Προγονολατρία—Γιατί Εξακολουθεί να Υπάρχει

Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότια Αφρική

«Ο ΔΥΤΙΚΟΣ πολιτισμός», έγραψε ο Προτεστάντης ιεραπόστολος Γουιλαφμπάυ το 1928, «είναι αρκετός από μόνος του για να σφραγίσει την καταστροφή της προγονολατρίας σαν μια θρησκεία που ζει». Παρά την πρόβλεψη αυτή, ωστόσο, η προγονολατρία εξακολουθεί να ακμάζει στην Αφρική. Πολλοί ζουν με το φόβο των νεκρών προγόνων. Κι όταν πλήττουν οι ασθένειες, πολλοί εξακολουθούν να συμβουλεύονται τα πνευματιστικά μέντιουμ και τους μάγους γιατρούς ελπίζοντας ότι τα πνεύματα των προγόνων των ασθενών μπορούν να τους θεραπεύσουν.

Γιατί, ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει η προγονολατρία παρά τις εντατικές προσπάθειες του Χριστιανικού κόσμου να την εξαλείψει; Σημειώστε τι λέει η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια: «Η προγονολατρία έχει τα αντίστοιχά της στις Χριστιανικές αιρέσεις για τους νεκρούς και για τους αγίους». Τα «αντίστοιχα» αυτά οφείλονται στην πίστη του Χριστιανικού κόσμου σε μια αθάνατη ψυχή. Η ειρωνεία είναι, λοιπόν, ότι οι ιεραπόστολοι του Χριστιανικού κόσμου δεν έχουν κάνει τίποτ’ άλλο από το να ενισχύσουν την Αφρικανική πίστη ότι οι νεκροί πρόγονοι μπορούν να βοηθήσουν και να βλάψουν. Όπως λέει ο Δρ Νγκουμπάνε στο βιβλίο του Σώμα και Διάνοια στην Ιατρική των Ζουλού: «Συνήθως ένας Χριστιανός Ζουλού που ζει σε μια φυλετική περιοχή δεν βρίσκει τις Χριστιανικές δοξασίες και την προγονολατρία πράγματα ασυμβίβαστα».

Ακόμη και μερικά πνευματιστικά μέντιουμ και μάγοι γιατροί έχουν γίνει δεκτοί στις εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. Μια έρευνα που έκανε ο Δρ Τσαβουντούνγκα του Πανεπιστημίου της Ζιμπάμπουε αποκάλυψε ότι ανάμεσα σε 145 παραδοσιακούς θεραπευτές υπήρχαν Μεθοδιστές, Ρωμαιοκαθολικοί, Αγγλικανοί, Αντβεντιστές της 7ης Ημέρας, και μέλη της Ολλανδικής Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας. «Η συμμετοχή σε μια τέτοια εκκλησία δεν εμποδίζει ένα άτομο να συμμετέχει στην παραδοσιακή θρησκεία», κατέληγε.

Ένας άλλος λόγος που η προγονολατρία ακμάζει είναι η έλλειψη σύγχρονου ιατρικού προσωπικού. Με λιγότερο από ένα γιατρό για κάθε 5.000 Αφρικανούς, μερικές περιοχές έχουν περιοδικές μόνο επισκέψεις από κινητές κλινικές. Οι παραδοσιακοί θεραπευτές, οι εξορκιστές, και οι μάγοι γιατροί, ωστόσο, αφθονούν. Είναι συνεπώς ευκολότερο να βρουν έναν μάγο γιατρό παρά έναν γιατρό εκπαιδευμένο σε πανεπιστήμιο.

Το εκπληκτικό είναι ότι πολλοί ασθενείς είναι πολύ ικανοποιημένοι από τη θεραπεία που λαβαίνουν. «Οι υπηρεσίες των θεραπευτών αυτών», έγραψαν οι ψυχίατροι Γκρίφιθς και Τσήηθαμ στο Νοτιοαφρικανικό Ιατρικό Περιοδικό, «φαίνεται να έχουν αποδειχτεί σημαντικά αποτελεσματικές για την εξάλειψη τόσο των σωματικών όσο και των συναισθηματικών διαταραχών, και κατά την άποψη των πρωτεργατών συνεχίζουν να εκπροσωπούν μια ανώτερη θεραπευτική πηγή μέσα στην Αφρικανική κοινωνία . . . Ακόμη κι όταν οι Μαύροι ασθενείς αναγνωρίζουν την αξία και την αποτελεσματικότητα της Δυτικής θεραπείας αυτό συχνά δεν είναι παρά μια μερική αποδοχή, και πολλοί . . . πηγαίνουν στο ιΣανγκόμα [πνευματιστικό μέντιουμ] αμέσως μετά τη νοσοκομειακή τους νοσηλεία προκειμένου να ‘συμπληρώσουν’ τη θεραπεία τους».

Μερικές υγειονομικές αρχές έχουν συνεπώς αποφασίσει ότι αντί να προσπαθήσουν να εξαλείψουν αυτούς τους «θεραπευτές», θα έπρεπε να συνεργαστούν μαζί τους. Το 1979, για παράδειγμα, η Καθολική Εκκλησία έδωσε την υποστήριξή της στο «Σχέδιο Πρωταρχικής Υγειονομικής Εκπαίδευσης στην Υγεία για τους Ιθαγενείς Θεραπευτές» στην Γκάνα. Μέχρι το 1980, 41 παραδοσιακοί θεραπευτές είχαν εκπαιδευτεί στις μεθόδους ιατρικής της Δύσης. «Το σχέδιο αυτό», συμπέρανε ο ανθρωπολόγος Δρ Γουώρεν, «αντανακλά μια αλλαγμένη στάση απέναντι στους ιθαγενείς θεραπευτές, που είναι πολύτιμοι σύμμαχοι στην αναζήτηση βελτιωμένων συνθηκών υγείας».

Στο παρελθόν, οι εκκλησίες αντιτίθενταν στα πνευματιστικά μέντιουμ και στους μάγους γιατρούς. Τώρα έχουν αλλάξει την τακτική τους. Ενώ υιοθετούν τις σύγχρονες ιατρικές τάσεις, προσπαθούν να διατηρήσουν την υποστήριξη των μελών της εκκλησίας που εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι στις προγονικές τους δοξασίες.

Ποιος Είναι Υπεύθυνος;

Γιατί, όμως, είναι οι Αφρικανοί παραδοσιακοί θεραπευτές συχνά τόσο πετυχημένοι στις θεραπείες τους; Ασφαλώς μερικά από τα βότανα που χορηγούν έχουν θεραπευτική αξία. Επίσης, περιλαμβάνονται και μερικές ψυχοσωματικές επιδράσεις. Παρ’ όλα αυτά, μερικές ασθένειες που έχουν φέρει σε αμηχανία τη Δυτική Ιατρική Επιστήμη φαίνεται να ανταποκρίνονται στη θεραπεία των εξορκιστών και των μάγων γιατρών! Θα μπορούσαν να ήταν υπεύθυνα γι’ αυτό μόνο τα βότανα; Πιθανότατα όχι. Είναι πιθανόν, λοιπόν, ότι οι νεκροί πραγματικά βοηθούν τους ζωντανούς;

Και βέβαια όχι, σύμφωνα με τον Καθολικό ιατρικό ιεραπόστολο Δρ Κόλερ. Αυτός θεώρησε τις δραστηριότητες των Αφρικανών εξορκιστών σαν το έργο «επιτήδειων απατεώνων ή έξαλλων μανιακών». Πραγματικά, πολλοί στον Χριστιανικό κόσμο δεν πιστεύουν στην ύπαρξη αόρατων, υπερανθρώπινων δυνάμεων.

Η πίστη σε τέτοιες δυνάμεις, ωστόσο, δεν μπορεί εύκολα να παραμεριστεί. Για παράδειγμα, σ’ ένα σεμινάριο που έγινε πριν από μερικά χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου της Σκωτίας, πάνω στο θέμα «Μαγεία και Θεραπεία», κάποιος καθηγητής Γιαχόντα είπε: «Πολλοί από τους φοιτητές στους οποίους δίδαξα ήταν πάρα πολύ νοήμονες άνθρωποι . . . Κατόπιν εκπλάγηκα από το γεγονός ότι πολλοί απ’ αυτούς φαίνονταν ισχυρά πεπεισμένοι για την ύπαρξη πολύ μεγάλων φαινομένων τα οποία θα απέρριπταν αμέσως πολλοί ομότιμοί τους σ’ αυτή τη χώρα».

‘Τελικά θα μπορούσε ίσως να υπάρχει κάτι στην προγονολατρία;’ μπορεί να αναρωτηθεί κανείς. Η Βίβλος σαφώς απαντάει: «Διότι οι ζώντες γνωρίζουσιν ότι θέλουσιν αποθάνει· αλλ’ οι νεκροί δεν γνωρίζουσι ουδέν». (Εκκλησιαστής 9:5) Όταν ένα άτομο πεθάνει, «το πνεύμα αυτού εξέρχεται· αυτός επιστρέφει εις την γην αυτού· εν εκείνη τη ημέρα οι διαλογισμοί αυτού αφανίζονται». (Ψαλμός 146:4) Δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή για να επιτελέσει θεραπείες ή για να τρομοκρατήσει τους ζωντανούς. Γιατί η Βίβλος δείχνει καθαρά ότι «η ψυχή η αμαρτήσασα αύτη θέλει αποθάνει». (Ιεζεκιήλ 18:4· Ρωμαίους 3:23) Τι είναι, λοιπόν εκείνο που αιτιολογεί όλα τα φαινόμενα που σχετίζονται με την προγονολατρία; Τα κακά πνευματικά πλάσματα (οι δαίμονες) που οδηγούνται από τον Σατανά ή Διάβολο! (Αποκάλυψις 12:9, 12) Όπως είναι φανερό, οι δαιμονικοί ακόλουθοι του Σατανά ευχαριστιούνται να παραπλανούν τους ανθρώπους παριστάνοντας τους πεθαμένους προγόνους.—Παράβαλε 1 Σαμουήλ 28:7-19.

Είναι αλήθεια ότι ο κλήρος του Χριστιανικού κόσμου συχνά αρνείται με πάθος την ύπαρξη των δαιμόνων. Αλλά ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός αντιμετώπισε προσωπικά τον Σατανά ή Διάβολο. (Λουκάς 4:1-13) Η Βίβλος επίσης μιλάει για το εκβολή των κακών πνευμάτων έξω από δαιμονόπληκτα θύματα. (Λουκάς 4:33-37· 8:27-33· 9:37-42) Αυτοί που λατρεύουν τους προγόνους συνεργάζονται λοιπόν με τον μεγαλύτερο εχθρό του ανθρώπου—τον Σατανά!

Απαλλάχτηκαν από το Φόβο των Νεκρών

Παρουσιάζοντας στους ανθρώπους αυτές τις Βιβλικές αλήθειες, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν βοηθήσει πολλούς Αφρικανούς να απαλλαγούν από το φόβο και τη λατρεία των νεκρών. Αυτό δεν ήταν πάντοτε εύκολο. Ένα 19χρονο αγόρι που ονομάζεται Ντενμπουκβάζι άρχισε μελέτη της Βίβλου. Αφού έμαθε ότι η προγονολατρία είναι πλάνη, αρνήθηκε να ευχαριστήσει τους νεκρούς προγόνους του σε μια τελετουργία της οικογένειας. Αυτό πρόσβαλε τόσο την οικογένειά του ώστε τελικά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του. Πράγματι, μια οικογένεια των Μαρτύρων του Ιεχωβά που τον φιλοξένησε απειλήθηκε ότι θα θανατωθεί! Ο Ντενμπουκβάζι, ωστόσο, συνέχισε να μελετάει τη Βίβλο και το 1979 βαφτίστηκε σαν Μάρτυρας του Ιεχωβά.

Μια γυναίκα που ονομαζόταν Αλφίνα παρόμοια έκανε έναν αγώνα για να απαλλαγεί από τη δεισιδαιμονική λατρεία. Ένας διάκονος της Ναζαρινής Εκκλησίας στο Χαμαρσντέιλ της Νότιας Αφρικής την εισήγαγε στον πνευματισμό. Προσκαλώντας την να μείνει σε ένα από τα σπίτια του, υποσχέθηκε ότι θα της έδινε ένα «ειδικό δώρο» από τους προγόνους της αν θα έμενε εκεί. Αυτή δέχτηκε την πρόσκλησή του, αλλά σύντομα παρουσιάστηκαν προβλήματα. «Άρχισα να δέχομαι μια έντονη επίθεση από τα πονηρά πνεύματα», θυμάται η Αλφίνα. «Το σώμα μου συνταραζόταν βίαια και κατόπιν αισθανόμουν σαν οι μυς μου να ήταν ξεσχισμένοι από ένα αιχμηρό όργανο». Σύντομα, ωστόσο, έλαβε το «δώρο»—τις δυνάμεις της «θαυματουργικής θεραπείας»! Ωστόσο, οι δαιμονικές επιθέσεις συνεχίστηκαν, και μετά από τέσσερα χρόνια, απελπισμένη, εγκατέλειψε την εκκλησία.

Αργότερα ήρθε σε επαφή με έναν Μάρτυρα του Ιεχωβά ο οποίος άρχισε να τη διδάσκει από τη Βίβλο. «Έγινε πολύ σαφές σε μένα ότι αυτοί που νόμιζα ότι ήταν οι πρόγονοί μου στην πραγματικότητα ήταν πονηρά πνεύματα. Έτσι αφού κατέστρεψα τα πράγματα που ανήκαν στον δαιμονισμό», λέει, «απαλλάχτηκα από τα πονηρά πνεύματα».—Πράξεις 19:18-20.

Ένας Μάγος Γιατρός Εγκαταλείπει την Προγονολατρία

Ο νεαρός Σάιμον είχε προαχθεί από πνευματιστικό μέντιουμ σε μάγο γιατρό. «Απαγορεύει η Βίβλος να γίνει ένα άτομο πνευματιστικό μέντιουμ ή μάγος γιατρός;» ρώτησε την εξαδέλφη του Τζόις που ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά. «Ναι», απάντησε αυτή, δείχνοντάς του το Βιβλικό εδάφιο Δευτερονόμιον 18:10-12, που λέει: «Δεν θέλει ευρεθή εις σε ουδείς διαπερνών τον υιόν αυτού ή την θυγατέρα αυτού διά του πυρός, ή μαντευόμενος μαντείαν ή προγνώστης των καιρών ή οιωνοσκόπος ή μάγος, ή γόης ή ανταποκριτής δαιμονίων ή τερατοσκόπος ή νεκρόμαντις. Διότι πας ο πράττων ταύτα είναι βδέλυγμα εις τον Κύριον· και εξ αιτίας των βδελυγμάτων τούτων Κύριος ο Θεός σου εκδιώκει αυτούς απ’ έμπροσθέν σου».

Συχνά εκείνοι που πιστεύουν ότι έχουν λάβει κάποια «κλήση» να γίνουν μάγοι γιατροί φοβούνται ότι η εγκατάλειψη του επαγγέλματός τους θα αποβεί μοιραία γι’ αυτούς. Ωστόσο το ενδιαφέρον του Σάιμον είχε ήδη διεγερθεί και συμφώνησε να κάνει μια τακτική Γραφική μελέτη.

«Στη διάρκεια των αρχικών μελετών», εξηγεί η Τζόις, «μερικές φορές δεχόταν την επίθεση των δαιμόνων. Έβλεπα όλο του το σώμα να αρχίζει να συνταράσσεται. Άρχισα να προσεύχομαι κάθε φορά που άρχιζε η επίθεση και ο δαίμονας έφευγε. Εξαιτίας των επιθέσεων αυτών, αποφάσισα να μελετήσω με τον Σάιμον το βιβλιάριο Αόρατα Πνεύματα—Μας Βοηθούν ή μας Βλάπτουν;a Άρχιζα επίσης την έναρξη κάθε μελέτης με προσευχή, ζητώντας από τον Ιεχωβά Θεό να μας βοηθήσει, ώστε να μην μας ενοχλούν οι δαίμονες. Ποτέ πια δεν διέκοψε ο δαίμονας τις Γραφικές μας μελέτες».—Ματθαίος 6:9, 13.

Με τον καιρό, ο Σάιμον παρακινήθηκε να εγκαταλείψει την άσκηση του επαγγέλματος του μάγου γιατρού, ρίχνοντας όλα τα αντικείμενα που συνδέονταν με τη μαγική αυτή τέχνη σ’ ένα ποτάμι. «Ένα τέτοιο πράγμα θεωρείται επικίνδυνο στην Αφρικανική κοινωνία», εξηγεί η Τζόις, «και ο πατέρας του Σάιμον ανησύχησε. Ανέφερε το θέμα στο μάγο γιατρό που είχε εκπαιδεύσει τον Σάιμον. Ο άνθρωπος αυτός είπε ότι ο Σάιμον θα σκοτωνόταν από τους προγόνους του για την ανυπακοή του σ’ αυτούς».

Ωστόσο ο Σάιμον είναι ακόμη ζωντανός! Πράγματι, το 1983 ο Σάιμον βαφτίστηκε Μάρτυρας του Ιεχωβά. «Είμαι ευτυχισμένος που ο Ιεχωβά με βοήθησε να ξεφύγω από τη λατρεία των δαιμόνων», λέει ο Σάιμον.

Το ίδιο ευτυχισμένοι είναι και χιλιάδες ακόμη άνθρωποι που παρόμοια έχουν απαλλαχθεί από το φόβο των νεκρών προγόνων!

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 24]

Οι διδασκαλίες του Χριστιανικού κόσμου είχαν σαν αποτέλεσμα να ενισχύσουν την προγονολατρία ανάμεσα στους Αφρικανούς

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 25]

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βοηθούν τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι οι νεκροί δεν έχουν πραγματικά καμιά συναίσθηση