Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Γιατί Δεν με Καταλαβαίνουν οι Μεγαλύτεροι;
«ΛΙΓΟΙ ενήλικοι καταλαβαίνουν πραγματικά τα προβλήματα των νέων». Είναι η δήλωση αυτή σωστή ή λάθος; Ζητήθηκε από μια ομάδα νεαρών Γερμανών, ηλικίας 15 ως 24 χρονών, να σχολιάσουν. Είκοσι τρία τοις εκατό είπαν «απολύτως σωστή», 25 τοις εκατό «πιθανώς σωστή», και 37 τοις εκατό, «εν μέρει σωστή».
Ανεξάρτητα με το πώς θα απαντούσατε εσείς, είναι φανερό ότι πάρα πολλοί νεαροί αισθάνονται ότι οι μεγαλύτεροι τους παρεξηγούν. Χωρίς αμφιβολία υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι νεαροί αισθάνονται έτσι. Ας εξετάσουμε τρεις από αυτούς.
Ανόμοιο Παρελθόν και Εμπειρίες
«Το βρίσκω φριχτό», παραπονιέται η 18άχρονη Χάικ, «όταν οι μεγαλύτεροι λένε: ‘Περίμενε μέχρι να φτάσεις στην ηλικία μου και να περάσεις όλα αυτά που έχω περάσει—τότε θα γνωρίσεις τι σημαίνει ζωή’». Σας είναι γνωστά αυτά τα λόγια; Η δεκαεξάχρονη Φράνσις έχει ένα παρόμοιο παράπονο: «Το κύριο χαρακτηριστικό μεταξύ των γονέων είναι ότι λένε, ‘Ήμασταν κάποτε νέοι’, αλλά είναι αδύνατο να συγκρίνει κανείς το όταν ήταν εκείνοι στην ηλικία μας. Είναι τόσο διαφορετικό. . . . Είχαν μερικά από τα δικά μας προβλήματα αλλά έχουμε καινούργια προβλήματα για τα οποία δεν γνωρίζουν τίποτε».
Και τα δύο αυτά κορίτσια εκφράζουν ένα σωστό σημείο. Μερικοί μεγάλοι το βρίσκουν πράγματι δύσκολο να εννοήσουν τα προβλήματα των νεαρών. Αλλά να θυμάστε ότι και το αντίστροφο αληθεύει επίσης. Όπως οι μεγάλοι δεν είχαν την εμπειρία να μεγαλώσουν στον δικό σας κόσμο δεν είχατε και εσείς την εμπειρία να μεγαλώσετε στον δικό τους. Το βρίσκετε δύσκολο να φανταστείτε τις φρικαλεότητες ενός πολέμου που έζησαν οι μεγαλύτεροί σας· το βρίσκουν εξίσου δύσκολο να καταλάβουν εντελώς τις πιέσεις και τους πειρασμούς που αντιμετωπίζετε στο σχολείο, στην εργασία, ή στον τρόπο της αναψυχής σας.
Αλλά θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι αυτή η ανικανότητα κατανόησης ο ένας του άλλου περιορίζεται στους μεγάλους εναντίον των νεαρών. Και οι νεαροί ακόμα δεν καταλαβαίνουν πάντα ο ένας τον άλλον. Για παράδειγμα, μήπως ζείτε σε μια από τις Δυτικές βιομηχανικές χώρες, γνωστές για τη γρήγορη, ανεκτική, γεμάτη απολαύσεις κοινωνία; Τότε ίσως το βρείτε αρκετά δύσκολο να καταλάβετε νεαρούς που μεγαλώνουν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Τα πρότυπα συμπεριφοράς που θεωρούνται φυσικά σε μια χώρα μπορεί να φαίνονται παράξενα και δύσκολα κατανοητά σε μια άλλη χώρα.
Μια πολιτιστική μελέτη που συγκρίνει τους Αμερικανούς νέους με τους νέους των Ινδιών αποκάλυψε ότι «η οικογενειακή συνεκτικότητα ήταν μεγαλύτερη στις Ινδίες και ότι οι Ινδοί έφηβοι ήταν πιο υποτακτικοί στην οικογενειακή εξουσία». Αυτή η μελέτη συμπέρανε ότι οποιαδήποτε κριτική για το αν η μεταχείριση των νεαρών γίνεται με κατανόηση ή όχι «εξαρτάται από το μορφωτικό περιεχόμενο κάποιου». Επομένως έλλειψη κατανόησης, είναι συχνά λιγότερο θέμα ηλικίας από ό,τι είναι θέμα μόρφωσης, πείρας, και παρελθόντος.
Έλλειψη Επικοινωνίας
Μια νεαρή γυναίκα, η Ίνγκα, τονίζει ένα δεύτερο λόγο. Εξετάζοντας τα εφηβικά της χρόνια λέει: «Οι γονείς μου δεν ήταν καλοί στη συζήτηση. Ήταν πολύ απορροφημένοι με τις δικές τους υποθέσεις». Και οι γονείς του Λούντβικ ήταν παρόμοια τόσο απασχολημένοι με την επιχείρησή τους που είχαν πολύ λίγο χρόνο γι’ αυτόν. «Όταν άρχισα να καταλαβαίνω», λέει, «ότι δεν επρόκειτο να απαντήσουν τις ερωτήσεις μου, σταμάτησα να ρωτώ. Η σχέση μας υπέφερε. Και όταν μιλούσαμε, η κουβέντα μας γρήγορα εξελισσόταν σε καυγά».
Η Κάθλιν Μακόυ, για εννιά χρόνια κύρια εκδότρια του περιοδικού ’Teen, στην Αγγλική, τονίζει αυτό το σημείο, λέγοντας στους γονείς ότι «αυτό που χρειάζεται ο έφηβος να σας πει δεν θα είναι πάντα αυτό που θέλετε περισσότερο να ακούσετε, αλλά, αναπτύσσοντας καλή επικοινωνία και ξεπερνώντας συνήθειες που είναι εμπόδια, το να ακούτε και να είστε διαθέσιμοι για το παιδί σας—ό,τι και να συμβαίνει—είναι κρίσιμο». Ναι, απροθυμία ή ανικανότητα να επικοινωνείτε προξενεί πράγματι ζημιά στη σχέση γονέα παιδιού.
Παρεξηγημένα Κίνητρα
Επιπλέον μπορεί να αισθάνεστε ότι οι μεγάλοι—ιδιαίτερα οι γονείς ή οι δάσκαλοι—είναι αυστηροί μαζί σας, και ίσως σκληροί. Ποιο θα μπορούσε να είναι το κίνητρό τους;
Ένας πιθανός λόγος αναφέρεται από την Κάθλιν Μακόυ καθώς μιλά στους γονείς: «Βλέπετε το έφηβο παιδί σας, να στέκεται στο κατώφλι τόσων εκλογών και τόσο πολλών ευκαιριών, να αγνοεί, να ακυρώνει ή να μην αντιλαμβάνεται την καλή του τύχη και νιώθετε θυμωμένοι. Μπορεί να έχετε επενδύσει πολλές από τις ελπίδες σας, τα όνειρά σας και αισθήματα προσωπικής αξίας στο παιδί σας και αισθάνεστε πολύ θυμωμένοι όταν δεν ανταποκρίνεται όπως περιμένατε».
Ειλικρινά τώρα, μήπως μοιάζει αυτό με ένα γονέα που δεν ενδιαφέρεται πράγματι για σας; Φανταστείτε έναν πατέρα του οποίου ο γιος κατά την παροιμία ‘είναι από το ίδιο σόι’, κληρονόμησε όχι μόνο μερικές από τις καλές ιδιότητες του πατέρα του αλλά επίσης μερικές από τις αδυναμίες και κακές τάσεις του. Ο πατέρας, βλέποντας στο γιο του μια αντανάκλαση των δικών του ατελειών, δεν αρέσκεται σ’ αυτό που βλέπει. Θέλει ο γιος του να γίνει καλύτερος. Μπορείτε να τον κατηγορήσετε επειδή προσπαθεί να το κατορθώσει, έστω και όταν οι προσπάθειές του κατά καιρούς υπονοούν ότι δείχνει λιγότερη κατανόηση;
Ο Άντρου δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο είδος πατέρα. Λέει: «Δεν είχα την επέμβαση κανενός. Τα πράγματα τα έκανα πάντα με τον δικό μου τρόπο». Εντούτοις παραδέχεται, «δεν είμαι τόσο σίγουρος αν αυτό είναι καλό». Από την άλλη μεριά, ο Ραμόν, ένας άλλος έφηβος, αναφέρει: «Οι γονείς μου ήταν αυστηροί μαζί μου. Δεν μπορούσα πάντα να βγαίνω έξω και να κάνω ό,τι ήθελα». Μήπως ένιωθε πειραγμένος γι’ αυτό; Αντιθέτως. «Όταν το σκεφτείς» παραδέχεται, «θα γίνεις ένα καλύτερο άτομο». Έτσι ποιο από αυτά τα δυο παιδιά θα ωφεληθεί καλύτερα στο μέλλον;
Δεν υπάρχει αμφιβολία για το πώς ένας αρχαίος βασιλιάς, που ήταν πασίγνωστος για τη σοφία του, θα απαντούσε αυτή την ερώτηση. Έγραψε: «Η ανοησία είναι συνδεδεμένη μετά της καρδίας του παιδίου· η ράβδος της παιδείας θέλει αποχωρίσει αυτήν απ’ αυτού». (Παροιμίαι 22:15) Έτσι θα ήταν άδικο και άσοφο να θεωρείτε πάντα την αυστηρότητα ότι είναι απόδειξη ότι ένας μεγαλύτερος δείχνει έλλειψη κατανόησης. Έστω και αν ακόμα το βρίσκετε δύσκολο να του δώσετε ένα «Α» για τη σοφία του, ρωτήστε τον εαυτό σας αν δεν αξίζει τουλάχιστον ένα «Α» για το ενδιαφέρον του.
Κανένας Λόγος Απελπισίας
Το αίσθημα ότι οι άνθρωποι που αγαπούμε δεν μας καταλαβαίνουν μπορεί να είναι οδυνηρό, τόσο για νεαρά όσο και για πιο ηλικιωμένα άτομα. Αν αυτό είναι το πρόβλημά σας, μην απελπίζεστε, επειδή δεν είναι ένα άλυτο πρόβλημα. Ίσως απαιτεί απλώς καλύτερη επικοινωνία ή περισσότερη αναγνώριση του γεγονότος ότι είμαστε όλοι προϊόντα της εποχής μας, του περιβάλλοντός μας, και της εκπαίδευσής μας, καθώς επίσης και της φυλετικής, κοινωνικής, θρησκευτικής, και πολιτικής ανατροφής μας. Ίσως πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο να δούμε τα καλά κίνητρα πίσω από αδέξιες προσπάθειες.
Τοποθετώντας την ευθύνη για τέτοια έλλειψη κατανόησης εξ’ ολοκλήρου πάνω στους μεγαλύτερους θα ήταν προσωπική ήττα. Εντούτοις δεν πρέπει να πάτε στο άλλο άκρο και να αποθαρρυνθείτε, νομίζοντας ότι το λάθος είναι όλο δικό σας. Μην επιτρέπετε σε αρνητικές εμπειρίες με μερικά άτομα να σας οδηγήσουν να συμπεράνετε ότι κανένας δεν μπορεί να σας καταλάβει. Να είστε βέβαιοι ότι μερικοί μεγάλοι μπορούν να σας καταλάβουν.
Παρηγορηθείτε με το παράδειγμα του Δαβίδ που ως νεαρό παιδί σκότωσε τον γίγαντα Γολιάθ. Σύντομα μετά από αυτό, έγινε φίλος με τον Ιωνάθαν έναν ενήλικο άντρα περίπου 30 χρόνια μεγαλύτερό του, το γιο του Βασιλιά Σαούλ. Ενώ ο βασιλιάς δεν έδειξε κατανόηση στον Δαβίδ—γεγονός που προξένησε στον Δαβίδ μεγάλη λύπη—ο γιος του βασιλιά ο Ιωνάθαν του έδειξε κατανόηση. Στην πραγματικότητα, λέγεται ότι «η ψυχή του Ιωνάθαν συνεδέθη μετά της ψυχής του Δαβίδ, και ηγάπησεν αυτόν ο Ιωνάθαν ως την ιδίαν αυτού ψυχήν». (1 Σαμουήλ 18:1) Φανταστείτε να έχετε έναν τέτοιο φίλο με κατανόηση—και μάλιστα μεγαλύτερο σε ηλικία!
Πάνω από όλα ο Δαβίδ βρήκε παρηγοριά με το γεγονός ότι παρ’ όλες τις ανθρώπινες παρεξηγήσεις και παρ’ όλες τις ατέλειες και τα λάθη του υπήρχε Ένας που πάντα έδειχνε κατανόηση. «Νόησον τον στεναγμόν μου», παρακάλεσε τον Θεό σε προσευχή. Χαιρόταν—όπως και εσείς μπορείτε να χαίρεστε—με τη γνώση ότι ο Θεός «γνωρίζει την πλάσιν ημών», ή όπως οι σύγχρονοι θα το έλεγαν, ‘πράγματι καταλαβαίνει τι είναι εκείνο που μας διατηρεί σε λειτουργία’.—Ψαλμός 5:1· 103:14.
Έτσι δεν χρειάζεται να αισθάνεστε ότι οι μεγάλοι και οι νεαροί δεν μπορούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλο, ότι υπάρχει ένα χάσμα γενεάς που δεν μπορεί να γεφυρωθεί. Αν είστε πρόθυμος να παίξετε το ρόλο σας, αυτό μπορεί να γίνει στην πραγματικότητα με μεγάλη επιτυχία.
[Εικόνα στη σελίδα 19]
Αν και μερικοί μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν τους νεαρούς, υπάρχουν άλλοι που τους καταλαβαίνουν