Τι Αισθάνεται ο Γονέας

Η ΤΖΙΝΙΛ είχε πάρει τα έξι παιδιά της—πέντε κορίτσια και ένα αγόρι—για να επισκεφθούν για διακοπές μερικούς φίλους στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Μια μέρα τα κορίτσια αποφάσισαν να πάνε στην πόλη. Ο γιος Τζίμμυ και ένα άλλο αγόρι ρώτησαν αν θα μπορούσαν να πάνε για πεζοπορία. Τους έδωσαν τη συμβουλή να είναι προσεκτικά και να επιστρέψουν νωρίς το απόγευμα.

Αργά το απόγευμα, τα παιδιά δεν είχαν επιστρέψει. «Όσο περνούσε η ώρα, τόσο πιο πολύ ανησυχούσα», θυμάται η Τζινίλ. «Σκέφτηκα ότι ίσως το ένα να είχε χτυπήσει και το άλλο να μην το εγκατέλειπε». Η έρευνα συνεχίστηκε όλη τη νύχτα. Νωρίς το επόμενο πρωί τα βρήκαν και επιβεβαιώθηκαν οι χειρότεροι φόβοι του καθενός—τα αγόρια είχαν σκοτωθεί από μια πτώση. Αν και έχουν περάσει δέκα χρόνια, η Τζινίλ εξηγεί: «Ποτέ δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που μπήκε ο αστυνομικός εκείνος μέσα στο σπίτι. Το πρόσωπο του ήταν εξαιρετικά ωχρό. Γνώριζα τι θα μου έλεγε, ακόμη και πριν ανοίξει το στόμα του».

Και τα συναισθήματα; Ξεπερνούν τα κοινά συναισθήματα που συνοδεύουν άλλες απώλειες. Όπως εξηγεί η Τζινίλ: «Γέννησα τον Τζίμμυ. Ήταν μόνο 12 ετών όταν πέθανε. Είχε όλη τη ζωή μπροστά του. Είχα και άλλες απώλειες στη ζωή μου. Αλλά το συναίσθημα είναι διαφορετικό όταν είσαι γονέας και πεθάνει το παιδί σου».

Ο θάνατος ενός παιδιού έχει περιγραφεί σαν «η υπέρτατη απώλεια», «ο πιο ερημωτικός θάνατος». Γιατί; Όπως εξηγεί το βιβλίο Θάνατος και Λύπη στην Οικογένεια: «Ο θάνατος ενός παιδιού είναι πολύ απρόσμενος. Είναι έξω από τα κανονικά πράγματα, είναι αφύσικος. . . . Οι γονείς αναμένεται να φροντίζουν τα παιδιά τους, να τα κρατάνε ασφαλή, και να τα ανατρέφουν ώστε να γίνουν φυσιολογικοί, υγιείς ενήλικοι. Όταν πεθάνει ένα παιδί, είναι σαν να φεύγει το πάτωμα κάτω από τα πόδια μας».

Από μερικές απόψεις η απώλεια είναι ιδιαίτερα σκληρή για τη μητέρα. Στο κάτω-κάτω, όπως εξήγησε η Τζινίλ, πέθανε κάτι που είχε βγει απ’ αυτή την ίδια. Γι’ αυτό η Βίβλος αναγνωρίζει την πικρή λύπη που μπορεί να αισθανθεί μία μητέρα. (2 Βασιλέων 4:27) Βέβαια τα πράγματα είναι δύσκολα και για τον αποστερημένο πατέρα επίσης. Και αυτός αισθάνεται την οδύνη, τον πόνο. (Παράβαλε Γένεσις 42:36-38 και 2 Σαμουήλ 18:33.) Αλλά συχνά, θα συγκρατηθεί από του να εκφράσει δημόσια τα συναισθήματα του από φόβο ότι ίσως δεν θα είναι ανδροπρεπές αυτό. Μπορεί να τον βλάψει και αυτόν, επίσης, όταν οι άλλοι εκφράζουν περισσότερο ενδιαφέρον για τα συναισθήματα της συζύγου του απ’ ό,τι για τα δικά του.

Μερικές φορές ένας θλιμμένος γονέας φτάνει στο σημείο να έχει κάποιο ιδιαίτερο αίσθημα ενοχής. Ίσως να έρχονται σκέψεις όπως, ‘Μήπως θα μπορούσα να τον είχα αγαπήσει περισσότερο;’ ‘Του έλεγα αρκετά συχνά ότι τον αγαπούσα;’ και ‘Θα έπρεπε να τον είχα κρατήσει περισσότερο’. Ή, όπως το έκφρασε η Τζινίλ: «Εύχομαι να είχα δαπανήσει περισσότερο χρόνο μαζί με τον Τζίμμυ».

Είναι φυσικό οι γονείς να αισθάνονται υπεύθυνοι για τα παιδιά τους. Αλλά κατά καιρούς οι θλιμμένοι γονείς θα κατηγορούν τον εαυτό τους. αισθανόμενοι ότι δεν κατάφεραν να κάνουν κάτι που θα μπορούσε να είχε εμποδίσει το θάνατο. Για παράδειγμα, η Βίβλος περιγράφει την αντίδραση του πατριάρχη Ιακώβ, όταν τον έκαναν να πιστέψει ότι ο νεαρός του γιος Ιωσήφ είχε σκοτωθεί από ένα άγριο ζώο. Ο ίδιος ο Ιακώβ είχε στείλει τον Ιωσήφ να πάει να δει αν τα αδέλφια του είναι καλά. Έτσι ίσως να βασανιζόταν από συναισθήματα ενοχής όπως ‘Γιατί να στείλω τον Ιωσήφ μόνο του; Γιατί τον έστειλα σε μια περιοχή που αφθονούσαν τα άγρια θηρία;’ Γι’ αυτό «εσηκώθησαν πάντες οι υιοί αυτού και πάσαι αι θυγατέρες αυτού [δηλαδή του Ιακώβ], δια να παρηγορήσωσιν αυτόν αλλά δεν ήθελε να παρηγορηθή».—Γένεσις 37:33-35.

Σαν να μην ήταν αρκετή η απώλεια του παιδιού τους, μερικοί αναφέρουν και μια άλλη απώλεια—την απώλεια των φίλων. Οι φίλοι μπορεί πράγματι να παραμείνουν μακριά. Γιατί; Η Τζινίλ παρατήρησε: «Πολλοί άνθρωποι παραμένουν μακριά επειδή ντρέπονται, επειδή δεν ξέρουν τι να σου πουν».

Όταν Πεθαίνει ένα Μωρό

Η Χουανίτα γνωρίζει πώς είναι όταν χάνεις ένα μωρό. Όταν ήταν λίγο πάνω από 20 ετών, είχε ήδη κάνει πέντε αποβολές. Τώρα ήταν και πάλι έγκυος. Έτσι όταν ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα την ανάγκασε να πάει στο νοσοκομείο, είναι λογικό που ανησυχούσε. Δύο εβδομάδες αργότερα πήγε στην εργασία της—πρόωρα. Σύντομα μετά γεννήθηκε η μικρή Βανέσσα—μόλις 900 γραμμάρια (2 πάουντ). «Ήμουν τόσο συγκινημένη», θυμάται. «Επιτέλους ήμουν μητέρα!»

Αλλά η ευτυχία της δεν κράτησε πολύ. Τέσσερις μέρες αργότερα η Βανέσσα πέθανε. Όπως θυμάται η Χουανίτα: «Αισθανόμουν ένα μεγάλο κενό. Είχα αποστερηθεί από τη μητρότητα μου. Αισθανόμουν ελλιπής. Ήταν επώδυνο να επιστρέψω σπίτι στο δωμάτιο που είχα προετοιμάσει για τη Βανέσσα και να κοιτάζω τα μικρά εκείνα ρουχαλάκια που είχα αγοράσει γι’ αυτήν. Επί δυο μήνες συνεχώς, ξαναζούσα τη μέρα της γέννησης της. Δεν ήθελα να βλέπω κανέναν».

Υπερβολική αντίδραση; Ίσως είναι δύσκολο να το κατανοήσουν οι άλλοι, αλλά εκείνοι που, όπως η Χουανίτα, το έχουν ζήσει, εξηγούν ότι λυπούνται για το μωρό τους ακριβώς όπως θα είχαν λυπηθεί για οποιονδήποτε που είχε ζήσει για αρκετό χρονικό διάστημα. Πολύ προτού γεννηθεί το μωρό, εξηγούν, οι γονείς του το αγαπούν. Όταν το μωρό εκείνο πεθάνει, γι’ αυτούς η απώλεια είναι απώλεια ενός πραγματικού ατόμου. Εξαφανίζονται οι ελπίδες των γονέων να φροντίζουν για το παιδί αυτό, το οποίο ζούσε και κινιόταν μέσα στη μήτρα της μητέρας του.

Μετά από την απώλεια αυτή, είναι κατανοητό ότι ο πρόσφατα θλιμμένος γονέας μπορεί να μην αισθάνεται άνετα όταν βλέπει γύρω έγκυες γυναίκες και μητέρες με τα παιδιά τους. Όπως θυμάται η Χουανίτα: «Δεν άντεχα να δω μια γυναίκα έγκυο. Υπήρξαν φορές που έφυγα από ένα κατάστημα ενώ δεν είχα ολοκληρώσει τα ψώνια μου, απλά και μόνο επειδή είδα μια έγκυο γυναίκα».

Κατόπιν έρχονται και άλλα συναισθήματα—όπως ο φόβος (‘Θα αποκτήσω ποτέ ξανά φυσιολογικό παιδί;’) ή αμηχανία (‘Τι θα πω στους φίλους και στους συγγενείς μου;’) ή θυμός. Όπως θυμάται η Μπόνυ, η κόρη της οποίας πέθανε δυόμισι μέρες μετά από τη γέννηση της: «Υπήρχαν στιγμές που σκεφτόμουν, ‘Γιατί να συμβεί σε μένα; Γιατί να συμβεί στο μωρό μου;’» Και μερικές φορές υπάρχει και ταπείνωση. Η Χουανίτα εξηγεί: «Υπήρχαν μητέρες που έφευγαν από το νοσοκομείο με τα μωρά τους, και εγώ το μόνο που είχα ήταν ένα ψεύτικο ζώο που είχε αγοράσει ο σύζυγος μου. Αισθανόμουν ταπεινωμένη».

Αν έχετε χάσει ένα αγαπημένο άτομο στο θάνατο, θα σας βοηθήσει να γνωρίζετε ότι τα συναισθήματα από τα οποία διακατέχεστε είναι φυσιολογικά, ότι και άλλοι έχουν υποστεί τα ίδια πράγματα και έχουν αισθανθεί παρόμοια.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Για πολλούς, ο θάνατος ενός παιδιού είναι «η υπέρτατη απώλεια»