπερασπιστώ την αλήθεια σ’ ένα τακτικό πρόγραμμα της Ισπανικής τηλεόρασης που ονομάζεται Λα Κλάβε (Το Κλειδί). Η συζήτηση περιέλαβε αντιπροσώπους της κίνησης Χάρε Κρίσνα, καθώς και τον Διευθυντή Θρησκευτικών Υποθέσεων της κυβέρνησης, έναν καθηγητή της θρησκευτικής ιστορίας, και ένα δόκτορα της ψυχολογίας. Παρά το γεγονός ότι βρισκόμουν κάτω από επίθεση, μπόρεσα να δώσω μια ισχυρή μαρτυρία υπέρ της αλήθειας.

Είχα επίσης το προνόμιο να εκπροσωπήσω τους Μάρτυρες ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ισπανίας. Σε μια άλλη περίπτωση παρουσίασα το άγγελμα της Βίβλου ενώπιον ακροατηρίου στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Δεν θα ξεχάσω την εντύπωση πάνω στα πρόσωπα εκείνων που ήταν παρόντες, όταν ένας άλλος Μάρτυρας ομιλητής έκανε την ερώτηση, «Θα τιμωρούσατε το παιδί σας με το να κρατήσετε το χέρι του πάνω από αναμμένα κάρβουνα ακόμη και για ένα λεπτό; Πόσο τρομερό είναι αυτό το πράγμα, δεν συμφωνείτε; Λοιπόν, ο Χριστιανικός κόσμος σάς έχει κάνει να πιστέψετε ότι ο Θεός είναι ικανός να κάνει περισσότερο τρομακτικά πράγματα από αυτά, έναν τρομερό πύρινο άδη με αιώνια φωτιά!»

«Μπαμπά, θα Περάσει Πολύς Καιρός Ακόμη Μέχρι να Έρθει η Νέα Τάξη;»

Έχουν περάσει ήδη 15 χρόνια από τότε που ο Φερνάντο και ο Γκουιλέρμο χτύπησαν την πόρτα μου. (Ματθαίος 10:40) Από τότε έχω αποκτήσει μια ευτυχισμένη οικογένεια—τη Λουτσία, τη σύζυγο μου και την αχώριστη βοήθεια μου, και τα τέσσερα παιδιά μου, τη Ρεβέκκα, τον Ιάκωβο, την Αβιγαία, και τον Άβελ. Είμαστε ευτυχισμένοι που ανήκουμε στη θαυμαστή αδελφότητα κάτω από την οδηγία του Ιεχωβά εδώ πάνω στη γη. Σαν οικογένεια, αισθανόμαστε ότι είμαστε κάτω από την προστασία των πτερύγων του που είναι σαν του αετού.—Έξοδος 19:3,4.

Τα δυο μεγαλύτερα παιδιά μου έρχονται μαζί μας στο κήρυγμα των καλών νέων. Μερικές φορές με ρωτούν, «Μπαμπά, θα περάσει πολύς καιρός ακόμη μέχρι να έρθει η Νέα Τάξη;» Απαντώ, «Όχι, θα έρθει σύντομα. Λίγο ακόμη και θα έρθει». Γνωρίζω ότι ο Λόγος του Ιεχωβά δεν θα αποτύχει και ότι οι ενδείξεις ότι το τέλος του συστήματος αυτού είναι κοντά είναι σαφέστερες από όσο ποτέ. Τα ταραγμένα αυτά χρόνια αναγγέλλουν την ένδοξη μετάβαση στη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού πάνω στη γη, σε απάντηση της διακαούς προσευχής, «Ελθέτω η βασιλεία σου».—Ματθαίος 6:9, 10· Αββακούμ 2:3.—Όπως το αφηγήθηκε ο Τζούλιο Ριτσότε Γκάρριντο.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

«Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι το δόγμα της Τριάδας δεν το πίστευαν πάντοτε στην Ισπανία»

[Εικόνες στη σελίδα 16, 17]

‘Καθολικά, Μουσουλμανικά, και Ιουδαϊκά κτίρια στο Τολέδο με έκαναν να κάνω σκέψεις πάνω στους τρεις πολιτισμούς’

[Ευχαριστίες]

Photos: National Tourist Office of Spain

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Ο Τζούλιο Ριτσότε Γκάρριντο με τη σύζυγο του και τα παιδιά του

    Ελληνικές Εκδόσεις (1950–2025)
    Αποσύνδεση
    Σύνδεση
    • Ελληνική
    • Κοινή Χρήση
    • Προτιμήσεις
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Όροι Χρήσης
    • Πολιτική Απορρήτου
    • Ρυθμίσεις Απορρήτου
    • JW.ORG
    • Σύνδεση
    Κοινή Χρήση