Γυναικεία Περιτομή—Γιατί;

«ΚΛΙΝΙΚΗ στο Λονδίνο περιτέμνει γυναίκες»! Όχι πολύ καιρό πριν επικεφαλίδες σαν αυτή στις εφημερίδες και στα περιοδικά εξέπληξαν το κοινό της Αγγλίας και άλλων χωρών. Οι αναγνώστες έμαθαν ότι οι γιατροί στη Χάρλεϋ Στρήητ του Λονδίνου που χαίρει εκτίμησης είχαν εκτελέσει μια εγχείρηση για την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι ποτέ δεν είχαν ακούσει: γυναικεία περιτομή.

Ναι, η γυναικεία περιτομή είναι κάτι το κοινό σε μερικά άλλα μέρη του κόσμου—ιδιαίτερα στην Αφρική. Το έθιμο υπάρχει για τουλάχιστον 2.000 χρόνια και έχει εφαρμοστεί κατά καιρούς και στις πέντε ηπείρους. Οι υπολογισμοί του αριθμού των γυναικών που ζουν σήμερα και έχουν υποστεί περιτομή είναι περίπου 70 εκατομμύρια.

Αν ζείτε σε μια χώρα που δεν γίνεται γυναικεία περιτομή, ίσως να αναρωτιέστε τι είναι αυτό το έθιμο και γιατί το ακολουθούν οι άνθρωποι. Εάν συνηθίζεται εκεί όπου ζείτε, ίσως να αναρωτιέστε: ‘Θα πρέπει εγώ να κάνω περιτομή στη δική μου κόρη;’ Οι γείτονες, οι συγγενείς, και το μεγάλο βάρος μιας μακράς, μακράς παράδοσης μπορεί να πιέσουν τους γονείς να ακολουθήσουν το έθιμο αυτό. Ωστόσο η εγχείρηση περιλαμβάνει κινδύνους. Γι’ αυτό, προτού δώσουν τη συγκατάθεσή τους για την εγχείρηση, θα χρειαστεί να εξετάσουν το ζήτημα πολύ προσεκτικά. Θα πρέπει να δουν περί τίνος ακριβώς πρόκειται, τι σημαίνει για να επιτελεστεί, και ποιοι κίνδυνοι περιλαμβάνονται. Τι είναι λοιπόν η γυναικεία περιτομή;

Τι Είναι;

Πραγματικά, ο όρος δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. «Περιτομή» σημαίνει «να κόβεις γύρω-γύρω» και αναφέρεται στην εγχείρηση που γίνεται σε ένα αγόρι. Για το κορίτσι, η εγχείρηση είναι περισσότερο μια «εκτομή», δηλαδή, μια μερική ή ολοκληρωτική αποκοπή της κλειτορίδας, αποκόπτοντας ίσως επίσης και τα μικρά χείλη, τα εσωτερικά χείλη του θηλυκού οργάνου. Η εγχείρηση αυτή, που γίνεται σε κορίτσια από μιας εβδομάδας έως δέκα ή περισσοτέρων ετών, είναι η ηπιότερη μορφή της γυναικείας περιτομής.

Υπάρχει όμως και μια πιο σοβαρή εγχείρηση που είναι γνωστή σαν αγκτηριασμός. Ακολουθεί η περιγραφή του αγκτηριασμού που έγινε σ’ ένα μικρό κορίτσι στο Τζιμπουτί: «Η ηλικιωμένη γυναίκα παίρνει το ξυράφι της και αποκόπτει την κλειτορίδα. Ακολουθεί ο αγκτηριασμός: η χειρουργός κόβει με το ξυράφι της από την κορυφή μέχρι τον πυθμένα τα μικρά χείλη [του αιδοίου] και κατόπιν αποξύνει τη σάρκα από το μέσα μέρος του μεγάλου χείλους . . . Κατόπιν η χειρουργός εφαρμόζει μία κόλλα και βεβαιώνεται για τη συγκόλληση των μεγάλων χειλέων με τη βοήθεια αγκαθιών ακακίας». (Από τον Όμιλο Δικαιωμάτων των Μειονοτήτων, Έκθεση αρ. 47, που παρατίθεται στο Δη Ικόνομιστ.) Ο ιστός της ουλής κλείνει τον κόλπο σχεδόν ολοκληρωτικά και όταν το κορίτσι παντρεύεται, θα πρέπει να το ανοίξει και πάλι, ίσως με μια λεπίδα ξυραφιού.

Η Εγχείρηση είναι Επικίνδυνη

Και οι δυο εγχειρήσεις είναι επικίνδυνες και επώδυνες. Πρόσφατα, μια Μαλαισιανή υποχρεώθηκε να εμφανιστεί στο δικαστήριο στη Γαλλία όταν η τρίμηνη κόρη της σχεδόν πέθανε όταν της έκανε αποκοπή της κλειτορίδας. Πόσα παιδιά πεθαίνουν εξαιτίας της εγχείρησης; Στατιστικές δεν υπάρχουν, αλλά τα θύματα πρέπει να είναι κάτι το κοινό, εφόσον η εγχείρηση γενικά επιτελείται από γυναίκες που δεν έχουν καμιά γνώση της σωστής υγιεινής και συχνά γίνεται χωρίς τη χρησιμοποίηση αναισθησίας. Το 1982, οι εφημερίδες ανέφεραν ότι ο Πρόεδρος Μόι της Κένυας έθεσε εκτός νόμου τη συνήθεια αυτή στη χώρα του μετά από το θάνατο 14 μικρών κοριτσιών.

Αν το κοριτσάκι επιβιώσει από την εγχείρηση, υπάρχουν περαιτέρω επιπλοκές. Μια έκθεση της UNESCO αναφέρει μερικές απ’ αυτές: σοβαρό σοκ από το φόβο και τον πόνο· ανεξέλεγκτη αιμορραγία· τέτανος και άλλες μολυσματικές ασθένειες· επώδυνη εμμηνόρροια στη διάρκεια της εφηβείας· μόλυνση όταν θα αφαιρεθούν οι εγκοπές μετά από το γάμο· δυσκολίες στη διάρκεια της γέννας. Το περιοδικό Παγκόσμια Υγεία προσθέτει: «Οι διαρκείς αλλαγές στα γυναικεία γεννητικά όργανα, η ανάπτυξη της δερμοειδούς κύστης και η ανάπτυξη συρίγγιου της κύστης, καθώς και άλλες παθολογικές καταστάσεις . . . μπορούν να επηρεάσουν τη φυσιολογική σεξουαλικότητα και να παρέμβουν στις γαμήλιες σχέσεις και μπορούν να οδηγήσουν σε στειρότητα ή να καταλήξουν σε διαζύγιο».

Ναι, πρόκειται για μια επικίνδυνη διαδικασία. Έτσι γιατί την κάνουν οι γονείς;

‘Έτσι Γινόταν Πάντα’

Σε μερικούς τόπους, η συνήθεια αυτή συνοδεύεται από δεισιδαιμονικές ιεροτελεστίες, αλλά κατά τα φαινόμενα καμιά θρησκεία δεν την επιβάλλει ιδιαίτερα. Τηρείται από μέλη διάφορων θρησκειών, ανάμεσα στις οποίες και του Χριστιανικού κόσμου.

Μερικοί θεωρούν την εγχείρηση αυτή σαν απαραίτητη για να καταπραϋνθούν οι σεξουαλικές τάσεις της γυναίκας ή για να την κάνουν αληθινή γυναίκα (η κλειτορίδα θεωρείται σαν αντρικό όργανο). Μια Αιγύπτια μητέρα το εξήγησε αυτό με τον εξής τρόπο σε έναν ερευνητή: «Περιτεμνόμαστε και επιμένουμε επάνω στο να περιτέμνουμε τις κόρες μας έτσι ώστε να μην υπάρχει καμιά σύγχυση ανάμεσα στο αρσενικό και στο θηλυκό στοιχείο. Η γυναίκα πρέπει να είναι αληθινά θηλυκιά, και ο άντρας πρέπει να είναι αρσενικός. Κάθε γυναίκα πρέπει να είναι περιτμημένη προκειμένου να μην υπερδιεγείρεται και να βρίσκεται συνεχώς σε μια κατάσταση διέγερσης». Κατόπιν συνέχισε: «Είναι ντροπή να μην περιτέμνεται κανείς. Εμείς δεν είμαστε ξένοι· μονάχα οι ξένοι δεν περιτέμνονται».

Το περιοδικό της Ακτής του Ελεφαντόδοντος Ιβουάρ Ντιμάνς αναφέρει ότι η γυναικεία περιτομή είναι μια τελετουργία έναρξης στη γυναικεία ηλικία: «Η εκτομή έγινε μια κοινωνική πράξη μέσω της οποίας το νεαρό κορίτσι ενώνεται με τον όμιλο των γυναικών, ή απλά έγινε γυναίκα». Η γυναικεία περιτομή πιστεύεται επίσης ότι έχει και υγιεινές ωφέλειες. Δυο Νιγηριανές πλησίασαν ένα γιατρό στην Αγγλία ζητώντας του να τους κάνει περιτομή. Η μια δεν μπορούσε να συλλάβει μωρό, και η άλλη έκανε μωρό με καισαρική τομή. Και οι δυο πίστευαν ότι ο λόγος για το πρόβλημά τους ήταν ότι δεν τους είχαν κάνει περιτομή όταν ήταν παιδιά.

Μερικοί επιμένουν ότι η γυναικεία περιτομή είναι απαραίτητη για την υγιεινή, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι διατηρεί την αγνότητα ενός κοριτσιού. Λέγεται επίσης ότι τα εξωτερικά γεννητικά όργανα μιας γυναίκας είναι «βρώμικα και άσχημα», και ότι η περιτομή είναι «μια προσπάθεια να αποκτηθεί ένα λείο, και συνεπώς καθαρό, σώμα». Υποτίθεται ότι οι άντρες δεν θέλουν να παντρευτούν ένα απερίτμητο κορίτσι. Ωστόσο, συχνά δεν είναι οι άντρες αλλά οι γυναίκες εκείνες που επιμένουν στη διατήρηση του έθιμου. Συνήθως διευθετείται από τις μητέρες ή από τις γυναίκες συγγενείς και επιτελείται από κάποια τοπική γυναίκα. Το Σάντεϋ Τάιμς Μάγκαζιν αναφέρεται στο Σουδάν, όπου η εγχείρηση είναι παράνομη, «διεξάγεται από μια παράνομη συνωμοσία γυναικών».

Η αλήθεια είναι ότι οι αρχικοί λόγοι για τη γυναικεία περιτομή έχουν ξεχαστεί από πολλά χρόνια και πιθανώς ο κυριότερος λόγος για τον οποίο ασκείται ακόμη είναι ότι ‘πάντα γινόταν έτσι’. Αν οι γονείς δεν κάνουν περιτομή στις κόρες τους, τότε οι παπούδες μπορεί να βρουν τρόπους για να το κάνουν αυτό. Τα απερίτμητα μικρά κορίτσια μπορεί να ζητήσουν από τους γονείς τους να τους κάνουν περιτομή έτσι ώστε να είναι σαν τα άλλα κορίτσια.

Διεθνείς ομάδες όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η UNESCO αποθαρρύνουν με όλα τους τα μέσα τη γυναικεία περιτομή, αλλά μερικοί θεωρούν ότι οι προσπάθειές τους είναι μια παρεμβολή στις ατομικές τους υποθέσεις. Δυο Αφρικανές είπαν στην εφημερίδα Δε Γκλόουμπ εντ Μέιλ: «Εκπροσωπεί μια τελετουργία ενηλικίωσης των κοριτσιών και θα πρέπει να συνεχιστεί. Είναι δικιά μας υπόθεση και εμείς θα αποφασίσουμε αν θα το διατηρήσουμε ή όχι».

Η Χριστιανική Στάση

Οι γονείς πρέπει να σταθμίσουν όλες αυτές τις απόψεις όταν καθορίσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με τη γυναικεία περιτομή. Για τους Χριστιανούς γονείς, υπάρχει και ένα άλλο ερώτημα: Είναι η γυναικεία περιτομή σε αρμονία με τις Βιβλικές αρχές;

Σύμφωνα με τις Γραφές, κάθε άρρενας Ισραηλίτης ήταν υποχρεωμένος να περιτέμνεται σαν σημείο της διαθήκης ανάμεσα στον Ιεχωβά και στα παιδιά τού Αβραάμ. (Γένεσις 17:10-14· Λευιτικόν 12:2, 3) Ωστόσο, οι γιοι Χριστιανών γονέων δεν απαιτείται να περιτέμνονται. (Γαλάτας 5:6) Γι’ αυτό, οι κόρες των Χριστιανών ασφαλώς δεν απαιτείται να υποβάλλονται είτε σε εκτομή είτε σε αγκτηριασμό. Ώστε είναι η γυναικεία περιτομή απλά ένα θέμα συνείδησης;

Για να δούμε. Μερικές κυβερνήσεις την έχουν θέσει εκτός νόμου. Στις χώρες εκείνες οι Χριστιανοί θα πρέπει να υπακούουν στους νόμους και να μην περιτέμνουν τις κόρες τους. (Ρωμαίους 13:1-5) Αλλά τι θα πούμε αν η γυναικεία περιτομή είναι έθιμο και δεν αντίκειται στο νόμο; Θυμηθείτε, η γυναικεία περιτομή είναι επικίνδυνη. Τα μικρά κορίτσια πεθαίνουν εξαιτίας της περιτομής αυτής. Σύμφωνα με τη Βίβλο, όταν βάζουμε εσκεμμένα τη ζωή κάποιου σε κίνδυνο χωρίς να υπάρχει λόγος, γινόμαστε ένοχοι αίματος. (Παράβαλε 1 Χρονικών 11:17-19.) Οι Χριστιανοί γονείς δεν θα θέλουν να έρθει πάνω τους ενοχή αίματος διακινδυνεύοντας τη ζωή της κόρης τους με αυτόν τον τρόπο.—Ψαλμός 51:14.

Η γυναικεία περιτομή είναι επίσης πολύ επώδυνη. Η διανοητική και η σωματική ταλαιπωρία την οποία προκαλεί μπορεί να διαρκέσει σε όλα τα χρόνια της εφηβείας μέχρι το γάμο και τη γέννηση παιδιού. Είναι μήπως αυτός ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να συμπεριφέρονται στα παιδιά τους οι στοργικοί γονείς; Όχι. Οι Χριστιανές μητέρες ‘περιποιούνται με στοργή τα παιδιά τους’. (1 Θεσσαλονικείς 2:7) Οι Χριστιανοί γονείς ‘δίνουν καλά δώρα στα παιδιά τους’. (Ματθαίος 7:11) Η γυναικεία περιτομή ίσως να είναι μια αρχαία παράδοση, αλλά δεν είναι ‘καλό δώρο’.

Οι γιατροί δεν βρίσκουν καμιά ωφέλεια για την υγεία στην εγχείρηση αυτή. Ούτε είναι απαραίτητη για την υγιεινή. Για τους Ισραηλίτες, η ατομική καθαριότητα ήταν μέρος της λατρείας τους, και ωστόσο ο Ιεχωβά δεν τους είπε να κάνουν περιτομή στις κόρες τους. Τι θα πούμε για τη διατήρηση της αγνότητας ενός κοριτσιού; Και πάλι, ο Ιεχωβά προστάζει τις Χριστιανές να είναι μετριόφρονες, αλλά δεν είπε ότι, προκειμένου να είναι μετριόφρονες, χρειάζεται περιτομή. (1 Τιμόθεον 2:9) Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει καμιά απόδειξη διόλου ότι η εγχείρηση αυτή κάνει ένα κορίτσι πιο θηλυκό. Πράγματι, προξενεί ουλή και δυσμορφία στα γεννητικά του όργανα.

Αλήθεια, η γυναικεία περιτομή είναι ένα παλιό έθιμο, και τα έθιμα ίσως να γίνονται σεβαστά όταν δεν παραβιάζουν τη συνείδηση ενός Χριστιανού. Αλλά δεν θα παραβίαζε τη συνείδησή σας το να υποβάλλετε την κόρη σας σε μη αναγκαία ταλαιπωρία; Έτσι ακριβώς αισθάνθηκε ένας Χριστιανός πρεσβύτερος στην Αφρικανική χώρα Μπουρκίνα Φάζο.

Πήγε στο χωριό του για να κάνει μια επίσκεψη, και ενόσω ήταν εκεί, οι γονείς του τον παρότρυναν να φέρει ή να στείλει την εννιάχρονη κόρη του στο χωριό έτσι ώστε να της κάνουν περιτομή. Με ευγένεια, αλλά με σταθερότητα και θάρρος, ο Μάρτυρας εξήγησε τους ιατρικούς και τους Γραφικούς λόγους για τους οποίους δεν θα ενέμενε στο έθιμο αυτό. Παρ’ όλο που αυτό προκάλεσε μερικές προστριβές στην οικογένεια, αυτός παρέμεινε σταθερός στις αρχές του και προστάτεψε το παιδί από την περιτομή. Η οικογένεια των Μαρτύρων αποφάσισε ότι τα παιδιά τους δεν θα πρέπει να στέλνονται ασυνόδευτα στο χωριό έτσι ώστε δεν θα μπορούσαν να υποστούν πίεση για να συμμορφωθούν με έθιμα που είναι αντίθετα με τις επιθυμίες των γονέων τους.

Αυτός ο ώριμος Χριστιανός έδειξε πώς η γνώση σε συνδυασμό με τη βαθιά αγάπη δίνει στους γονείς το θάρρος και τη σοφία να κάνουν αυτό που είναι σωστό για τα παιδιά τους. Άλλοι Χριστιανοί γονείς κάνουν καλά να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 26]

Οι γιατροί δεν βρίσκουν καμιά ωφέλεια για την υγεία από την εγχείρηση αυτή

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 27]

Η γυναικεία περιτομή ίσως να είναι μια αρχαία παράδοση, αλλά δεν είναι ‘καλό δώρο’

[Εικόνες στη σελίδα 25]

Δεν θα παραβίαζε τη συνείδησή σας το να υποβάλλετε την κόρη σας σε μη αναγκαία ταλαιπωρία;